Itorero na Leta ku Rugamba

Itorero na Leta ku Rugamba
rero, mureke tugereranye amwe mu mahame shingiro ya Leta yacu n’amahame y’itorero
Gatolika.
‘‘Itegeko nshinga rya Leta zunze ubumwe za Amerika ritanga umudendezo
w’umutimanama ku muntu wese. Nta kindi kigeretseho.. Papa Pius IX, mu rwandiko rwe
yandikiye abantu bose rwo ku wa 15 Kanama 1854 yaravuze ati: “Inyigisho ziteye urujijo
kandi z’ibinyoma cyangwa za kinyamaswa zishyigikiye umudendezo w’umutimanama ni
kirimbuzi iyobya — ni icyorezo mu bindi byose, giteye ubwoba mu gihugu.’ Na none uwo
Mupapa yongeye kwandika urundi rwandiko ku wa 8 Ukuboza 1864 avuma “abemeza ko
umuntu akwiye umudendezo w’umutimanama n’uwo idini mu byo kuramya,” hamwe
n’abandi bose bashyigikiye ko itorero ridakwiriye gukoresha imbaraga. ”
Ijwi ry’amahoro rya Roma muri Leta zunze ubumwe za Amerika, ntirisobanura ihinduka
ry’umutima. Riba irinyambabazi aho rigaragara ko rikeneye gufashwa. Umwepisikopi witwa
O’Connor aravuga ati: ‘Umudendezo w’idini uzabaho by’urwiyerurutso kugeza igihe
hazashobora gukorwa ikinyuranije nawo ntibigire icyo bihungabanya abanyagatolika.’
Umwepisikopi mukuru w’ahitwa Mutagatifu Ludoviko yigeze kuvuga ati:“Ubuhakanyi no
kutizera ni ubugome; kandi mu bihugu bya Gikristo, nko mu Butaliyana no muri Esipanye,
aho abaturage bose ari Abagatolika, kandi idini Gatolika rikaba ariyo rigize umugabane
w’ingenzi w’amategeko y’igihugu, ubuhakanyi no kutizera bihanirwa nk’ubundi bugome. ...”
‘‘Umukaridinali wese, Umwepisikopi mukuru n’umwepisikopi wo mu itorero Gatolika,
arahirira imbere ya Papa indahiro y’ubuyoboke, irimo amagambo akurikira: “Abahakanyi,
abitandukanya n’abagomera ibyo wowe twita nyirubutungane (papa) wavuze, cyangwa
ibizavugwa n’abazagusimbura, nzakora uko nshoboye kose, mbatoteze kandi mbarwanye. “
2
Ni koko mu itorero Gatolika, harimo abakristo nyakuri. Abantu ibihumbi byinshi bo muri
iryo torero bakorera Imana bakurikije umucyo wabarasiye. Ntibemerewe kwiyigisha Ijambo
ry’Imana, ni cyo gituma batigenzurira ukuri. Ntabwo bigeze na rimwe babona itandukaniro
riri hagati yo gusenga guturutse ku mutima wiyeguriye Imana n’ukw’icyitiriro, uko kurangiza
umihango. Imana irebana imbabazi n’impuhwe nyinshi bene abo bantu, bigishijwe kwizera
gufuditse kandi kudashyitse. Izohereza imirase y’umucyo irasire mu mwijima w’icuraburindi
ubagose. Izabahishurira ukuri nk’uko kuri muri Yesu, kandi benshi bazafata icyemezo
giheruka cyo gufatanya n’abantu bayo.
Ariko ubugatolika bw’i Roma, bugendeye ku mategeko yabwo bwite, muri iki gihe
ntibuvuga rumwe n’ubutumwa bwiza bwa Kristo nko mu bihe byabwo bya kera. Amatorero
y’Abaporotesitanti ari mu mwijima w’icuraburindi, kandi bari bakwiriye kugenzura neza
ibimenyetso by’ibihe. Itorero Gatolika ry’i Roma, ntiriragera ku mugambi wo gusohoza
imigambi n’uburyo bw’imikorere byaryo. Rirakoresha uburyo bwose kugira ngo rimenyekane
hose kandi rigwize imbaraga zaryo mu gihe ryitegura intambara ikomeye yo kongera
gutegeka isi yose, kugira ngo ribone uko ryongera kurenganya no gukumira ibyo
410