Itorero na Leta ku Rugamba

Itorero na Leta ku Rugamba
yacyo ndetse n’imyanzuro y’ubucamanza bwacyo. Kubw’uko kuvuga rero, icyo gihugu
kizavuguruza ayo mahame yo kwishyira ukizana n’amahoro cyari cyaragaragaje ko ari yo
rufatiro rw’imitegekere yacyo. Ibyo ubuhanuzi buvuga ngo “izavuga nk’ikiyoka”, kandi
‘igategekesha ububasha bwose bwa ya nyamaswa ya mbere,’ bigaragaza ukwiyongera
k’umwuka wo kutihanganirana ndetse no gutoteza waragagajwe n’ubutegetsi
byagereranyijwe n’ikiyoka n’inyamaswa isa n’ingwe. Kandi amagambo avuga ngo
“inyamaswa y’amahembe abiri ihatira isi n’abayirimo ngo baramye ya nyamaswa ya mbere”
yerekana ko ububasha bw’icyo gihugu bugomba gukoreshwa mu guhatira abantu kugira
bimwe bubahiriza kandi ibyo bizaba igikorwa cyo guhesha ubupapa icyubahiro.
Icyo gikorwa kigomba kuba gihabanye rwose n’amahame y’iki gihugu, gihabanye
n’umudendezo, Itangazwa ry’ubwigenge ndetse n’Itegeko nshinga. Mu buryo bwuzuye
ubwenge, abashinze iki gihugu bashakaga kwirinda gukoresha ubutegetsi bw’iby’isi ku
rugande rw’itorero, ndetse banirinda ingaruka zabyo zitabura kubaho ari zo kutihanganirana
n’itoteza. Itegeko-nshinga rivuga ko “Inama Nkuru y’igihugu itazigera ishyiraho itegeko
ryerekeye ishingwa ry’idini cyangwa ribuzanya umudendezo wo kuyoboka idini.” Rivuga
kandi ko ‘nta genzura mu by’idini rizigera risabwa ngo ribe icyangombwa gisabwa kigomba
kuzuzwa ngo umuntu ahabwe umwanya mu butegetsi muri Leta Zunze Ubumwe za Amerika.”
Ubutegetsi bwa Leta bushobora guhatira abantu kubahiriza iby’idini ibyo ari byo byose, igihe
gusa habayeho kurenga kuri ayo mabwiriza arengera umudendezo w’igihugu. Ariko
uguhuzagurika mu gikorwa nk’icyo biri nk’uko bigaragazwa mu gishushanyo cyakoreshejwe.
Inyamaswa ifite amahembe nk’ay’umwana w’intama (yigamba ubutungane, kugwa neza no
kuba inyamahoro) ni yo ivuga nk’ikiyoka.
“Ibabwira kurema igishushanyo cya ya nyamaswa.” Aha hagaragazwa neza ubutegetsi aho
abaturage bafite ububasha mu gushyiraho amategeko, ibyo bikaba ari igihamya
kidashidikanywaho cy’uko Leta Zunze Ubumwe za Amerika ari cyo gihugu cyavuzwe mu
buhanuzi.
Ariko se “igishushanyo cy’inyamaswa” ni iki? kandi kiremwa gite? Iyo shusho
n’inyamaswa iremwa na ya nyamaswa y’amahembe abiri, kandi ikaba isa na yo. Na none
kandi yitwa igishushanyo cyayo. Bityo rero kugira ngo tumenye uko icyo gishushanyo kimeze
ndetse n’uko cyakozwe, tugomba kubanza kwiga ibiranga inyamaswa ubwayo - Ubupapa.
Igihe itorero rya mbere ryatakazaga ubutungane bwaryo kubwo gutandukira rikareka
ukwiyoroshya kwigishwa n’ubutumwa bwiza ndetse no kwemera imigenzo n’imihango ya
gipagani, ryatakaje Mwuka Muziranenge n’imbaraga y’Imana; maze kugira ngo ribashe
kugenzura intekerezo z’abantu, ryashatse gushyigikirwa n’ubutegetsi bwa Leta. Ingaruka
yabaye kubaho k’ubupapa, ari ryo torero ryagenzuraga ubutegetsi bw’igihugu kandi
rikabukoresha mu gushaka kugera ku migambi yaryo ariko by’umwihariko mu guhana
abahakanaga ububasha n’amategeko byaryo. Kugira ngo Leta Zunze Ubumwe za Amerika
zireme igishushanyo cy’inyamaswa, ubutegetsi mu by’idini bugomba kugenga ubwa Leta
325