07.04.2023 Views

Itorero na Leta ku Rugamba

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Itorero</strong> <strong>na</strong> <strong>Leta</strong> <strong>ku</strong> <strong>Rugamba</strong><br />

ihumure n’ibyiringiro bidashidikinywa iteka ryose.” 316 Umuntu wumvira amategeko<br />

y’Ima<strong>na</strong>, ntazabura <strong>ku</strong>baha no <strong>ku</strong>mvira amategeko agenga igihugu cye. Umuntu wubaha<br />

Ima<strong>na</strong> azubaha umwami mu migenzereze ye yose y’ibitunganye n’ibyemewe n’amategeko.<br />

Nyamara Ubufaransa bubabaje bwamaganye Bibiliya kandi buca abayi<strong>ku</strong>rikiza. Uko<br />

ibinyeja<strong>na</strong> bya<strong>ku</strong>rikira<strong>na</strong>ga, abantu badakebakeba kandi b’inyangamugayo, abantu<br />

b’abanyabwenge kandi bakomeye mu mico mbonera, abantu bagize ubutwari bwo kwerura<br />

bakavuga ibyo bizera kandi bakemera no <strong>ku</strong>ba bapfa bazira u<strong>ku</strong>ri, - ibinyeja<strong>na</strong> byinshi<br />

bakoreshwaga uburetwa, bagatwikirwa <strong>ku</strong> mambo cyangwa se bagashengukira muri zasho.<br />

Abantu ibihumbi byinshi baboneye umutekano mu guhunga; kandi ibi byakomeje <strong>ku</strong>baho mu<br />

gihe cy’imyaka maga<strong>na</strong> abiri <strong>na</strong> mirongo itanu <strong>ku</strong>va Ubugorozi butangiye.<br />

“Haba harabayeho abantu bake cyane mu Bufaransa, batigeze babo<strong>na</strong> abigishwa<br />

b’ubutumwa bwiza bahunga uburakari bukaze bw’ababatotezaga. Abahungaga bajya<strong>na</strong>ga<br />

ubwenge bwabo, ubukorikori n’ubuhanzi, ubucuruzi ndetse n’umwuka wo <strong>ku</strong>gira gahunda<br />

byabarangaga <strong>ku</strong> rwego rwo hejuru, bityo bikajya gu<strong>ku</strong>ngahaza ibihugu babo<strong>na</strong>gamo<br />

ubuhungiro. Uko bunguraga ibindi bihugu bakoresheje izo mpano zabo, niko igihugu cyabo<br />

cyabaga kihagiriye igihombo. Iyo abirukanwe bose baza <strong>ku</strong>guma mu Bufaransa; iyaba muri<br />

iyo myaka maga<strong>na</strong> atatu ubuhanga bwo gukora bw’abo bahunze bwarakoreshejwe mu<br />

guhinga ubutaka bw’Ubufaransa; iyaba muri iyo myaka ubuhanga bwabo mu bukorokori<br />

bwarakoreshejwe mu guteza imbere ibikorwa mu nganda; iyaba muri iyo myaka ubuhanga<br />

bwabo bwo guhanga ibintu bishya ndetse n’ubushobozi bwabo bwo gusesengura<br />

byarakoreshejwe mu gu<strong>ku</strong>ngahaza ubuvanganzo bwo mu Bufaransa kandi bigateza imbere<br />

ubuhanga buhanitse; iyaba ubushishozi bwabo bwarayoboraga i<strong>na</strong>ma z’Ubufaransa kandi<br />

ubutwari bwabo bukarwanirira icyo gihugu mu ntambara cyarwa<strong>na</strong>ga, ubupfura bwabo<br />

bugatunganya amategeko y’Ubufaransa, ndetse idini ya Bibiliya igakomeza ubwenge bwabo<br />

kandi ikayobora umutima<strong>na</strong>ma w’abaturage, mbega i<strong>ku</strong>zo Ubufaransa bwari <strong>ku</strong>ba bufite muri<br />

iki gihe! Mbega uburyo Ubufaransa buba bwarabaye igihugu cy’intangarugero mu bindi<br />

bihugu, gikomeye, kiguwe neza kandi cyuzuye umunezero!<br />

“Nyamara urwikekwe rwuzuye ubuhumyi no <strong>ku</strong>da<strong>ku</strong>rwa <strong>ku</strong> izima rwirukanye <strong>ku</strong> butaka<br />

bw’Ubufaransa buri mwigisha wese w’iby’imico-mbonera, umuntu wese ushyigikiye<br />

gahunda ndetse n’umuntu wese w’indahemuka ushoboye <strong>ku</strong>rengera ingoma. Ubufaransa<br />

bwabwiye abantu bajyaga <strong>ku</strong>buhesha <strong>ku</strong>menyeka<strong>na</strong> n’i<strong>ku</strong>zo <strong>ku</strong> isi buti: “Nimuhitemo kimwe:<br />

gutwikwa cyangwa guhunga.” Amaherezo <strong>ku</strong>rimbuka kwa <strong>Leta</strong> kwageze <strong>ku</strong> musozo. Nta<br />

mutima<strong>na</strong>ma wari ukiri mu bantu, nta <strong>ku</strong>yoboka Ima<strong>na</strong> kwariho ngo bitere abantu gutwikwa;<br />

ndetse nta no gu<strong>ku</strong>nda igihugu byariho ngo bitere abantu gucibwa.” 317 Ingaruka ziteye<br />

ubwoba zavuye <strong>ku</strong>ri ibyo zabaye Impinduramatwara n’amahano yajya<strong>na</strong>ga <strong>na</strong>yo.<br />

Guhunga kw’Abahugeno (Huguenots), kwateye Ubufaransa gusubira inyuma mu<br />

majyambere muri rusange. Imijyi yarangwagamo inganda zateraga imbere cyane yabaye<br />

umusaka; uturere twarumbukaga twongeye <strong>ku</strong>ba ibigunda, gusubira inyuma mu by’ubwenge<br />

no guhenebera mu mico-mbonera ni byo bya<strong>ku</strong>rikiye igihe cy’amajyambere y’akataraboneka.<br />

201

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!