07.04.2023 Views

Itorero na Leta ku Rugamba

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Itorero</strong> <strong>na</strong> <strong>Leta</strong> <strong>ku</strong> <strong>Rugamba</strong><br />

no <strong>ku</strong>menya <strong>ku</strong>vuga neza, <strong>na</strong>ho nk’uko Melanchthon yari ameze, Laurentius yari umuhanga,<br />

akagira gutuza no gutekereza cyane. Bombi bari bafite imico myiza, bafite ubumenyi<br />

bukomeye mu by’iyobokama<strong>na</strong> kandi barangwa n’ubutwari budacogora mu kwamamaza<br />

u<strong>ku</strong>ri. Ntibabuze <strong>ku</strong>rwanywa n’abo mu ruhande rwa Papa. Abapadiri b’abagatolika<br />

bahagurukije abaturage bajijwe kandi ba<strong>ku</strong>rikiza imigenzo. Incuro nyinshi Olaf Petri yagiye<br />

yibasirwa n’imbaga y’abantu, kandi akenshi akabacika benda <strong>ku</strong>muhita<strong>na</strong>. Ariko, abo<br />

Bagorozi ba<strong>ku</strong>ndwaga kandi bakarindwa n’umwami.<br />

Mu gihe cy’ubutegetsi bw’itorero ry’i Roma, abantu bari barazahajwe n’ubukene kandi<br />

barakandamijwe. Nta Byanditswe Byera bagiraga, kandi <strong>ku</strong>bera <strong>ku</strong>gira idini ishingiye <strong>ku</strong><br />

bimenyetso bisanzwe no <strong>ku</strong> mihango bitagezaga umucyo <strong>ku</strong> bantu, basubiraga mu myizerere<br />

ishingiye <strong>ku</strong> migenzo n’imihango ya gipagani by’aba<strong>ku</strong>rambere babo bari abapagani. Igihugu<br />

cyari kigabanyijwemo amatsinda atandukanye ahanganye kandi amakimbirane yayo<br />

atarahwemaga yongeraga ubukene bukabije mu bantu bose. Umwami yiyemeza <strong>ku</strong>vugurura<br />

<strong>Leta</strong> n’itorero maze yakira neza abo bafasha bari bafite ubushobozi mu rugamba rwo<br />

<strong>ku</strong>rwanya Roma.<br />

Ubwo Olaf Petri yari imbere y’umwami n’abantu bakomeye bo mu gihugu cya Suwedi,<br />

mu buryo bwa gihanga, yashyigikiye amahame kwizera <strong>ku</strong>vuguruwe gushingiyeho<br />

ahanganye n’abahanga bakomeye ba Roma. Yavuze ko inyigisho z’abapadiri zigomba<br />

kwemerwa gusa igihe cyose zihuje n’Ibyanditswe Byera; kandi ko amahame shingiro yo<br />

kwizera yanditswe muri Bibiliya mu buryo bwumvika<strong>na</strong> kandi bworoshye <strong>ku</strong> buryo abantu<br />

bose bashobora <strong>ku</strong>yasobanukirwa. Kristo yaravuze ati : “Ibyo nigisha si ibyanjye, ahubwo ni<br />

iby’Iyantumye,” 255 kandi <strong>na</strong> Pawulo yavuze ko nihagira ubwiriza ubundi butumwa butari<br />

ubwo yari yarakiriye, uwo muntu akwiriye <strong>ku</strong>vumwa. 256 Uwo mugorozi yaje <strong>ku</strong>vuga ati:<br />

“None se bishoboka bite ko abantu batinyuka kwihangira inyigisho zabo zihuje n’irari ryabo,<br />

maze bakazihatira abantu nk’aho ari ibintu bya ngombwa bihesha agakiza? 257” Yerekanye<br />

ko amateka itorero rica nta gaciro afite igihe cyose arwanya amategeko y’Ima<strong>na</strong>, maze<br />

ashikama <strong>ku</strong> ihame ry’ingenzi rya Giporotesitanti rivuga riti: “Bibiliya, kandi Bibiliya<br />

yonyine” ni yo shingiro ryo kwizera n’imikorere.<br />

Nubwo izo mpaka zabereye ahantu hagaragara ko ari hato, zitwereka “imiterere y’abantu<br />

bari bagize ingabo z’Abagarozi. Ntabwo bari abantu batize, babiba amaca<strong>ku</strong>biri kandi bajya<br />

impaka basa<strong>ku</strong>za, ibirambu, bari abantu bize ijambo ry’Ima<strong>na</strong> kandi bari bazi neza uburyo<br />

bwo gukoresha intwaro Bibiliya yabahaga. Urebye <strong>ku</strong> rwego rw’ubuhanga, ni bo bari <strong>ku</strong><br />

mwanya wa mbere mu gihe cyabo. Iyo twitegereje ahantu harangwaga ubwenge hakomeye<br />

nka Wittenberg <strong>na</strong> Zurich, ndetse n’amazi<strong>na</strong> y’abantu b’ibyamamare nka Luteri,<br />

Melanchthoni, Zwingli <strong>na</strong> Oecolampadius, twibwira ko bari abayobozi b’ubugorozi kandi<br />

ubusanzwe tubazi ho imbaraga zitangaje n’ubuhanga buhanitse. Nyamara abari babungirije<br />

ntibari bageze <strong>ku</strong> rugero rwabo. Reka tugaruke mu gihugu cya Suwede maze turebe amazi<strong>na</strong><br />

y’abantu baciye bugufi nka Olaf <strong>na</strong> Laurentius Petri- duhere <strong>ku</strong> ba<strong>ku</strong>ru tuga<strong>na</strong> <strong>ku</strong> bigishwa<br />

babo- mbese tubo<strong>na</strong> iki? . . . Tubo<strong>na</strong> intiti ndetse n’abaminuje mu by’iyobokama<strong>na</strong>; abantu<br />

175

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!