07.04.2023 Views

Itorero na Leta ku Rugamba

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Itorero</strong> <strong>na</strong> <strong>Leta</strong> <strong>ku</strong> <strong>Rugamba</strong><br />

Hafashwe umwanzuro wo <strong>ku</strong>mwohereza kwiga muri imwe muri za kaminuza zo mu Budage<br />

cyangwa mu Buholandi. Uwo musore w’umunyeshuri yahawe uburenganzira bwo<br />

kwihitiramo ishuri azigaho, ariko ntibamwerera ko yahitamo Wittenberg. Abo bihaye Ima<strong>na</strong><br />

bavugaga ko umunyeshuri w’itorero atagomba gushyirwa mu kaga yaterwa n’inyigisho<br />

z’uburozi z’ubuhakanyi.<br />

Tausen yagiye i Kolonye (Cologne), yahoze ari indiri y’inyigisho z’ubupapa <strong>ku</strong>geza n’uyu<br />

munsi. Ahageze, bidatinze yaje <strong>ku</strong>rambirwa inyigisho z’amayobera z’intiti zaho. Ahaga<strong>na</strong><br />

muri icyo gihe kandi niho yabonye inyandiko za Luteri. Yazisomanye amatsiko n’ibyishimo<br />

maze yumva yifuje cyane kwiyigishirizwa n’uwo mugorozi. Nyamara <strong>ku</strong>genza atyo<br />

byagombaga gutuma akoza isoni umuyobozi we mu<strong>ku</strong>ru mu kigo cy’abihaye Ima<strong>na</strong> kandi<br />

bikaba byatuma ubufasha ahabwa buhagarikwa. Bidatinze yafashe icyemezo, ndetse nyuma<br />

y’aho aza kwiyandikisha ngo azige i Wittenberg.<br />

Agarutse i Denmark, yasubiye mu kigo cy’abihayima<strong>na</strong> aho yabaga. Nta muntu wakekaga<br />

ko yayobotse inyigisho za Luteri; <strong>na</strong>we yirinda <strong>ku</strong>me<strong>na</strong> ibanga rye, ariko agashishikarira<br />

kwerekeza abo baba<strong>na</strong>ga <strong>ku</strong> kwizera <strong>ku</strong>boneye no <strong>ku</strong>gira imibereho irushijeho gutunga<strong>na</strong><br />

ariko atabakomerekeje. Yabumburaga Bibiliya maze agatanga ubusobanurobwayo nya<strong>ku</strong>ri,<br />

maze agasoza ababwiriza Kristo ko ari we gutunga<strong>na</strong> k’umunyabyaha kandi akaba ari we<br />

byiringiro bye ru<strong>ku</strong>mbi by’agakiza. Uburakari bw’umuyobozi we bwabaye bwinshi cyane<br />

<strong>ku</strong>ko yari yaramwiringiye cyane ko azaba umuntu w’intwari urwanirira Roma. Yahise a<strong>ku</strong>rwa<br />

mu kigo cy’abihaye Ima<strong>na</strong> yarimo bamujya<strong>na</strong> mu kindi kandi bamufungira mu <strong>ku</strong>mba gato<br />

aho bamucungiraga bugufi.<br />

Kubera iterabwoba rikomeye ry’abari barindishijwe Tausen, abenshi mu bihaye Ima<strong>na</strong><br />

bavuze ko bayobotse Ubuporotesitanti. Tausen yari yaramenyesheje bagenzi be u<strong>ku</strong>ri<br />

akoresheje <strong>ku</strong>vuganira <strong>na</strong>bo mu myanya yari hagati y’ibyuma by’icyumba yari afungiwemo.<br />

Iyo abo bapadiri bo muri Denmark baza <strong>ku</strong>ba abahanga muri gahunda y’itorero <strong>ku</strong> byerekeye<br />

ubuhakanyi, bari gutuma ijwi rya Tausen ritongera <strong>ku</strong>mvika<strong>na</strong>. Ariko aho <strong>ku</strong>gira ngo<br />

bamufungire mu <strong>ku</strong>zimu, bamwirukanye mu kigo cy’abihaye Ima<strong>na</strong>. Noneho nta mbaraga<br />

bari bafite. Itegeko ry’umwami ririnda abigisha inyisho z’amahame mashya ryari rimaze<br />

gutangwa. Tausen yatangiye <strong>ku</strong>bwiriza. Insengero zari zimukinguriwe kandi imbaga y’abantu<br />

bazaga <strong>ku</strong>mwumva. Abandi <strong>na</strong>bo babwirizaga ijambo ry’Ima<strong>na</strong>. Isezerano Rishya<br />

risobanuwe mu rurimi rw’Ikidanwa, ryakwirakwijwe hose. Umwete wakoreshejwe<br />

n’abayoboke ba Papa wo gusenya umurimo wo waje gutuma uwo murimo waguka, maze<br />

bidatinze Denmark itangaza ko yemera ukwizera <strong>ku</strong>vuguruwe.<br />

Mu gihugu cya Suwedi (Sweden) <strong>na</strong>ho, abasore bari baranyoye <strong>ku</strong> isoko y’i Wittenberg,<br />

bashyiriye amazi y’ubugingo abo mu gihugu cy’iwabo. Babiri mu bayobozi b’Ubugorozi mu<br />

gihugu cya Suwedi bitwaga Olaf <strong>na</strong> Laurentius Petri. Bari abahungu b’umucuzi w’ahitwa<br />

Orebro bari barigishijwe <strong>na</strong> Luteri <strong>na</strong> Melanchthon, kandi bari bafite umwete wo <strong>ku</strong>bwiriza<br />

u<strong>ku</strong>ri bari barigishijwe. Nk’uko Luteri yakoraga, Olaf yakanguraga abantu <strong>ku</strong>bw’ishyaka rye<br />

174

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!