07.04.2023 Views

Itorero na Leta ku Rugamba

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Itorero</strong> <strong>na</strong> <strong>Leta</strong> <strong>ku</strong> <strong>Rugamba</strong><br />

amaso kandi atwaye urumuri rwaka mu maboko ye. Umwami w’Ubufaransa yagaragaye mu<br />

“ishusho y’umuntu wiha<strong>na</strong>.” 240 Uko yageraga imbere ya buri alitari, yarapfukamaga<br />

akicisha bugufi, bidatewe n’ingeso mbi zahumanyije umutima we cyangwa amaraso<br />

y’inzirakarengane yahindanyije ibiganza bye, ahubwo ari <strong>ku</strong>bw’icyaha gikomeye cyane abo<br />

ayobora bakoze bahangara <strong>ku</strong>nenga Misa. Inyuma y’umwami ha<strong>ku</strong>rikiyeho umwamikazi<br />

n’abanyacyubahiro bo mu butegetsi, <strong>na</strong>bo bakagenda babangikanye babiri babiri buri wese<br />

atwaye urumuri rwaka.<br />

Nk’umugabane umwe muri gahunda z’uwo munsi, umwami ubwe yagejeje ijambo <strong>ku</strong><br />

bakomeye bose bari mu cyumba kinini cy’ingoro ya musenyeri. Yahagaze imbere yabo afite<br />

umubabaro ugaragara <strong>ku</strong> maso ye maze avuga amagambo akomeye yinubira icyaha, ubugome<br />

ndetse n’umunsi w’umubabaro no gukorwa n’isoni” byagwiririye igihugu cyose. Bityo,<br />

yabwiye abamwumvira bose <strong>ku</strong>mufasha gu<strong>ku</strong>raho burundu icyorezo cy’ubuyobe cyari<br />

kigendereye gusenya Ubufaransa. Yaravuze ati: ” Mwa banyacyubahiro mwe, ndababwiza<br />

u<strong>ku</strong>ri nk’umwami wanyu, ndamutse menye ko <strong>ku</strong>mwe mu maguru yanjye kwandujwe<br />

cyangwa kwafashwe n’ubu bwandu bubi, <strong>na</strong><strong>ku</strong>baha mukaguca. Ikigeretseho kandi , ndamutse<br />

mbonye umwe mu ba<strong>na</strong> banjye yagezweho n’ubwo bwandu, si<strong>na</strong>mubabarira. . . . Njye<br />

ubwanjye <strong>na</strong>mutanga akaba igitambo.” Yavuga<strong>na</strong>ga ikiniga arira, maze abari aho bose baririra<br />

icyarimwe batera hejuru bati : “Tuzaberaho kandi tu<strong>na</strong>pfire itorero gatolika!” 241<br />

Igihugu cyari cyaranze umucyo w’ubutumwa bwiza noneho cyinjiye mu mwijima<br />

w’icuraburindi. Ubuntu “buhesha agakiza” bwarerekanwe; ariko nyuma yo <strong>ku</strong>bo<strong>na</strong> imbaraga<br />

yabwo n’ubutungane bwabwo, nyuma yaho abantu benshi ba<strong>ku</strong>ruriwe n’ubwiza bwabwo<br />

mvajuru, nyuma y’uko imijyi n’imidugudu mito imurikiwe n’umucyo w’ubwo buntu,<br />

Ubufaransa bwo bwabuteye umugongo maze buhitamo umwijima mu cyimbo cy’umucyo.<br />

Ubwo bahabwaga impano mvajuru, bayisubije inyuma barayanga. Icyiza bari baracyise ikibi,<br />

n’ikibi bacyita icyiza <strong>ku</strong>geza ubwo baguye mu mutego wo kwibeshya kw’imitima yabo.<br />

Noneho nubwo bashobora <strong>ku</strong>ba barizeraga ko mu gutoteza ubwoko bw’Ima<strong>na</strong> bari gukora<br />

umurimo wayo, nyamara uko <strong>ku</strong>maramaza kwabo nikwabagize intungane. Ku bushake<br />

bwabo, bari baranze umucyo wajyaga <strong>ku</strong>barinda kwibeshya, ukababuza kwiyandurisha<br />

amaraso.<br />

Indahiro ikomeye yo gutsembaho ubuhakanyi yarahiriwe muri katederali n<strong>ku</strong>ru, ari <strong>na</strong>ho<br />

nyuma y’ibinyeja<strong>na</strong> bitatu bya<strong>ku</strong>rikiyeho, “Ikigirwama<strong>na</strong> cy’Ubwenge” cyagombaga<br />

<strong>ku</strong>zimikirwa n’igihugu cyari cyaribagiwe Ima<strong>na</strong> nzima. Bongeye gukora rwa rugendo<br />

rw’umwiyereko maze abahagarariye Ubufaransa barahaguruka bajya gutangira umurimo bari<br />

barahiriye gukora. “Hafi y’aho hari hashinzwe imambo zari gutwikirwaho Abakristo bamwe<br />

b’Abaporotesitanti ari bazima, kandi hari hafashwe umugambi wo gukongeza umuriro mu<br />

gihe umwami yari bube ari hafi kandi ko abari muri wa mwiyerekano bakwiriye kwihutishwa<br />

<strong>ku</strong>gira ngo bibonere uko abahakanyi bapfa.” 242<br />

164

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!