07.04.2023 Views

Itorero na Leta ku Rugamba

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Itorero</strong> <strong>na</strong> <strong>Leta</strong> <strong>ku</strong> <strong>Rugamba</strong><br />

Igice Cya 12 – Umugorozi Mu Bufaransa<br />

Ubuhakanyi bwabereye i Spires no kwatura kwizera kwabereye i Augsburg maze<br />

bikagaragaza insinzi y’Ubugorozi mu Budage, byaje gu<strong>ku</strong>rikirwa n’imyaka y’intambara<br />

n’umwijima. Ubuporotesitanti bwasaga n’ubugiye gusenyuka burundu <strong>ku</strong>bera ko bwari<br />

bwaciwe intege n’amaca<strong>ku</strong>biri yabaga mu babushyigikiye, kandi n’abanzi bakomeye bari<br />

babwugarije. Abantu ibihumbi byinshi bashyirishije amaraso yabo ikimenyetso <strong>ku</strong> buhamya<br />

batangaga. Intambara yadutse mu baturage; umurimo w’Ubuporotesitanti wagambaniwe<br />

n’umwe mu bakomeye bari barawinjiyemo; abakomeye bo mu bikomangoma byari<br />

byarayobotse Ubugorozi bashyikirijwe umwami w’abami kandi baga<strong>ku</strong>rubanwa nk’imbohe<br />

bavanwa mu mujyi bajyanwa mu wundi. Ariko muri icyo gihe cyasaga n’insinzi <strong>ku</strong> mwami<br />

w’abami, yaje gutsindwa. Yabonye umuhigo yibwiraga ko afite umucika, maze amaherezo<br />

biba ngombwa ko inyigisho mu buzima bwe yari yariyemeje <strong>ku</strong>zarimbura azireka<br />

zigasagamba. Yari yarashyize mu kaga ubwami bwe, umutungo we ndetse n’ubuzima<br />

ubwabwo agendereye <strong>ku</strong>rimbura icyo bitaga ubuyobe. Noneho yabonye ko ingabo zishiriye<br />

<strong>ku</strong> rugamba, umutungo we ukendera, umuvurungano wugarije intara nyinshi mu bwami bwe,<br />

mu gihe ukwizera yari ashishikariye <strong>ku</strong>rwanya kwarushagaho gukwira ahantu hose. Charles<br />

wa V yarwanyaga imbaraga ishobora byose. Ima<strong>na</strong> yari yaravuze iti: ” Umucyo ubeho;” ariko<br />

umwami w’abami we yashakaga ko umwijima ugumaho. Imigambi ye yari yarapfubye; maze<br />

ubwo yari asaziye imburagihe, atentebuwe n’intambara yarwanye igihe kirekire, yeguye <strong>ku</strong><br />

bwami maze ajya kwihisha mu kigo cy’abihaye Ima<strong>na</strong>.<br />

Mu gihugu cy’Ubusuwisi kimwe no mu Budage, Ubugorozi bwahuye n’ibihe bibi cyane.<br />

Mu gihe abo mu ntara nyinshi z’igihugu bemeraga ukwizera <strong>ku</strong>vuguruwe, abandi bo<br />

bihambiraga <strong>ku</strong> myizerere ya Roma mu buryo bw’ubuhumyi. Itoteza bakoreraga abifuzaga<br />

kwakira u<strong>ku</strong>ri, amaherezo ryaje <strong>ku</strong>byara intambara mu baturage. Zwingli n’abantu benshi bari<br />

barifatanyije <strong>na</strong> we mu murimo w’ubugorozi baguye mu ntambara yabereye i Cappel.<br />

Oecolompadius, yaciwe intege n’ako kaga gateye ubwoba maze nyuma y’igihe gito arapfa.<br />

Ubutegetsi bwa Roma bwari bunesheje, bityo bwasaga n’ubugiye kwigarurira ibyo bwari<br />

bwaratakaje ahantu henshi. Nyamara, wa wundi nyiri imigambi y’iteka ryose ntiyari<br />

yaratereranye umurimo we cyangwa abagaragu be. U<strong>ku</strong>boko kwe kwagombaga <strong>ku</strong>barokora.<br />

Yari yarahagurukije abandi bakozi mu bindi bihugu <strong>ku</strong>gira ngo bakomeze umurimo<br />

w’ubugorozi.<br />

Mu Bufaransa, mbere y’uko bumva izi<strong>na</strong> rya Luteri nk’Umugorozi, umuseke wari<br />

waramaze gutambika. Umwe mu babaye nyambere kwakira umucyo ni umugabo wari u<strong>ku</strong>ze<br />

witwaga Lefevre, yari afite ubumenyi buhanitse, akaba yari umwarimu mu<strong>ku</strong>ru muri<br />

Kaminuza y’i Paris kandi akaba yari umuyoboke wa Papa w’umwizerwa, kandi<br />

w’umunyamwete. Igihe yakoraga ubushakashatsi <strong>ku</strong> bitabo bya kera, umutima we werekejwe<br />

<strong>ku</strong>ri Bibiliya maze atangira <strong>ku</strong>yigisha abanyeshuri be.<br />

151

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!