07.04.2023 Views

Itorero na Leta ku Rugamba

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Itorero</strong> <strong>na</strong> <strong>Leta</strong> <strong>ku</strong> <strong>Rugamba</strong><br />

Umudendezo wo gutanga ibitekerezo by’umuntu wari gukomwa mu nkokora. Nta<br />

kwiha<strong>na</strong> ngo umuntu ahinduke kwajyaga kwemerwa, kandi incuti z’Ubugorozi zari zisabwe<br />

<strong>ku</strong>mvira ayo mabwiriza yatanzwe ndetse n’ibyabuzanyijwe. Ibyiringiro by’abatuye isi<br />

byasaga n’ibiyoyotse. “Kongera guhabwa intebe kw’imitegekere ya Roma kwagombaga<br />

byanze bi<strong>ku</strong>nze <strong>ku</strong>garura ibibi byahozeho kera;” kandi mu buryo bwihuse hari <strong>ku</strong>boneka<br />

icyuho cyo “<strong>ku</strong>rangiza gahunda yo gusenya umurimo wari umaze <strong>ku</strong>nyeganyezwa mu buryo<br />

bw’urugomo” n’agatsiko k’abaka ndetse n’amaca<strong>ku</strong>biri. 182<br />

Igihe itsinda ry’abashyigikiye ubutumwa bwiza ryatera<strong>na</strong>ga ngo bajye i<strong>na</strong>ma y’icyo<br />

bakora, buri wese yarebaga undi ashobewe. Barabazanyaga bati: “Ni iki cyakorwa?” Ingingo<br />

zikomeye zireba abatuye isi zari zigeze aharindimuka. “Mbese abayobozi ba<strong>ku</strong>ru<br />

b’Ubugorozi bajyaga gucisha make maze bakemera iryo teka? Mbega uburyo, muri ako kaga<br />

kari gakomeye mu by’u<strong>ku</strong>ri, byari byoroheye abagorozi <strong>ku</strong>ba bakwishora mu nzira<br />

idatunganye! Mbega uburyo bari <strong>ku</strong>ba bafite inzitwazo nyinshi zumvika<strong>na</strong> n’impamvu<br />

zigaragara zibatera guca bugufi bakemera! Ibikomangoma byari byarayobotse inyigisho za<br />

Luteri byahawe umudendezo wo <strong>ku</strong>gendera mu myizerere yabo. Ubwo burenganzira kandi<br />

bwahawe n’abandi bose bari barayobotse imyizerere ivuguruwe mbere y’uko iryo tegeko<br />

ritangwa. None se ibyo ntibyari <strong>ku</strong>banezeza? Ni akaga kanga<strong>na</strong> gate kajyaga kwirindwa<br />

<strong>ku</strong>bwo gucisha make! Ni izihe ngorane n’urugamba batari bazi <strong>ku</strong>nyuranya n’iryo tegeko<br />

byajyaga <strong>ku</strong>ba<strong>ku</strong>rurira! Ni nde uzi ibyiza ahazaza hashoboraga <strong>ku</strong>zaza<strong>na</strong>? Mureke twemere<br />

amahoro, dusingire ishami ry’umwelayo Roma ituramburiye maze dupfuke ibikomere<br />

Ubudage bufite. Ingingo nk’izo zose nizo abagorozi bagombaga <strong>ku</strong>ba barashingiyeho<br />

bashimangira inzira biyemeje yajyaga <strong>ku</strong>rangirira mu gusenyuka k’umurimo wabo nyuma<br />

y’igihe gito.<br />

“Kubwo amahirwe bagenzuye ihame ubwo buryo bwo <strong>ku</strong>mvika<strong>na</strong> bwari bushingiyeho,<br />

maze bakora mu kwizera. Iryo hame ryari irihe? — Ryari uburenganzira buhawe Roma bwo<br />

guhata abantu no <strong>ku</strong>babuza <strong>ku</strong>baza ibyo bashaka. Mbese ibyo bikomangoma n’abo bitegeka<br />

bayobotse Ubuporotesitanti ntibari gushimishwa n’umudendezo mu by’iyobokama<strong>na</strong>? —<br />

Yego, ariko babyemerewe ari imbabazi zidasanzwe bagiriwe mu buryo bw’ubwumvikane,<br />

ariko ntibwari uburenganzira bahawe. Ku bantu bose ubwo bwumvikane butaheshaga<br />

uburenganzira, rya hame rikomeye ryashyizweho n’ubuyobozi ryagombaga <strong>ku</strong>bagenga, nta<br />

gu<strong>ku</strong>rikiza umutima<strong>na</strong>ma, Roma ni yo yari umucamanza utibeshya kandi yagombaga<br />

<strong>ku</strong>bahwa. Kwemera icyo gitekerezo, byari ukwemera ko umudendezo mu by’idini wemewe<br />

muri Saxony yayobotse ubugorozi, <strong>na</strong>ho ahandi hose harangwaga Ubukristo, umudendezo wo<br />

<strong>ku</strong>baza icyo umuntu ashaka ndetse no kwemera iby’ukwizera <strong>ku</strong>vuguruwe byari ibyaha<br />

bihanishwa gushyirwa muri gereza no gutwikwa. Mbese bari kwemera ko umudendezo mu<br />

by’idini wagira akarere ugarukiramo utarenga? Mbese bari kwemera ko bitangazwa ko<br />

ubugorozi butazongera <strong>ku</strong>gira undi muntu ubuyoboka kandi ko nta handi bugomba<br />

gutangizwa, kandi ko ahantu hose ubupapa buganje bugomba guhoraho iteka? Mbese<br />

Abagorozi bashoboraga kwihandagaza bakavuga ko batazabarwaho amaraso y’abantu<br />

142

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!