Itorero na Leta ku Rugamba

Itorero na Leta ku Rugamba
bazisomeraga amatsinda y’abantu bateraniraga hamwe bota umurimo. Abantu bamwe
bemeraga ukuri n’umuhati wose, bakakira ijambo ry’Imana banezerewe maze nabo
bakazageza iyo nkuru nziza ku bandi.
Uko ni ko amagambo yahumetswe n’Imana yasohoye ngo: “Guhishurirwa amagambo
yawe kuzana umucyo, guha abaswa ubwenge.” 183 Kwiga Ijambo ry’Imana kwatezaga
impinduka zikomeye mu ntekerezo n’imitima by’abantu. Ubutegetsi bwa Papa bwari
bwarashyize ku bo butegeka umutwaro uremereye nk’icyuma wari ubahejeje mu bujiji no
gusigingira. Hari harabayeho gukomera badakebakeba ku kubahiriza imigenzo igaragara
inyuma, ariko mu byo bakoraga byose, umutima n’ubwenge byari bifitemo umugabane muto
cyane. Ikibwirizwa cya Luteri, cyashyiraga ahagaragara ukuri kose kw’Ijambo ry’Imana
kandi n’iryo jambo ubwaryo ryari ryarashyikirijwe rubanda rwa giseseka, byari byarakanguye
ubushobozi bw’abantu bwari bwarasinziriye, ntibitunganye kandi ngo bikomeze kamere
y’iby’umwuka gusa ahubwo bikanaha ubwenge imbaraga nshya.
Wabonaga abantu bo mu nzego zose bitwaje Bibiliya mu biganza byabo, kandi
bakarengera inyigisho z’Ubugorozi. Abayoboke ba Papa bari barahariye kwiga Ibyanditswe
abapadiri n’abandi bihaye Imana, noneho barabatabaje ngo bahaguruke maze bavuguruze izo
nyigisho nshya. Ariko kuko batari basobanukiwe n’Ibyanditswe ndetse n’imbaraga y’Imana,
abo bapadiri n’abandi bihaye Imana batsinzwe ruhenu n’abo bari bararwanyije bavuze ko ari
injiji kandi bayobye. Umwanditsi umwe w’umugatorika yaravuze ati: “Birababaje, kubona
Luteri yari yaremeje abayoboke be kutagira ikindi bizera uretse Ibyanditswe Byera.” 184
Abantu benshi bateranywaga no kumva ukuri kwari gushyigikiwe n’abantu batize amashuri
menshi ndetse bakabasha kubijyaho impaka n’abize iby’iyobokamana kandi b’intyoza.
Ubujiji buteye isoni bw’abo bantu bakomeye bwajyaga ahagaragara ubwo ingingo zabo
zatsindwaga n’inyigisho zoroheje z’Ijambo ry’Imana. Abanyamyuga, abasirikare, abagore
ndetse n’abana bari bazi neza inyigisho za Bibiliya kurusha abapadiri n’abahanga baminuje.
Itandukaniro ryari hagati y’abigishwa b’ubutumwa bwiza n’abashyigikiye imihango
y’ubupapa ryagaragaraga mu nzego z’abize kimwe no muri rubanda. “Imbere y’abakomeye
bari bakuze kandi bashyigikiye isumbanyabubasha, bari barasuzuguye kwiga indimi
n’ubuvanganzo, hari abasore b’abanyabuntu, bari bashishikariye kwiga no gusesengura
Ibyanditswe kandi bakimenyereza inyandiko z’imena zo mu gihe cya kera cyane. Kubera ko
bari bafite intekerezo zikora cyane, kureba kure n’umutima w’ubutwari, bidatinze abo basore
bageze ku bumenyi butangaje ku buryo nta muntu wabashaga kwigereranya na bo. . . Kubera
iyo mpamvu, iyo abo basore bari bashyigikiye ubugorozi bahanganiraga mu ruhame rwa
benshi n’intiti zo ku ruhande rwa Roma, babazimbaga mu bitekerezo bitabagoye kandi bafite
isheja ku buryo abo bantu badasobanukiwe bajijinganyaga, bagacika intege maze bagakorwa
n’isoni mu maso y’abantu bose.” 185
Ubwo abayobozi b’itorero ry’i Roma babonaga ko abantu baza mu materaniro yabo
bagabanuka, biyambaje abacamanza, maze bakoresha inzira zishoboka zose ziri mu
138