07.04.2023 Views

Itorero na Leta ku Rugamba

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

Ubuhanga bw'intambara bufite akamaro kanini kuri Leta (buri ku butegetsi). Ni ikibazo cyubuzima nurupfu, umuhanda haba mumutekano cyangwa kurimbuka. Kubwibyo, ni ingingo yiperereza idashobora kwirengagizwa. Ubuhanga bw'intambara rero, bugengwa nibintu bitanu bihoraho, bigomba kwitabwaho ... Ibi ni: (1) Amategeko agenga imyitwarire; (2) Ijuru; (3) Isi; (4) Komanda; (5) Uburyo na disipulini. Amategeko agenga imyifatire atuma abantu bumvikana neza numutegetsi wabo, kugirango bazamukurikire batitaye ku mibereho yabo, badatezuka ku kaga ako ari ko kose… Komanda ashimangira ibyiza byubwenge, umurava, ubugwaneza, ubutwari no gukomera. Ibi bitanu (element) bigomba kumenyera buri general. Uzabazi azatsinda; uwabazi ntazatsindwa. Noneho jenerali watsinze urugamba akora imibare myinshi murusengero rwe mbere yuko urugamba ruba. Jenerali watsinzwe kurugamba akora ariko kubara bike mbere. Rero kubara byinshi biganisha ku ntsinzi war Intambara zose zishingiye kuburiganya...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Itorero</strong> <strong>na</strong> <strong>Leta</strong> <strong>ku</strong> <strong>Rugamba</strong><br />

Abari bateraniye aho bose bamaze akanya bacecetse bumiwe. Mu gisubizo cye cya mbere,<br />

Luteri yari yavuganye ijwi ryoroheje, agaragaza <strong>ku</strong>baha no kwicisha bugufi cyane. Abo mu<br />

ruhande rwa Papa bari bibwiye ko ibyo ari ikimenyetso cyo gutangira <strong>ku</strong>dohoka. Bafashe ko<br />

uko gusaba guhabwa umwanya <strong>ku</strong>gira ngo abone <strong>ku</strong>vuga, bikaba ari ibibanziriza kwisubiraho<br />

kwe. Umwami w’abami Charles (Karoli) ubwe, amaze <strong>ku</strong>bo<strong>na</strong> uko Luteri yari amerewe <strong>na</strong>bi,<br />

imyambaro yoroheje yari yambaye ndetse n’imvugo ye yoroheje, byari byaratumye avuga<strong>na</strong><br />

agasuzuguro ati: “Ntabwo uyu mupadiri ari we uzigera antera <strong>ku</strong>ba umuhakanyi.” Ariko<br />

ubutwari no gushikama Luteri yerekanye ndetse n’imbaraga n’uburyo ibitekerezo bye<br />

byumvika<strong>na</strong>ga neza, byatangaje abari aho bose. Umwami w’abami ntiyashoboye<br />

<strong>ku</strong>byihanganira maze aravuga ati: “Uriya mupadiri avuga<strong>na</strong> umutima utagira ubwoba ndetse<br />

n’ubutwari butanyeganyezwa.” Abenshi mu bikomangoma by’Ubudage barebanye ishema<br />

n’ibyishimo uwo muyobozi mu<strong>ku</strong>ru w’igihugu cyabo.<br />

Abari bashyigikiye Roma bari batsinzwe, uruhande bari bahagazemo byagaragaraga ko<br />

rugeze habi. Bashakaga uko baguma<strong>na</strong> ubutegetsi badashingiye <strong>ku</strong> Byanditswe ahubwo<br />

bakifashisha ibikangisho <strong>ku</strong>ko ari byo byari ingingo idatsindwa Roma yakoreshaga.<br />

Umuvugizi w’i<strong>na</strong>ma y’abategetsi ba<strong>ku</strong>ru yaravuze ati: “Niba utisubiyeho, Umwami w’abami<br />

ndetse n’intara zigize ubwami bwe bari bujye i<strong>na</strong>ma barebe igihano kigenerwa umuyobe<br />

wanga <strong>ku</strong>mva.”<br />

Incuti za Luteri zari zateze amatwi kwiregura kwe zifite ibyishimo, noneho zahindijwe<br />

umushyitsi no <strong>ku</strong>mva ayo magambo, ariko Luteri wari umunyabwenge buhanitse we ubwe<br />

yavuganye ituza ati: “Ima<strong>na</strong> imfashe! Kuko nta <strong>na</strong> kimwe mbasha kwisubiraho.” 135<br />

Ubwo ibikomangoma byajyaga i<strong>na</strong>ma y’icyakorwa, bamusohoye muri iyo <strong>na</strong>ma. Buri<br />

wese yabo<strong>na</strong>ga ko igihe cy’akaga gakomeye kigeze. Luteri mu gukomeza kwanga<br />

kwisubiraho byajyaga <strong>ku</strong>gira ingaruka y’igihe cy’imyaka myinshi mu mateka y’itorero.<br />

Hafashwe umwanzuro wo <strong>ku</strong>muha andi mahirwe <strong>ku</strong>gira ngo yisubireho. Yazanywe<br />

ubuheruka imbere y’inteko y’abantu. Yongeye <strong>ku</strong>bazwa cya kibazo niba yemera <strong>ku</strong>reka<br />

inyigisho ze, maze arababwira ati: ” Nta kindi gisubizo mfite kirenze icyo <strong>na</strong>tanze.”<br />

Byagaragaye ko Luteri atabasha <strong>ku</strong>vanwa <strong>ku</strong> izima ngo yemere <strong>ku</strong>mvira amabwiriza ya Roma<br />

haba hakoreshejwe <strong>ku</strong>gira ibyo bamusezeranira cyangwa <strong>ku</strong>mukangisha.<br />

Abayobozi ba<strong>ku</strong>ru bo mu butegetsi bwa Papa bababajwe cyane no <strong>ku</strong>bo<strong>na</strong> ko ububasha<br />

bwabo, muri ubwo buryo bushobora gusuzugurwa n’umupadiri woroheje kandi bwari<br />

bwarateye abami n’ibikomangoma guhinda umushyitsi. Bifuje <strong>ku</strong>musukaho umujinya wabo<br />

bakoresheje <strong>ku</strong>mwica urubozo. Ariko Luteri wari usobanukiwe n’ibyago yarimo, yari<br />

yarabwiranye abantu bose ikinyabupfura no kwitonda bya gikristo. Amagambo ye<br />

ntiyarangwagamo ubwibone, uburakari n’amafuti. Luteri yari atacyirebaho cyangwa ngo yite<br />

<strong>ku</strong> bakomeye bari bamuzengurutse, Yiyumvagamo gusa ko ari imbere y’Ima<strong>na</strong> isumba cyane<br />

papa, abayobozi ba<strong>ku</strong>ru mu idini, abami ndetse n’abami b’abami. Kristo ubwe niwe<br />

wavugiraga mu byo Luteri yahamyaga, abihamisha imbaraga n’icyubahiro byatunguye kandi<br />

113

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!