Lekturownik kl7. język polski

Szkoła podstawowa

Grażyna Kiełb 

Szkoła podstawowa

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 

Warszawa 2023 

Wydanie I 

ISBN 978-83-02-21303-8 

Opracowanie merytoryczne i redakcyjne: Magdalena Kopeć-Kubit (redaktor koordynator) 

Redakcja językowa: Agnieszka Czerepowicka 

Redakcja techniczna: Iwona Białkowska 

Projekt okładki: ARIP NEXT 

Projekt graficzny i opracowanie graficzne: Małgorzata Heine 

Fotoedycja: Natalia Marszałek 

Skład i łamanie: Maria Dylewska 

Aktualność linków, które występują w Moim lekturowniku i odsyłają do zewnętrznych stron 

internetowych, została sprawdzona przed ich opublikowaniem (dostęp z dnia 17.03.2023 r.). 

Wydawnictwo nie ponosi odpowiedzialności za aktualność i zawartość tych stron lub stron, 

do których linki tam zamieszczono 

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna 

00-807 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 96 

KRS: 0000595068 

Infolinia: 801 220 555 

www.wsip.pl 

Druk i oprawa: 

Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. 

Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej 

w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując 

jej część, rób to jedynie na użytek osobisty. 

Szanujmy cudzą własność i prawo. 

Więcej na www.legalnakultura.pl 

Polska Izba Książki

Spis treści 

DRAMAT 

Aleksander Fredro Zemsta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 

Adam Mickiewicz Dziady, część II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 

Juliusz Słowacki Balladyna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 

EPIKA 

Charles Dickens Opowieść wigilijna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 

Sławomir Mrożek Artysta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 

Antoine de Saint-Exupéry Mały Książę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 

Henryk Sienkiewicz Latarnik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 

Stefan Żeromski Syzyfowe prace . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 

LIRYKA 

Jan Kochanowski Tren I, Tren V, Tren VII, Tren VIII . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 

Adam Mickiewicz Stepy akermańskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 

Adam Mickiewicz Śmierć Pułkownika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 

UTWORY synkre tycz ne 

Adam Mickiewicz Reduta Ordona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 

Adam Mickiewicz Świtezianka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143 

Zadanie powtórzeniowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 

Lista lektur obowiązkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 

Odpowiedzi do zadań zamkniętych z treści lektur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

Jakie zadania znajdę w lekturowniku 

Sprawdzam, 

czy pamiętam 

treść lektury 

Opisuję 

bohaterów 

i ich losy 

Określam gatunek, 

cechy i budowę 

utworu 

Wiem, o czym opowiada 

lektura i jakie problemy 

porusza 

Rozwijam 

kompetencje 

językowe 

Notuję i rysuję – 

podsumowuję wiedzę 

Uczę się oceny 

i samooceny 

Tworzę wypowiedź 

pisemną 

Oglądam 

i utrwalam 

Gram, by 

zapamiętać 

Kryteria sukcesu 

Sprawdzam, czy o wszystkim pamiętam

Adam Mickiewicz 

Dziady 

część II 

Zadanie 1 

Sprawdź, czy dobrze pamiętasz treść lektury. Oceń prawdziwość podanych informacji. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, 

albo F – jeśli jest fałszywe. W przypadku wątpliwości poszukaj odpowiedzi w tekście utworu. 

1. Dramat Dziady, część II jest podzielony na akty i sceny. P F 

2. Akcja II części Dziadów rozgrywa się w jednym miejscu. P F 

3. Obrzędowi dziadów przewodniczy Starzec – pierwszy z chóru. P F 

4. Utwór rozpoczyna się od wypowiedzi Guślarza. P F 

5. Zebrani na ceremonii oferują duszom jałmużnę, modlitwę i posiłek. P F 

6. Wszystkie zjawy przybyłe na dziady otrzymują pomoc od ludzi. P F 

7. Aniołki proszą o ziarno piołunu, aby zaznać cierpienia. P F 

8. Przerażające Widmo złego pana po wywołaniu staje na środku kaplicy. P F 

9. Z wypowiedzi Widma złego pana wynika, że dręczą je przede wszystkim głód i pragnienie. P F 

10. Kruk i Sowa są duszami zmarłych poddanych, szukającymi po śmierci sprawiedliwości. P F 

11. Zjawa pięknej Dziewczyny przypomina Guślarzowi Matkę Boską. P F 

12. Guślarz w żaden sposób nie może pomóc Dziewczynie. P F 

13. Na koniec obrzędu prowadzący rzuca w każdy róg kaplicy mak i soczewicę. P F 

14. Ostatnie Widmo zjawia się bez przywołania i nic nie mówi. P F 

15. Obrzęd dziadów kończy się wspólną modlitwą zgromadzonych. P F 

Adam Mickiewicz Dziady część II 23

Zadanie 2 

Zaznacz poprawne dokończenie każdego zdania. 

1. Stałymi elementami obrzędu przywołania 

kolejnych duchów są 

A. zapalenie świec i pokropienie wnętrza 

wodą święconą. 

B. zapalenie kadzidła i spożycie 

symbolicznego posiłku. 

C. zapalenie suszonego ziela 

i modlitwa zgromadzonych. 

D. zapalenie ognia i wezwanie duchów. 

4. Z wypowiedzi Widma złego pana wynika, 

że jego kara skończy się, 

A. gdy miną dwa lata od obrzędu. 

B. gdy ptaki całkowicie rozszarpią jego ciało. 

C. gdy ktoś z dawnych poddanych nakarmi go 

i napoi. 

D. gdy Guślarz poda mu dwa ziarna prosa 

i miarkę wody. 

2. Jako pierwsze Guślarz przywołał 

A. duchy ciężkie. 

B. duchy lekkie. 

C. duchy pośrednie. 

D. upiory. 

5. Przybyłemu na obrzęd duchowi Dziewczyny 

towarzyszą 

A. gołąbki. 

B. młodzieńcy. 

C. kruk i sowa. 

D. motylek i baranek. 

3. Aniołki zawiniły 

A. „zbytkiem słodyczy na ziemi”. 

B. „przewalaniem się po złocie”. 

C. zjedzeniem kilku jabłek. 

D. brakiem miłości. 

6. Słowa: „Gdzie my z nią, on za nią wszędzie” 

odnoszą się do 

A. ducha Dziewczyny i starającego się 

o nią chłopca. 

B. pasterki w żałobie i milczącego Widma. 

C. Sowy i Widma złego pana. 

D. pasterki Zosi i Starca. 

Zadanie 3 

Wyjaśnij różne znaczenia słowa użytego w tytule utworu. Wykorzystaj informacje z lektury i epickiego wstępu autora. 

dziady 

Dziady 

„Dziady” 

24 DRAMAT

Zadanie 4 

Zaprojektuj scenografię do szkolnego przedstawienia Dziadów. Narysuj rekwizyty, które planujesz umieścić na scenie. 

Zanotuj cytaty pomocne w opisie miejsca akcji. 

Zadanie 5 

Ułóż podane wydarzenia zgodnie z porządkiem chronologicznym. Wstaw litery A.–H. w odpowiednie pola. 

A. Opowieści Kruka i Sowy. 

B. Zakończenie obrzędu dziadów. 

C. Pojawienie się Widma złego pana. 

D. Zapalenie wianka ze święconego ziela. 

E. Prorocze słowa Guślarza na temat ducha Dziewczyny. 

F. Pojawienie się milczącego Widma z czerwoną pręgą na koszuli. 

G. Przekazanie przez Aniołki pouczenia zgromadzonym w kaplicy. 

H. Wezwanie przez Guślarza wszystkich dusz czyśćcowych na obrzęd. 


Zadanie 6 

Wybierz ilustrację, która nie może przedstawiać sceny z II części Dziadów. Uzasadnij swój wybór. Wszystkie pozostałe 

sceny zatytułuj zgodnie z treścią utworu. 

A. 

C. 

B. 

D. 

Wybór: A / B / C / D 

Uzasadnienie wyboru: Moim zdaniem 

 

 

 

 

 

 

 

26 DRAMAT

Zadanie 7 

Zaznacz pytania, na które można znaleźć odpowiedzi w tekście dramatu Adama Mickiewicza. 

A. Kim jest Widmo, które pojawiło się na końcu obrzędu? 

B. Jak długa będzie kara dla Widma złego pana? 

C. Jak miała na imię pasterka w żałobie? 

D. Czym zawiniły duchy przywołane przez Guślarza? 

E. W jaki sposób żywi mogą się kontaktować ze zmarłymi? 

F. Jakie wartości cenią bohaterowie Dziadów? 

G. Jak wyglądał Starzec? 

H. Jakie czynności wykonuje Guślarz, aby przywołać kolejne duchy? 

I. Na terenie którego zaboru rozgrywa się akcja dramatu Mickiewicza? 

Zadanie 8 

Wyobraź sobie, że przygotowujesz grę fabularną na podstawie lektury. Opracuj karty wybranych postaci dramatu. 

Wykorzystaj podane schematy. W przedstawieniu wyglądu, opisie umiejętności i misji uwzględnij jak najwięcej 

szczegółów z utworu. 

Imię postaci 

Imię postaci 

Przynależność 


Świat 

Świat 

Umiejętności 


Opisz lub narysuj 


Wygląd 

Wygląd 

SIŁA 

SIŁA 

MĄDROŚĆ 

MĄDROŚĆ 

Opis misji 

WRAŻLIWOŚĆ 

Opis misji 

WRAŻLIWOŚĆ 


Imię postaci 

Imię postaci 



Świat 

Świat 





Wygląd 

Wygląd 

SIŁA 

SIŁA 

MĄDROŚĆ 

MĄDROŚĆ 

Opis misji 

WRAŻLIWOŚĆ 

Opis misji 

WRAŻLIWOŚĆ 

Imię postaci 

Imię postaci 



Świat 

Świat 





Wygląd 

Wygląd 

SIŁA 

SIŁA 

MĄDROŚĆ 

MĄDROŚĆ 

Opis misji 

WRAŻLIWOŚĆ 

Opis misji 

WRAŻLIWOŚĆ 

28 DRAMAT

Zadanie 9 

Na podstawie dostępnych źródeł wskaż informacje prawdziwe. Wybierz i podkreśl właściwe uzupełnienia zdań. 

Dziady, część II Adama Mickiewicza należą do cyklu dramatów Ballady i romanse / Dziady. Utwór został wydany 

w 1822 roku / 1823 roku wraz z wierszem Upiór / Burza. Ze względu na miejsce powstania dramat określa się 

mianem Dziadów wileńsko-kowieńskich / Dziadów drezdeńskich. 

Zadanie 10 

Uzupełnij fragment wywiadu z wieszczem. Wejdź w rolę Adama Mickiewicza, który odpowiada na pytania dziennikarza. 

Wykorzystaj informacje z autorskiego epickiego wstępu do II części Dziadów, znajomość całości utworu oraz wiedzę 

na temat biografii poety. 

Dziennikarz: Proszę opowiedzieć o okolicznościach powstania II części Dziadów. Skąd pomysł 

na utwór? 

Adam Mickiewicz: 

 

 

 

Dziennikarz: Do jakich tradycji odwołuje się obrzęd, do którego nawiązał Pan w swoim 

dramacie? 


 

 

 

Dziennikarz: Mottem swojego dramatu uczynił Pan wypowiedź pochodzącą z utworu Williama 

Szekspira. Proszę o wyjaśnienie, jaki jest związek tych słów z treścią Dziadów. 


 

 

 


Zadanie 11 

Uzupełnij notatkę na temat rodzaju i gatunku literackiego, do których należą Dziady, część II. Zapisz w lukach odpowiednie 

informacje. 

Utwór Adama Mickiewicza Dziady, część II reprezentuje rodzaj literacki zwany . 

Akcję budują w nim działania i wypowiedzi bohaterów ( 

i monologi), które tworzą 

. Dodatkowe informacje i objaśnienia, wyodrębnione graficznie, np. innym 

krojem pisma, noszą nazwę lub . 

Ze względu na gatunek literacki II część Dziadów to 

, na co wskazują takie cechy, jak: 

• 

• 

• 

Zadanie 12 

Przeczytaj objaśnienie terminu chór. Porównaj rolę chóru w teatrze starożytnym z zadaniem, 

jakie chór realizuje w II części Dziadów. Zapisz podobieństwa i różnice. 

chór (łac. chorus) 

grupa kilkunastu osób wspólnie śpiewających lub recytujących jakiś tekst, czasem równocześnie wykonujących 

odpowiednie rytualne gesty lub taniec. W czasach starożytnej Grecji występy chóru były ważnym elementem 

uroczystości religijnych i przedstawień teatralnych. W teatrze greckim chór składający się ze śpiewaków i tancerzy 

prowadzonych przez przewodnika chóru (tzw. koryfeusza) mógł uczestniczyć w akcji dramatycznej lub wygłaszać 

komentarze do tego, co działo się na scenie. Zarówno wejście chóru (parodos), jego kolejne pieśni, jak i wyjście 

(exodos) były ważnymi częściami sztuki, gdyż stanowiły łącznik między akcją na scenie, aktorami a publicznością. 

Zadaniem chóru było budowanie nastroju i wyrażanie zbiorowej mądrości. Z czasem występy chóralne ograniczyły 

się do wykonywania pieśni powiązanych z akcją przedstawienia. 

Chór w teatrze 

antycznym 

Podobieństwa 

Chór w II części 

Dziadów 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

30 DRAMAT

Zadanie 13 

Adam Mickiewicz nawiązywał w swojej twórczości do elementów kultury ludowej. 

Zaznacz motywy, które są widoczne w II części Dziadów. 

A. Wzięcie w obronę biednych ludzi krzywdzonych przez panów. 

B. Ukazanie piękna i niepowtarzalności wiejskiego krajobrazu. 

C. Wiara we współistnienie świata żywych i świata umarłych. 

D. Organizowanie obrzędu przez społeczność wiejską. 

E. Wykorzystanie ludowych śpiewów obrzędowych. 

F. Ludowe przekonanie, że nie ma winy bez kary. 

G. Użycie języka gwarowego i pieśni ludowych. 

Zadanie 14 

Obrzęd dziadów umożliwiał spotkanie świata żywych i świata zmarłych. Wyjaśnij, jakie korzyści z tego spotkania czerpały 

obie strony, co dawały sobie nawzajem. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zadanie 15 

Uzupełnij notatkę graficzną. Przedstaw winę każdego z przywołanych duchów i karę, którą ponosi za przewinienia. 

Zacytuj pouczenia przekazane zgromadzonym w kaplicy. Dodaj własne rysunki symbolizujące poszczególne zjawy. 

DUCH: 

wina kara pouczenie 


DUCH: 

wina 

kara 

pouczenie 

DUCH: 

kara 

pouczenie 

wina 

Zadanie 16 

Zaproponuj, w jaki sposób współczesny influencer mógłby promować w mediach społecznościowych przesłania wynikające 

z wypowiedzi duchów. Przygotuj trzyczęściowy słowno-graficzny poradnik zatytułowany Jak dobrze żyć? W każdym 

odcinku wykorzystaj pouczenie innego ducha. 

32 DRAMAT

Zadanie 17 

Jak uważasz, czy duch Dziewczyny zasługuje na przebaczenie? 

Uzasadnij swoje zdanie 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zadanie 18 

Zapisz wokół słowa sprawiedliwość odpowiadające mu synonimy, skojarzenia i związki wyrazowe. Ułóż z tym rzeczownikiem 

zdanie nawiązujące do II części Dziadów. 

 

 

 

 

Sprawiedliwość 

 

 

 

 

 

 


Zadanie 19 

Przeczytaj definicję słownikową przymiotnika uniwersalny. Czy II część Dziadów możemy nazwać tekstem, który porusza 

problemy uniwersalne? Przedstaw i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do treści lektury. 

uniwersalny 

1. wspólny dla wielu różnych ludzi ze względu na zrozumiałość lub odnoszenie się do spraw niezależnych 

od miejsca, czasu lub innych czynników 

2. taki, który może być używany w różnych celach lub sytuacjach 

3. taki, który zna się na wielu dziedzinach 

Za: Wielki słownik języka polskiego PAN, https://wsjp.pl/haslo/do_druku/107594/uniwersalny [dostęp: 14.12.2022] 

 

 

 

 

Zadanie 20 

Na podstawie wiersza Upiór poprzedzającego II część Dziadów uzupełnij notatkę. Odpowiedz na pytania. 

Czym zawinił? 

Kim jest? 

Dlaczego 

to zrobił? 

Po co wraca? 

upiór 

Jaka spotkała go kara? 

Kogo i o co prosi? 

34 DRAMAT

Zadanie 21 

W jaki sposób wiersz Upiór może się łączyć z Dziadami, częścią II? Zapisz swoje wyjaśnienie. 

 

 

 

 

Zadanie 22 

Przygotuj zestaw przypisów do utworu. Połącz wyrazy z ich wyjaśnieniami. 

bieży 

śpiewanie lub recytowanie 

gminny 

zwyczajnie, zazwyczaj 

igra 

ludzie prości, niewykształceni 

imaginacja 

pęk włókien najczęściej lnu lub konopi do przędzenia 

inkantacja 

ludowy, prosty 

jałmużna 

Wigilia 

kądziel 

ziemia, ten świat 

kraśny 

wyobraźnia, inspiracja 

kucyja 

datek, ofiara dla biednych 

łaknie 

złe postępowanie, grzeszne życie 

padół 

biegnie 

pospolicie 

bawi się 

pospołu 

jest głodny/głodna 

pospólstwo 

wspólnie, wszyscy razem 

szkarada 

piękny 


Zadanie 23 

Spośród lektur obowiązkowych innych niż Dziady, część II wybierz tę, w której została ukazana relacja między światem 

realnym a światem fantastycznym. Podaj tytuł wybranego utworu i wyjaśnij, na czym polegało w nim przenikanie się 

obu przestrzeni. Odwołaj się do konkretnych sytuacji z tekstu. 

Tytuł lektury: 

Wyjaśnienie: 

 

 

 

 

Zadanie 24 

Napisz opowiadanie o obrzędzie dziadów, na którym zjawił się duch bohatera innej lektury obowiązkowej. Uwzględnij 

informacje o tym, jakie były przewinienia tej postaci i jaka spotkała ją kara. Sformułuj pouczenie. Wypracowanie powinno 

dowodzić, że dobrze znasz obie lektury. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


uwzględniam wszystkie 

elementy polecenia; 

używam konsekwentnie 

wybranego rodzaju narracji 

(w 1. os. lub w 3 os. lp); 

określam czas i miejsce 

akcji; 

logicznie wiążę ukazane 

wydarzenia, dodaję zwrot 

akcji; 

urozmaicam fabułę 

wprowadzeniem np. opisów, 

dialogu, charakterystyki 

bohaterów, retrospekcji, 

puenty; 

twórczo wykorzystuję treści 

lektur obowiązkowych; 

stosuję akapity dla oznaczenia 

kolejnych części 

pracy; 

dbam o poprawność 

językową i poprawność 

zapisu. 

36 DRAMAT


Zadanie 25 

Uzupełnij notatkę graficzną podsumowującą pracę z lekturą. Zapisz odpowiednie informacje w wyznaczonych miejscach, 

użyj kolorów, dodaj własne znaczki, symbole, rysunki. 

miejsce akcji 

epoka 

Autor 

czas akcji 

rok wydania 

tematy 

Gatunek literacki 

rodzaj literacki 

„DZIADY”, część II 

motywy 

pogańskie 

bohaterowie 

chrześcijańskie 

Zaświaty 

Świat ziemski 

38 DRAMAT

Moja recenzja 

Przygotuj opis lektury do zamieszczenia na stronie księgarni internetowej. Uzupełnij wskazane luki. Użyj słownictwa 

wartościującego, aby przedstawić zalety książki i zachęcić do jej kupienia. 

książki audiobooki filmy zabawki gry 

Tytuł: 

Autor: 

Kategoria: 

Opis: 

Quiz 

Filmy 

Quizy będą 

dostępne 

w produkcie 

docelowym 


Henryk Sienkiewicz 

Latarnik 

Zadanie 1 

Sprawdź, czy dobrze pamiętasz treść lektury. Oceń prawdziwość podanych informacji. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, 

lub F – jeśli jest fałszywe. W przypadku wątpliwości poszukaj odpowiedzi w tekście utworu. 

1. 

Inspiracją do napisania Latarnika była rzeczywista historia polskiego emigranta, 

z którą zapoznał się Henryk Sienkiewicz. 

P 

F 

2. 

W momencie rozpoczęcia akcji główny bohater noweli miał już za sobą wiele lat życia 

pełnego trudów. 

P 

F 

3. O przyjęciu do pracy w latarni zdecydowało jego doświadczenie w służbie morskiej. P F 

4. Latarnia stała się dla Skawińskiego bezpiecznym schronieniem, azylem. P F 

5. Najtrudniejsza do zniesienia była dla bohatera samotność na wyspie. P F 

6. Autor nie podał tytułu książki, która tak zajęła latarnika, że zaniedbał swoją pracę. P F 

7. Czytanie polskiego tekstu sprawiło, że bohater przypomniał sobie całą swoją tułaczkę po świecie. P F 

8. W momencie wyjazdu Skawiński wyglądał inaczej niż wtedy, kiedy przybył do Aspinwall. P F 

Zadanie 2 

Zaznacz poprawne dokończenie każdego zdania. 

1. Akcja Latarnika rozgrywa się 

A. pod koniec XVIII w. 

B. na początku XIX w. 

C. w drugiej połowie XIX w. 

D. w pierwszej dekadzie XX w. 

3. Latarnik 

A. nie mógł nigdy opuszczać swojej wyspy. 

B. mógł przerwać pracę jedynie w niedzielę. 

C. mógł oddalić się od wyspy każdego dnia do południa. 

D. mógł o dowolnej porze wypływać do najbliższego miasta. 

2. Tytułowy bohater utworu Henryka 

Sienkiewicza został zatrudniony przez 

A. konsula Panamy. 

B. konsula Stanów Zjednoczonych. 

C. burmistrza Aspinwall. 

D. prezesa Towarzystwa Żeglownego. 

4. Książka, która głęboko wzruszyła bohatera, 

A. była jego pamiątką z dzieciństwa. 

B. została wyrzucona na brzeg z rozbitego statku. 

C. znalazła się w paczce dostarczonej na wyspę. 

D. była podarunkiem od Izaaka Falconbridge’a. 

96 EPIKA

Zadanie 3 

Rozpoznaj, do jakich faktów z życia głównego bohatera odsyłają poniższe rysunki. Zatytułuj każde wydarzenie. 

1. 2. 3. 

4. 

5. 

6. 

7. 

8. 

9. 

10. 

Zadanie 4 

Uszereguj wymienione w poprzednim zadaniu wydarzenia najpierw chronologicznie (zgodnie z życiorysem Skawińskiego), 

a następnie w kolejności, w jakiej zostały przedstawione w lekturze. Zapisz numery oraz informacje w odpowiednich 

miejscach. Uzupełnij wnioski. 

Życiorys bohatera 

Układ zdarzeń w noweli 

informacja w czasie 

wspomnienia 

przeniesienie się myślami do 

 

 

 

retrospekcje 

W Latarniku autor nie przedstawił wydarzeń z życia Skawińskiego w układzie . 

Najpierw dowiadujemy się, że , 

natomiast przeszłość bohatera została ukazana w 

z konsulem oraz w dwóch 

( bohatera na latarni oraz w czasie 

). Taki układ zdarzeń sprawia, że 

. 

Henryk Sienkiewicz Latarnik 97

Zadanie 5 

Uzupełnij schemat konstrukcji akcji utworu właściwymi pojęciami. Dopisz do każdej nazwy odpowiednie wydarzenie 

z Latarnika. 

punkt kulminacyjny • ekspozycja • rozwiązanie akcji •zawiązanie akcji • 

epilog • rozwój akcji 

Zaginięcie latarnika 

w Aspinwall 

„Latarnik˝ 

Zadanie 6 

Zakreśl terminy literackie, które dotyczą noweli. Napisz notatkę encyklopedyczną na temat tego gatunku literackiego, 

użyj w niej wszystkich zaznaczonych pojęć w odpowiedniej formie. 

utwór • wierszowany • prozatorski • jednowątkowy • wielowątkowy • narracyjny • 

przejrzysty • długi • krótki • epicki • didaskalia • puenta • tekst główny • 

wyrazista akcja • punkt kulminacyjny • zwrot akcji • rozdział • refren 

nowela 

 

 

 

 

98 EPIKA

Zadanie 7 

Czy Skawiński spełniał wymagania postawione mu przez pracodawcę? Uzupełnij kartę okresowej oceny pracy latarnika, 

obejmującą czas wykonywania przez niego obowiązków. 

Dane 

pracownika 

Nazwisko 

Narodowość 

Wiek: 

Okres zatrudnienia: 

Zadania 

zawodowe 

Stanowisko: 

Obowiązki: 

• 

• 

• 

• 

• 


i kompetencje 

Ocena pracy 

Planowanie i organizacja pracy: 

Jakość realizacji zadań: 

Wnioski, 

rekomendacje 


Zadanie 8 

Dokończ tworzenie diagramu poświęconego głównemu bohaterowi noweli. Dopisz hasła poziome opisujące cechy 

tytułowego latarnika. 

L 

A 

T 

A 

R 

N 

I 

O B O W I Ą Z K O W Y 

Zadanie 9 

1. Zaznacz wszystkie poprawne dokończenia zdania. 

Tytułowy bohater został w noweli porównany do 

A. orła, któremu podcięto skrzydła. 

B. statku, który zatonie, jeśli nie zawinie do portu. 

C. liścia rzucanego przez wiatr po lądach i morzach. 

D. szczutego zwierza, który wreszcie schronił się przed pogonią. 

E. skały, która zawsze pozostanie niewzruszona. 

F. albatrosa, który przemierza bezkresne przestrzenie nieba. 

G. okrętu z połamanymi masztami i porwanymi żaglami, który zawinął do portu. 

2. Wybierz jedno z zaznaczonych porównań i uzasadnij, że może ono charakteryzować życie bohatera Latarnika. 

 

 

 

 

 

 

100 EPIKA

Zadanie 10 

Spokojne życie Skawińskiego jako latarnika zostało gwałtownie przerwane przez niespodziewane zdarzenie. Zanotuj 

odpowiedzi na poniższe pytania. 

Od kogo Skawiński 

otrzymał paczkę 

z książkami? Dlaczego? 

Jaki tytuł nosiła książka? 

Kto był jej autorem? 

Dlaczego sięgnął właśnie 

po nią i początkowo 

czytał na głos? 

Jak wyglądał świat 

wokół niego? 

Jak się zachowywał 

podczas czytania, 

co się z nim działo? 

Co czuł w czasie lektury? 

Zadanie 11 

„Ale nadeszło przebudzenie”. Wyjaśnij znaczenie tego zdania w odniesieniu do losów Skawińskiego. Oceń, czy było to 

pozytywne czy negatywne wydarzenie w życiu bohatera. 

 

 

 

 

 


Zadanie 12 

1. Rozpoznaj bohatera mitologicznego przedstawionego na ilustracji. Uzupełnij zdania. 

Ilustracja przedstawia , który po zakończeniu 

wraca do domu – do . Skrzydlate istoty to . 

Aby posłuchać ich zwodniczego śpiewu podróżnik nakazał 

. Natomiast swoim 

towarzyszom . 

2. Porównaj dzieje mitologicznego wędrowcy i latarnika z noweli Henryka Sienkiewicza. Zapisz zauważone 

podobieństwa i różnice ich losów. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

102 EPIKA

Zadanie 13 

Co w historii Skawińskiego może być ogólnym obrazem ludzkiego życia? Wyjaśnij uniwersalne znaczenie losów bohatera 

Latarnika. Wykorzystaj informację na temat motywu homo viator oraz pytania pomocnicze. 

homo viator 

(łac. człowiek wędrujący) motyw powtarzający się w różnych tekstach kultury, ukazujący wędrówkę, tułaczkę 

jako obraz życia człowieka lub symbol ludzkiego losu. 

A gdyby wziąć 

pod uwagę sytuację 

i losy Polaków 

w XIX w.? 

Czy to możliwe, 

żeby jeden człowiek 

tyle doświadczył? 

Ciekawe, dlaczego 

w tekście nie ma 

imienia bohatera… 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Zadanie 14 

„Tylko ten, kto wędruje, odnajduje nowe ścieżki” (przysłowie norweskie). Napisz rozprawkę, w której rozważysz, czym 

może być dla człowieka podróżowanie. W wypracowaniu odwołaj się do wybranej lektury obowiązkowej i innego tekstu 

literackiego. Twoja praca powinna liczyć minimum 200 wyrazów. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


formułuję tezę; 

przytaczam i rozwijam 

argumenty; 

potwierdzam argumenty 

przykładami literackimi; 

odwołuję się do lektury 

obowiązkowej i innego tekstu 

literackiego; 

funkcjonalnie wykorzystuję 

znajomość wybranych utworów 

literackich (czyli przywołuję 

z nich przykłady i treści, 

które dobrze ilustrują to, 

o czym piszę); 

formułuję wnioski; 

używam stylu odpowiedniego 

dla rozprawki; 

wprowadzam akapity 

dla oznacze nia kolejnych 

części pracy; 

dbam o poprawność językową 

i poprawność zapisu. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

104 EPIKA


Zadanie 15 

Przygotuj notatkę podsumowującą wiadomości o Latarniku w formie mapy myśli. Rozpocznij od środka – tam umieść 

tytuł notatki. Następnie od tego miejsca prowadź na wszystkie strony kolejne ścieżki myśli poświęcone różnym elementom 

utworu. Główne informacje zapisz na największych „gałęziach”, a na mniejszych, połączonych z nimi – wiadomości 

bardziej szczegółowe. Do każdego tematu użyj innego koloru. Uzupełnij notatkę o własne symbole i rysunki. 

rodzaj literacki 

epika 

narrator 

Świat 

przedstawiony 

miejsce akcji 

czas akcji 

bohaterowie 

zdarzenia 

Moja recenzja 

Czy poleciłabyś / poleciłbyś Latarnika koleżance lub koledze z zagranicy, którzy uczą się języka polskiego i chcieliby 

poznać ciekawe utwory z literatury polskiej? Odpowiedź uzasadnij. 

 

 

 

 

 

 

106 EPIKA

Samoocena 

Zastanów się, które z poniższych umiejętności opanowałaś / opanowałeś bardzo dobrze, a nad którymi musisz jeszcze 

popracować. Uzupełnij tabelę. Wstaw znak √ w odpowiednim miejscu każdego wiersza. 

oceniam umiejętność 

Umiem 

dobrze 

Umiem 

częściowo 

Nie 

umiem 

1. Znam treść Latarnika Henryka Sienkiewicza. 

2. Przywołuję czas i miejsce akcji utworu. 

3. Opowiadam dzieje głównego bohatera. 

4. Opisuję i charakteryzuję Skawińskiego. 

5. Oceniam postawę bohatera. 

6. Opisuję przeżycia bohatera w czasie czytania Pana Tadeusza. 

7. Omawiam układ prezentacji zdarzeń w Latarniku. 

8. Znam pojęcia związane z konstrukcją akcji utworu. 

9. Podaję cechy noweli jako gatunku literackiego. 

10. Wymieniam podobieństwa między Skawińskim i Odyseuszem. 

11. Wyjaśniam, co znaczy motyw homo viator. 

12. 

13. 

Przedstawiam uniwersalne znaczenie historii latarnika – 

jako metafory ludzkiego losu. 

Wymieniam motywy obecne w lekturze i poruszone 

w niej problemy. 

Quiz 

Film 

Quizy będą 

dostępne 

w produkcie 

docelowym 


Odpowiedzi do zadań zamkniętych 

z treści lektur 

Dziady, część II 

Zadanie 1: 1. F; 2. P; 3. F; 4. F; 5. P; 6. F; 7. F; 8. F; 9. P; 10. P; 11. P; 12. F; 13. P; 14. P; 15. F 

Zadanie 2: 1. D; 2. B; 3. A; 4. C; 5. D; 6. B 

Latarnik 

Zadanie 1: 1. P; 2. P; 3. F; 4. P; 5. F; 6. P; 7. F; 8. P 

Zadanie 2: 1. C; 2. B; 3. B; 4. C 

Źródła ilustracji i fotografii 

Okładka: (dziewczynka) Roman Samborskyi/Shutterstock.com, (chłopiec) Kiselev Andrey Valerevich/Shutterstock.com, 

(książka) Singleline/Shutterstock.com, (pozostałe rysunki na okładce) Arip Next 

Strona tytułowa: (książka) Singleline/Shutterstock.com, (róża) Arip Next 

Elementy notatek graficznych na s. 31–32, 37, 38, 101, 106 Sylwia Oszczyk 

Tekst główny: s. 3 (książki) Singleline/Shutterstock.com; s. 23 (zjawa) Jerzy Kozień; s. 25 (kurtyna) Designer things/Shutterstock.com; 

s. 26 (ilustracja do Dziadów, dolna prawa) ZBIORY MUZEUM NIEPODLEGLOSCI/East News, (pozostałe ilustracje) 

public domain; s. 27–28 (papier) Lukasz Szwaj/Shutterstock.com; s. 30 (maski) LHF Graphics/Shutter stock.com; s. 31 (zjawa) 

Raggedstone/Shutterstock.com; s. 33 (Dziewczyna) public domain; s. 34 (Upiór) Raggedstone/Shutter stock.com; s. 38 (ramka) 

mhatzapa/Shutterstock.com; s. 39 (książka) houchi/Shutterstock.com; 

Tekst główny: s. 96 (latarnia) Mariya Stupak/Shutterstock.com; 99 (latarnia) ekosuwandono/Shutterstock.com; s. 101 (książka) 

Vectorgoods studio/Shutterstock.com; s. 102 (John W. Waterhouse Odys i syreny) public domain; s. 103 (książka) Vectorbum/ 

Shutterstock.com; s. 105 (kompas) aliaksei kruhlenia/Shutterstock.com.

Lekturownik kl7. język polski

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?