Moja firma w Dolnej Saksonii - Innovatives Niedersachsen
Moja firma w Dolnej Saksonii - Innovatives Niedersachsen
Moja firma w Dolnej Saksonii - Innovatives Niedersachsen
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Wydawca: Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Transportu<br />
<strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Friedrichswall 1<br />
30159 Hannover<br />
Redakcja: Przedstawicielstwo <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> w Polsce<br />
Patrycja Kosta<br />
www.niedersachsen.pl<br />
Kancelaria Herfurth & Partner, Hanower<br />
Thomas Gabriel, adwokat<br />
Kornelia Katarzyna Winnicka, adwokat<br />
www.herfurth.de<br />
Hanower, Styczeń 2006<br />
Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Transportu<br />
<strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
<strong>Moja</strong> <strong>firma</strong><br />
w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>
4<br />
Spis treści<br />
A. Polska – państwo członkowskie Unii Europejskiej 10<br />
B. Po przystąpieniu do Unii Europejskiej: swobody unijne 11<br />
1. Swobodny przepływ towarów 11<br />
2. Swobodny przepływ osób 11<br />
a) Wolność zakładania przedsiębiorstw 11<br />
b) Swoboda przepływu pracowników 12<br />
3. Swoboda świadczenia usług 13<br />
4. Swoboda przepływu kapitału 13<br />
C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 14<br />
1. Przepisy dotyczące pobytu, kontrole graniczne 14<br />
2. Zatrudnienie w ramach stosunku pracy 14<br />
a) Zasady ogólne 14<br />
b) Zatrudnienie w ramach umowy o dzieło 16<br />
3. Warunki podejmowania samodzielnej działalności gospodarczej 17<br />
a) Zgłoszenie działalności w urzędzie do spraw gospodarczych 18<br />
b) Zezwolenia i koncesje zawodowe 19<br />
c) Obowiązkowe członkostwo w izbach 22<br />
d) Branżowe spółdzielnie ubezpieczeniowe 22<br />
e) Kasa chorych, ubezpieczenia 23<br />
f) Pomieszczenia przedsiębiorstwa 23<br />
g) Planowanie finansowe i banki - założenie konta 24<br />
h) Rachunkowość i jawność rachunkowości 24<br />
aa) Zasady prawidłowej księgowości 24<br />
bb) Zasada jawności 26<br />
i) Zatrudnianie pracowników 27<br />
aa) Rynek pracy w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 27<br />
bb) Umowa o pracę, układy zbiorowe 27<br />
cc) Podatki i składki na ubezpieczenie społeczne dla pracowników 28<br />
4. Ograniczony obowiązek podatkowy – podatki ogólnie 30<br />
a) Podatki od zysku 30<br />
aa) Podatek dochodowy od osób fizycznych 30<br />
bb) Podatek korporacyjny 31<br />
cc) Podatek od prowadzenia działalności gospodarczej 32<br />
b) Podatki obrotowe 33<br />
aa) Podatek od towarów i usług 33<br />
bb) Podatek od nabywania nieruchomości 33<br />
c) Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania 33<br />
d) W urzędzie skarbowym 35<br />
e) Numer identyfikacyjny podatku VAT 35<br />
D. Formy prawne działalności gospodarczej 36<br />
1. Formy prawne działalności gospodarczej na terenie Niemiec - zarys 36<br />
a) Uwagi ogólne 36<br />
b) Formy prawne działalności 36<br />
2. Przedstawicielstwo, biuro reprezentacyjne (Repräsentanz) 37<br />
3. Oddział / Zakład (Zweigniederlassung) 37<br />
4. Jednoosobowa <strong>firma</strong> handlowa (Einzelkaufmännisches Unternehmen, e.K.) 38<br />
5. Spółka cywilna (Gesellschaft bürgerlichen Rechts, GbR) 39<br />
6. Spółka partnerska (Partnerschaftsgesellschaft) 39<br />
7. Spółka cicha (Stille Gesellschaft) 40<br />
8. Spółka jawna (Offene Handelsgesellschaft, OHG) 40<br />
9. Spółka komandytowa (Kommanditgesellschaft, KG) 40<br />
5
6<br />
10. Spółka komandytowa ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
jako komplementariuszem (GmbH & Co KG) 41<br />
11. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
(Gesellschaft mit beschränkter Haftung, GmbH) 41<br />
12. Spółka akcyjna (Aktiengesellschaft, AG) 42<br />
13. Europejskie zjednoczenie gospodarcze na bazie wspólnych interesów<br />
(Europäische Wirtschaftliche Interessenvereinigung, EWIV) 42<br />
14. Societates Europaea (SE) / Europejska spółka akcyjna (ESA) 43<br />
15. Zagraniczne formy prawne 43<br />
E. Założenie i organizacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH) 44<br />
1. Warunki powstania spółki 44<br />
2. Odpowiedzialność spółki w organizacji 44<br />
3. Firma (nazwa spółki) 45<br />
4. Przedmiot przedsiębiorstwa 46<br />
5. Wspólnicy i udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością 46<br />
a) Wspólnicy 46<br />
b) Udziały w spółce 47<br />
6. Organizacja wewnętrzna i reprezentacja 48<br />
a) Zgromadzenie wspólników 48<br />
b) Reprezentacja 48<br />
7. Kapitał zakładowy 50<br />
8. Rada nadzorcza i rada doradcza 50<br />
9. Podatki 51<br />
10. Wskazówki dotyczące trybu tworzenia spółki 52<br />
a) Zgromadzenie założycielskie 52<br />
b) Umowa spółki (statut spółki) 52<br />
c) Powołanie zarządu 52<br />
d) Otwarcie konta i wpłata kapitału zakładowego 52<br />
e) Zgłoszenie do rejestru handlowego 53<br />
f) Wpis do rejestru handlowego 53<br />
g) Odpowiedzialność w stadium tworzenia spółki 53<br />
h) Spółki „na zapas” (Vorratsgesellschaften) 54<br />
i) Bilans otwarcia 54<br />
j) Koszty tworzenia spółki 54<br />
F. Dolna Saksonia - instytucje otoczenia biznesu 55<br />
1. Rząd, ministerstwa i urzędy 56<br />
a) Rząd <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 56<br />
b) Kancelaria Premiera <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 56<br />
c) Ministerstwa 57<br />
d) Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Transportu 58<br />
e) Urzędy 61<br />
2. Finansowanie i wspieranie działalności gospodarczej i inwestycji<br />
w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 63<br />
a) Instytucje wspierające - NBank 63<br />
aa) Programy i inicjatywy pomocne 64<br />
bb) Osoby rozpoczynające działalność<br />
gospodarczą (Existenzgründer) 67<br />
b) Inne instytucje wspierające i banki 67<br />
aa) Spółka udziałowa - MB GmbH<br />
(Mittelständische Beteiligungsgesellschaft <strong>Niedersachsen</strong>) 67<br />
bb) Bank Powierniczy - NBB (Niedersächsische Bürgschaftsbank) 67<br />
cc) NORD/LB 68<br />
3. Agencja Promocji Inwestycji <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
(Investment Promotion Agency <strong>Niedersachsen</strong>, IPA) 68<br />
7
8<br />
4. Izby przemysłowo-handlowe oraz izby rzemieślnicze 69<br />
a) Izby przemysłowo-handlowe (Industrie- und Handelskammern, IHK) 69<br />
b) Izby rzemieślnicze (Handwerkskammern) 71<br />
c) Agencja ds. Europy Wschodniej (Osteuropa-Agentur)<br />
przy Zrzeszeniu Izb Rzemieślniczych <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> (VHN) 72<br />
5. Związki i zrzeszenia branżowe (Vereinigungen und Branchenverbände) 72<br />
6. Centra technologiczne (Technologiezentren) 73<br />
7. Centra informacyjne (Informationszentren) 73<br />
a) Centrum Transferu Nowych Technologii (IRC - Innovation Relay Centre) 73<br />
b) Europejskie Info-Centrum w Hanowerze (EIC - Euro Info Centre Hannover) 73<br />
c) Stowarzyszenie gospodarcze Pro Hannover Region<br />
oraz Europaregion Hannover 74<br />
d) Komunalny System Informacyjny dot. Lokalizacji Przedsiębiorstw<br />
w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> (Kommunales Standort-Informations-System<br />
<strong>Niedersachsen</strong> (KomSIS) 75<br />
8. Kształcenie i doskonalenie zawodowe kadr kierowniczych 75<br />
a) Międzynarodowe Doskonalenie i Rozwój Zawodowy (InWent) 75<br />
b) Niemiecka Akademia Zarządzania w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
(Deutsche Management Akademie <strong>Niedersachsen</strong>) 76<br />
9. Targi 77<br />
a) Messe AG 77<br />
b) Przedstawicielstwo Deutsche Messe AG w Polsce 77<br />
10. Polskojęzyczni doradcy podatkowi i prawnicy w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 78<br />
11. Ambasada Rzeczypospolitej Polski 79<br />
12. Przedstawicielstwo <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> w Polsce 80<br />
Załączniki<br />
Zał. 1 | Wykaz używanych skrótów i pojęć 81<br />
Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 90<br />
Zał. 3 | Centra technologiczne w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 106<br />
Zał. 4 | Banki komercyjne w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> (Hanower) 111<br />
Zał. 5 | Przydatne adresy 112<br />
Zał. 6 | 100 największych przedsiębiorstw w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 113<br />
Zał. 7 | Załącznik A niemieckiej ustawy o rzemiośle (HwO) 118<br />
Zał. 8 | Załącznik B niemieckiej ustawy o rzemiośle (HwO) 120<br />
Zał. 9 | Zakładanie spółki w Niemczech 122<br />
Zał. 10 | Bilans otwarcia (w języku polskim) 128<br />
Zał. 11 | Bilans otwarcia (w języku niemieckim) 130<br />
Zał. 12 | Plan zysków i strat 132<br />
Zał. 13 | Informacje dodatkowe 133<br />
Formularze związane z zarejestrowaniem firmy oraz dotyczące deklaracji podatkowej w urzędzie<br />
finansowym i wszelkie inne niezbędne do podjęcia dzałalności na terenie Niemiec znajdą Państwo<br />
w odrębnej broszurce Dolnosaksońskiego Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Transportu.<br />
9
A. Polska – państwo członkowskie Unii Europejskiej B. Po przystąpieniu do Unii Europejskiej: swobody unijne<br />
Polska wraz z dziewięcioma innymi<br />
państwami dnia 1 maja 2004 r. przystąpiła<br />
do Wspólnoty Europejskiej, a tym samym<br />
Polacy stali się obywatelami Unii Europejskiej<br />
(UE) w znaczeniu art. 18 Traktatu<br />
Ustanawiającego Wspólnotę Europejską<br />
(TWE). Przystąpienie Polski do UE sprawiło,<br />
że podjęcie działalności gospodarczej w RFN,<br />
jak również porządek prawny UE, znalazły się<br />
w centrum zainteresowania przedsiębiorców.<br />
Dolna Saksonia ze względu na swe centralne<br />
położenie oraz silną gospodarkę pretenduje<br />
do roli pośrednika między „starą” i „nową”<br />
Europą.<br />
Osoby prowadzące działalność gospodarczą<br />
na własny rachunek znajdą w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
atrakcyjne warunki dla prowadzenia swojej<br />
działalności.<br />
Transakcje handlowe w Niemczech, podobnie<br />
jak we wszystkich krajach uprzemysłowionych,<br />
podlegają regulacjom prawnym. Zagraniczne<br />
przedsiębiorstwo, które ma zamiar rozpocząć<br />
działalność na rynku niemieckim, powinno<br />
10 A. Polska – nowy członek Unii Europejskiej<br />
więc w celu pomyślnego prowadzenia swoich<br />
interesów zapoznać się szczegółowo ze specyfiką<br />
rynku, zwyczajami oraz uwarunkowaniami<br />
społecznymi, jak również ramami prawnymi<br />
działalności. Zarówno dla już istniejących<br />
polskich przedsiębiorstw, które chcą podjąć<br />
działalność gospodarczą w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>,<br />
a także dla obywateli polskich, którzy dopiero<br />
zamierzają działalność w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
rozpocząć, znajomość zasad prawnych jest<br />
niezbędna do pomyślnego prowadzenia<br />
tej działalności.<br />
Celem niniejszej publikacji jest pomoc polskim<br />
przedsiębiorcom przy planowaniu i realizacji<br />
przedsięwzięć gospodarczych w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
mająca na celu ułatwienie im startu na tym<br />
rynku. Niniejsza broszura zawiera zarys<br />
ramowych warunków prawnych i praktycznych<br />
wskazówek mogących być pomocnych przy<br />
podejmowaniu decyzji o podjęciu działalności<br />
w tym kraju związkowym. Informacje zawarte<br />
w tej publikacji nie mogą jednak zastąpić<br />
szczegółowej, indywidualnej porady prawnej.<br />
Podstawowe narzędzie współpracy gospodarczej<br />
państw członkowskich Unii Europejskiej<br />
stanowią cztery swobody, tj. swoboda przepływu<br />
towarów, osób i kapitału oraz świadczenia<br />
usług. W nowych krajach członkowskich wyżej<br />
wymienione swobody podlegają ograniczeniom<br />
określonym w regulacjach przejściowych.<br />
Republika Federalna Niemiec może w czasie<br />
ustanowionego na maksymalnie 7 lat okresu<br />
przejściowego stosować ograniczenia<br />
w zakresie swobodnego przepływu pracowników<br />
w stosunku do obywateli polskich.<br />
W niniejszym rozdziale została ta tematyka<br />
szczegółowo omówiona. W rozdziale C<br />
przedstawiony jest wpływ nowych swobód<br />
i ich ograniczeń na działalność gospodarczą<br />
Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>.<br />
1. Swobodny przepływ towarów<br />
Przepływ towarów na terenie UE powinien<br />
odbywać się bez ograniczeń i barier. W celu<br />
osiągnięcia bezbarierowego przepływu<br />
towarów na obszarze UE, Traktat Ustanawiający<br />
Wspólnotę Europejską (TWE) przewiduje<br />
zakaz stosowania opłat celnych w ramach<br />
importu i eksportu oraz zniesienie ograniczeń<br />
ilościowych w obrotach między państwami<br />
członkowskimi (tzw. „unia celna").<br />
W pojedynczych przypadkach swobodny<br />
przepływ towarów mogą ograniczać<br />
narodowe przepisy państw członkowskich.<br />
Ograniczenia te są według prawa unijnego<br />
dozwolone tylko w przypadku gdy służą<br />
wyższym celom jak np. ochronie zdrowia,<br />
konsumenta lub środowiska.<br />
Towary mogą zatem we wspólnym rynku<br />
wewnętrznym UE być bez ograniczeń<br />
transportowane. Narodowe przepisy<br />
i certyfikaty mogą tylko wyjątkowo<br />
ten przewóz ograniczać.<br />
2. Swobodny przepływ osób<br />
Swobodny przepływ osób obejmuje wolność<br />
zakładania przedsiębiorstw i swobodę<br />
przepływu pracowników.<br />
a) Wolność zakładania przedsiębiorstw<br />
Wolność zakładania przedsiębiorstw<br />
oznacza prawo do podejmowania<br />
samodzielnej działalności gospodarczej,<br />
tzn. czasowo nieograniczonej działalności<br />
na własny rachunek, w dowolnym kraju<br />
członkowskim UE w ramach przepisów<br />
danego kraju. Działalność czasowo<br />
ograniczona, nie jest zatem obejmowana<br />
przez wolność zakładania przedsiębiorstw.<br />
Czasowo nie ograniczoną integrację<br />
gospodarczą stanowi między innymi<br />
tworzenie głównej siedziby przedsiębiorstwa<br />
lub tylko jego oddziału, agencji<br />
albo firmy-córki.<br />
B. Po przystąpieniu do Unii Europejskiej: swobody unijne<br />
11
Prawo do podjęcia i wykonywania<br />
w każdym kraju UE samodzielnej działalności<br />
gospodarczej - gwarantowane<br />
w ramach swobody przedsiębiorczości -<br />
nie podlega żadnym ograniczeniom<br />
w krajach, które przystąpiły do UE dnia<br />
1 maja 2004 r. Oznacza to, że obywatele<br />
z Polski na powyżej określonych warunkach<br />
mogą podejmować samodzielną<br />
działalność gospodarczą na terenie<br />
Niemiec bez (dalszych) ograniczeń.<br />
b) Swoboda przepływu pracowników<br />
Swobodny przepływ pracowników<br />
obejmuje prawo obywateli krajów<br />
członkowskich Unii Europejskiej do wjazdu,<br />
pobytu oraz podjęcia pracy w kraju<br />
zatrudnienia (prawo do podejmowania<br />
pracy w krajach członkowskich UE).<br />
W odróżnieniu od swobody świadczenia<br />
usług obejmującej tylko czynności<br />
wykonywane przez samodzielnych<br />
przedsiębiorców swobodny przepływ<br />
pracowników dotyczy tylko pracowników,<br />
którzy przez nawiązanie stosunku pracy<br />
zobowiązują się do wykonywania pracy<br />
na rzecz podmiotu zatrudniającego<br />
w innym kraju UE.<br />
Dla pracowników z Polski dostęp<br />
do rynku pracy „starych” państw członkowskich<br />
podlega określonym restrykcjom<br />
ze względu na możliwość zagrożenia<br />
destabilizacji rynku pracy w tych państwach<br />
w wyniku napływu pracowników<br />
z „nowych” krajów członkowskich.<br />
12 B. Po przystąpieniu do Unii Europejskiej: swobody unijne<br />
W ramach Traktatu Akcesyjnego powstała<br />
tak zwana zasada "2+3+2". Republika<br />
Federalna Niemiec wykluczyła całkowicie<br />
swobodny przepływ pracowników<br />
z nowych państw UE w okresie pierwszych<br />
2 lat po akcesji. Przez ten czas<br />
przejściowo obowiązują, jak dotychczas,<br />
narodowe i bilateralne regulacje<br />
dotyczące dostępu do rynku pracy.<br />
Najpóźniej pod koniec drugiego roku<br />
członkostwa Polski, Niemcy mają prawo<br />
zgłoszenia Komisji Europejskiej zamiaru<br />
przedłużenia obowiązywania okresu<br />
przejściowego o kolejne 3 lata.<br />
Po upływie tego 5-letniego okresu,<br />
Niemcy będą mogły wystąpić do Komisji<br />
o utrzymanie regulacji ograniczających<br />
o kolejne 2 lata. Republika Federalna<br />
Niemiec może więc w ciągu maksymalnie<br />
7-letniego okresu przejściowego stosować<br />
ograniczenia w zakresie swobodnego<br />
przepływu pracowników w stosunku<br />
do obywateli polskich.<br />
Pomijając kilka wyjątków obywatele<br />
polscy mogą podjąć pracę w Niemczech<br />
w ramach stosunku pracy tylko za zgodą<br />
urzędu pracy. Szczegółowe regulacje<br />
odnośnie zatrudnienia znajdują się<br />
w rozdziale C w punkcie 2 niniejszego<br />
opracowania.<br />
3. Swoboda świadczenia usług<br />
Swoboda świadczenia usług przyznaje prawo<br />
do wykonywania samodzielnej działalności,<br />
nie mającej charakteru ciągłego, w innym<br />
państwie członkowskim. Usługi te mogą być<br />
wykonywane osobiście lub przez wysyłanie<br />
pracowników przez firmę.<br />
Swoboda świadczenia usług uzupełnia zatem<br />
swobodę zakładania przedsiębiorstw.<br />
W stosunku do krajów wschodnioeuropejskich<br />
w zakresie swobody świadczenia usług<br />
obowiązują pewne ograniczenia. Ograniczenia<br />
te odnoszą się przede wszystkim<br />
do poszczególnych dziedzin gospodarki<br />
oraz do personalnego i merytorycznego<br />
zakresu stosowania. Ograniczeniom<br />
swobody świadczenia usług podlega<br />
w Niemczech budownictwo i usługi<br />
pokrewne oraz niektóre rodzaje działalności,<br />
jak np. praca dekoratorów wnętrz,<br />
sprzątanie i czyszczenie budynków,<br />
inwentarza i środków komunikacji. Restrykcja<br />
odnosi się wyłącznie do przedsiębiorstw<br />
z siedzibą w nowym państwie członkowskim<br />
UE, które w ramach wykonywania usług<br />
wysyłają swoich pracowników do Niemiec.<br />
To ograniczenie nie obejmuje, więc<br />
np. polskich usługodawców, którzy przekraczają<br />
granicę jako osoby fizyczne, aby usługę<br />
wykonywać w Niemczech osobiście.<br />
Polacy mogą zatem od maja 2004 r.<br />
wykonywać usługi w Niemczech osobiście<br />
i samodzielnie, także w sektorach gospodarki<br />
które podlegają ograniczeniom<br />
np. w sektorze budowlanym.<br />
Polscy pracownicy, którzy są delegowani<br />
do Niemiec w ramach swobody świadczenia<br />
usług na czas określony, nie potrzebują także<br />
zezwolenia na pobyt.<br />
4. Swoboda przepływu kapitału<br />
Czwartą swobodą ustanowioną przez<br />
prawodawstwo UE jest swoboda przepływu<br />
kapitału między państwami członkowskimi,<br />
a także zakaz ustanawiania nowych<br />
ograniczeń w przepływie kapitału (obrocie<br />
kapitałowym) z państwami trzecimi.<br />
Do pojęcia obrotu kapitałowego zalicza się<br />
zarówno rzeczowe dobra gospodarcze<br />
(np. obrót nieruchomościami, udziałami<br />
w przedsiębiorstwach) jak i kapitał pieniężny<br />
(np. papiery wartościowe, kredyty). Zakazane<br />
są, zatem wszelkie ograniczenia, które<br />
regulują obrót kapitałowy w sposób<br />
bezpośredni. Do zakazanych ograniczeń<br />
zaliczają się także wszelkie restrykcje<br />
dotyczące prawa dewizowego.<br />
TWE gwarantuje obok swobody przepływu<br />
kapitału także wolny obrót płatniczy<br />
oznaczający swobodę dokonywania płatności<br />
w obrocie między państwami członkowskimi<br />
(dokonywanie płatności za towary i usługi,<br />
wypłata i przekazywanie wynagrodzeń).<br />
Wolny obrót płatniczy stanowi niezbędne<br />
uzupełnienie ruchu towarowego, ruchu<br />
osobowego i wykonywania usług.<br />
B. Po przystąpieniu do Unii Europejskiej: swobody unijne 13
C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> ograniczeń obowiązują w dalszym ciągu<br />
dotychczasowe narodowe i bilateralne<br />
uregulowania dostępu do rynku pracy.<br />
1. Przepisy dotyczące pobytu, kontrole<br />
graniczne<br />
Prawo do nieograniczonego wjazdu i pobytu<br />
wewnątrz Unii obejmuje wszystkich obywateli<br />
UE, zatem także obywateli polskich. W stosunku<br />
do pobytu obowiązuje ustawa o powszechnej<br />
swobodzie osiedlania się i przemieszczania<br />
obywateli UE (Freizügigkeitsgesetz/EU – FreizügG/EU),<br />
która weszła w życie 1 stycznia<br />
2005 r. zastępując dotychczasową ustawę<br />
dot. zezwolenia na pobyt (Aufenthaltsgesetz/<br />
EWG). W związku z przepisami wiza wjazdowa<br />
do RFN nie jest potrzebna. Obywatel Polski<br />
winien w trakcie wjazdu na teren RFN<br />
legitymować się paszportem lub dowodem<br />
osobistym.<br />
Polacy nie potrzebują także zezwolenia<br />
na pobyt, poświadczenie polskiego obywatelstwa<br />
paszportem lub dowodem osobistym<br />
jest wystarczające. Natomiast praca w ramach<br />
zatrudnienia wymaga nadal zezwolenia (zob.<br />
szczegóły w pkt 2). Rozróżnić tu należy<br />
ograniczone prawo swobody przepływu<br />
pracowników od nieograniczonego prawa<br />
do pobytu. Dlatego każdy Polak ma prawo<br />
zamieszkać w Niemczech, dopóki posiada<br />
wystarczające środki finansowe i ubezpieczenie<br />
zdrowotne, aby nie musiał korzystać z systemów<br />
socjalnych Republiki Federalnej Niemiec.<br />
Po przystąpieniu Polski do Unii 1 maja 2004 r.<br />
przy przekraczaniu granicy polsko-niemieckiej<br />
obowiązuje nadal kontrola osób prowadzona<br />
przez niemiecką służbę graniczną. W ramach<br />
kontroli należy wylegitymować się dowodem<br />
14 C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
tożsamości. Kontrola graniczna zostanie<br />
utrzymana do czasu, gdy Polska spełni<br />
wymagane kryteria, przede wszystkim<br />
w zakresie dostępu do systemu informacji<br />
Schengen oraz zapewni skuteczną kontrolę<br />
zewnętrznych granic Unii.<br />
Kontrola celna przewożonych towarów została<br />
zniesiona. Towar jest jednak nadal kontrolowany<br />
w ramach kontroli wyrywkowych przez policję<br />
przygraniczną. Dalsze informacje dotyczące<br />
kontroli osób można otrzymać w Ministerstwie<br />
Spraw Wewnętrznych Niemiec:<br />
Referat BGS II 2 des Bundesministeriums<br />
des Inneren, Alt-Moabit 101, 10559 Berlin,<br />
tel.: 0049 1888 6810,<br />
fax: 0049 1888 682926,<br />
e-mail: poststelle@bmi.bund.de.<br />
Informacje dotyczące kontroli celnej można<br />
uzyskać w Ministerstwie Finansów:<br />
Referat E B 4 des Bundesministeriums für<br />
Finanzen, Wilhelmstraße 97, 10117 Berlin,<br />
tel.: 0049 1888 6820,<br />
fax: 0049 1888 6823260,<br />
e-mail: poststelle@bmf.bund.de.<br />
2. Zatrudnienie w ramach stosunku pracy<br />
a) Zasady ogólne<br />
Jak już wyżej zostało wspomniane, swoboda<br />
przepływu pracowników jest w stosunku<br />
do obywateli polskich w znacznym stopniu<br />
ograniczona. Do czasu zniesienia tych<br />
Zatrudnianie polskich pracowników<br />
na terenie Niemiec wymaga uzyskania<br />
przez nich zezwolenia na pracę. Uzyskanie<br />
zezwolenia wiąże się z koniecznością<br />
udokumentowania kwalifikacji zawodowych.<br />
Zezwolenie na podjęcie pracy tak zwane<br />
„zezwolenie unijne” może zostać udzielone<br />
w oparciu o przepis art. 284 ust. 1 Trzeciej<br />
Księgi Kodeksu Socjalnego (Drittes Buch<br />
Sozialgesetzbuch/SGB III) tylko na czas<br />
określony – jedynie w ściśle określonych<br />
przypadkach możliwe jest udzielenie<br />
bezterminowego zezwolenia na pracę.<br />
Należy jednocześnie podkreślić, że dostępność<br />
niemieckiego rynku pracy dla obywateli<br />
polskich znacznie poprawiła się od momentu<br />
przystąpienia Polski do UE. Od 1 maja<br />
2004 r. obywatele polscy mają pierwszeństwo<br />
wobec obywateli z krajów trzecich nie<br />
będących członkami UE, w uzyskiwaniu<br />
pozwoleń na pracę na stanowiskach nie<br />
obsadzonych przez obywateli obecnych<br />
15 krajów członkowskich.<br />
Pozwolenie na podjęcie pracy w Niemczech<br />
może być wydane przede wszystkim<br />
w wypadku:<br />
° zamiaru podjęcia zatrudnienia celem<br />
kształcenia zawodowego lub dokształcenia<br />
lub podjęcia pracy w charakterze opiekunki<br />
do dzieci (tzw. „au pair") (§ 2 ustawy<br />
o regulacji wyjątkowego udzielania<br />
pozwoleń na wykonywanie pracy<br />
zarobkowej przez cudzoziemców,<br />
Anwerberstoppausnahmeverordnung-<br />
ASAV)<br />
° zatrudniania pracowników oddelegowanych<br />
do realizacji umów o dzieło (§ 3 ASAV, por.<br />
szczegóły w pkt 2 b)<br />
° podjęcia pracy na czas określony<br />
oraz w charakterze pracownika<br />
sezonowego w szczególności<br />
w następujących branżach:<br />
rolnictwo, ogrodnictwo, sadownictwo,<br />
leśnictwo, przetwórstwo owoców i warzyw,<br />
przeróbka drewna, gastronomia i hotelarstwo<br />
(w tym kempingi) ale z wyłączeniem<br />
nocnych klubów i lokali rozrywkowych;<br />
obsługa objazdowych imprez widowiskowych<br />
(Schaustellergehilfen), jak jarmarki,<br />
kiermasze, wesołe miasteczka, festyny<br />
strzeleckie, strzelnice objazdowe, gastronomia<br />
pod namiotem, loterie i gry fantowe,<br />
działalność cyrkowa, inne imprezy<br />
okolicznościowe (§ 4 ASAV)<br />
° zatrudniania specjalistów z wyszczególnionych<br />
dziedzin zawodowych (§ 5 ASAV)<br />
° zatrudniania pracowników w strefach<br />
przygranicznych (§ 6 ASAV).<br />
Specjalne regulacje dotyczące wymagań<br />
w zakresie uzyskania zezwolenia na pracę<br />
dotyczą także zatrudnienia dorywczego.<br />
Zatrudnienie dorywcze stanowi zatrudnienie<br />
w tzw. małym zakresie, które nie ma<br />
istotnego wpływu na rynek pracy. Obywatele<br />
nowych państw UE mogą w związku z tym<br />
wykonywać czynności o charakterze<br />
dorywczym bez zezwolenie na pracę<br />
w ramach ogólnej swobody przesiedlania<br />
się.<br />
C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 15
Ponadto obywatele nowego państwa<br />
członkowskiego, którzy w dniu 1 maja<br />
2004 r., zatem do chwili akcesji ich kraju<br />
do UE byli już legalnie zatrudnieni<br />
w Niemczech i dopuszczeni do rynku<br />
pracy przez nieprzerwany okres<br />
12 miesięcy lub dłużej, mają w dalszym<br />
ciągu prawo do wykonywania pracy<br />
zarobkowej w Niemczech. To samo<br />
obowiązuje w stosunku do obywateli,<br />
którzy pracowali w Niemczech<br />
po przystąpieniu ich kraju do Unii bez<br />
przerwy w ciągu 12 miesięcy albo dłużej.<br />
b) Zatrudnienie w ramach umowy o dzieło<br />
W sektorach, w których Republika<br />
Federalna Niemiec w ramach swobody<br />
świadczenia usług zastosowała regulacje<br />
przejściowe, zatrudnienie pracowników<br />
polskich oddelegowanych do Niemiec jest<br />
możliwe z reguły tylko na podstawie<br />
bilateralnych umów dotyczących realizacji<br />
umów o dzieło. Liczbę zawieranych umów<br />
o dzieło normują tak zwane kontyngenty.<br />
W ramach kontyngentów zagraniczne<br />
przedsiębiorstwa mogą wysyłać swój<br />
personel na czas ograniczony do Niemiec<br />
celem realizacji tych umów. W przypadku<br />
Polski taka umowa została podpisana<br />
z RFN dnia 31 stycznia 1990 r. i odnosi się<br />
ona przede wszystkim do sektora<br />
budowlanego, jak również do niektórych<br />
zawodów rzemieślniczych (np. instalatorzy,<br />
restauratorzy itd.).<br />
Umowa dotycząca realizacji umów o dzieło,<br />
która została zawarta między Polską<br />
16 C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
i Niemcami ustala, kiedy i na jakich<br />
warunkach polskie przedsiębiorstwa mogą<br />
oddelegowywać swoich pracowników<br />
do Niemiec celem realizacji umów<br />
o dzieło. Najistotniejsze warunki, które<br />
muszą zostać spełnione, w przypadku<br />
oddelegowywania pracowników<br />
do RFN to:<br />
Podstawą wysyłania pracowników przez<br />
polskie przedsiębiorstwa może stanowić<br />
wyłącznie umowa o dzieło według<br />
rozumienia niemieckiego kodeksu cywilnego<br />
(§§ 631 ff. kodeksu cywilnego – Bürgerliches<br />
Gesetzbuch/BGB), względnie umowa<br />
o dostarczenie dzieła z materiału<br />
przyjmującego zamówienie (§ 651 BGB).<br />
W ramach umowy o dzieło w sektorze<br />
budownictwa zostały wyznaczone limity<br />
zatrudnienia, by nie naruszyć interesów<br />
pozostałych małych i średnich<br />
przedsiębiorstw. Strona niemiecka stosuje<br />
kwotowanie w odniesieniu do swoich<br />
przedsiębiorstw, polegające na tym,<br />
że ilość cudzoziemców zatrudnionych<br />
przez daną firmę uzależniona jest<br />
od wielkości zatrudnienia w niemieckiej<br />
firmie. Ponadto przedsiębiorstwo<br />
niemieckie musi należeć do sektora<br />
budowlanego. Weryfikacja zleceniodawcy<br />
polega na jego przynależności<br />
do tzw. dodatkowej kasy zaopatrzenia<br />
(Zusatzversorgungskasse – ZVK) sektora<br />
budowlanego. Z umowy wynika także,<br />
że muszą być bezwzględnie przestrzegane<br />
niemieckie ustawy i przepisy prawne.<br />
Polscy pracownicy oddelegowani w ramach<br />
umowy o dzieło potrzebują jak już zostało<br />
wspomniane zezwolenie na pracę<br />
(tzw. „zezwolenie unijne”), którego udziela<br />
właściwy urząd pracy. Z wnioskiem<br />
o wydanie zezwolenia zwraca się polski<br />
pracodawca. We właściwym urzędzie<br />
pracy można także otrzymać odpowiedni<br />
wniosek o udzielenie zezwolenia<br />
na wykonywanie pracy zarobkowej<br />
w ramach umowy o dzieło. „Zezwolenie<br />
unijne” jest udzielane z reguły tylko<br />
specjalistom tzn. pracownikom<br />
odpowiednio wykwalifikowanym.<br />
Osobom niewykwalifikowanym<br />
(pomocnikom) zezwolenie na pracę jest<br />
udzielane tylko, o ile jest to niezbędne<br />
do wykonania dzieła. Zezwolenie na pracę<br />
dla pracowników realizujących umowę<br />
o dzieło wydawane jest zasadniczo<br />
na okres trwania umowy.<br />
Prawo do przydziału kontyngentów<br />
konkretnym przedsiębiorstwom, które<br />
spełniają wymagane prawem warunki,<br />
przysługuje polskiemu Ministerstwu<br />
Gospodarki w Warszawie (Kontingentvergabestelle).<br />
Za sprawdzenie danej umowy o dzieło pod<br />
względem formalnym wraz z weryfikacją<br />
przedłożonych dokumentów pobierana<br />
zostaje opłata (Grundgebühr) w wysokości<br />
200 EUR (Neuvertrag). W przypadku<br />
suplementów (Nachtrag) dotyczących zmiany<br />
treści umowy np. przedłużenia czasu<br />
realizacji umowy, zwiększenia zatrudnienia<br />
oraz przeprowadzenia prac gwarancyjnych<br />
ta opłata wynosi 100 EUR. Opłaty<br />
te pobierane są w momencie złożenia<br />
kompletu dokumentów do urzędu pracy.<br />
Dodatkowo za każdego pracownika<br />
oddelegowanego do realizacji umowy<br />
o dzieło jest pobierana tzw. opłata bieżąca<br />
(Laufzeitgebühr) w wysokości 75 EUR<br />
za każdy rozpoczęty miesiąc pracy. Jest<br />
ona wymagana w momencie wydania<br />
zezwolenia na pracę. Opłaty muszą być<br />
uiszczone na konto właściwego urzędu<br />
pracy prowadzone w Niemieckim Banku<br />
Narodowym (Deutsche Bundesbank).<br />
Dla pracowników oddelegowanych<br />
z Polski właściwy jest urząd pracy<br />
z siedzibą w Duisburgu. Tam także można<br />
uzyskać dalsze informacje dotyczące<br />
wymaganych dokumentów:<br />
Agentur für Arbeit Duisburg<br />
(Bereich Werkvertragsverfahren)<br />
Duissernplatz 15, 47051 Duisburg<br />
tel.: 0049 203 302 1735 lub 1438<br />
fax: 0049 203 302 1107<br />
3. Warunki podejmowania samodzielnej<br />
działalności gospodarczej<br />
Przedsiębiorcy polscy mogą w <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> założyć przedsiębiorstwo, o ile<br />
podjęcie planowanej działalności nie<br />
podlega w okresie przejściowym<br />
wspomnianym w rozdziale B ograniczeniom<br />
i spełnia wymogi prawa niemieckiego<br />
włącznie z wymogami dotyczącymi<br />
niezbędnych kwalifikacji zawodowych.<br />
Polacy w Niemczech, zarówno osoby<br />
fizyczne jak i prawne, mają jak i wszyscy<br />
obywatele Unii wiele możliwości prawnych,<br />
aby podjąć w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> działalność<br />
gospodarczą.<br />
Polscy przedsiębiorcy mogą prowadzić<br />
swoją działalność w Niemczech za pomocą<br />
biura przedstawicielskiego (Repräsentanz).<br />
C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 17
Biuro przedstawicielskie stanowi część firmy<br />
macierzystej i musi występować pod firmą<br />
(nazwą) zarejestrowaną w nowym kraju<br />
członkowskim UE. Biuro przedstawicielskie<br />
nie może działać jako samodzielny oddział<br />
przedsiębiorstwa, tzn. biuro<br />
przedstawicielskie może wykonywać tylko<br />
usługi przygotowawcze i pomocnicze.<br />
Samodzielny oddział (nazywany również<br />
filią) daje zatem większe możliwości niż<br />
biuro przedstawicielskie. Założenie filii,<br />
przeważnie w formie spółki z o. o., jest<br />
godne polecenia przede wszystkim przy<br />
planowanej długoterminowej działalności<br />
gospodarczej. Samodzielna działalność<br />
gospodarcza prowadzona przez zagraniczne<br />
przedsiębiorstwo w formie samodzielnego<br />
oddziału uważana jest na niemieckim<br />
rynku jako bardziej intensywna forma<br />
zaangażowania się w działalność<br />
gospodarczą, co w realiach rynku<br />
niemieckiego może pozwolić na osiągnięcie<br />
wyższego poziomu akceptacji nowej firmy.<br />
Ponadto prawne władanie oddziałem jest<br />
łatwiejsze, niż władanie przedstawicielstwem<br />
przedsiębiorstwa.<br />
Polacy mogą zakładać w Niemczech<br />
wszystkie rodzaje spółek osobowych<br />
i kapitałowych. W ramach inwestycji<br />
oraz obrotu kapitałowego nie istnieją<br />
żadne ograniczenia. Do podjęcia<br />
działalności w ramach spółki nie jest<br />
wymagane stałe zamieszkanie lub pobyt.<br />
Działalność nie może jedynie naruszać<br />
przepisów o cudzoziemcach i uregulowań<br />
dotyczących działalności gospodarczej<br />
cudzoziemców. Formy prawne<br />
18 C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
oraz przepisy z nimi związane zostały<br />
szczegółowo opisane w rozdziale D.<br />
Obywatel Polski, który ma zamiar podjąć<br />
działalność samodzielną w Niemczech,<br />
musi jednak, o ile swoboda świadczenia<br />
usług i swoboda zakładania przedsiębiorstw<br />
nie podlega wspomnianym w rozdziale<br />
B ograniczeniom, spełnić ściśle określone<br />
wymogi. Polski przedsiębiorca jest<br />
zobowiązany, tak jak obywatele Niemiec<br />
i inni przedsiębiorcy z Unii, do przestrzegania<br />
wszelkich przepisów dotyczących<br />
zawodu i prowadzenia działalności<br />
gospodarczej obowiązujących<br />
w Niemczech.<br />
a) Zgłoszenie działalności w urzędzie<br />
do spraw gospodarczych<br />
Aktywność gospodarcza, podjęta na czas<br />
nieokreślony, stanowi działalność<br />
gospodarczą. Stała działalność gospodarcza<br />
z reguły nie wymaga w Niemczech<br />
uzyskania szczególnego zezwolenia.<br />
Działalność gospodarczą należy jednak<br />
w każdym przypadku zgłosić w lokalnym<br />
urzędzie administracyjnym (miasto, gmina).<br />
Celem tego zgłoszenia jest poinformowanie<br />
właściwych urzędów o rodzaju i rozmiarze<br />
działalności gospodarczej, a w razie potrzeby<br />
umożliwienie wykonywania nadzoru<br />
i kontroli. Zasady zgłoszenia reguluje<br />
ustawa o prowadzeniu działalności<br />
gospodarczej – Gewerbeordnung (GewO).<br />
Podjęcie niektórych działalności podlega<br />
nie tylko jej zgłoszeniu, ale także związane<br />
jest z uzyskaniem stosownego zezwolenia.<br />
b) Zezwolenia i koncesje zawodowe<br />
Uznanie kwalifikacji zawodowych jest<br />
potrzebne w przypadkach, gdy niemieckie<br />
przepisy wymagają do podjęcia i wykonywania<br />
pracy w danym zawodzie<br />
udokumentowania kwalifikacji zawodowych.<br />
Te zawody stanowią tak zwane zawody<br />
reglamentowane. Podstawą uznania<br />
kwalifikacji zawodowych jest dyrektywa<br />
unijna dotycząca uznawania zawodów.<br />
Uznanie kwalifikacji następuje na wniosek,<br />
który powinien zostać złożony<br />
we właściwym urzędzie, najczęściej są to<br />
wszelkiego rodzaju izby. Wykonywanie<br />
większości zawodów nie jest uwarunkowane<br />
posiadaniem odpowiedniego potwierdzenia<br />
kwalifikacji.<br />
W określonych przypadkach działalność<br />
gospodarcza może być wykonywana tylko<br />
po uzyskaniu zezwolenia właściwego<br />
urzędu administracyjnego. Te przypadki<br />
dotyczą przede wszystkim zawodów<br />
rzemieślniczych (Handwerk). Zezwolenia<br />
do wykonywania zawodu rzemieślniczego<br />
udziela właściwa izba rzemieślnicza (adresy<br />
izb rzemieślniczych w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
znajdują się w rozdz. F). Zezwolenie może<br />
uzyskać tylko osoba, która posiada<br />
i udokumentuje odpowiednie kwalifikacje.<br />
Wykonywanie zawodu rzemieślnika<br />
w Republice Federalnej Niemiec regulują<br />
przepisy ustawy o rzemiośle (Handwerksordnung-HwO)<br />
wyróżniające rzemiosło<br />
właściwe wyszczególnione w załączniku<br />
„A" do HwO, oraz zawody rzemieślnicze<br />
nie wymagające dopuszczenia<br />
do wykonywania zawodu rzemieślniczego,<br />
a także zawody pokrewne rzemiosłu<br />
właściwemu. Wymienione są one<br />
w załączniku „B” do HwO. Obie listy<br />
„A” i „B” niemieckiej ustawy o rzemiośle<br />
są umieszczone w całości w załączniku<br />
na końcu tej publikacji.<br />
Lista załącznika „A” do HwO zawiera<br />
41 zawody rzemieślnicze. Są to zawody takie<br />
jak: murarz, dekarz, malarz, piekarz itd.,<br />
w których wymagane jest w zasadzie<br />
posiadanie tytułu mistrzowskiego.<br />
Niemiecka ustawa o rzemiośle zawiera<br />
jednakże kilka uregulowań, na podstawie<br />
których możliwe jest dopuszczenie<br />
do wykonywania rzemiosła właściwego<br />
z listy „A” bez tytułu mistrzowskiego w<br />
wypadku udokumentowania posiadanych<br />
odpowiednich kwalifikacji porównywalnych<br />
bądź wyższych niż tytuł mistrzowski.<br />
Załącznik „B” do HwO, część pierwsza,<br />
obejmuje zawody takie jak: zegarmistrz,<br />
złotnik, parkieciarz, krawiec. Natomiast<br />
część druga załącznika „B” do HwO<br />
zawiera miedzy innymi takie zawody jak:<br />
krawiec kostiumów teatralnych, hafciarz,<br />
garbarz, kosmetyczka itd.<br />
Do prowadzenia działalności rzemieślniczej<br />
w przypadku zawodów rzemiosła<br />
właściwego niezbędne jest uzyskanie wpisu<br />
do rejestru rzemiosła (Handwerksrolle).<br />
Rejestr jest prowadzony przez właściwą<br />
dla miejsca działalności lub podjęcia<br />
działalności izbę rzemieślniczą (Handwerkskammer).<br />
Po wpisie do rejestru<br />
rzemieślnicy wykonujący właściwy zawód<br />
C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 19
zemieślniczy określony w załączniku<br />
„A” do HwO uzyskują tak zwaną kartę<br />
rzemieślniczą (Handwerkskarte). Karta ta<br />
zawiera imię i nazwisko oraz adres<br />
rzemieślnika, określa siedzibę zakładu<br />
oraz charakter działalności. W przypadku<br />
zawodów pokrewnych rzemiosłu<br />
właściwemu w oparciu o załącznik<br />
„B” do HwO dokonywany jest jedynie wpis<br />
na listę zakładów rzemieślniczych<br />
(Verzeichnis der Betriebe), która także jest<br />
prowadzona przez miejscowe izby<br />
rzemieślnicze.<br />
Wnioski o wpis rzemiosła właściwego<br />
wyszczególnionego w załączniku „A”<br />
do HwO do rejestru rzemiosła oraz wnioski<br />
o wpis na listę zakładów rzemieślniczych<br />
nie wymagających dopuszczenia<br />
do rzemiosła, a także zawodów pokrewnych<br />
wymienionych w załączniku „B” do HwO<br />
są dostępne we właściwej izbie<br />
rzemieślniczej i tam też są składane.<br />
Dopuszczenie rzemieślników z Polski<br />
określa dyrektywa Unii Europejskiej<br />
64/427/EWG o uznawaniu kwalifikacji<br />
zawodowych w odniesieniu do zawodów<br />
rzemieślniczych, która została przełożona<br />
na prawodawstwo niemieckie przez<br />
rozporządzenie o rzemiośle EU/EWG<br />
(EU/EWG-Handwerk-Verordnung).<br />
W ramach dopuszczenia do wykonywania<br />
zawodu rzemieślników z Polski, wystarczy<br />
w niektórych wypadkach przedłożyć tylko<br />
potwierdzenie posiadania doświadczenia<br />
zawodowego, o ile w Polsce nie są w tym<br />
zawodzie wymagane porównywalne<br />
kwalifikacje. Polski rzemieślnik, który chce<br />
20 C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
wykonywać zawód właściwy wymieniony<br />
w załączeniu „A” do HwO i w tym celu<br />
chce rozpocząć działalność samodzielną na<br />
terenie Republiki Federalnej, może według<br />
rozporządzenia o rzemiośle EU/EWG swoje<br />
doświadczenie udowodnić poprzez:<br />
° przez okres nieprzerwanie co najmniej<br />
6 lat prowadzenie własnego zakładu<br />
rzemieślniczego lub kierowania zakładem<br />
rzemieślniczym na stanowisku kierowniczym<br />
w danym rzemiośle lub<br />
° przez okres co najmniej 3 lat prowadzenie<br />
działalności gospodarczej w danym rzemiośle<br />
lub zatrudnienia w zakładzie rzemieślniczym<br />
na stanowisku kierownika produkcji oraz<br />
udokumentowania przynajmniej 3-letniego<br />
wykształcenia zawodowego w danym<br />
rzemiośle lub<br />
° przez okres co najmniej 3 lat prowadzenie<br />
nieprzerwanej działalności gospodarczej<br />
w danym rzemiośle oraz 5 letniego<br />
zatrudnienia w danym rzemiośle lub<br />
° co najmniej 5-letniego nieprzerwanego<br />
zatrudnienia w zakładzie rzemieślniczym<br />
na stanowisku kierowniczym działu<br />
produkcyjnego i odpowiedzialnością<br />
przynajmniej za jeden wydział w zakładzie<br />
pracy oraz ukończenia przynajmniej<br />
3-letniego wykształcenia zawodowego<br />
w danym rzemiośle.<br />
W ostatnich trzech przypadkach, jeżeli<br />
wnioskodawca posiada wykształcenie<br />
trwające krócej niż trzy lata, ale zdobył<br />
co najmniej dwuletnie wykształcenie,<br />
przesłanki uznane będą za spełnione, jeżeli<br />
jego doświadczenie zawodowe jako<br />
pracujący na własny rachunek, jako<br />
kierownik zakładu lub jako pracownik<br />
na kierowniczym stanowisku jest<br />
odpowiednio dłuższe – tak, że wyrównuje<br />
się różnica w długości okresu wykształcenia.<br />
W przypadku fryzjerów musi być spełniona<br />
jedna z trzech pierwszych przesłanek,<br />
aby kwalifikacje zawodowe zostały uznane<br />
za wystarczające do wykonywania<br />
zawodu.<br />
Kwalifikacje zawodowe winny być<br />
udokumentowane przez zaświadczenia<br />
o charakterze i długości okresu działalności<br />
rzemieślniczej przez właściwy urząd<br />
w Polsce, wykształcenie zaś powinno<br />
zostać poświadczone przez stosowne<br />
świadectwa uznawane za państwowe<br />
lub świadectwa instytucji zawodowych.<br />
W tym celu przedłożyć należy dokumenty<br />
świadczące o posiadanych kwalifikacjach<br />
do wykonywania zawodu rzemieślniczego<br />
– świadectwa, dyplomy oraz<br />
zaświadczenia o praktyce zawodowej.<br />
O spełnieniu przesłanek odpowiedniego<br />
wykształcenia i doświadczenia<br />
zawodowego decyduje od 1 stycznia<br />
2005 r. izba rzemieślnicza.<br />
Po uznaniu kwalifikacji na podstawie<br />
przedłożonych dokumentów właściwa izba<br />
rzemieślnicza wydaje polskiemu<br />
rzemieślnikowi zezwolenie dla obywateli<br />
UE (Ausnahmebewilligung) na dokonanie<br />
wpisu do rejestru rzemiosła (Handwerksrolle).<br />
Złożenie wniosku związane jest z wniesieniem<br />
opłaty w wysokości 425 EUR w przypadku<br />
rzemiosła pełnego (Vollhandwerk), 300 EUR<br />
za rzemiosło częściowe (Teilhandwerk).<br />
W przypadku wniosku do wykonywania<br />
zawodu na na czas określony opłata<br />
za rzemiosło pełne jak i za rzemiosło<br />
częściowe wynosi 175 EUR.<br />
Negatywne rozpatrzenie wniosku zmniejsza<br />
koszty o 2/3, wycofanie wniosku o 3/4.<br />
Inne rodzaje działalności gospodarczej<br />
wymagają udokumentowania<br />
tzw. rzetelności (Zuverlässigkeit) osoby<br />
ubiegającej się o zezwolenie, bez<br />
konieczności udokumentowania<br />
doświadczenia zawodowego. Obowiązuje<br />
to np. w przypadku pośrednika w obrocie<br />
nieruchomościami lub inwestora<br />
budowlanego. Inne rodzaje zawodów<br />
wymagają natomiast spełnienia<br />
dodatkowych wymagań: prowadzenie<br />
działalności bankowej oraz ubezpieczeniowej<br />
wymaga uzyskania<br />
odpowiedniego zezwolenia. Ponadto<br />
ubezpieczyciel podlega nadzorowi<br />
Federalnego Urzędu Nadzoru Usług<br />
Finansowych (Bundesamt für Finanzdienstleistungsaufsicht).<br />
Dalsze zezwolenia wzgl.<br />
koncesje obowiązują np. w zakresie<br />
działalności gastronomicznej, transportowej,<br />
spedycyjnej czy też w zakresie przewozu<br />
osób.<br />
Wolny zawód od typowej działalności<br />
gospodarczej odróżnia konieczność<br />
posiadania specjalistycznego wykształcenia<br />
i kwalifikacji zawodowych potwierdzonych<br />
wymaganymi egzaminami np. zawód<br />
adwokata, doradcy podatkowego,<br />
księgowego, rewidenta (Wirtschaftsprüfer),<br />
rzeczoznawcy, lekarza, aptekarza i inne.<br />
C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 21
W rozumieniu prawa podatkowego<br />
w wolnym zawodzie mogą pracować także<br />
doradcy przedsiębiorstw (bez<br />
szczególnego zaświadczenia<br />
kwalifikacyjnego). Powyższa klasyfikacja<br />
ma szczególne znaczenie, ponieważ<br />
przedsiębiorcy prowadzący przemysłową<br />
działalność gospodarczą (Gewerbe)<br />
podlegają opodatkowaniu miejscowym<br />
(lokalnym) podatkiem od prowadzenia<br />
działalności gospodarczej, a przedsiębiorcy<br />
wykonujący wolne zawody są z niego<br />
zwolnieni. Aptekarze prowadzą działalność<br />
przemysłową (handlową) w rozumieniu<br />
prawa podatkowego.<br />
W przypadku wymogu uznawania polskich<br />
dokumentów, muszą one być tak jak<br />
wcześniej najpierw zalegalizowane<br />
w Polsce, nim mogą zostać uznane<br />
w Niemczech. Dotychczas nie istnieją<br />
żadne przepisy unijne, które by ten sposób<br />
uznania upraszczały.<br />
c) Obowiązkowe członkostwo w izbach<br />
Założenie przedsiębiorstwa w Niemczech<br />
wiąże się z pewnymi obowiązkami<br />
za strony przedsiębiorcy. Osoby fizyczne<br />
i prawne prowadzące działalność<br />
gospodarczą są obowiązkowymi członkami<br />
izb przemysłowo-handlowych właściwych<br />
dla danego regionu (adresy izb<br />
przemysłowo-handlowych w <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> znajdują się w rozdz. F).<br />
Wysokość składki zależy od zysku<br />
z prowadzonej działalności i od wpisu<br />
do rejestru handlowego. Składka roczna<br />
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
22 C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
z minimalnym kapitałem zakładowym<br />
wynosi obecnie np. w Hanowerze około<br />
140 EUR.<br />
Rzemieślnik lub zakład rzemieślniczy jest<br />
obowiązkowym członkiem izby rzemieślniczej,<br />
która jako stowarzyszenie zawodowe<br />
reprezentuje pojedyncze zawody<br />
i rzemiosła. Jeżeli zakład rzemieślniczy<br />
prowadzi równocześnie działalność<br />
rzemieślniczą i np. handlową (przemysłowohandlowa<br />
działalność gospodarcza)<br />
podlega obowiązkowemu członkostwu<br />
zarówno w izbie rzemieślniczej<br />
i przemysłowo-handlowej.<br />
d) Branżowe spółdzielnie ubezpieczeniowe<br />
W Niemczech obowiązują przepisy dotyczące<br />
bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia,<br />
których celem jest ochrona pracowników<br />
i mienia oraz zapobieganie nieszczęśliwym<br />
wypadkom przy pracy. Zależnie od liczby<br />
zatrudnionych pracowników i zagrożeń<br />
związanych z rodzajem działalności każde<br />
przedsiębiorstwo jest zobowiązane<br />
do wyznaczenia osoby przeszkolonej<br />
w zakresie bezpieczeństwa pracy i ochrony<br />
zdrowia. Mogą to być lekarze zakładowi,<br />
inżynierowie lub inni specjaliści.<br />
Przestrzeganie bezpieczeństwa pracy jest<br />
nadzorowane przez branżowe spółdzielnie<br />
ubezpieczeniowe (www.hvbg.de). Są one<br />
instytucjami państwowymi, odpowiedzialnymi<br />
zarówno za nadzór nad bezpieczeństwem<br />
pracy w zakładach, jak również za wspieranie<br />
pracowników, którzy nie mogą (całkowicie<br />
lub częściowo) wykonywać zawodu<br />
z powodu wypadku przy pracy<br />
lub specyficznych chorób zawodowych.<br />
Przedsiębiorstwa poprzez uiszczanie składek<br />
muszą zapewnić na ten cel niezbędne środki<br />
finansowe.<br />
e) Kasa chorych, ubezpieczenia<br />
Przedsiębiorcy pracujący w Niemczech<br />
na własny rachunek z zasady nie są<br />
zobowiązywani do ubezpieczenia się<br />
w ramach ubezpieczenia zdrowotnego<br />
lub społecznego. Jednak zawarcie polisy<br />
ubezpieczenia zdrowotnego oraz<br />
ubezpieczenia emerytalnego i rentowego<br />
jest wskazane. Zaleca się także zawarcie<br />
ubezpieczenia od odpowiedzialności<br />
cywilnej i ubezpieczenia od wypadków.<br />
Ubezpieczenie od odpowiedzialności<br />
cywilnej służy do pokrywania szkód, które<br />
zostały wyrządzone osobom trzecim; celem<br />
ubezpieczenia od wypadków jest zapewnienie<br />
pracownikom dalszego wynagrodzenia<br />
w czasie choroby lub czasowej<br />
niezdolności do pracy. Poza tymi<br />
ubezpieczeniami niezbędne jest także<br />
ubezpieczenie od pożaru dla używanych<br />
lokali i pomieszczeń (biur, hal<br />
produkcyjnych, magazynów itd.).<br />
f) Pomieszczenia przedsiębiorstwa<br />
W związku z planowaniem działalności<br />
gospodarczej w Niemczech, pojawia się<br />
pytanie dotyczące pomieszczeń, w których<br />
działalność ma być prowadzona. Lokale<br />
użytkowe do prowadzenia działalności<br />
gospodarczej można wynająć<br />
np. za pośrednictwem takich związków<br />
jak: Koło Niemieckich Pośredników<br />
Nieruchomości (Ring Deutscher Makler,<br />
RDM) i Zrzeszenia Niemieckich<br />
Pośredników Nieruchomości (Verband<br />
Deutscher Makler, VDM). Latem 2004 oba<br />
niezależne stowarzyszenia maklerskie<br />
połączyły się tworząc Związek<br />
Nieruchomości Niemcy (Immobilienverband<br />
Deutschland, IVD Bund e.V.). Adresy tych<br />
instytucji zawiera załącznik nr 5. Przy<br />
sporządzaniu i zawieraniu umowy najmu<br />
należy dokładnie zbadać jej treść<br />
lub zasięgnąć porady prawnej. Jeżeli<br />
w początkowej fazie zakładania firmy<br />
przedsiębiorstwo nie chce wynajmować<br />
własnych lokali, istnieje możliwość najmu<br />
odpowiednich pomieszczeń biurowych<br />
w tzw. „Business-Center”. Business-Center<br />
dysponują często w pełni urządzonymi<br />
biurami w reprezentacyjnych lokalizacjach.<br />
Oferują one niezbędną infrastrukturę<br />
biurową, obejmującą np. sale konferencyjne<br />
wraz z nowoczesnymi urządzeniami<br />
biurowymi i telekomunikacyjnymi. Lista<br />
z adresami „Business-Center” w <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> jest dostępna na stronie<br />
internetowej Izby Przemysłowo-Handlowej<br />
w Hanowerze pod adresem<br />
www.hannover.ihk.de.<br />
Przedsiębiorca musi oprócz wynajęcia<br />
odpowiedniego biura, o ile w początkowej<br />
fazie działalności nie korzysta z oferty<br />
„Business-Center", zamówić podłączenie<br />
do sieci telekomunikacyjnej oraz internetowej.<br />
Łącza telefoniczne mogły być<br />
C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 23
dawniej zgłaszane wyłącznie w urzędzie<br />
pocztowym (Deutsche Bundespost). Dziś<br />
istnieje wiele prywatnych firm<br />
telekomunikacyjnych mających w ofercie<br />
różne systemy taryfowe.<br />
g) Biznesplan<br />
Przed założeniem przedsiębiorstwa,<br />
przedsiębiorca powinien sporządzić plan<br />
finansowo-operacyjny (biznesplan)<br />
przedstawiający planowany rozwój<br />
gospodarczy przedsiębiorstwa. Biznesplan<br />
powinien zawierać opis pomysłu<br />
na działalność, rodzaj usług i produktów,<br />
rynku, konkurencji, inwestycji i personelu<br />
oraz szczególnej kwalifikacji przedsiębiorcy<br />
lub założyciela. Biznesplan powinien<br />
obejmować także prognozy dotyczące<br />
sprzedaży i obrotu, inwestycji i finansowania,<br />
planowanego zatrudnienia, rachunku<br />
zysków i strat oraz bilansu na pierwsze<br />
trzy lata operacyjne.<br />
Do prowadzenia działalności gospodarczej<br />
w Niemczech niezbędne jest posiadanie<br />
konta bankowego w banku zlokalizowanym<br />
na terenie Niemiec. Wszelkie informacje<br />
dotyczące banków i wybór adresów<br />
znajdują się w załączniku nr 4. Wskazane<br />
jest jak najwcześniej zasięgnąć informacji<br />
odnośnie wymaganych przez banki<br />
dokumentów, ponieważ warunki założenia<br />
konta różnią się między sobą.<br />
Przy sporządzaniu dokumentów firmowych<br />
należy przestrzegać przepisów dotyczących<br />
danych o firmie: jednoosobowa działalność<br />
24 C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
gospodarcza (kupiec) wymaga podania<br />
pełnego imienia i nazwiska lub, jeśli jest<br />
zarejestrowana w rejestrze handlowym,<br />
także ich zarejestrowanej nazwy<br />
oraz numeru wpisu do rejestru. Spółki<br />
osobowe muszą podać wspólnika<br />
odpowiedzialnego osobiście, spółki<br />
kapitałowe pełnomocników zarządzających<br />
lub członków zarządu. Podanie wysokości<br />
kapitału zakładowego nie jest wymagane.<br />
W celu uzyskania szczegółowych<br />
informacji wskazane jest zasięgnięcie<br />
odpowiedniej porady.<br />
Jeżeli nowe przedsiębiorstwo prezentuje<br />
się w Internecie w formie własnej strony<br />
internetowej, jest zobowiązane podać<br />
na niej podstawowe informacje o firmie.<br />
Są to z zasady te same informacje, które<br />
umieszcza się na papierze firmowym.<br />
Dodatkowo podane muszą być między<br />
innymi informacje o członkostwie w izbie<br />
i ewentualne uregulowania dotyczące<br />
wykonywania zawodu.<br />
h) Rachunkowość i jawność rachunkowości<br />
aa) Zasady prawidłowej księgowości<br />
Zgodnie z niemieckim kodeksem handlowym<br />
(Handelsgesetzbuch, HGB) przedsiębiorcy,<br />
o ile ich działalność gospodarcza ze względu<br />
na jej rodzaj i wielkość wymaga organizacji<br />
w sposób kupiecki, zobowiązani są do<br />
prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie<br />
z zasadami prawidłowej rachunkowości.<br />
Zapisy w księgach powinny być kompletne,<br />
poprawne, chronologiczne i uporządkowane.<br />
Kompletność księgowości oznacza ujęcie<br />
wszystkich operacji finansowych. Księgi<br />
i dokumenty księgowe muszą być<br />
przechowywane przez dziesięć lat.<br />
Na zakończenie roku obrotowego kupcy<br />
w rozumieniu kodeksu handlowego, są<br />
zobowiązani do sporządzenia<br />
sprawozdania rocznego obejmującego<br />
bilans oraz rachunek zysków i strat<br />
na dzień bilansowy, ewentualnie<br />
sprawozdanie z sytuacji przedsiębiorstwa.<br />
Księgowość i bilans roczny muszą być<br />
sporządzone zgodnie przepisami kodeksu<br />
handlowego (HGB) oraz zasadami<br />
prawidłowej księgowości (Grundsätze<br />
ordnungsgemäßer Buchführung, GoB),<br />
które zostały ukształtowane na podstawie<br />
orzecznictwa sądowego i praktyki. Niemiecki<br />
kodeks handlowy opiera się na zasadzie<br />
ostrożności w stosunku do oceny wartości<br />
majątku w bilansie; w razie wątpliwości<br />
uwzględnia się dlatego najniższą możliwą<br />
wartość. Ta zasada jest jedną z najważniejszych<br />
różnic w porównaniu<br />
z zasadami sporządzania bilansów<br />
stosowanymi w innych systemach prawnych,<br />
na przykład w systemie US-GAAP (Generally<br />
Accepted Accounting Standards), IAS<br />
(International Accounting Standards)<br />
lub IFRS, które stosują zasadę fair and true<br />
view, w wyniku której uzyskuje się raczej<br />
wyższą wartość majątku w bilansie.<br />
W wyniku kilku dyrektyw UE wymagania<br />
dotyczące zasad prawidłowej rachunkowości<br />
stosowanych w krajach UE zostały<br />
do siebie w dużej mierze zbliżone;<br />
wymagania te są uzależnione od formy<br />
prawnej (spółki osobowe lub spółki<br />
kapitałowe) i od wielkości przedsiębiorstwa.<br />
Aktualne różnice w klasyfikacji spółek pod<br />
względem wielkości są przedstawione<br />
w poniższej tabeli. Przy tym muszą być<br />
spełnione przynajmniej dwa z trzech<br />
kryteriów (§ 267 Kodeksu handlowego -<br />
HGB):<br />
Małe spółki kapitałowe<br />
Obrót w tys. EUR: mniej niż 8030<br />
Bilans w tys. EUR: mniej niż 4015<br />
Liczba pracowników (średnioroczna):<br />
> 50<br />
Średnie spółki kapitałowe<br />
Obrót w tys. EUR: więcej niż 8030<br />
Bilans w tys. EUR: więcej niż 4015<br />
Liczba pracowników (średnioroczna):<br />
50 do 250<br />
Obrót w tys. EUR: mniej niż 32120<br />
Bilans w tys. EUR: mniej niż 16060<br />
Duże spółki kapitałowe<br />
Obrót w tys. EUR: więcej niż 32120<br />
Bilans w tys. EUR: więcej niż 16060<br />
Liczba pracowników (średnioroczna):<br />
> 250<br />
Najbardziej zaostrzone wymagania dotyczą<br />
dużych spółek kapitałowych. Spółki<br />
osobowe, w których żaden z osobiście<br />
odpowiedzialnych wspólników nie jest<br />
osobą fizyczną (czyli spółki kapitałowe<br />
ze spółką kapitałową jako jedynym<br />
odpowiedzialnym wspólnikiem -<br />
w szczególności spółka komandytowa,<br />
w której komplementariuszem jest spółka<br />
C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 25
z ograniczoną odpowiedzialnością, GmbH<br />
& Co KG), są traktowane pod względem<br />
sprawozdawczości finansowej jako spółki<br />
kapitałowe. W przypadku, gdy przedsiębiorstwa<br />
tworzą koncern, musi być<br />
sporządzany bilans koncernu.<br />
Poza sporządzeniem bilansu handlowego<br />
przedsiębiorstwa muszą z reguły sporządzić<br />
także bilans dla celów podatkowych, przy<br />
czym pojedyncze pozycje bilansowe powinny<br />
być sporządzone w myśl zasad wynikających<br />
z przepisów prawa podatkowego, a nie<br />
według zasad wymaganych przez prawo<br />
handlowe. Dotyczy to na przykład większych<br />
możliwości do dokonywania odpisów<br />
amortyzacyjnych określonych składników<br />
majątkowych, które z punktu widzenia<br />
prawa handlowego nie mają znaczenia.<br />
Pomimo wzajemnej niezależności obu<br />
rodzajów bilansów obowiązuje jednak<br />
zasada, że jeden bilans nie może się<br />
od drugiego arbitralnie różnić (zasada<br />
miarodajności bilansu handlowego<br />
dla bilansu podatkowego).<br />
Nadrzędne spółki koncernu bilansujące<br />
dotychczas zgodnie z kodeksem handlowym<br />
mogą od niedawna sporządzać swoje<br />
bilanse wg zasady IAS. Zasada IAS ułatwia<br />
im możliwość do zaciągnięcia kapitału<br />
na rynkach międzynarodowych i nie<br />
obciąża podwójną procedurą bilansową.<br />
Wymagania w zakresie rewizji gospodarczej<br />
są dla spółek kapitałowych i spółek typu<br />
„spółka kapitałowa ze spółką kapitałową<br />
jako jedynym odpowiedzialnym wspólnikiem”<br />
ujednolicone. Bilans roczny średnich i dużych<br />
26 C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
spółek może być sporządzany tylko przez<br />
księgowego lub rewidenta. Doradcy<br />
podatkowi nie posiadają odpowiedniego<br />
uprawnienia do tej czynności. Małe spółki<br />
kapitałowe nie podlegają obowiązkowi<br />
rewizji.<br />
bb) Zasada jawności<br />
Spółki kapitałowe są ponadto zobowiązane<br />
do publikowania swoich bilansów rocznych.<br />
W roku operacyjnym 2000 dotyczyło<br />
to po raz pierwszy także spółek<br />
osobowych w formie „spółki kapitałowej<br />
ze spółką kapitałową jako jedynym<br />
odpowiedzialnym wspólnikiem”.<br />
Zakres obowiązku ujawniania danych zależy<br />
od wielkości przedsiębiorstwa. Małe spółki<br />
kapitałowe muszą przedłożyć w sądzie<br />
rejestrowym tylko swój bilans, średnie spółki<br />
kapitałowe dodatkowo skrócony rachunek<br />
zysków i strat oraz sprawozdanie o sytuacji<br />
przedsiębiorstwa. Duże spółki kapitałowe<br />
muszą dołączyć do rejestru pełne zamknięcie<br />
rachunkowe roku łącznie ze sprawozdaniem<br />
o sytuacji przedsiębiorstwa i opublikować<br />
te dane dodatkowo także w Monitorze<br />
Federalnym (Bundesanzeiger).<br />
i) Zatrudnianie pracowników<br />
aa) Rynek pracy w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
W <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> działają liczne<br />
renomowane uniwersytety i wyższe szkoły<br />
zawodowe, co w dużym stopniu ułatwia<br />
znalezienie pracowników z wykształceniem<br />
wyższym.<br />
Aby znaleźć odpowiednich pracowników,<br />
każdy przedsiębiorca może zwrócić się<br />
do państwowego biura pośrednictwa<br />
pracy Federalnej Agencji Pracy<br />
www.arbeitsagentur.de. Federalna<br />
Agencja Pracy (Arbeitsagentur) posiada<br />
niemalże w każdym mieście swoje<br />
przedstawicielstwa, których zadaniem jest<br />
m.in. nieodpłatne kojarzenie pracowników<br />
z pracodawcami na regionalnym rynku<br />
pracy. Alternatywą jest poszukiwanie<br />
pracowników na własny koszt za pomocą<br />
ogłoszeń, doradców personalnych bądź<br />
pośredników.<br />
bb) Umowa o pracę, układy zbiorowe<br />
Zatrudnienie pracowników następuje<br />
zwykle na podstawie umowy o pracę<br />
zawieranej na czas nieokreślony.<br />
Dopuszczalne są jednak także umowy<br />
o pracę zawierane na czas określony nie<br />
dłuższy niż 2 lata. Oprócz tego istnieje<br />
także możliwość wypożyczenia personelu<br />
z biura pracy czasowej (Zeitarbeitsunternehmen)<br />
bez zawierania umów o pracę<br />
z „wypożyczonym” pracownikiem.<br />
Pracodawca powinien zawierać<br />
z pracownikami umowę o pracę w formie<br />
pisemnej. Umowa o pracę powinna<br />
zawierać wszystkie istotne uzgodnienia:<br />
rozpoczęcie stosunku pracy, przewidziany<br />
okres pracy, miejsce pracy, zakres<br />
obowiązków, wysokość i zestawienie<br />
wynagrodzenia, czas pracy i in. W umowie<br />
o pracę należy uwzględnić obok uzgodnień<br />
stron także przepisy ustawowe dotyczące<br />
danego stosunku pracy. Istotne uregulowania<br />
dotyczą terminów i obowiązujących<br />
warunków wypowiedzenia oraz tworzenia<br />
zakładowych reprezentacji pracowników<br />
(rady zakładowe).<br />
Liczne dalsze przepisy wynikają poza tym<br />
z układów zbiorowych, które zostały<br />
zawarte między związkami zawodowymi<br />
i przedsiębiorstwem (pracodawcami).<br />
Układ zbiorowy jest dla pracodawcy<br />
wiążący tylko w tym wypadku,<br />
gdy pracodawca jest stroną układu<br />
zbiorowego, czyli członkiem<br />
stowarzyszenia (związku) pracodawców,<br />
które zawarło dla swoich członków układ<br />
zbiorowy ze związkiem zawodowym. Rząd<br />
może jednak ustanowić powszechne<br />
obowiązywanie układów zbiorowych<br />
zawartych dla poszczególnych branż.<br />
W tym wypadku układy zbiorowe<br />
obowiązują wszystkie przedsiębiorstwa<br />
danej branży bez względu na ich<br />
przynależność do związku pracodawców.<br />
Rejestr wszystkich powszechnie<br />
obowiązujących układów zbiorowych jest<br />
prowadzony przy Federalnym Ministerstwie<br />
Gospodarki i Pracy (Bundesministerium für<br />
Wirtschaft und Arbeit): www.bmwa.bund.de.<br />
C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 27
cc) Podatki i składki na ubezpieczenie<br />
społeczne dla pracowników<br />
Przedsiębiorstwa w Niemczech<br />
są zobowiązane do comiesięcznego<br />
odprowadzania kwoty podatku<br />
dochodowego (Lohnsteuer)<br />
od wynagrodzenia swoich pracowników<br />
do urzędu skarbowego. To potrącanie<br />
podatku od wynagrodzeń u źródła<br />
przychodu podatnika (Lohnsteuerabzugsverfahren)<br />
jest stosunkowo skomplikowane.<br />
Od niedawna dużym ułatwieniem dla<br />
przedsiębiorstw jest tzw. elektroniczne<br />
zeznanie podatkowe ElStEr (Elektronische<br />
Steuererklärung www.elster.de)<br />
umożliwiające złożenie zeznania drogą<br />
Wysokość składki od 1.1.2005:<br />
28 C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
elektroniczną. Mniejsze przedsiębiorstwa<br />
zlecają z reguły obliczanie wynagrodzeń<br />
doradcom podatkowym. Przy większej<br />
liczbie pracowników bardziej opłacalne<br />
jest zatrudnianie własnych, odpowiednio<br />
wykwalifikowanych specjalistów.<br />
Wszyscy pracownicy w Niemczech są<br />
objęci systemem ubezpieczeń społecznych.<br />
Do tego systemu należą: ustawowe<br />
ubezpieczenie rentowe, ubezpieczenie<br />
zdrowotne i ubezpieczenie od bezrobocia.<br />
Pracodawca i pracownik uiszczają na rzecz<br />
każdego z tych ubezpieczeń 50% ustawowej<br />
składki. Wysokość składek jest<br />
uzależniona od wysokości wynagrodzenia.<br />
Rodzaj składki Wysokość składki Wysokość składki<br />
ponoszona przez<br />
pracownika/pracodawcę<br />
Ubezpieczenie chorobowe 14,50% 50% / 50%<br />
(przeciętna wysokość<br />
składki w kasie<br />
chorych AOK)<br />
Ubezpieczenie pielęgnacyjne<br />
+ dodatek płacony przez 1,70% 50% / 50%<br />
osoby bezdzietne 0,25% pracownik: 100%<br />
Ubezpieczenie emerytalne 19,50 50% / 50%<br />
Ubezpieczenie na wypadek bezrobocia 6,50% 50% / 50%<br />
Wynagrodzenie, podatek od wynagrodzenia i składki na ubezpieczenie społeczne.<br />
Obliczenie wzorcowe (w EUR)<br />
Pracodawca Pracownik Suma<br />
Dochód z pracy (wynagrodzenie) brutto -2.000,00 2.000,00<br />
po potrąceniu podatku<br />
Podatek od wynagrodzenia, klasa podatkowa 3 0,00 -261,41 -261,41<br />
Podatek od wynagrodzenia 0,00 0,00<br />
Dodatek solidarnościowy 0,00 -14,37 -14,37<br />
Podatek na rzecz kościoła 0,00 0,00 0,00<br />
Podatki ogółem 0,00 -275,78 -275,78<br />
Dochód z pracy netto -2.000,00 1.724,22<br />
po potrąceniu składek na ubezpieczenie społeczne<br />
Ubezpieczenie chorobowe -145,00 -145,00 -290,00<br />
Ubezpieczenie pielęgnacyjne -17,00 -22,00 -39,00<br />
Ubezpieczenie emerytalne i rentowe -195,00 -195,00 -390,00<br />
Ubezpieczenie na wypadek bezrobocia -65,00 -65,00 -130,00<br />
Ogółem pracodawca -422,00<br />
Ogółem pracownik -427,00<br />
(Ogółem składki na ubezpieczenie społeczne) -849,00<br />
Obciążenia pracodawcy -2.422,00<br />
Wypłata pracownika 1.297,22<br />
C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 29
4. Ograniczony obowiązek podatkowy<br />
podatki ogólnie<br />
Polski przedsiębiorca w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> podlega<br />
obowiązkowi podatkowemu w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>.<br />
Ten obowiązek podatkowy jest jednak<br />
ograniczony, jeżeli istnieją równocześnie<br />
obowiązki podatkowe podmiotu<br />
gospodarczego w Polsce, jako kraju siedziby<br />
firmy. Istotne znaczenie mają w tej sytuacji<br />
regulacje umowy o unikaniu podwójnego<br />
opodatkowania pomiędzy Polską a Niemcami.<br />
Opodatkowanie jest różne w zależności<br />
od rodzaju działalności w Niemczech<br />
i w Polsce. Celem poniższych ogólnych<br />
informacji o najważniejszych rodzajach<br />
podatków niemieckich jest ułatwienie ich<br />
zrozumienia. Dodatkowe wyjaśnienia dotyczą<br />
umowy o unikaniu podwójnego<br />
opodatkowania. Szczegóły dotyczące<br />
opodatkowania różnych form przedsiębiorstw<br />
są przedstawione poniżej w rozdziale D.<br />
a) Podatki od zysku<br />
Obowiązuje ogólna zasada: wszystkie osoby<br />
fizyczne, osoby fizyczne w spółkach<br />
osobowych płacą podatek dochodowy.<br />
Spółki kapitałowe płacą tzw. podatek<br />
korporacyjny. Osoby prowadzące<br />
przemysłową działalność gospodarczą<br />
(Gewerbe) – a więc nie osoby/firmy<br />
wykonujące wolne zawody (adwokaci,<br />
lekarze, architekci itd.) – płacą ponadto<br />
lokalny (gmina) podatek od działalności<br />
gospodarczej.<br />
30 C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
aa) Podatek dochodowy od osób fizycznych<br />
Podatek dochodowy od osób fizycznych<br />
(PDOF) obejmuje dochody spółek<br />
osobowych: spółek cywilnych, spółek<br />
jawnych i spółek komandytowych. Podatek<br />
dochodowy jest podatkiem od zysku.<br />
Podatkowi dochodowemu od osób<br />
fizycznych podlegają dochody z:<br />
° działalności zakładu<br />
° pracy samodzielnej<br />
° pracy zależnej<br />
° majątku kapitałowego<br />
° wynajmu i dzierżawy<br />
° rolnictwa i leśnictwa<br />
° inne dochody.<br />
Dochody z rolnictwa i leśnictwa, zakładu<br />
(Gewerbebetrieb) lub pracy samodzielnej<br />
określa się jako zysk (Gewinn). Zysk wynika<br />
z nadwyżki przychodu z działalności<br />
gospodarczej po odliczeniu kosztów<br />
(czysty zysk) lub z porównania całości<br />
majątku przedsiębiorstwa. Dochody<br />
z pozostałych źródeł dochodu wynikają<br />
z przychodów, z odliczeniem wszelkich<br />
wydatków przeznaczonych na uzyskanie,<br />
zabezpieczenie lub utrzymanie przychodu.<br />
Stawka podatku dochodowego z zasady<br />
równomiernie wzrasta i jest dlatego<br />
określana także jako „liniowo-progresywna”.<br />
Dochód podatnika opodatkowywany jest<br />
w zależności od jego wysokości według<br />
4 stopniowej skali podatkowej.<br />
Z powyższej tabeli wynika, że dochód<br />
do wysokości kwoty 7 644 EUR rocznie<br />
Przykład<br />
dochód roczny stawka podatkowa w % dot. tej kwoty dochodu<br />
< 7644 EUR dochód zwolniony od podatku<br />
< 12749 EUR 15 do 23.97<br />
< 52151 23.98 do 42<br />
> 52151 42<br />
jest zwolniony od podatku dochodowego<br />
od osób fizycznych. Ta kwota dotyczy<br />
każdego rodzaju dochodu, niezależnie od<br />
wysokości przychodu rocznego. Dotyczy<br />
to każdej klasy podatkowej. Kwota<br />
przekraczająca 52 151 EUR, jest obłożona<br />
w każdym przypadku maksymalną stawką<br />
podatkową (Spitzensteuersatz)<br />
w wysokości 42%. Różne stawki<br />
podatkowe w ramach poszczególnych klas<br />
są uzależnione od łącznego dochodu<br />
rocznego.<br />
W Niemczech obowiązuje tzw. zasada<br />
dochodu światowego (Welteinkommensprinzip)<br />
zgodnie z którym podatnicy<br />
podlegający nieograniczonemu obowiązkowi<br />
podatkowemu podlegają niemieckiemu<br />
opodatkowaniu zarówno odnośnie ich<br />
dochodów krajowych jak i zagranicznych.<br />
Ta zasada obowiązuje w przypadku dochodu<br />
zagranicznego jednak z zastrzeżeniem<br />
ewentualnie obowiązujących umów<br />
o unikaniu podwójnego opodatkowania<br />
(zob. w tym rozdz. pkt 4 c ).<br />
Szczególnym rodzajem podatku<br />
dochodowego jest podatek<br />
od wynagrodzenia, pobierany<br />
w przypadku pracy zależnej i uregulowany<br />
w ustawie o podatku dochodowym<br />
od osób fizycznych<br />
(Einkommensteuergesetz – EStG).<br />
bb) Podatek korporacyjny<br />
Podatek korporacyjny jest szczególnym<br />
rodzajem podatku dochodowego od osób<br />
prawnych – dotyczy więc przede wszystkim<br />
spółek kapitałowych GmbH (Sp. z o.o.)<br />
lub AG (S.A.). Podstawą opodatkowania<br />
jest dochód zrealizowany przez<br />
przedsiębiorstwo (korporację) w ciągu<br />
jednego roku. Obok ustawy o podatku<br />
korporacyjnym stosuje się także ustawę<br />
o PDOF. W przypadku, gdy spółka<br />
kapitałowa wygospodaruje zysk, ten zysk<br />
jest podstawą opodatkowania spółki<br />
kapitałowej podatkiem korporacyjnym. Jeżeli<br />
zrealizowany zysk spółki będzie wypłacany<br />
wspólnikom, wspólnicy muszą<br />
opodatkować ten zysk jako dochody<br />
z udziału w spółce. Jeżeli wspólnik jest<br />
spółką kapitałową otrzymane dywidendy<br />
są zwolnione od podatku kapitałowego.<br />
Zgodnie z tzw. procedurą opodatkowania<br />
połowy dochodów (Halbeinkünfteverfahren),<br />
który obowiązuje od 2002 r., osoby<br />
C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 31
fizyczne będące udziałowcami muszą<br />
opodatkować uzyskane dywidendy tylko<br />
w połowie wysokości.<br />
Stawka podatku korporacyjnego wynosi<br />
25%. Wypłata zysku podlega z zasady<br />
podatkowi od zysku z kapitału w wysokości<br />
25% (podatek u źródła dochodu).<br />
Osoby prawne, które nie sprawują funkcji<br />
kierowniczych w Niemczech oraz nie mają<br />
siedziby w RFN, podlegają ograniczonemu<br />
obowiązkowi podatkowemu (patrz w tym<br />
rozdz. punkt 4 c).<br />
Przykład (uproszczony)<br />
wynik roczny 1000<br />
podatek od prowadzenia działalności gospodarczej<br />
(Gewerbesteuer) (20%) - 200<br />
przychód roczny 800<br />
podatek korporacyjny (25%) - 200<br />
dodatek solidarnościowy (1,5%) - 12<br />
wynik/zysk po uiszczeniu podatków 588<br />
32 C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
cc) Podatek od prowadzenia działalności<br />
gospodarczej<br />
Wszystkie podmioty prowadzące<br />
tzw. przemysłową działalność gospodarczą<br />
(Gewerbe), a więc poza przedstawicielami<br />
wolnych zawodów (adwokat, lekarz,<br />
architekt itp.), są zobowiązane do uiszczania<br />
miejscowego podatku od prowadzenia<br />
działalności gospodarczej (Gewerbesteuer)<br />
niezależnie od formy prawnej<br />
przedsiębiorstwa. Podatek jest obliczany<br />
wg stawki podatku od działalności<br />
gospodarczej (Hebesatz), której wysokość<br />
jest różna w zależności od gminy. Stawka<br />
podatku wynosi 10% – 20% od zysku,<br />
może być jednak odpisana od podatku<br />
dochodowego i korporacyjnego jako koszt<br />
uzyskania przychodu firmy – efektywne<br />
obciążenie zysku tym podatkiem wynosi<br />
dlatego ok. 7%.<br />
b) Podatki obrotowe<br />
aa) Podatek od towarów i usług<br />
Fiskus niemiecki pobiera podatek<br />
od towarów i usług VAT (Umsatzsteuer,<br />
USt.) w wysokości obecnie 16% (2005 r.).<br />
Wystawiający fakturę wykazuje w fakturze<br />
i dolicza do ceny usługi lub towaru kwotę<br />
VAT w wysokości 16%. Kwota podatku<br />
VAT wykazana w fakturze musi być<br />
odprowadzona do urzędu skarbowego,<br />
także jeśli klient tej faktury jeszcze nie<br />
zapłacił. Przedsiębiorca może odliczyć<br />
kwotę podatku VAT, który zapłacił swoim<br />
dostawcom. W wyniku tego uprawnienia<br />
do odliczenia podatku VAT naliczonego<br />
przez dostawców do faktury (Vorsteuerabzugsberechtigung)<br />
płatnik podatku VAT<br />
płaci 16% VAT od kwoty różnicy pomiędzy<br />
dochodami a wydatkami, o ile podlegają<br />
one podatkowi VAT.<br />
bb) Podatek od nabywania nieruchomości<br />
Wszelkie dyspozycje dotyczące nieruchomości<br />
położonych w Niemczech są obłożone<br />
podatkiem w wysokości 3,5% wartości<br />
nieruchomości.<br />
c) Umowa o unikaniu podwójnego<br />
opodatkowania<br />
Obywatele Polscy prowadzący działalność<br />
gospodarczą w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> nie podlegają<br />
równocześnie pełnemu podatkowi polskiemu<br />
i niemieckiemu.<br />
Ich opodatkowanie jest uzależnione<br />
od rodzaju prowadzonej działalności<br />
oraz formy prawnej przedsiębiorstwa.<br />
Firma założona w Niemczech ma tutaj<br />
swoją siedzibę i podlega z reguły<br />
podatkom niemieckim. Aby zapobiec<br />
sytuacjom „podwójnego opodatkowania”<br />
Polska i Niemcy zawarły umowę<br />
o unikaniu podwójnego opodatkowania<br />
(UoUPO – Abkommen zur Vermeidung der<br />
Doppelbesteuerung/ Doppelbesteuerungsabkommen<br />
(DBA)).<br />
Aktualna, obowiązująca od 1 stycznia<br />
2005 r. wersja UoUPO pomiędzy Polską<br />
a Niemcami podpisana została 19 grudnia<br />
2004 r. Publikacja ustawy w Polsce nastąpiła<br />
jednak z niewielkim opóźnieniem<br />
w Dzienniku Ustaw 05.12.90 z dn. 20.01.05<br />
r., wskutek czego stawia się pytanie,<br />
czy polskie organy podatkowe w okresie<br />
przejściowym od 1 stycznia 2005 r.<br />
do chwili formalnej publikacji nowej<br />
umowy w Polsce będą stosować przepisy<br />
starej lub nowej UoUPO.<br />
Ustawa o UPO jest z zasady umową<br />
międzynarodową pomiędzy dwoma<br />
państwami, regulującą zakres stosowania<br />
prawa podatkowego odnośnie dochodów<br />
uzyskanych na terenie danego państwa.<br />
Strony umowy zobowiązują się wzajemnie<br />
do wyłączenia dochodów, które w UoUPO<br />
są zastrzeżone w całości lub częściowo<br />
C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 33
opodatkowaniu w kraju drugiej strony<br />
umowy, od opodatkowania<br />
lub do stosowania zniżek. Umowy<br />
o unikaniu podwójnego opodatkowania<br />
mają np. zapobiec pełnemu<br />
opodatkowaniu dochodów obywatela<br />
w obu krajach, który mieszka w jednym<br />
kraju, a uzyskuje dochody w drugim.<br />
UoUPO nie ma jednak zastosowania<br />
do wszystkich podatków.<br />
Po stronie niemieckiej UoUPO dotyczy<br />
podatku dochodowego od osób fizycznych,<br />
podatku korporacyjnego i podatku<br />
od działalności gospodarczej, a po stronie<br />
polskiej PDOF i PDOP.<br />
Umowa dotyczy osób/firm mających swoją<br />
siedzibę w Niemczech albo w Polsce<br />
lub w obu krajach (rezydenci).<br />
Osoba/<strong>firma</strong> jest rezydentem w tym kraju,<br />
w którym ma miejsce zamieszkania, stałego<br />
pobytu, kierownictwo przedsiębiorstwa<br />
lub w którym spełnia podobne warunki.<br />
Jeżeli przedsiębiorstwo jest rezydentem<br />
w tym rozumieniu zarówno w Polsce jak<br />
i w Niemczech, w sytuacji konfliktowej<br />
istnieje domniemanie, że jest rezydentem<br />
tylko w tym kraju, w którym działa<br />
faktyczny zarząd firmy. W przypadku osoby<br />
fizycznej decydujące znaczenie ma stałe<br />
miejsce zamieszkania, a w razie<br />
wątpliwości centrum interesów życiowych.<br />
Artykuły 6 do 23 polsko-niemieckiej UoUPO<br />
regulują kompetencje podatkowe stron.<br />
Polsko-niemiecka UoUPO przewiduje także<br />
szereg wyjątkowych rozwiązań<br />
w szczególnych przypadkach, które jednak<br />
34 C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
w tym miejscu nie mogą być omówione.<br />
Tekst niemieckiej wersji UoUPO znajduje<br />
się m.in. na stronie internetowej<br />
Federalnego Ministerstwa Finansów<br />
www.bundesfinanzministerium.de.<br />
Obywatel Polski (rezydent w Polsce),<br />
wykonujący pracę zależną w Niemczech<br />
lub prowadzący w Niemczech samodzielną<br />
działalność gospodarczą może opodatkować<br />
swoje dochody w Polsce, jeżeli w roku<br />
kalendarzowym przebywał w Niemczech<br />
nie dłużej niż 183 dni. Ponadto<br />
wynagrodzenie nie może być płacone<br />
przez obywateli niemieckich lub przedsiębiorstwa<br />
(zakłady) niemieckie.<br />
Ten wyjątek od reguły opodatkowania<br />
w kraju, w którym jest wykonywana praca/<br />
działalność gospodarcza, nie dotyczy<br />
pracowników najemnych. Wynagrodzenie<br />
pracowników najemnych podlega<br />
opodatkowaniu w kraju, w którym jest<br />
wykonywana praca.<br />
Dochody obywatela polskiego zrealizowane<br />
w Niemczech w wyniku pracy samodzielnej<br />
lub z majątku kapitałowego wzgl. dywidendy<br />
podlegają zwyczajnemu niemieckiemu<br />
opodatkowaniu. Polska zwalnia<br />
te dochody od polskiego opodatkowania.<br />
Jeżeli obywatel polski uzyskuje dochody<br />
także w Polsce, fiskus polski obciąża<br />
podatkiem tylko te dochody; taryfa<br />
podatkowa (stawka procentowa) jest jednak<br />
określana według dochodu z Niemiec i Polski<br />
(tzw. zastrzeżenie progresji wg UoUPO).<br />
Dochody obywatela polskiego z tytułu<br />
wykonywania funkcji w radzie nadzorczej<br />
w Niemczech podlegają podatkowi<br />
niemieckiemu. Polska obciąża te dochody<br />
równocześnie podatkiem polskim, odlicza<br />
jednak podatek zapłacony w Niemczech<br />
(metoda zaliczenia podatku płaconego<br />
w drugim kraju).<br />
d) Zgłoszenie w urzędzie skarbowym<br />
Jednocześnie z założeniem spółki musi<br />
nastąpić także zgłoszenie we właściwym<br />
dla miejsca siedziby urzędzie skarbowym.<br />
Urząd skarbowy automatycznie nadaje<br />
przedsiębiorcom numer podatkowy (Steuernummer).<br />
W przypadkach, gdy założenie<br />
przedsiębiorstwa wymaga formy notarialnej,<br />
jak np. założenie spółki z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością, to notariusz zawiadamia<br />
właściwy urząd skarbowy. Po notarialnym<br />
sporządzeniu aktu założycielskiego i dalszych<br />
dokumentów dotyczących założenia spółki<br />
notariusz jest zobowiązywany poinformować<br />
właściwy urząd skarbowy o założeniu<br />
spółki i przesyłać odpowiednie dokumenty<br />
założycielskie.<br />
Urząd skarbowy jednocześnie przesyła<br />
spółce w celu rejestracji podatkowej<br />
kwestionariusz „Założenie spółki kapitałowej”<br />
(Gründung einer Kapitalgesellschaft).<br />
Ten kwestionariusz musi zostać wypełniony<br />
i podpisany przez pełnomocnika<br />
zarządzającego spółką z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością i odesłany do urzędu<br />
skarbowego.<br />
e) Numer identyfikacji podatkowej dla<br />
potrzeb VAT<br />
Gdy przedsiębiorstwo planuje działać<br />
transgranicznie, musi złożyć dodatkowy<br />
wniosek do Federalnego Urzędu<br />
ds. Finansów o wydanie numeru<br />
identyfikacji podatkowej dla potrzeb VAT<br />
(Umsatzsteuer- identifikationsnummer,<br />
Umsatz-ID-Nr.).<br />
Na wewnętrznych granicach UE zniesiona<br />
została celna kontrola graniczna.<br />
W ramach stosunków handlowych między<br />
przedsiębiorstwami z obszaru UE towary<br />
wchodzą na teren innego kraju UE bez<br />
obciążania ich podatkiem VAT. Obciążenie<br />
podatkiem VAT następuje dopiero w kraju<br />
przeznaczenia. Przedsiębiorcy, którzy biorą<br />
udział w handlu wewnątrzunijnym,<br />
otrzymują więc w celu opodatkowania –<br />
poza numerem podatkowym wydanym<br />
przez miejscowo właściwy urząd skarbowy<br />
– dodatkowo własny numer identyfikacyjny<br />
podatku VAT (Umsatz-ID-Nr.). Numer<br />
identyfikacyjny VAT jest wydawany<br />
wyłącznie przez Federalny Urząd ds. Finansów<br />
(Bundesamt für Finanzen). Wniosek<br />
o numer należy kierować w formie<br />
pisemnej do filii tego urzędu w Saarlouis.<br />
C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 35
1. Formy prawne działalności<br />
Jednostki niesamodzielne:<br />
gospodarczej na terenie Niemiec - zarys °<br />
a) Uwagi ogólne<br />
Przedsiębiorcy zagraniczni mają prawo<br />
do prowadzenia stałej działalności<br />
gospodarczej na terytorium Niemiec.<br />
Katalog form prawnych możliwych<br />
do zastosowania sięga od prawnie<br />
niesamodzielnego oddziału poprzez<br />
samodzielne przedsiębiorstwo-córkę<br />
aż do założenia całkiem nowego<br />
przedsiębiorstwa. Wybierając formę prawną<br />
przyszłej swojej działalności przedsiębiorca<br />
zagraniczny powinien wybrać tę formę<br />
prawną, która jest właściwa dla jego<br />
specyficznej sytuacji gospodarczej. Wybór<br />
odpowiedniej formy prawnej działalności<br />
uzależniony jest przede wszystkim<br />
od kształtu i zakresu planowanej<br />
działalności, od oczekiwań rynku<br />
i od warunków opodatkowania.<br />
b) Formy prawne działalności<br />
Działalność gospodarcza może być<br />
prowadzona na terenie Niemiec<br />
w następujących formach:<br />
Firmy jednoosobowe:<br />
° Jednoosobowa <strong>firma</strong> handlowa (Einzelkaufmännisches<br />
Unternehmen, e. Kfm)<br />
Biuro reprezentacyjne (Repräsentanz)<br />
° Oddział niesamodzielny (Zweigniederlassung)<br />
D. Formy prawne działalności gospodarczej we własnym imieniu: mogą one wprawdzie<br />
być stroną postępowania sądowego (wnieść<br />
pozew i być pozwane); pod względem<br />
opodatkowania dochodów są jednak<br />
„przejrzyste”; nie spółka, lecz wspólnicy<br />
stanowią podmiot opodatkowania.<br />
Ze wszystkich możliwych form prawnych<br />
Osobowe spółki handlowe:<br />
największą popularnością cieszy się<br />
° Spółka cywilna (Gesellschaft bürgerlichen<br />
w Niemczech spółka z ograniczoną<br />
Rechts, GbR)<br />
odpowiedzialnością (ok. 850 tys.<br />
° Spółka partnerska (Partnerschaftsgesell-<br />
zarejestrowanych spółek). Forma spółki<br />
schaft)<br />
akcyjnej w Niemczech jest faworyzowana,<br />
° Europejskie zjednoczenie gospodarcze<br />
w odróżnieniu do innych państw<br />
na bazie wspólnych interesów<br />
europejskich, zwłaszcza przez większe<br />
(Europäische Wirtschaftliche<br />
przedsiębiorstwa. Na terenie Niemiec<br />
Interessenvereinigung, EWIV)<br />
istnieje około 12,5 tys. spółek akcyjnych.<br />
° Spółka jawna (Offene Handelsgesellschaft,<br />
W ostatnich latach ich liczba wyraźnie<br />
OHG)<br />
wzrosła przede wszystkim z powodu kilku<br />
° Spółka komandytowa (Kommanditgesell-<br />
ustawowych ułatwień.<br />
schaft KG; GmbH & Co KG)<br />
° Spółka cicha (Stille Gesellschaft)<br />
Forma spółki komandytowej, nie cieszy się<br />
dużym powodzeniem z powodu<br />
Kapitałowe spółki handlowe:<br />
niekorzystnej regulacji odpowiedzialności<br />
° Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
prawnej; z około 100 tys. zarejestrowanych<br />
(Gesellschaft mit beschränkter Haftung,<br />
spółek tylko około 25 tys. funkcjonuje<br />
GmbH)<br />
w formie spółki komandytowej. Znacznie<br />
° Spółka akcyjna (Aktiengesellschaft, AG)<br />
większą część, bo około 75 tys. stanowią<br />
° Europejska spółka akcyjna (SE)<br />
spółki w formie spółki komandytowej,<br />
° Spółka komandytowo-akcyjna (Komman-<br />
w której spółka z ograniczoną<br />
ditgesellschaft auf Aktien, KGaA)<br />
odpowiedzialnością jest komplementariuszem<br />
(GmbH & Co. KG). Ta forma prawna<br />
Formy prawne działalności różnią się pod<br />
pozwala na pośrednie ograniczenie<br />
względem samodzielności organizacyjnej.<br />
odpowiedzialności poprzez udział spółki<br />
Spółki kapitałowe są osobami prawnymi<br />
kapitałowej jako wspólnika odpowiedzialnego<br />
i mogą jak osoby fizyczne nabywać prawa<br />
osobiście.<br />
i zaciągać zobowiązania we własnym<br />
imieniu. Spółki osobowe są natomiast<br />
tylko częściowo zdolne do nabywania praw<br />
36 C. Działalność gospodarcza Polaków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
2. Przedstawicielstwo, biuro<br />
reprezentacyjne (Repräsentanz)<br />
Pierwszym krokiem do własnego<br />
przedsiębiorstwa w Niemczech jest często<br />
biuro reprezentacyjne (przedstawicielstwo).<br />
Oba pojęcia, które są w praktyce stosowane<br />
w związku z zakładaniem przedsiębiorstwa,<br />
nie wynikają z niemieckiego prawa działalności<br />
gospodarczej, ani z prawa handlowego.<br />
Przedstawicielstwo jest w rzeczywistości<br />
z reguły organizacyjnie niesamodzielną<br />
jednostką gospodarczą w kraju docelowym<br />
utworzoną przede wszystkim w celu<br />
popularyzacji przedsiębiorstwa zagranicznego<br />
w kraju docelowym i utrzymywania<br />
kontaktów – przedstawicielstwo nie<br />
prowadzi jednak samodzielnej działalności<br />
gospodarczej. Przede wszystkim nie zawiera<br />
samodzielnie kontraktów, lecz je co najwyżej<br />
przygotowuje.<br />
3. Oddział/Zakład (Zweigniederlassung)<br />
Następnym krokiem do wejścia na rynek<br />
niemiecki może być dla przedsiębiorstw<br />
zagranicznych założenie oddziału (Zweigniederlassung).<br />
Oddział samodzielny jest zakładem fizycznie<br />
(przestrzennie) oddzielonym od głównego<br />
przedsiębiorstwa za granicą, posiadającym<br />
ograniczoną odpowiedzialność. Warunkiem<br />
klasyfikacji jako oddziału nie jest jego<br />
działalność w pełnym zakresie. Ta (ograniczona)<br />
samodzielność oddziału może wyrażać się<br />
w istnieniu własnego kierownictwa z prawem<br />
do decydowania, wyodrębnionej księgowości<br />
i dyspozycji własnymi środkami operacyjnymi.<br />
D. Formy prawne działalności gospodarczej 37
Oddział nie jest samodzielną osobą prawną,<br />
zagraniczne przedsiębiorstwo macierzyste<br />
pozostaje podmiotem wszystkich praw<br />
i zobowiązań.<br />
Cała organizacja niemieckiego oddziału<br />
podlega więc zagranicznemu przedsiębiorstwu<br />
macierzystemu i prawu obowiązującemu<br />
w danym kraju. Także zagadnienia dotyczące<br />
wewnętrznego prawa spółki, na przykład<br />
decyzja, czy podjęcie działalności gospodarczej<br />
w Niemczech wymaga zmiany statutu<br />
przedsiębiorstwa macierzystego, podlegają<br />
z reguły prawu kraju, w którym mieści się<br />
główna siedziba przedsiębiorstwa. To nie<br />
zmienia jednak faktu, że oddział jako taki<br />
podlega przepisom prawa niemieckiego.<br />
Założenie oddziału następuje przez faktyczne<br />
podjęcie działalności gospodarczej. Może to<br />
nastąpić przez otwarcie lokalu użytkowego<br />
lub także już przez samo otwarcie konta<br />
bankowego.<br />
Prowadzenie działalności w formie oddziału<br />
nie wymaga według niemieckiego prawa<br />
minimalnego kapitału. Uwzględnić należy<br />
jednak ewentualnie ustawowe wymagania<br />
dotyczące minimalnego wyposażenia oddziału<br />
kapitałem, które obowiązują w kraju głównej<br />
siedziby przedsiębiorstwa.<br />
W związku ze swoją samodzielnością<br />
organizacyjną oddział działający w Niemczech<br />
podlega zgłoszeniu do rejestru handlowego.<br />
Wpis do rejestru handlowego ma tylko<br />
charakter dokumentujący (deklaratywny).<br />
38 D. Formy prawne działalności gospodarczej<br />
Oddział może wnosić pozwy do sądu<br />
lub być pozywany, inaczej niż w przypadku<br />
przedstawicielstwa, w miejscu wpisania<br />
oddziału do rejestru. Niezależnie od tego<br />
przedsiębiorstwo musi zgłosić swój oddział<br />
także we właściwym urzędzie do spraw<br />
gospodarczych (miasto, gmina).<br />
4. Jednoosobowa <strong>firma</strong> handlowa<br />
(Einzelkaufmännisches Unternehmen,<br />
e.Kfm.)<br />
Każda osoba, która osobiście i bezpośrednio<br />
wykonuje działalność gospodarczą (kupiecką)<br />
w rozumieniu niemieckiego kodeksu<br />
handlowego, prowadzi tzw. jednoosobową<br />
firmę handlową. Kodeks handlowy używa<br />
w tym wypadku pojęcia „transakcji<br />
handlowej” („Handelsgeschäft”). Właściciel<br />
jednoosobowej firmy handlowej prowadzi<br />
działalność osobiście i bezpośrednio. Ponosi<br />
również pełną odpowiedzialność<br />
za zobowiązania z tej działalności i nie może<br />
tej odpowiedzialności całkowicie ograniczyć.<br />
Tylko w pojedynczych przypadkach istnieje<br />
możliwość ograniczenia odpowiedzialności<br />
na podstawie umowy. Właściciel<br />
jednoosobowej firmy handlowej nie musi,<br />
ale może zarejestrować swoją działalność<br />
w rejestrze handlowym. Jeśli właściciel swoją<br />
działalność zarejestrował musi wtedy dodać<br />
do swojego nazwiska skrót „e. Kfm.”<br />
(właściciel jednoosobowej firmy handlowej)<br />
lub w przypadku właścicielki „e. Kfr.” albo<br />
ogólnie „e. K.”, pozatym może występować<br />
także pod inną nazwą (trade name).<br />
Prowadzenie działalności przez cudzoziemca<br />
jest możliwe tylko pod warunkiem, że<br />
przebywa w kraju lub prowadzone przez<br />
niego przedsiębiorstwo nie stanowi oddziału<br />
przedsiębiorstwa zagranicznego.<br />
5. Spółka cywilna<br />
(Gesellschaft bürgerlichen Rechts, GbR)<br />
Spółka cywilna (partnership) – zwana także<br />
spółką kodeksu cywilnego (BGB-Gesellschaft)<br />
- stanowi w prawie niemieckim podstawową<br />
formę spółki osobowej. Ta forma spółki jest<br />
uregulowana w kodeksie cywilnym i stanowi<br />
związek kilku osób, które zobowiązały się<br />
do realizacji wspólnego celu. Pod tym<br />
względem spółka cywilna różni się od innych<br />
wspólnot, które są wspólnym podmiotem<br />
wszelkich praw i zobowiązań, ale nie dążą<br />
do wspólnego celu (wspólność majątku<br />
spadkowego, wspólnota gruntowa).<br />
Na podstawie zmienionego w ostatnim czasie<br />
orzecznictwa spółka cywilna posiada zdolność<br />
podmiotu prawnego, na przykład może być<br />
wpisana do księgi wieczystej jako właściciel<br />
i ma prawo wnieść pozew do sądu, jak<br />
również być pozywana.<br />
Forma spółki cywilnej jest często używana<br />
przez przedstawicieli wolnych zawodów,<br />
np. przez adwokatów, doradców<br />
podatkowych, biegłych rewidentów (często<br />
stosuje się w tym przypadku określenie<br />
„Sozietät” czyli spółka wolnych zawodów),<br />
inżynierów (wspólnota inżynierska) lub lekarzy<br />
(wspólny gabinet lekarski, zespół gabinetów).<br />
Spółka cywilna jest także faworyzowaną<br />
i właściwą formą w zakresie działalności<br />
pośredników nieruchomościami (własność,<br />
dysponowanie i zarządzanie<br />
nieruchomościami), o ile ta działalność nie jest<br />
wykonywana w ramach organizacji kupieckiej.<br />
Do czasu reformy kodeksu handlowego<br />
spółka cywilna była także właściwą formą<br />
organizacyjną do prowadzenia mniejszych<br />
spółek osobowych w zakresie usług, które<br />
nie wymagały organizacji kupieckiej. Forma<br />
spółki cywilnej jest ponadto często stosowana<br />
i właściwa w przypadku grup wykonawców<br />
(na przykład przy większych projektach<br />
budowlanych lub w ramach innych wspólnych<br />
projektów) oraz konsorcjów (na przykład<br />
konsorcjum finansujące). Wspólnicy nie mogą<br />
w ramach spółki cywilnej ograniczyć swojej<br />
odpowiedzialności tylko i wyłącznie<br />
do kapitału spółki; przedsięwzięta w praktyce<br />
próba ograniczenia odpowiedzialności spółki<br />
cywilnej poprzez prowadzenie działalności<br />
pod firmą GbR mbH (spółka cywilna<br />
z ograniczoną odpowiedzialnością) nie<br />
została uznana przez orzecznictwo.<br />
6. Spółka partnerska<br />
(Partnerschaftsgesellschaft)<br />
Forma prawna spółki partnerskiej (partnership<br />
company) została wprowadzana w 1998 r.<br />
i może być stosowana jako forma<br />
organizacyjna spółki tylko przez osoby<br />
wykonujące wolne zawody (na przykład przez<br />
adwokatów). Osoby prowadzące działalność<br />
gospodarczą w zakresie przemysłu lub handlu<br />
nie mogą tworzyć spółki partnerskiej. Spółka<br />
partnerska jest ukształtowana podobnie jak<br />
spółka jawna (Offene Handelsgesellschaft,<br />
OHG), jednak nie jest spółką handlową.<br />
Z tego powodu spółka partnerska nie musi<br />
D. Formy prawne działalności gospodarczej 39
yć zgłoszona do rejestru handlowego,<br />
lecz do szczególnego rejestru partnerskiego<br />
(Partnerschaftsregister). Partnerstwo<br />
pozwala na ustalenie pewnych ograniczeń<br />
w zakresie obowiązującej odpowiedzialności<br />
wspólników. Forma prawna spółki partnerskiej<br />
nie osiągnęła dotychczas większego znaczenia<br />
w praktyce niemieckiego życia gospodarczego.<br />
7. Spółka cicha<br />
(Stille Gesellschaft)<br />
Spółka cicha (silent partnership) wzgl.<br />
udział cichy stanowi spółkę wewnątrz spółki,<br />
zawartą tylko pomiędzy stronami, która<br />
w stosunkach prawnych wobec osób trzecich<br />
w ogóle nie występuje. Wspólnicy spółki<br />
cichej posiadają udziały w przedsiębiorstwie<br />
właściciela. W przypadku gdy właścicielem<br />
jest spółka, na przykład spółka z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością lub spółka komandytowa,<br />
cichy wspólnik prawnie w tej spółce nie<br />
uczestniczy.<br />
Właściciel może założyć cichą spółkę tylko<br />
z jednym wspólnikiem. W razie zamiaru<br />
współpracy z większą liczbą wspólników<br />
właściciel spółki występującej jawnie musi<br />
założyć spółkę cichą z każdym wspólnikiem<br />
osobno. Istnieje także możliwość założenia<br />
spółki cichej przez wszystkich wspólników,<br />
którzy chcą mieć udział cichy - ta spółka<br />
cicha jest wtedy wspólnikiem cichym obok<br />
właściciela spółki działającej jawnie.<br />
40 D. Formy prawne działalności gospodarczej<br />
8. Spółka jawna<br />
(Offene Handelsgesellschaft, OHG)<br />
Spółka jawna (partnership) jest podstawową<br />
formą handlowej spółki osobowej. Każdy ze<br />
wspólników ponosi osobistą odpowiedzialność<br />
za zobowiązania spółki do wysokości swojego<br />
prywatnego majątku, bez innych ograniczeń<br />
i solidarnie z pozostałymi wspólnikami. Spółka<br />
jawna jest właściwą formą prawną przede<br />
wszystkim dla mniejszych przedsiębiorstw<br />
z niższym wkładem kapitałowym, w których<br />
wspólnicy świadczą pracę z reguły osobiście.<br />
Spółka jawna jako spółka osobowa nie posiada<br />
osobowości prawej, przyznaje się jej prawną<br />
samodzielność. Spółka jawna ma w ten<br />
sposób możliwość prowadzenia przedsiębiorstwa<br />
pod własną firmą, nabywania własności<br />
lub występowania przed sądem.<br />
9. Spółka komandytowa<br />
(Kommanditgesellschaft, KG)<br />
Spółka komandytowa (limited partnership)<br />
jest szczególną formą spółki jawnej. Istotna<br />
różnica polega na tym, że wspólnicy spółki<br />
komandytowej dzielą się na dwie grupy.<br />
Podczas gdy przynajmniej jeden wspólnik<br />
ponosi pełną odpowiedzialność<br />
za zobowiązania spółki (komplementariusz),<br />
pozostali wspólnicy (komandytariusze)<br />
ponoszą odpowiedzialność tylko do wysokości<br />
sumy komandytowej zadeklarowanej<br />
w umowie i faktycznie wpłaconej.<br />
10. Spółka komandytowa ze spółką<br />
z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
jako komplementariuszem<br />
(GmbH & Co. KG)<br />
Spółka GmbH & Co. KG jest szczególnym<br />
typem spółki komandytowej, a w związku<br />
z tym z zasady spółką osobową. Szczególną<br />
cechą tego typu spółki jest osobowość prawna<br />
wspólnika odpowiedzialnego osobiście<br />
(komplementariusza), który nie jest osobą<br />
fizyczną jak w przypadku zwyczajnej spółki<br />
komandytowej, lecz spółką z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością (GmbH / Sp. z o.o.).<br />
Ta spółka GmbH jest spółką kapitałową<br />
(zob. rozdz. Spółka z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością), której odpowiedzialność<br />
wobec wierzycieli jest ograniczona<br />
do wysokości kapitału spółki. W wyniku tej<br />
konstrukcji, która przez niemieckie orzecznictwo<br />
od dawna uznana jest jako dopuszczalna,<br />
odpowiedzialność spółki komandytowej jest<br />
ograniczona w ten sam sposób, jak w przypadku<br />
spółek kapitałowych.<br />
11. Spółka z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością<br />
(Gesellschaft mit beschränkter<br />
Haftung, GmbH)<br />
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
jest mniejszą formą spółek kapitałowych<br />
i jest najbardziej popularną formą prawną<br />
spółki w Niemczech. Spółka GmbH jest<br />
zwyczajowo stosowaną formą spółki<br />
dla małych i średnich przedsiębiorstw. Spółka<br />
z ograniczoną odpowiedzialnością może być<br />
zawiązana w każdym prawnie dozwolonym<br />
celu (cel zarobkowy, użyteczności publicznej<br />
lub polityczny). Ponieważ warunkiem<br />
tej formy prawnej nie jest prowadzenie<br />
kupieckiej działalności gospodarczej<br />
(kaufmännisches Gewerbe) może być<br />
stosowana także przez rzemieślników<br />
lub osoby prowadzące drobną działalność<br />
gospodarczą (Kleingewerbe).<br />
Spółka GmbH różni się od spółki akcyjnej<br />
swoją raczej personalnie ukierunkowaną<br />
strukturą. Spółka GmbH nie może wydawać<br />
papierów wartościowych, w których są<br />
zagwarantowane prawa do udziałów w spółce.<br />
Zbywalność jest dodatkowo ograniczona przez<br />
surowe wymagania formalne przy przenoszeniu<br />
udziałów w spółce. Z drugiej strony spółka<br />
GmbH podlega mniejszej ilości formalnych<br />
przepisów niż spółka akcyjna. Stosunki prawne<br />
spółki GmbH reguluje ustawa o spółkach<br />
z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
(GmbH-Gesetz). Szczególnie stosunki między<br />
wspólnikami oraz stosunek wspólników<br />
wobec spółki są uregulowane w statucie.<br />
Statut spółki musi zawierać obowiązkowe<br />
minimalne uregulowania zawarte w ustawie.<br />
D. Formy prawne działalności gospodarczej 41
Ponadto statut może obejmować dalsze<br />
uzgodnione przepisy. W porównaniu<br />
ze spółką akcyjną i prawem spółek<br />
z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
obowiązującym w niektórych innych<br />
państwach statut spółki może odbiegać<br />
także od reguł ustawowych, o ile przepisy<br />
te nie obowiązują bezwzględnie.<br />
Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
poświęcony jest cały rozdział E niniejszego<br />
opracowania.<br />
12. Spółka akcyjna<br />
(Aktiengesellschaft, AG)<br />
Forma spółki akcyjnej jest stosowana<br />
w Republice Federalnej Niemiec z reguły tylko<br />
dla dużych przedsiębiorstw. Spółka akcyjna<br />
jest jedyną formą spółki posiadającą bez<br />
dalszych przeszkód dostęp do publicznych<br />
rynków finansowych, co pociąga za sobą<br />
równocześnie obowiązek przestrzegania<br />
licznych przepisów kontrolnych mających<br />
na celu ochronę akcjonariuszy.<br />
Od sierpnia 1994 roku istnieje możliwość<br />
założenia tzw. małej spółki akcyjnej, która<br />
jest przeznaczona dla ograniczonego kręgu<br />
akcjonariuszy i nie podlega z tego powodu<br />
aż tak wielu przepisom formalnym jak<br />
„duża” spółka akcyjna.<br />
42 D. Formy prawne działalności gospodarczej<br />
13. Europejskie Zjednoczenie Gospodarcze<br />
na bazie wspólnych interesów<br />
(Europäische Wirtschaftliche Interessenvereinigung,<br />
EWIV)<br />
Unia Europejska wprowadziła tę formę prawną<br />
w roku 1985 rozporządzeniem wiążącym<br />
wszystkie państwa członkowskie Unii<br />
Europejskiej (European Economic Interest<br />
Grouping, E.E.I.G); rozporządzenie o EWIV<br />
jest w tych krajach częścią ich porządku<br />
prawnego, a w stosunku do EWIV z siedzibą<br />
w Niemczech stosuje się z zasady prawo<br />
dotyczące spółki jawnej.<br />
EWIV nie może osiągać zysków; cel<br />
przedsiębiorstwa EWIV jest ograniczony<br />
do organizacji wspólnych zadań, jak np.<br />
wspólnej działalności badawczo-rozwojowej,<br />
wspólnego marketingu itd. Członkami EWIV<br />
mogą być tylko osoby (firmy) z siedzibą<br />
w jednym z państw Unii Europejskiej, nie<br />
z krajów trzecich, także nie z Norwegii<br />
lub Szwajcarii.<br />
Forma prawna EWIV nie osiągnęła do tej<br />
pory istotnego znaczenia; w Niemczech<br />
zarejestrowanych było w 2005 roku tylko<br />
ok. 176 stowarzyszeń EWIV.<br />
14. Societas Europaea (SE)/Europejska<br />
Spółka Akcyjna (ESA)<br />
W październiku 2004 roku wprowadzono<br />
po raz pierwszy jednolitą europejską formę<br />
prawną dla spółek kapitałowych w postaci<br />
europejskiej spółki akcyjnej. Przedsiębiorstwa<br />
mogą ujednolicać w ten sposób swoje<br />
struktury poza granice kraju. SE może<br />
powstać przez przekształcenie, łączenie<br />
lub przez założenie holdingu lub spółki-córki.<br />
Założenie SE jest jednak możliwe tylko wtedy,<br />
jeżeli spółki założycielskie mają swoje siedziby<br />
w różnych państwach członkowskich Unii<br />
Europejskiej względnie posiadają spółkę-córkę<br />
albo oddział w innym państwie członkowskim UE.<br />
Kapitał zakładowy SE jest rozłożony na akcje<br />
i musi wynosić przynajmniej 120 000 EUR.<br />
Głównym organem SE jest walne zgromadzenie.<br />
Ponieważ spółka SE podlega z reguły przepisom<br />
prawa państwa członkowskiego, w którym<br />
ma swoją siedzibę, kompetencje walnego<br />
zgromadzenia zależą od tego właściwego<br />
prawa krajowego. Spółka SE musi uregulować<br />
w statucie swoją strukturę - możliwe jest<br />
stosowanie angielskiego board-system<br />
lub systemu dualnego (zarząd / rada<br />
nadzorcza). Spółki SE z siedzibą w Niemczech<br />
mogą więc wybrać angielski board-system.<br />
Spółka odpowiada wobec wierzycieli<br />
majątkiem spółki, przy czym każdy akcjonariusz<br />
odpowiada aż do wysokości swojego kapitału<br />
akcyjnego.<br />
15. Zagraniczne formy prawne<br />
Niemieckie prawo spółek, włącznie z prawem<br />
handlowym dotyczącym struktur<br />
przedsiębiorstwa (np. rachunkowości), jest<br />
ukształtowane przez dyrektywy i rozporządzenia<br />
unijne, podobne do rozwiązań stosowanych<br />
w innych krajach UE. Jednak pomimo<br />
prowadzonej harmonizacji prawa w krajach<br />
UE w zakresie prawa spółek istnieją nadal<br />
liczne różnice w rozwiązaniach i szczególne<br />
uregulowania. Niezależnie od tych różnic<br />
spółki SE, które zostały założone w innym<br />
kraju członkowskim UE zgodnie z przepisami<br />
tego kraju, muszą być uznane także<br />
w Niemczech. Republika Federalna Niemiec<br />
musi więc uznać osobowość prawną innych<br />
spółek europejskich także w przypadku,<br />
gdy działalność gospodarcza tych spółek<br />
jest wykonywana wyłącznie w Niemczech.<br />
W wyniku tego brytyjska spółka typu Limited,<br />
założona zgodnie z przepisami brytyjskimi,<br />
może prowadzić swoją działalność gospodarczą<br />
w całości na terenie Niemiec, bez utraty<br />
zdolności procesowej oraz prawnej.<br />
D. Formy prawne działalności gospodarczej 43
E. Założenie i organizacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
– GmbH<br />
1. Warunki powstania spółki<br />
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
może być utworzona przez jedną lub większą<br />
liczbę osób. Wspólnikami mogą być zarówno<br />
osoby prawne jak i fizyczne. Inaczej niż<br />
w regulacjach prawnych innych krajów<br />
z pełnego ograniczenia odpowiedzialności<br />
korzystają także osoby prawne będące<br />
jedynym wspólnikiem GmbH. Niemiecka<br />
GmbH może być także zawiązana przez<br />
inną jednoosobową GmbH.<br />
W przypadku spółki jednoosobowej kapitał<br />
zakładowy w wysokości co najmniej<br />
25 000 EUR musi być wniesiony w całości<br />
lub zagwarantowany. W spółkach z kilkoma<br />
wspólnikami musi być wniesione tylko<br />
co najmniej 25% wkładów kapitału<br />
zakładowego, ale nie mniej niż 12 500 EUR.<br />
Wspólnicy spółki z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością muszą być podani<br />
do rejestru handlowego imiennie, jednak<br />
inaczej niż w przypadku wspólników<br />
spółki osobowej, nie podlegają wpisowi<br />
i opublikowaniu w rejestrze.<br />
W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
istnieje, tak jak w spółce akcyjnej, możliwość<br />
wniesienia wkładów niepieniężnych (aportu),<br />
których wartość musi być wykazana<br />
w sprawozdaniu o założeniu spółki<br />
w oparciu o aporty.<br />
44 E. Założenie i organizacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – GmbH<br />
2. Warunki odpowiedzialności spółki<br />
w organizacji<br />
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
powstaje dopiero w momencie wpisu<br />
do rejestru handlowego. W czasie między<br />
sporządzeniem umowy spółki w formie aktu<br />
notarialnego a wpisem do rejestru handlowego<br />
powstaje spółka w organizacji, tzw. spółka<br />
założycielska z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
(„spółka wstępna” / Vor-GmbH). W tej fazie<br />
przejściowej, która może trwać od sześciu<br />
tygodni do trzech miesięcy, spółka ma już prawo<br />
rozwijania swojej działalności gospodarczej.<br />
Spółka w organizacji podlega co prawda<br />
z zasady regułom ustanowionym w statucie<br />
spółki i odpowiednio także niektórym przepisom<br />
prawa dotyczącym spółki z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością. Ponieważ jednak ta<br />
spółka jeszcze nie istnieje, na tym etapie nie<br />
działa też ograniczenie odpowiedzialności.<br />
Do czasu zarejestrowania spółki, czyli<br />
w okresie 6 tygodni do ponad 3 miesięcy,<br />
wspólnicy odpowiadają za zobowiązania<br />
bez ograniczeń swoim własnym majątkiem.<br />
Ze względu na tę lukę w ograniczeniu<br />
odpowiedzialności do czasu rejestracji właśnie<br />
inwestorzy zagraniczni często decydują się na<br />
nabycie spółki już wcześniej założonej. Takie<br />
spółki założone „na zapas” (Vorratsgesellschaften)<br />
np. przez firmy doradcze są już<br />
zarejestrowane w rejestrze handlowym,<br />
nie prowadzą jednak żadnej działalności<br />
gospodarczej. Inwestorzy mogą objąć udziały<br />
w takiej spółce na podstawie zwyczajnej<br />
notarialnej umowy kupna-sprzedaży udziałów.<br />
Po zgłoszeniu do rejestru, publikacji oraz po<br />
oddaniu wymaganej gwarancji przez nowy<br />
zarząd do rejestru handlowego, spółka może<br />
podjąć działalność gospodarczą bez ryzyka<br />
ponoszenia pełnej osobistej odpowiedzialności.<br />
Za nabyciem spółki już istniejącej przemawia<br />
ponadto tryb załatwiania formalności.<br />
Przy zakładaniu nowej spółki przez<br />
przedsiębiorstwo zagraniczne wymagane są<br />
przede wszystkim dokumenty potwierdzające<br />
jego istnienie oraz dokumenty potwierdzające<br />
uprawnienia pełnomocników, co najmniej<br />
poświadczony wypis z rejestru handlowego<br />
inwestora. Dokumenty muszą być z reguły<br />
także zalegalizowane przez niemiecką<br />
ambasadę lub konsulat w formie uproszczonej<br />
lub posiadać odpowiednie adnotacje<br />
o legalizacji. Ponadto te dokumenty muszą<br />
być przetłumaczone dla sądów niemieckich<br />
na język niemiecki przez tłumacza<br />
przysięgłego.<br />
Te przygotowania wymagają zwykle od trzech<br />
do czterech tygodni czasu na opracowania;<br />
do tego dochodzą opłaty i koszty konsultacji<br />
klienta z adwokatem.<br />
W przypadku przejęcia udziałów spółki już<br />
istniejącej (założonej „na zapas”) te formalności<br />
nie są wymagane. Niemieckie sądy nie żądają<br />
żadnych dalszych informacji dotyczących<br />
wspólników spółki, ponieważ spółka istnieje<br />
już jako samodzielna osoba prawna.<br />
3. Firma (nazwa spółki)<br />
Firma spółki GmbH jest jej nazwą, pod którą<br />
spółka występuje w obrocie prawnogospodarczym.<br />
Firma może być utworzona<br />
z nazwiska właściciela (nazwy podmiotu)<br />
lub także odnosić się do produktów lub usług<br />
spółki. Dopuszczalne są także firmy całkowicie<br />
fantazyjne. Przy wyborze firmy należy jednak<br />
wziąć pod uwagę, że <strong>firma</strong> musi umożliwiać<br />
wyraźnie odróżnianie od innych spółek.<br />
Problematyczne są dlatego nazwy pospolite<br />
lub często występujące nazwiska jak<br />
np. „Müller GmbH”; nazwy tego typu muszą<br />
być w większości przypadków uzupełnione<br />
o dodatek indywidualizujący. Oprócz tego<br />
<strong>firma</strong> musi odróżniać się od innych firm<br />
miejscowych. Z tego powodu należy w razie<br />
wątpliwości przed podjęciem ostatecznej<br />
decyzji o przyszłej firmie zasięgnąć informacji<br />
we właściwej izbie przemysłowo-handlowej<br />
(IHK, por. rozdz. F), czy wybrana nazwa<br />
firmowa jest prawnie dopuszczalna<br />
i wystarczająco odróżnia się od innych firm<br />
miejscowych.<br />
Przy wyborze firmy należy w każdym przypadku<br />
dodatkowo sprawdzić, czy <strong>firma</strong> nie narusza<br />
prawa znaków towarowych. Naruszenie prawa<br />
znaków towarowych nie jest sprawdzane ani<br />
przez sąd podczas zgłoszenia spółki do rejestru<br />
handlowego, ani też przez miejscową izbę<br />
przemysłowo-handlową. Zaniedbanie kontroli<br />
w zakresie prawa znaków towarowych pociąga<br />
za sobą w przypadku naruszenia praw<br />
ochronnych przysługujących innym podmiotom<br />
często znaczne koszty i trudności dla właściciela<br />
nowej spółki. Z tego powodu dopuszczalność<br />
oznaczenia firmowego powinna być sprawdzona<br />
E. Założenie i organizacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – GmbH 45
w Niemieckim Urzędzie Patentów i Znaków<br />
Towarowych (Deutsches Patent- und Markenamt)<br />
w Monachium (adres w załączniku nr 5).<br />
4. Przedmiot przedsiębiorstwa<br />
Przedmiot przedsiębiorstwa określa zakres<br />
i rodzaj działalności spółki z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością. Przedsiębiorca jest<br />
zobowiązany do zgłoszenia określonego<br />
przedmiotu przedsiębiorstwa do rejestru.<br />
Przedmiot przedsiębiorstwa powinien<br />
umożliwiać zainteresowanym kręgom<br />
gospodarczym rozpoznanie środka ciężkości<br />
działalności spółki. Dane dotyczące przedmiotu<br />
działalności powinny więc być dla osób trzecich<br />
na tyle informacyjne, aby mogły rozpoznać<br />
zakres działań firmy przynajmniej w zarysie.<br />
Zupełnie ogólne zwroty, nie zawierające<br />
wystarczającej informacji, jak np. „transakcje<br />
handlowe wszelkiego rodzaju” są dlatego<br />
niedopuszczalne. Wystarczające jest jednak<br />
np. opisowe określenie „działalność<br />
gastronomiczna” lub „handel materiałami<br />
biurowymi”.<br />
Niektóre rodzaje działalności gospodarczej<br />
wymagają w Niemczech zezwolenia<br />
lub koncesji. Działalność gospodarcza<br />
podlegająca zezwoleniu, może być<br />
podejmowana dopiero z chwilą jego<br />
wydania. W Niemczech nie mogą być<br />
prowadzone bez wymaganego zezwolenia<br />
np. lokale gastronomiczne, działalność<br />
rzemieślnicza wymaga z reguły uprzedniego<br />
wpisu do rejestru rzemieślników<br />
(Handwerksrolle), także działalność<br />
gospodarcza w zakresie powierniczego<br />
46 E. Założenie i organizacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – GmbH<br />
wykonawstwa budowlanego i nadzoru<br />
budowlanego (Bauträgerschaft, Baubetreuung),<br />
która jest klasyfikowana jako rzemiosło,<br />
oraz działalność pośrednictwa w obrocie<br />
nieruchomościami wymagają uzyskania<br />
zezwolenia. W przypadku, gdy przedmiot<br />
przedsiębiorstwa wymaga zezwolenia, właściwy<br />
rejestr handlowy uzależnia wpis do rejestru<br />
od uzyskania wymaganego zezwolenia.<br />
5. Wspólnicy i udziały w spółce<br />
z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
a) Wspólnicy<br />
Wspólnikami spółki z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością mogą być zarówno<br />
osoby fizyczne jak i osoby prawne.<br />
Dopuszczalna jest także spółka<br />
jednoosobowa (Ein-Personen-Gesellschaft/<br />
Einmanngesellschaft). W tym przypadku<br />
muszą być jednak przestrzegane szczególne<br />
przepisy dotyczące kapitału (patrz niżej<br />
pkt 7). Każdy wspólnik posiada określony<br />
udział w spółce, którego wartość musi<br />
wynosić co najmniej 100 EUR. Wartość<br />
pojedynczych udziałów w spółce może być<br />
określona różnie dla każdego wspólnika,<br />
musi być jednak podzielna przez pięćdziesiąt.<br />
Wysokość pojedynczych udziałów jest<br />
wpisana do listy wspólników, złożonej<br />
w rejestrze handlowym.<br />
b) Udziały w spółce<br />
Ogólna liczba udziałów spółki GmbH<br />
zależy od liczby wspólników. Rozłożenie<br />
udziałów na wartości abstrakcyjne jest<br />
praktyce spółek GmbH z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością obce.<br />
Przeniesienie udziałów<br />
Pojedyncze udziały w spółce mogą być<br />
z zasady przenoszone bez ograniczeń.<br />
Wspólnicy chcąc zapobiec, aby udziałów<br />
nie pozyskał podmiot obcy, mają możliwość<br />
wprowadzenia odpowiednich zabezpieczeń<br />
w statucie spółki. Przepisy statutu mogą<br />
przewidywać, że pozostałym wspólnikom<br />
w spółce przysługuje prawo pierwokupu,<br />
można także uregulować kwestie<br />
związane z dziedziczeniem udziałów.<br />
Przeniesienie udziałów następuje<br />
na podstawie umowy notarialnej.<br />
Statut spółki może przewidywać<br />
ograniczenia w tym zakresie,<br />
np. uzależnić transakcję od zgody<br />
zgromadzenia wspólników. W razie<br />
konieczności uzyskania zgody<br />
zgromadzenia należy dokładnie ustalić,<br />
jakie rodzaje rozporządzeń udziałami są<br />
uzależnione od tej zgody. Interesom<br />
poszczególnych wspólników często<br />
odpowiada możliwość przenoszenia<br />
udziałów w kręgu własnej rodziny<br />
lub grupy przedsiębiorstwa.<br />
W praktyce w statutach uzgadniane są<br />
bardzo zróżnicowane i indywidualne<br />
ograniczenia. Istnieje możliwość zupełnego<br />
uzależnienia rozporządzenia udziałami<br />
od zgody innych wspólników lub spółki.<br />
Statut może przewidywać obowiązek<br />
zaproponowania zbycia udziałów<br />
w pierwszej kolejności określonym<br />
wspólnikom lub spółce albo regulować<br />
prawo pierwokupu lub przewidzieć oba<br />
rozwiązania. W określonych przypadkach<br />
poczytuje się, że zgoda została udzielona,<br />
jeżeli jedno z tych uprawnień nie zostało<br />
wykonane.<br />
Sprzedaż części udziałów może nastąpić<br />
tylko za zgodą spółki na podział udziału.<br />
Wycofanie udziałów<br />
Umorzenie udziałów (amortyzacja) jest<br />
z reguły możliwe, jednak musi być<br />
w umowie spółki wyraźnie dopuszczone.<br />
Umorzenie udziałów wbrew woli<br />
właściciela jest możliwe tylko<br />
w wyjątkowym przypadku, uzasadniającym<br />
wyłączenie wspólnika ze spółki z ważnych<br />
przyczyn. Warunki umorzenia (przepadku)<br />
udziałów wbrew woli wspólnika, którego<br />
umorzenie dotyczy, muszą być dokładnie<br />
uregulowane w statucie spółki, z reguły<br />
już przed nabyciem udziału przez tego<br />
wspólnika.<br />
Wspólnikowi, którego udziały zostały<br />
przymusowo umorzone przysługuje<br />
rekompensata. Statut spółki może jednak<br />
określać, że kwota rekompensaty może być<br />
także niższa niż właściwa wartość udziału (czyli<br />
proporcjonalna wartość przedsiębiorstwa).<br />
E. Założenie i organizacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – GmbH 47
Wartość udziału<br />
Godne polecenia jest uregulowanie<br />
w statucie warunków dotyczących<br />
rekompensaty, które mogą być stosowane<br />
także w razie przeniesienia udziałów<br />
z powodu obowiązku zaproponowania<br />
udziałów pozostałym wspólnikom<br />
oraz prawa pierwokupu przenoszonych<br />
udziałów przysługującego wspólnikom.<br />
Dziedziczenie udziałów<br />
Statut powinien zawierać także uregulowania<br />
dotyczące dziedziczenia udziałów w spółce.<br />
Zgodnie z prawem niemieckim nie można<br />
z góry wykluczyć wstąpienia spadkobierców<br />
spółki na miejsce zmarłego wspólnika, co<br />
w niektórych krajach jest możliwe.<br />
Spadkobierca wstępuje do spółki z mocy<br />
prawa. Jeżeli jest jednak osobą niepożądaną<br />
przez pozostałych wspólników, można<br />
zobowiązać spadkobiercę do zaproponowania<br />
dziedziczonych udziałów pozostałym<br />
wspólnikom – co wymaga uprzednich<br />
dokładnych uregulowań w statucie. Podobnych<br />
regulacji wymagają zagadnienia związane<br />
ze zmianą stosunków rodzinnych<br />
wspólników, szczególnie na wypadek<br />
rozwodu należy np. zapobiec powstaniu<br />
zagrożeń dla przedsiębiorstwa wskutek<br />
roszczeń wynikających z tytułu prawa<br />
rodzinnego.<br />
Zakaz konkurencji<br />
O ile spółka z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością w wysokim stopniu<br />
48 E. Założenie i organizacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – GmbH<br />
kształtowana jest przez bezpośrednie<br />
czynności wspólników, statut spółki<br />
przewiduje często odpowiednie klauzule<br />
dotyczące fachowej współpracy wspólników<br />
ze spółką i bieżących czynności wspólników<br />
w interesie spółki. Statut powinien zawierać<br />
także szczegółowe uregulowania dotyczące<br />
zakazu działalności konkurencyjnej.<br />
6. Organizacja wewnętrzna i reprezentacja<br />
a) Zgromadzenie wspólników<br />
Najwyższym organem spółki jest<br />
zgromadzenie wspólników,<br />
które odpowiada pod względem funkcji<br />
walnemu zgromadzeniu spółki akcyjnej,<br />
z tą różnicą, że zgromadzenie wspólników<br />
spółki GmbH nie podlega tak<br />
szczegółowym przepisom formalnym.<br />
Uchwały wspólników są podejmowane<br />
w zgromadzeniu, przy czym z reguły<br />
na każde 50 EUR udziału przypada<br />
jeden głos. Każdy wspólnik może być<br />
na zgromadzeniu wspólników<br />
reprezentowany przez pełnomocnika.<br />
b) Reprezentacja<br />
Spółka jest reprezentowana przez jednego<br />
lub większą liczbę pełnomocników<br />
zarządzających (Geschäftsführer), którzy<br />
reprezentują spółkę na zewnątrz i prowadzą<br />
sprawy spółki. Pełnomocnikami<br />
zarządzającymi (zarządem) mogą być tylko<br />
osoby fizyczne. Pełnomocnicy zarządzający<br />
powinni posiadać pełną zdolność<br />
do wykonywania czynności prawnych, nie<br />
mogą być karani za popełnienie czynów<br />
karnych związanych z upadłością i nie mogą<br />
także podlegać sądowemu lub urzędowemu<br />
zakazowi wykonywania zawodu.<br />
Zakres reprezentacji<br />
Jeżeli zarząd spółki z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością jest wieloosobowy,<br />
pełnomocnicy zarządzający są upoważnieni<br />
z reguły tylko do reprezentacji łącznej.<br />
Statut spółki może jednak uprawnić<br />
poszczególnych członków zarządu<br />
do reprezentacji samodzielnej.<br />
Ustawowy wzorzec reprezentacji łącznej<br />
może być zmieniony przez przepisy<br />
statutu, które mogą regulować<br />
reprezentację samodzielną także wobec<br />
osób trzecich. Ta poszerzona kompetencja<br />
danego pełnomocnika zarządzającego<br />
podlega publikacji w rejestrze handlowym.<br />
W przeciwieństwie do tego, merytoryczne<br />
ograniczenia uprawnień pełnomocników<br />
zarządzających wobec osób trzecich<br />
z reguły nie mają skutku prawnego, chyba<br />
że takie ograniczenia tym osobom były<br />
znane. Te ograniczenia nie mogą być<br />
opublikowane w rejestrze handlowym.<br />
Jednak zaleca się, w stosunku wewnętrznym<br />
uregulować kompetencje zarządu<br />
w statucie lub w regulaminie zarządu.<br />
Zaleta tego rozwiązania polega na tym,<br />
że uprawnienia pełnomocników<br />
zarządzających i postanowienia dotyczące<br />
ich obowiązków i czynności na rzecz spółki<br />
mogą być zmieniane jednostronnie przez<br />
spółkę, co w przypadku umowy o pracę<br />
byłoby niemożliwe. Pełnomocnik<br />
zarządzający może co prawda ze skutkiem<br />
prawnym dla spółki przekraczać zakres<br />
swoich uprawnień, w tym wypadku jest<br />
jednak odpowiedzialny wobec spółki<br />
za szkody.<br />
W mniejszych grupach przedsiębiorstw,<br />
w których jedna i ta sama osoba fizyczna<br />
realizuje funkcje w kilku spółkach lub we<br />
własnym interesie, należy zwrócić uwagę<br />
na szczególną regulację prawa niemieckiego<br />
w zakresie wykonywania czynności<br />
prawnych z samym sobą. Niemiecki kodeks<br />
cywilny (Bürgerliches Gesetzbuch, BGB)<br />
zabrania dokonywania czynności prawnej<br />
z samym sobą, czyli być drugą stroną<br />
czynności prawnej, której dokonuje<br />
w imieniu mocodawcy (§ 181 BGB).<br />
Ten przepis stanowi regułę, która może<br />
i powinna być w ten sposób wykluczona,<br />
że zgromadzenie wspólników na podstawie<br />
wyraźnej uchwały, czy też zapisu<br />
w statucie zwolni pełnomocnika<br />
zarządzającego z zakazu dokonywania<br />
czynności prawnej z samym sobą<br />
w powyższym rozumieniu. Narodowość<br />
pełnomocników zarządzających jest<br />
bez znaczenia.<br />
Zarząd zagraniczny<br />
Pełnomocnikami zarządzającymi spółki<br />
GmbH mogą być także cudzoziemcy,<br />
którzy nie są obywatelami UE. Niektóre<br />
sądy żądają do wpisania cudzoziemców<br />
spoza UE jako pełnomocników<br />
zarządzających do rejestru przedłożenia<br />
odpowiedniej wizy Republiki Federalnej<br />
Niemiec, co jednak ze względu<br />
E. Założenie i organizacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – GmbH 49
na swobodny przypływ osób nie dotyczy<br />
obywateli z krajów UE. W niektórych<br />
przypadkach pełnomocnicy zarządzający<br />
muszą więc udokumentować swoje prawo<br />
wjazdu do Niemiec, by móc wykonywać<br />
funkcję w spółce.<br />
7. Kapitał zakładowy<br />
Kapitał zakładowy spółki z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością wynosi co najmniej<br />
25 000 EUR. Dopuszczalne są zarówno<br />
wkłady pieniężne jak i niepieniężne (aporty).<br />
Wspólnicy muszą wnieść wkłady na pokrycie<br />
co najmniej połowy minimalnego kapitału<br />
zakładowego. W przypadku spółki<br />
jednoosobowej minimalny kapitał zakładowy<br />
musi być wpłacony w całości.<br />
W przypadku, gdy wspólnicy zamiast wkładu<br />
pieniężnego wnoszą aport, wartość wkładu<br />
niepieniężnego jest sprawdzana przez rejestr<br />
handlowy bardzo dokładnie pod względem<br />
podanej wartości. Przed zakończeniem badania<br />
wartości aportu spółka nie może być wpisana<br />
do rejestru handlowego, co może prowadzić<br />
do znacznych opóźnień i istotnie powiększyć<br />
ryzyko odnośnie odpowiedzialności spółki<br />
w organizacji.<br />
Niemieckie prawo spółek z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością, które jest jednym<br />
z najstarszych na świecie porządków<br />
prawnych w tym zakresie, cechuje się<br />
szeregiem szczególnych uregulowań. Należą<br />
do nich np. przepisy dotyczące utrzymania<br />
kapitału zakładowego, a szczególnie pożyczek<br />
zastępujących kapitał i podobnych sytuacji.<br />
Jeżeli w przypadku trudności finansowych<br />
spółki wspólnik udzielił spółce pożyczki,<br />
50 E. Założenie i organizacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – GmbH<br />
pomimo że z kupieckiego punktu widzenia<br />
do spółki powinien być doprowadzony kapitał<br />
własny, wspólnik-pożyczkodawca z reguły<br />
nie jest uprzywilejowanym wierzycielem spółki<br />
w przypadku jej upadłości. Podobne zasady<br />
obowiązują także w przypadku poręczenia<br />
wspólnika dla spółki.<br />
8. Rada nadzorcza i rada doradcza<br />
Inaczej niż w przypadku spółki akcyjnej rada<br />
nadzorcza nie jest w spółce z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością bezwzględnie wymaganym<br />
organem, jednak może być ustalona<br />
dobrowolnie w statucie spółki (fakultatywna<br />
rada nadzorcza).<br />
Ze względu na przepisy ustawy o udziale<br />
pracowników w zarządzaniu przedsiębiorstwem<br />
(Mitbestimmungsgesetz), spółka z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością zatrudniająca ponad<br />
500 pracowników musi obowiązkowo<br />
powołać radę nadzorczą (obowiązkowa rada<br />
nadzorcza) i do jednej trzeciej rady powołać<br />
przedstawicieli pracowników (ustawa o udziale<br />
jednej trzeciej pracowników w zarządzaniu –<br />
Drittelbeteiligungsgesetz).<br />
W przedsiębiorstwach zatrudniających ponad<br />
2 tys. pracowników połowa rady nadzorczej<br />
musi składać się z przedstawicieli<br />
pracowników (parytetowa rada nadzorcza).<br />
W przypadku równej liczby głosów<br />
przewodniczącemu rady nadzorczej<br />
przysługuje głos podwójny. Prawa i obowiązki<br />
rady nadzorczej spółki GmbH wynikają w dużej<br />
mierze z przepisów ustawy o spółkach akcyjnych.<br />
Utworzenie fakultatywnej rady nadzorczej<br />
jest wskazane w większości przypadków tylko<br />
w większych spółkach. Rada nadzorcza może<br />
służyć kontroli i nadzorowi pracy pełnomocników<br />
zarządzających lub umożliwić wykorzystanie<br />
zewnętrznej wiedzy i kompetencji fachowych.<br />
W spółkach rodzinnych w miejscu rady<br />
nadzorczej działa często rada doradcza (Beirat).<br />
9. Podatki<br />
Spółki kapitałowe podlegają obowiązkowi<br />
podatkowemu już w chwili zawarcia<br />
notarialnego aktu założycielskiego,<br />
a nie dopiero z uzyskaniem zdolności<br />
do wykonywania czynności prawnych<br />
przez wpis do rejestru handlowego.<br />
Nieograniczony obowiązek podatkowy rozciąga<br />
się na wszelkie dochody krajowe i zagraniczne,<br />
o ile poszczególne dochody nie podlegają<br />
odmiennym uregulowaniom, na przykład<br />
według umowy o unikaniu podwójnego<br />
opodatkowania i przepisów innych<br />
międzypaństwowych porozumień.<br />
Dochód spółki GmbH jako spółki kapitałowej<br />
podlega podatkowi dochodowemu od osób<br />
prawnych (podatkowi korporacyjnemu –<br />
Körperschaftssteuer) w wysokości obecnie<br />
25% i podatkowi od prowadzenia działalności<br />
gospodarczej (Gewerbesteuer) w wysokości<br />
przeciętnie od 10% do 20% – niezależnie<br />
od tego, czy zysk został zatrzymany,<br />
czy wypłacony wspólnikom. Spółka jest ponadto<br />
podatnikiem tzw. dodatku solidarnościowego<br />
w wysokości 5,5% od kwoty ustalonego<br />
podatku korporacyjnego.<br />
Opodatkowanie zysków wypłacanych<br />
wspólnikom zależy od tego, czy wspólnicy<br />
są podatnikami podatku korporacyjnego<br />
czy dochodowego. W przypadku<br />
opodatkowania podatkiem korporacyjnym,<br />
gdy wspólnicy są spółkami kapitałowymi,<br />
zyski są opodatkowywane ryczałtowo<br />
w wysokości 5%. Jeżeli wspólnicy są osobami<br />
fizycznymi lub spółkami osobowymi,<br />
które podlegają opodatkowaniu podatkiem<br />
dochodowym, wtedy połowa wypłaconego<br />
zysku podlega opodatkowywaniu aktualną<br />
osobistą stawką podatkową.<br />
W przypadku wypłacenia zysków spółka<br />
wypłacająca zatrzymuje podatek od zysku<br />
z kapitału w wysokości 20%. Płatnikami<br />
tego podatku są wspólnicy. Podatek<br />
od zysku z kapitału jest zaliczany na podatek<br />
dochodowy wspólników lub ich podatek<br />
korporacyjny, niezależnie od tego, w jakim<br />
zakresie i według jakiej stawki podatkowej<br />
zyski podlegały opodatkowaniu po stronie<br />
wspólników.<br />
Gdy zyski spółki wypłacane są wspólnikom<br />
z siedzibą za granicą, wtedy podlegają<br />
opodatkowaniu podatkiem od zysku z kapitału<br />
jako podatkowi zebranemu u źródła dochodu<br />
w Niemczech. W przeciwnym wypadku są<br />
one opodatkowywane w kraju wspólnika.<br />
Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania,<br />
które Niemcy zawarły z wieloma krajami,<br />
określają limity potrącenia podatku u źródła<br />
dochodu (z reguły 10 – 15%). Podatek<br />
u źródła dochodu, który jest pobierany<br />
przez fiskusa niemieckiego, na wniosek<br />
podlega zwrotowi. W przypadku udziału<br />
zagranicznej spółki kapitałowej w niemieckiej<br />
spółce kapitałowej w wysokości 10 – 25%<br />
(Schachtelbeteiligung) obowiązują szczególne<br />
E. Założenie i organizacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – GmbH 51
egulacje (obniżenie stawki podatku od zysku<br />
z kapitału do wysokości 5 – 10%, przywilej<br />
podatkowy „Schachtelprivileg”). W wyniku<br />
tego przywileju podatkowego podatek<br />
od zysku z kapitału w UE nie jest potrącany.<br />
10. Wskazówki dotyczące trybu<br />
tworzenia spółki<br />
a) Zgromadzenie założycielskie<br />
Utworzenie spółki z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością wymaga zwołania<br />
tzw. zgromadzenia założycielskiego przez<br />
przyszłych wspólników spółki. Zebranie<br />
założycielskie musi być poświadczone<br />
notarialnie. Powinno ono zawierać<br />
co najmniej następujące punkty:<br />
wspólnicy uchwalają przyszłą nazwę<br />
(firmę) spółki, wysokość kapitału<br />
zakładowego i miejsce siedziby. Oprócz<br />
tego należy powołać pełnomocników<br />
zarządzających i uregulować zakres ich<br />
pełnomocnictwa. Jednocześnie wspólnicy<br />
zawierają umowę spółki z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością (statut spółki).<br />
b) Umowa spółki (statut spółki)<br />
Treść umowy spółki musi spełniać określone<br />
minimalne wymagania. Są to przepisy<br />
dotyczące firmy i siedziby spółki, określające<br />
przedmiot działalności, czas trwania<br />
spółki, wysokość kapitału zakładowego<br />
oraz liczbę pełnomocników zarządzających.<br />
Statut powinien zawierać uregulowania<br />
dotyczące zgromadzeń wspólników<br />
52 E. Założenie i organizacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – GmbH<br />
i większości głosów wymaganych<br />
do podjęcia określonych uchwał.<br />
Protokół zgromadzenia założycielskiego<br />
oraz statut należy sporządzić w formie<br />
aktu notarialnego i przedłożyć<br />
we właściwym rejestrze handlowym<br />
do wpisu.<br />
c) Powołanie zarządu<br />
Zgromadzenie założycielskie powołuje<br />
przyszły zarząd. Wymagania dotyczące<br />
cudzoziemców jako pełnomocników<br />
zarządzających zostały przedstawione<br />
w niniejszym rozdziale w pkt 6.<br />
d) Otwarcie konta i wpłata kapitału zakładowego<br />
Po sporządzeniu aktu notarialnego<br />
ze zgromadzenia założycielskiego<br />
pełnomocnik zarządzający spółki<br />
w organizacji zakłada konto bankowe<br />
dla spółki w banku na terenie Niemiec<br />
(adresy banków w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
znajdują się w załączniku nr 4).<br />
Do założenia konta niezbędne jest<br />
przedstawienie w banku notarialnie<br />
potwierdzonych dokumentów założycielskich.<br />
Po założeniu konta wspólnicy są zobowiązani<br />
wpłacić na nie swoje wkłady na pokrycie<br />
kapitału zakładowego. W czasie zgłoszenia<br />
spółki do rejestru handlowego wspólnicy<br />
muszą wpłacić na każdy wkład w kapitale<br />
zakładowym przynajmniej 1 /4 jego<br />
wartości. W sumie musi być wniesiona<br />
przynajmniej połowa minimalnego kapitału<br />
zakładowego, czyli przynajmniej 12 500 EUR.<br />
W przypadku jednoosobowej spółki<br />
z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
kapitał zakładowy musi zostać wniesiony<br />
w całości.<br />
e) Zgłoszenie do rejestru handlowego<br />
Po wpłaceniu wymaganego kapitału<br />
zakładowego zarząd jest zobowiązany<br />
do zgłoszenia spółki do rejestru<br />
handlowego.<br />
Treścią zgłoszenia jest założenie spółki<br />
i powołanie pełnomocnika zarządzającego<br />
oraz określenie jego umocowania.<br />
Pełnomocnik zarządzający musi równocześnie<br />
złożyć notarialnie poświadczony wzór<br />
podpisu i zapewnić przed notariuszem,<br />
że nie był karany za popełnienie czynów<br />
karnych związanych z upadłością, ani nie<br />
podlega sądowemu lub urzędowemu<br />
zakazowi wykonywania zawodu.<br />
Pełnomocnik zarządzający musi ponadto<br />
zapewnić, że na każdy wkład kapitału<br />
zakładowego została wpłacona kwota<br />
w wysokości co najmniej 1 /4, a wpłacony<br />
kapitał jest równy co najmniej kwocie<br />
12 500 EUR. Zarząd musi także zapewnić,<br />
że wpłacony kapitał znajduje się ostatecznie<br />
w jego wolnym rozporządzaniu i majątek<br />
spółki nie jest jeszcze obciążony<br />
zobowiązaniami. Pełnomocnik zarządzający<br />
musi sporządzić listę wspólników<br />
i przedłożyć ją do rejestru handlowego -<br />
przy założeniu spółki i przy każdej zmianie<br />
wspólników.<br />
Wykonane przez pełnomocnika<br />
zarządzającego zgłoszenie do rejestru<br />
handlowego musi być sporządzone<br />
w formie aktu notarialnego i oddane<br />
do rejestru.<br />
f) Wpis do rejestru handlowego<br />
Oddział rejestru handlowego właściwego<br />
sądu rejonowego wpisuje nowo założoną<br />
spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
do rejestru, jeżeli spełnia wymagania prawa.<br />
Przedmiotem wpisu jest <strong>firma</strong>, siedziba,<br />
przedmiot działalności oraz wysokość<br />
kapitału zakładowego określonego<br />
w statucie. Wpisywane są również imiona<br />
i nazwiska pełnomocników zarządzających<br />
oraz zakres ich umocowania. Inaczej niż<br />
w przypadku spółki osobowej wspólnicy<br />
nie są wpisywani do rejestru. Między<br />
zgłoszeniem do rejestru handlowego<br />
a faktycznym wpisem może minąć<br />
od sześciu tygodni aż do trzech miesięcy.<br />
g) Odpowiedzialność w stadium tworzenia<br />
spółki<br />
Forma prawna spółki z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością jest wybierana przede<br />
wszystkim w celu uniknięcia nieograniczonej<br />
odpowiedzialności osobistej. Spółka<br />
z ograniczoną odpowiedzialnością posiada<br />
w obrocie prawno-gospodarczym osobowość<br />
prawną. Obiektem odpowiedzialności jest<br />
dlatego z reguły tylko majątek spółki.<br />
Ograniczenie odpowiedzialności do majątku<br />
spółki powstaje dopiero w chwili<br />
zarejestrowania spółki. Za zobowiązania<br />
spółki powstałe przed rejestracją są<br />
odpowiedzialni wspólnicy osobiście i bez<br />
E. Założenie i organizacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – GmbH 53
ograniczeń. Ta odpowiedzialność trwa także<br />
po zarejestrowaniu spółki, ponieważ wspólnicy<br />
są odpowiedzialni za nienaruszony majątek<br />
spółki w chwili rejestracji. W celu uniknięcia<br />
tej odpowiedzialności wspólnicy-założyciele<br />
powinni podjąć istotną działalność<br />
gospodarczą dopiero z dniem zarejestrowania<br />
spółki lub przejąć już istniejącą spółkę, która<br />
została utworzona w tym celu „na zapas”.<br />
h) Spółki „na zapas” (Vorratsgesellschaften)<br />
Spółki „na zapas” są spółkami utworzonymi<br />
już wcześniej np. przez firmy doradcze.<br />
Spółki „na zapas" do chwili przejęcia przez<br />
właściwego wspólnika wzgl. wspólników nie<br />
podejmują żadnych czynności. Nabycie<br />
spółki „na zapas” jest uzasadnione<br />
szczególnie w przypadku przedsiębiorstw<br />
zagranicznych, którzy pragną podjąć<br />
działalność w bardzo krótkim czasie.<br />
Procedura założenia spółki GmbH jest dla<br />
przedsiębiorstw zagranicznych często<br />
długotrwała i żmudna. Wszystkie dokumenty<br />
muszą być przetłumaczone na język<br />
niemiecki przez tłumacza przysięgłego,<br />
także wszelkie negocjacje muszą być<br />
prowadzone z pomocą tłumacza. Nabycie<br />
już istniejącej spółki umożliwia uniknięcie<br />
tych nakładów i szybsze podjęcie działalności.<br />
Przejęcie spółki utworzonej „na zapas"<br />
jest dla przyszłych wspólników, którzy chcą<br />
w krótkim czasie podjąć działalność, bardzo<br />
korzystne. Okres czasu między uchwałą<br />
o założeniu spółki (sporządzeniem statutu)<br />
a dniem rejestracji jest trudny<br />
do przewidzenia. Ta procedura trwa<br />
w praktyce niemieckiej od kilku tygodni<br />
do (w najgorszym przypadku) kilku miesięcy.<br />
54 E. Założenie i organizacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – GmbH<br />
Wspólnicy ponoszą w tym czasie<br />
do dnia rejestracji pełną odpowiedzialność<br />
osobistą. W celu uniknięcia tego wysokiego<br />
ryzyka, jeżeli wskazane jest szybkie podjęcie<br />
działalności, wspólnicy powinni rozważyć<br />
możliwość przejęcia już istniejącej spółki.<br />
W tym wypadku czas do rozpoczęcia pełnej<br />
działalności gospodarczej z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością może być skrócony<br />
do kilku dni lub nawet kilku godzin.<br />
i) Bilans otwarcia<br />
Pełnomocnik zarządzający musi<br />
po założeniu spółki z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością sporządzić bilans<br />
otwarcia. Jego treść zależy od tego,<br />
czy kapitał zakładowy został już całkowicie<br />
wpłacony. Wzór bilansu otwarcia<br />
na przykładzie spółki z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością z ustawowym<br />
kapitałem zakładowym w wysokości<br />
25 000 EUR zawiera załącznik nr 10.<br />
Bilans otwarcia musi być podpisany<br />
przez pełnomocnika zarządzającego<br />
i przedłożony w urzędzie skarbowym.<br />
j) Koszty utworzenia spółki<br />
Koszty związane ze sporządzeniem aktu<br />
notarialnego i opłaty za wpis do rejestru<br />
handlowego wynoszą w przypadku założenia<br />
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością<br />
z minimalnym kapitałem zakładowym<br />
w wysokości 25 000 EUR około 600 EUR.<br />
Do tego dochodzą koszty opublikowania<br />
wpisu w wysokości około 350 EUR.<br />
F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu<br />
Dolna Saksonia jest drugim co do wielkości<br />
krajem związkowym Republiki Federalnej<br />
Niemiec zajmującym obszar 50 tys. km 2 .<br />
Położenie geograficzne <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
sprawia, że ten region Niemiec jest bardzo<br />
atrakcyjny pod względem komunikacyjnym.<br />
Hanower jest ważnym międzynarodowym<br />
węzłem kolejowym i posiada międzynarodowy<br />
port lotniczy utrzymujący połączenia z całą<br />
Europą. Region przecinają szlaki komunikacyjne<br />
łączące Północ z Południem oraz Wschód<br />
z Zachodem Niemiec i Europy. W <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> znajduje się ponadto 15 portów<br />
morskich oraz sieć dróg żeglugi śródlądowej.<br />
Dolna Saksonia jest nowoczesnym regionem<br />
o silnej gospodarce, w którym swe siedziby<br />
lokują firmy o międzynarodowej renomie.<br />
W Wolfsburgu mieści się fabryka Volkswagena,<br />
która wyprodukowała dotychczas ponad<br />
50 milionów samochodów, w tym niezwykle<br />
popularnego „Garbusa”. Branża samochodowa<br />
rozwija się niezwykle dynamicznie, pracuje<br />
w niej 29% zatrudnionych. W Osnabrück<br />
produkowane są kabriolety firmy Karmann<br />
GmbH, w Salzgitter mieści się fabryka<br />
autobusów firmy MAN. W regionie działają<br />
również licznie firmy obsługujące przemysł<br />
samochodowy, m.in. Varta - producent<br />
akumulatorów, Conti - producent ogumienia,<br />
Blaupunkt produkujący radia samochodowe<br />
i wiele innych. Przemysł regionu nie jest jednak<br />
zdominowany wyłącznie przez przemysł<br />
samochodowy. Jedno z największych<br />
europejskich przedsiębiorstw turystycznych<br />
TUI ma swoją siedzibę w Hanowerze. Bank<br />
NORD/LB publikuje każdego roku aktualną<br />
listę stu największych przedsiębiorstw <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> zawierającą omówienie głównych<br />
trendów gospodarczych (zob. załącznik 6).<br />
Oprócz największych światowych koncernów<br />
w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> prowadzi działalność ponad<br />
4 tys. małych i średnich przedsiębiorstw, które<br />
są podstawą zrównoważonego rozwoju<br />
gospodarczego i odnoszą sukcesy na miarę<br />
Niemiec i Europy. Aż trzy dolnosaksońskie<br />
firmy otrzymały w ostatnich latach nagrodę<br />
dla najbardziej innowacyjnego przedsiębiorstwa<br />
niemieckiego. Dwukrotnie otrzymała ją <strong>firma</strong><br />
Sennheiser Electronic GmbH z siedzibą<br />
w Wedemark produkująca systemy akustyczne.<br />
Nagrody te świadczą o atrakcyjności <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> jako miejsca lokalizacji inwestycji<br />
ze względu na doskonałe położenie<br />
komunikacyjne, wysokie kwalifikacje<br />
pracowników oraz przyjazny klimat<br />
inwestycyjny stwarzany przez urzędy<br />
i instytucje tego kraju związkowego.<br />
Równie stabilną dziedziną gospodarki jak<br />
przemysł samochodowy jest rolnictwo,<br />
które daje zatrudnienie ponad 100 tys.<br />
osób. Łącznie 2/3 powierzchni <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
wykorzystywane jest rolniczo, dużą rolę<br />
odgrywają przy tym uprawy ekologiczne.<br />
Dolna Saksonia jednak już od dawna nie jest<br />
kojarzona wyłącznie z rolnictwem. Hanower<br />
jest miejscem jednych z największych<br />
na świecie imprez targowych. Na targach<br />
przemysłowych Hannover Messe prezentowane<br />
są nowe technologie i innowacje, a targi CeBIT<br />
są największym światowym forum technologii<br />
F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu 55
informatycznych i telekomunikacyjnych.<br />
Ważnym wydarzeniem będącym impulsem dla<br />
rozwoju całego regionu była również światowa<br />
wystawa EXPO, która miała miejsce<br />
w 2000 roku w Hanowerze.<br />
Dolna Saksonia efektywnie wykorzystuje<br />
swe atuty oferując podmiotom gospodarczym<br />
szeroką gamę usług oraz programów<br />
wspomagających przedsiębiorczość. W tym<br />
rozdziale przedstawione zostaną pokrótce<br />
możliwości otwierające się dla przedsiębiorców<br />
zamierzających rozpocząć działalność<br />
gospodarczą w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>. Wiele<br />
przydatnych informacji dotyczących gospodarki,<br />
administracji oraz społeczeństwa <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> można znaleźć na stronach<br />
internetowych tego kraju związkowego pod<br />
adresem: www.niedersachsen.de. Strona<br />
internetowa banku NORD/LB (Norddeutsche<br />
Landesbank) www.standortatlas.de przedstawia<br />
Dolną Saksonię pod kątem możliwości<br />
inwestycyjnych oraz warunków rozpoczęcia<br />
i prowadzenia działalności gospodarczej.<br />
1. Rząd, ministerstwa i urzędy<br />
a) Rząd <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Rząd kraju związkowego <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
(Landesregierung) sprawuje władzę<br />
wykonawczą w ramach wytyczonych przez<br />
Rząd Federalny RFN oraz prawo Unii<br />
Europejskiej. Rząd kraju związkowego<br />
kształtuje politykę Republiki Federalnej<br />
Niemiec w ramach federacji poprzez<br />
Radę Związkową (Bundesrat), złożoną<br />
z przedstawicieli niemieckich krajów<br />
56 F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu<br />
° Rząd Kraju Związkowego <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
związkowych. Dolna Saksonia dysponuje<br />
w Bundesracie sześcioma głosami.<br />
Premier rządu krajowego (Ministerpräsident)<br />
określa kierunki polityki kraju<br />
związkowego oraz reprezentuje Dolną<br />
Saksonię w kontaktach zagranicznych. Jest<br />
on powoływany przez parlament krajowy<br />
(Landtag) w tajnym głosowaniu. Premier<br />
mianuje członków rządu, którzy są<br />
następnie zatwierdzani przez Landtag.<br />
Obecnie funkcję Premiera <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
sprawuje Christian Wulff, kierujący gabinetem<br />
złożonym z dziewięciu ministrów.<br />
Niedersächsische Landesregierung<br />
Planckstraße 2, 30169 Hannover<br />
tel.: 0049 511 1200<br />
fax: 0049 511 1206830<br />
www.niedersachsen.de<br />
b) Kancelaria Premiera <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Kancelaria Premiera <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
(Niedersächsische Staatskanzlei) wspiera<br />
premiera w wykonywaniu obowiązków.<br />
Jest odpowiedzialna za przepływ informacji<br />
między premierem a ministrami, koordynuje<br />
najważniejsze działania rządu i poszczególnych<br />
ministrów. Jest odpowiedzialna<br />
za utrzymywanie kontaktów z innymi<br />
krajami związkowymi, koordynuje politykę<br />
zagraniczną landu, prace przedstawicieli<br />
<strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> w Bundesracie<br />
oraz reprezentuje interesy <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
w Unii Europejskiej. Ponadto zajmuje<br />
się polityką informacyjną rządu.<br />
° Kancelaria Premiera <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Niedersächsische Staatskanzlei<br />
Planckstraße 2, 30169 Hannover<br />
tel.: 0049 5111200<br />
fax: 0049 511 1206830<br />
e-mail: poststelle@stk.niedersachsen.de,<br />
www.stk.niedersachsen.de<br />
Europejskie Centrum Informacyjne<br />
Kancelarii Premiera <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> podlega<br />
Europejskie Centrum Informacyjne tego<br />
landu (Europäisches Informations-Zentrum<br />
<strong>Niedersachsen</strong>), które utworzono na<br />
podstawie porozumienia pomiędzy Dolną<br />
Saksonią a Komisją Europejską. Zostało<br />
ono uznane za Info Point Europe – oficjalny<br />
punkt informacyjny Unii Europejskiej. EIZ<br />
prowadzi politykę informacyjną na temat<br />
Unii Europejskiej, a do jego głównych<br />
zadań należy:<br />
° katalogowanie i archiwizacja dokumentów<br />
wydanych przez UE<br />
° wydawanie publikacji dotyczących UE<br />
° współpraca z Komisją Europejską<br />
w ramach kampanii informacyjnych UE<br />
° przeprowadzanie dyskusji, seminariów<br />
oraz konferencji na tematy europejskie<br />
° Europejskie Centrum Informacyjne <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong><br />
Europäisches Informations-Zentrum<br />
<strong>Niedersachsen</strong> (EIZ)<br />
Aegidientorplatz 4, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 1208888<br />
fax: 0049 511 1208889<br />
e-mail: info@eiz-niedersachsen.de,<br />
www.eiz-niedersachsen.de<br />
c) Ministerstwa<br />
° Ministerstwo Spraw Wewnętrznych<br />
° Ministerstwo Finansów <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
° Ministerstwo ds. Socjalnych, Kobiet,<br />
Zapleczem działań Rządu <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
jest dziewięć ministerstw. Poniżej<br />
zamieszczone zostały adresy wszystkich<br />
z nich. W kolejnym punkcie omówione<br />
zostanie Ministerstwo Gospodarki, Pracy<br />
i Transportu <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>, które zajmuje<br />
się polityką gospodarczą i jest właściwym<br />
adresem dla inwestorów i przedsiębiorców<br />
zamierzających rozpocząć działalność<br />
w tym rejonie Niemiec.<br />
i Sportu <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Niedersächsisches Ministerium für Inneres<br />
und Sport<br />
Lavesallee 6, 30169 Hannover<br />
tel.: 0049 511 1200<br />
fax: 0049 511 1206550<br />
www.mi.niedersachsen.de<br />
Niedersächsisches Finanzministerium<br />
Schiffgraben 10, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 1200<br />
fax: 0049 511 1208068<br />
www.mf.niedersachsen.de<br />
Rodziny i Zdrowia <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Niedersächsisches Ministerium für Soziales,<br />
Frauen, Familie und Gesundheit<br />
Heinrich-W.-Kopf-Platz 2, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 1200<br />
fax: 0049 511 1204298<br />
www.ms.niedersachsen.de<br />
F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu 57
° Ministerstwo Oświaty <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
° Ministerstwo Nauki i Kultury <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
° Ministerstwo ds. Terenów Wiejskich,<br />
° Ministerstwo Sprawiedliwości <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
° Ministerstwo Środowiska <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Niedersächsisches Kultusministerium<br />
Schiffgraben 12, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 1200<br />
fax: 0049 511 1207450<br />
www.mk.niedersachsen.de<br />
Niedersächsisches Ministerium für<br />
Wissenschaft und Kultur<br />
Leibnizufer 9, 30169 Hannover<br />
tel.: 0049 511 1200<br />
fax: 0049 511 1202801<br />
www.mwk.niedersachsen.de<br />
Żywności, Rolnictwa i Ochrony<br />
Konsumentów <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Niedersächsisches Ministerium<br />
für den ländlichen Raum, Ernährung,<br />
Landwirtschaft und Verbraucherschutz<br />
Calenberger Straße 2, 30169 Hannover<br />
tel.: 0049 511 1200<br />
fax: 0049 511 1202385<br />
www.ml.niedersachsen.de<br />
Niedersächsisches Justizministerium<br />
Am Waterlooplatz 1, 30169 Hannover<br />
tel.: 0049 511 1200<br />
fax: 0049 511 1205170<br />
www.mj.niedersachsen.de<br />
Niedersächsisches Umweltministerium<br />
Archivstraße 2, 30169 Hannover<br />
tel.: 0049 511 1200<br />
fax: 0049 511 1203699<br />
www.mu1.niedersachsen.de<br />
58 F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu<br />
° Ministerstwo Gospodarki, Pracy<br />
i Transportu <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Niedersächsisches Ministerium<br />
für Wirtschaft, Arbeit und Verkehr<br />
Am Friedrichswall 1, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 1200<br />
fax: 0049 511 1205772<br />
www.mw.niedersachsen.de<br />
d) Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Transportu<br />
° Departament 1: Polityka Gospodarcza<br />
° Departament 2: Przedsiębiorczość Średniej<br />
° Departament 3: Przemysł (Industrie)<br />
° Departament 4: Transport (Verkehr)<br />
Głównym zadaniem ministerstwa jest<br />
kształtowanie optymalnych warunków<br />
działalności przedsiębiorstw w <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> poprzez tworzenie odpowiedniego<br />
klimatu inwestycyjnego, wspieranie<br />
przedsiębiorczości, firm rozpoczynających<br />
działalność gospodarczą oraz dbanie<br />
o konkurencyjność gospodarki kraju<br />
związkowego w Europie i na świecie.<br />
Struktura ministerstwa<br />
Ministerstwo organizacyjnie podzielone<br />
jest na departamenty składające się<br />
z poszczególnych referatów:<br />
i Rynku Pracy (Wirtschafts- und<br />
Arbeitsmarktpolitik)<br />
Wielkości Przedsiębiorstw (Mittelstand)<br />
Ministerstwu podlega także Urząd Budowy<br />
Dróg, Urząd Geologii, Górnictwa, Miar<br />
i Wag oraz Zarząd Portów i Żeglugi. Dla<br />
° Referat 10: Planowanie Strategiczne,<br />
przedsiębiorców największe znaczenie ma<br />
działalność Departamentu 1, zajmującego<br />
się polityką gospodarczą oraz inicjującego<br />
programy wspierające przedsiębiorczość<br />
na rynku <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>. Poniżej<br />
omówiona została działalność tego<br />
departamentu oraz jego referatów.<br />
Więcej informacji o pozostałych trzech<br />
departamentach znajduje się na stronie<br />
internetowej ministerstwa<br />
www.mw.niedersachsen.de.<br />
Departament 1: Polityka Gospodarcza<br />
i Polityka Rynku Pracy<br />
(Abteilung 1: Wirtschafts- und<br />
Arbeitsmarktpolitik)<br />
Rozwój Regionalny<br />
(Strategische Ressortplanung, Regionale<br />
Wachstumskonzepte)<br />
Projekty dotyczące pobudzania wzrostu<br />
gospodarczego mają na celu poprawienie<br />
konkurencyjności gospodarek poszczególnych<br />
regionów <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> poprzez<br />
przemyślane i dobrze zlokalizowane<br />
inwestycje. Inicjatywy projektów pochodzą<br />
zazwyczaj z danego regionu, w którym<br />
podmioty gospodarki, zarządzania, polityki<br />
i nauki ściśle ze sobą współpracują. Projekty<br />
te mają na celu:<br />
– osiągnięcie wzrostu gospodarczego<br />
w danym regionie<br />
– atrakcyjne kształtowanie przestrzeni<br />
gospodarczej i życiowej w regionie<br />
– tworzenie nowych miejsc pracy<br />
i utrzymanie już istniejących<br />
° Referat 11: Polityka Gospodarcza i Polityka<br />
° Referat 12: Prawo Pracy i Układów<br />
Więcej informacji o aktualnie<br />
przeprowadzanych projektach znajduje się<br />
na stronach internetowych:<br />
www.projekt-region-braunschweig.de<br />
oraz www.suederelbe.info<br />
Rynku Pracy<br />
(Wirtschafts- und Arbeitsmarktpolitik)<br />
Referat zajmuje się opracowywaniem<br />
konkretnych planów działania sprawdzających<br />
się w polityce gospodarczej w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>,<br />
jak również analizą rynku pracy, opracowuje<br />
prognozy oraz tworzy odpowiednie<br />
instrumenty ingerencji na tym rynku.<br />
Zbiorowych<br />
(Arbeits- und Tarifsrecht)<br />
Przepisy prawa pracy są przedmiotem<br />
ustaw federalnych opracowywanych przez<br />
Bundestag oraz prawo UE. Referat nadzoruje<br />
wcielanie tych przepisów w życie, starając<br />
się jednocześnie o odbiurokratyzowanie<br />
procedur, tak aby obowiązujące przepisy<br />
były łatwiejsze w zastosowaniu na ryku<br />
pracy. Ministerstwo Gospodarki dąży<br />
do wyeliminowania pracy nielegalnej<br />
(„na czarno”) i kontroluje wywiązywanie<br />
się z układów zbiorowych.<br />
F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu 59
° Referat 13: Wspieranie Zatrudnienia,<br />
Finansowanie Przedsiębiorstw oraz Osób<br />
Rozpoczynających Działalność Gospodarczą<br />
(Arbeitsförderung, Unternehmensfinanzierung,<br />
Existenzgründungen)<br />
Ministerstwo oferuje osobom bezrobotnym<br />
programy mające na celu umożliwienie<br />
ponownego podjęcia pracy. Koncentruje<br />
ono swoje wysiłki przede wszystkim<br />
na zwalczaniu bezrobocia wśród młodzieży<br />
stosując dopłaty do wynagrodzenia,<br />
tworzeniu miejsc pracy dla absolwentów,<br />
wspierając powstawanie nowych miejsc<br />
pracy w tzw. <strong>firma</strong>ch JugendPlus.<br />
Ministerstwo wychodząc naprzeciw firmom,<br />
które mają problemy ze zgromadzeniem<br />
koniecznego kapitału, udziela gwarancji<br />
i poręczeń przy niskooprocentowanych<br />
kredytach inwestycyjnych dla małych<br />
i średnich przedsiębiorstw.<br />
Jednym z najważniejszych zadań ministerstwa<br />
jest również wspieranie osób rozpoczynających<br />
działalność gospodarczą, gdyż dzięki temu<br />
powstają nowe miejsca pracy. W tym celu<br />
stworzony został program obejmujący<br />
usługi doradcze, kredytowe oraz poręczanie<br />
pożyczek. Instytucją koordynującą wszystkie<br />
te instrumenty jest Dolnosaksoński Bank<br />
Inwestycyjny NBank, którego działalność<br />
została przedstawiona w punkcie 2.<br />
60 F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu<br />
° Referat 14: Europejska Polityka<br />
° Referat 15: Ograniczanie Biurokracji<br />
Gospodarcza, Polityka Rynku Pracy,<br />
Doskonalenie Zawodowe<br />
(Europäische Wirtschafts- und Arbeitsmarktpolitik,<br />
Berufliche Qualifizierung)<br />
Referat zajmuje się koordynacją programów<br />
i inicjatyw wspólnotowych UE w ramach<br />
Europejskiego Funduszu Rozwoju<br />
Regionalnego (EFFR) oraz Europejskiego<br />
Funduszu Społecznego (EFS). EFFR wspiera<br />
inwestycje tworzące nowe miejsca pracy,<br />
inwestycje w infrastrukturę przekładające<br />
się na wzrost gospodarczy oraz rozwój<br />
potencjału regionów. EFS uzupełnia działania<br />
krajów członkowskich w zakresie rozwoju<br />
rynku pracy i zasobów ludzkich. Wspierane<br />
są inicjatywy integrujące rynek pracy<br />
i zmniejszające bezrobocie. Środki z tego<br />
funduszu wykorzystywane są w ramach<br />
programów: Cel 2, Cel 3, Inicjatywa<br />
Wspólnotowa Equal.<br />
(Bürokratieabbau)<br />
Ponieważ biurokratyczne procedury<br />
i związane z nimi koszty prowadzenia<br />
działalności są ogromnym obciążeniem dla<br />
małych i średnich firm, jednym z głównych<br />
celów rządu <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> jest uproszczenie<br />
postępowań. Referat 15 zajmuje się<br />
koordynacją i ewaluacją programów<br />
dążących do tego celu.<br />
° Referat 16: Polityka Zagraniczna,<br />
Unia Europejska, Marketing<br />
(Außenwirtschaft, EU-Angelegenheiten,<br />
Marketing)<br />
Ten referat zajmuje się m.in. polityką<br />
zagraniczną, w tym także pomocą dla<br />
przedsiębiorstw działających na rynkach<br />
zagranicznych. To wsparcie obejmuje:<br />
– dofinansowywanie uczestnictwa firm<br />
w zagranicznych targach i wystawach<br />
– doradztwo w zakresie rynków zagranicznych<br />
– organizowanie misji gospodarczych<br />
– szkolenie kadry menedżerskiej<br />
– wsparcie przedsiębiorstw zagranicą<br />
w ramach istniejących przedstawicielstw<br />
<strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> w Polsce (zob. pkt 12)<br />
i w Rosji<br />
Misje gospodarcze<br />
Dolnosaksońskie misje gospodarcze<br />
prowadzone przez Ministra Gospodarki<br />
lub Premiera <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> są dla małych<br />
i średnich przedsiębiorstw okazją<br />
do zawierania kontaktów gospodarczych<br />
i gromadzenia informacji o sytuacji<br />
gospodarczej odwiedzanego kraju.<br />
Dla firm biorących udział w misjach<br />
gospodarczych organizowane są giełdy<br />
kooperacyjne oraz zwiedzanie<br />
przedsiębiorstw zagranicznych. Informacje<br />
o planowanych misjach gospodarczych<br />
znaleźć można na portalu internetowym<br />
www.n-export.de, za pośrednictwem<br />
którego można zgłosić także chęć udziału<br />
firmy w danej misji.<br />
Portal www.n-export.de<br />
Informacje o możliwościach wsparcia<br />
działań na zagranicznych rynkach małych<br />
i średnich przedsiębiorstw zamieszczone<br />
są na portalu internetowym Ministerstwa<br />
Gospodarki www.n-export.de. N-export<br />
jest częścią ogólnoniemieckiego portalu<br />
gospodarczego iXPOS. Z tą ofertą<br />
Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Transportu<br />
<strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> zwraca się do przedsiębiorstw,<br />
inwestorów i obywateli. Pod powyższym<br />
adresem internetowym znaleźć można<br />
aktualne informacje o programach<br />
wspierających zagraniczną działalność<br />
firm z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>, ich udział<br />
w międzynarodowych targach<br />
oraz informacje dotyczące handlu<br />
zagranicznego. Na stronie znajdują<br />
się również informacje o wszystkich<br />
publicznych instytucjach, zajmujących<br />
się w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> wspieraniem<br />
współpracy z zagranicą.<br />
e) Urzędy<br />
Rząd <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> uruchomił portal<br />
internetowy www.service.niedersachsen.de,<br />
gdzie można uzyskać dane teleadresowe,<br />
ofertę programów przeprowadzanych<br />
przez rząd <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>, Niemcy i Unię<br />
Europejską oraz formularze urzędowe<br />
w wersji elektronicznej.<br />
F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu 61
Inspekcja Przemysłowa <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
(Niedersächsische<br />
Gewerbeaufsichtsverwaltung)<br />
Dolnosaksońska Inspekcja Przemysłowa<br />
zajmuje się zagadnieniami ochrony<br />
środowiska, bezpieczeństwa pracy<br />
i ochrony konsumentów. Państwowe Urzędy<br />
Inspekcji Przemysłowej przeprowadzają<br />
kontrole w zakładach pracy w zakresie<br />
warunków pracy i przestrzegania zasad<br />
ochrony środowiska oraz zajmują się<br />
ochroną praw pracowniczych.<br />
° Państwowa Inspekcja Przemysłowa<br />
w Brunszwiku<br />
Staatliches Gewerbeaufsichtsamt<br />
Braunschweig<br />
Petzvalstraße 18, 38104 Braunschweig<br />
tel.: 0049 531 370060<br />
fax: 0049 531 3700680<br />
e-mail: poststelle@gaa-bs.niedersachsen.de<br />
miasta: Braunschweig, Salzgitter,<br />
Wolfsburg<br />
powiaty: Goslar, Wolfenbüttel, Helmstedt,<br />
Gifhorn, Peine<br />
° Państwowa Inspekcja Przemysłowa<br />
w Getyndze<br />
Staatliches Gewerbeaufsichtsamt Göttingen<br />
Alva-Myrdal-Weg 1, 37085 Göttingen<br />
tel.: 0049 551 507001<br />
fax: 0049 551 5070250<br />
e-mail: poststelle@gaa-goe.niedersachsen.de<br />
powiaty: Göttingen, Northeim, Osterode<br />
62 F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu<br />
° Państwowa Inspekcja Przemysłowa<br />
w Hanowerze<br />
Staatliches Gewerbeaufsichtsamt Hannover<br />
Urząd ds. Bezpieczeństwa Pracy i Ochrony<br />
Środowiska<br />
(Behörde für Arbeits- und Umweltschutz)<br />
Am Listholze 74, 30177 Hannover<br />
tel.: 0049 511 90960<br />
fax: 0049 511 9096199<br />
e-mail: poststelle@gaa-h.niedersachsen.de<br />
region Hanower oraz powiaty: Diepholz,<br />
Nienburg<br />
° Państwowa Inspekcja Przemysłowa<br />
w Lüneburgu<br />
Staatliches Gewerbeaufsichtsamt Lüneburg<br />
Adolph-Kolping-Straße, 14, 21337 Lüneburg<br />
tel.: 0049 4131 8545299<br />
fax: 0049 4131 8545200<br />
e-mail: poststelle@gaa-lg.niedersachsen.de,<br />
www.gewerbeaufsichtsamt-lueneburg.de<br />
powiaty: Harburg, Lüchow-Dannenberg,<br />
Lüneburg, Uelzen<br />
° Państwowa Inspekcja Przemysłowa<br />
w Oldenburgu<br />
Staatliches Gewerbeaufsichtsamt<br />
Oldenburg<br />
Rosenstraße 13 b, 26122 Oldenburg<br />
tel.: 0049 441 92220<br />
fax: 0049 441 9222152<br />
e-mail: poststelle@gaa-ol.niedersachsen.de<br />
° Państwowa Inspekcja Przemysłowa w Emden<br />
Staatliches Gewerbeaufsichtsamt Emden<br />
Brückstraße 38, 26725 Emden<br />
tel.: 0049 4921 92170<br />
fax: 0049 4921 921758<br />
e-mail: poststelle@gaa-emd.niedersachsen.de<br />
° Państwowa Inspekcja Przemysłowa<br />
w Cuxhaven<br />
Staatliches Gewerbeaufsichtsamt Cuxhaven<br />
Elfenweg 15, 27474 Cuxhaven<br />
tel.: 0049 4721 506200<br />
fax: 0049 4721 506260<br />
e-mail: poststelle@gaa-cux.niedersachsen.de<br />
° Państwowa Inspekcja Przemysłowa w Celle<br />
Staatliches Gewerbeaufsichtsamt Celle<br />
Im Werder 9, 29221 Celle<br />
tel.: 0049 5141 7550<br />
fax: 0049 5141 75588<br />
e-mail: poststelle@gaa-ce.niedersachsen.de<br />
° Państwowa Inspekcja Przemysłowa<br />
w Hildesheim<br />
Staatliches Gewerbeaufsichtsamt<br />
Hildesheim<br />
Hindenburgplatz 20, 31134 Hildesheim<br />
tel.: 0049 5121 16000<br />
fax: 0049 5121 160010<br />
e-mail: poststelle@gaa-hi.land-ni.dbp.de<br />
° Państwowa Inspekcja Przemysłowa<br />
w Osnabrück<br />
Staatliches Gewerbeaufsichtsamt Osnabrück<br />
Johann-Domann-Str. 2, 49080 Osnabrück<br />
tel.: 0049 541 503500<br />
fax: 0049 541 503501<br />
e-mail: poststelle@gaa-os.niedersachsen.de<br />
° Urząd Ochrony Konsumentów<br />
i Bezpieczeństwa Żywności <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Niedersächsisches Landesamt für Verbraucherschutz<br />
und Lebensmittelsicherheit<br />
Birkenweg 1, 26127 Oldenburg<br />
tel.: 0049 441 570260<br />
fax: 0049 441 57026179<br />
e-mail: poststelle@laves.niedersachsen.de<br />
www.laves.niedersachsen.de<br />
2. Finansowanie i wspieranie działalności<br />
gospodarczej i inwestycji w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
a) Instytucje wspierające – NBank<br />
Bankiem wspierającym w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
jest NBank (Investitions- und Förderbank<br />
<strong>Niedersachsen</strong> GmbH). Do zadań banku<br />
należy uaktywnianie środków finansowych<br />
udostępnionych przez fiskusa przede<br />
wszystkim na rzecz małych i średnich<br />
przedsiębiorstw w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>. Kraj<br />
związkowy Dolna Saksonia posiada 50%<br />
udziałów w kapitale zakładowym spółki.<br />
Ponadto NBank został utworzony w celu<br />
finansowania inwestycji na terenie <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong>. Ważnym elementem jego działalności<br />
jest wspieranie dolnosaksońskich<br />
przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych.<br />
NBank rozpoczął swoją działalność 1 stycznia<br />
2004 r. Główna siedziba banku mieści się<br />
w Hanowerze, oddziały regionalne znajdują<br />
się w Brunszwiku (Braunschweig), Lüneburgu<br />
i Oldenburgu. Podstawą efektywności działań<br />
NBanku jest jego ścisła współpraca z izbami<br />
rzemieślniczymi, przemysłowo-handlowymi,<br />
związkami branżowymi oraz komunalnymi<br />
instytucjami kredytowymi.<br />
F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu 63
NBank gromadzi i udostępnia informacje<br />
oraz oferuje usługi doradcze w zakresie<br />
programów pomocowych i możliwości<br />
wspierania przedsiębiorstw przez gminy,<br />
kraj związkowy, Republikę Federalną Niemiec<br />
oraz Unię Europejską. NBank pomaga<br />
również w dostosowaniu odpowiednich<br />
programów pomocowych do profilu<br />
działalności firmy oraz w łączeniu różnych<br />
możliwości dofinansowania. Oferuje usługi<br />
doradcze w zakresie marketingu i kontrolingu<br />
dla osób zakładających własne firmy.<br />
Prowadzi projekty szkoleniowe wspierające<br />
doskonalenie zawodowe. Oferuje takie<br />
programy jak Kredyt w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>,<br />
Program Wspierający Innowacyjność,<br />
Rozwój Turystyki, Gospodarka i Środowisko<br />
Naturalne, Targi w Niemczech i Targi<br />
Zagraniczne, Doradztwo Marketingowe<br />
dla Firm Rzemieślniczych, Doradztwo<br />
dla Osób Rozpoczynających Działalność<br />
Gospodarczą.<br />
° Investitions- und Förderbank<br />
<strong>Niedersachsen</strong> GmbH - NBank<br />
Beratungscenter Hannover<br />
Günther-Wagner-Allee 12 – 14<br />
30177 Hannover<br />
tel.: 0049 511 30031 333<br />
fax: 0049 511 30031 11333<br />
e-mail: beratung@nbank.de,<br />
www.nbank.de<br />
64 F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu<br />
aa) Programy i inicjatywy pomocowe<br />
Firmy, które wkraczają na rynki<br />
międzynarodowe, są zainteresowane przede<br />
wszystkim programami pomocowymi, które<br />
nie wymagają wielu formalności<br />
i jednocześnie dają szanse zwiększenia<br />
wymiany handlowej z zagranicą. Programy<br />
oferowane przez Dolną Saksonię są<br />
przedstawione poniżej. Często kierowane<br />
są one do małych i średnich firm, które<br />
od 1 stycznia 2005 zdefiniowane są<br />
zgodnie z dyrektywą Komisji Europejskiej<br />
(2003/361/ EWG z dnia 6.05.2003) jako<br />
przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż<br />
250 osób, z rocznym obrotem nie wyższym<br />
niż 50 milionów EUR lub z sumą bilansową<br />
nie przekraczającą 43 milionów EUR.<br />
Ponadto 25% kapitału lub akcji dających<br />
prawo głosu w małej lub średniej firmie<br />
nie może należeć do przedsiębiorstwa,<br />
które nie spełnia powyższych kryteriów.<br />
Więcej informacji na ten temat można<br />
znaleźć na stronie internetowej:<br />
http://europa.eu.int/comm/enterprise/enter<br />
prise_policy/sme_definition/index_de.htm<br />
Oprócz wspierania przedsiębiorstw środkami<br />
finansowymi Ministerstwo Gospodarki,<br />
Pracy i Transportu <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
organizuje wraz z dolnosaksońskimi izbami<br />
przemysłowo-handlowymi oraz innymi<br />
instytucjami giełdy kooperacyjne, misje<br />
zagraniczne, konferencje branżowe<br />
oraz wiele innych imprez gospodarczych<br />
zarówno w kraju jak i zagranicą. Takie<br />
inicjatywy i spotkania są nieocenionym<br />
źródłem informacji dla firm rozpoczynających<br />
działalność na rynkach zagranicznych.<br />
Program doradczy: Handel Zagraniczny<br />
(Beratung Außenwirtschaft)<br />
Program ma na celu ułatwienie dostępu<br />
do informacji poprzez usługi doradcze<br />
dla małych i średnich przedsiębiorstw<br />
w celu zwiększenia ich konkurencyjności.<br />
W roku 2004 w tym programie<br />
uczestniczyły 54 firmy z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>.<br />
Kwota dofinansowania dla jednej firmy<br />
wynosiła przeciętnie 4 tys. EUR.<br />
Do czego przysługuje dofinansowanie?<br />
Firmy mogą otrzymać dofinansowanie<br />
do kosztów doradztwa dotyczącego<br />
rozpoczęcia lub rozszerzenia działalności<br />
gospodarczej poza granice Niemiec,<br />
m.in. w zakresie:<br />
° oceny możliwości zbytu i kosztów<br />
działalności na rynkach zagranicznych<br />
° zorganizowania działalności gospodarczej<br />
w innym kraju<br />
° budowy sieci dystrybucyjnej<br />
° zawierania umów<br />
° finansowania inwestycji<br />
° procedur celnych i podatkowych<br />
° inwestycji zagranicznych, kwestii licencji<br />
i kooperacji z <strong>firma</strong>mi zagranicznymi<br />
Kto może otrzymać dofinansowanie?<br />
Program obejmuje przedstawicieli wolnych<br />
zawodów oraz małe i średnie przedsiębiorstwa<br />
mające swoją siedzibę lub zakład w <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong>. Dofinansowanie jest bezzwrotne<br />
i naliczane za dni obejmujące doradztwo<br />
(8 godzin). Przy mniej niż 8 godzinach<br />
dofinansowanie przyznawane jest<br />
proporcjonalnie do czasu trwania usługi.<br />
Dofinansowanie usług doradczych (łącznie<br />
z kosztami podróży i innymi poniesionymi<br />
wydatkami) przyznawane jest w wymiarze<br />
maksymalnie 10 dni w wysokości do 50%<br />
kosztów doradztwa, jednak nie więcej niż<br />
400 EUR dziennie. W uzasadnionych<br />
przypadkach dofinansowanie może zostać<br />
przyznane na kolejne 5 dni, od 11 do 15<br />
dnia wynosi ono 25% kwoty, maksymalnie<br />
200 EUR dziennie.<br />
Gdzie można złożyć wniosek?<br />
Program jest prowadzony przez NBank<br />
(zob. pkt 2), w którego siedzibie lub na<br />
stronach internetowych (www.nbank.de,<br />
e-mail: beratung@nbank.de) można uzyskać<br />
niezbędne informacje oraz formularze.<br />
Program doradczy: Wspólne<br />
Przedstawicielstwo Zagraniczne (Beratungsprogramm<br />
Firmenpoolbeteiligungen)<br />
Do czego przysługuje dofinansowanie?<br />
W ramach uzupełnienia pierwszego<br />
programu, dofinansowanie otrzymać<br />
można również na pokrycie kosztów<br />
wspólnego przedstawicielstwa<br />
przedsiębiorstw zagranicą. Firmy pokrywają<br />
częściowo koszty utrzymania biura<br />
zagranicznego prowadzonego przez dany<br />
kraj związkowy lub jedną z niemieckich izb<br />
przemysłowo-handlowych. Biuro to jest<br />
wówczas przedstawicielstwem tych firm<br />
w danym kraju i wspiera ich działalność<br />
gospodarczą na danym rynku.<br />
Kto może otrzymać dofinansowanie?<br />
Program obejmuje przedstawicieli wolnych<br />
zawodów oraz małe i średnie<br />
F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu 65
przedsiębiorstwa mające swoją siedzibę<br />
lub zakład w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>, działające<br />
w sektorach: przemysł, rzemiosło, handel,<br />
usługi. Dofinansowanie obejmuje<br />
maksymalnie 50% kosztów ponoszonych<br />
przez firmę korzystającą ze wspólnego<br />
przedstawicielstwa w kraju nie należącym<br />
do Unii Europejskiej, maksymalnie 7 700 EUR<br />
rocznie. Kwota ta przekazywana jest<br />
bezpośrednio firmie biorącej udział<br />
w programie.<br />
Gdzie można złożyć wniosek?<br />
Program jest prowadzony przez NBank<br />
(zob. pkt 2). Niezbędne informacje<br />
oraz formularze we wszystkich placówkach<br />
banku lub na stronach internetowych<br />
(www.nbank.de, e-mail: beratung@nbank.de).<br />
Program: Udział w Imprezach<br />
Wystawienniczych poza Terytorium RFN<br />
(Messeprogramm – Ausland)<br />
Programu ma na celu ułatwienie prezentacji<br />
małych i średnich przedsiębiorstw na<br />
targach, wystawach i innych imprezach<br />
wystawienniczych.<br />
Do czego przysługuje dofinansowanie?<br />
Dofinansowanie można otrzymać na<br />
pokrycie kosztów firmowego lub wspólnego<br />
stoiska na targach, wystawach i podobnych<br />
imprezach zagranicą. Firma wystawiająca<br />
się na własnym stoisku może otrzymać<br />
dofinansowanie do kosztów organizacji<br />
stoiska (takich jak czynsz, budowa,<br />
wyposażenie, obsługa stoiska, koszty<br />
transportowe). Dofinansowanie nie<br />
66 F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu<br />
obejmuje kosztów podróży, noclegów<br />
i wyżywienia pracowników firmy<br />
przebywających na targach. Firmy<br />
wystawiające się na wspólnym stoisku<br />
oprócz dofinansowania wyżej wymienionych<br />
wydatków, mogą otrzymać dofinansowanie<br />
kosztów podróży oraz pozostałych<br />
wydatków organizatora wspólnego stoiska.<br />
Kto może otrzymać dofinansowanie?<br />
Program obejmuje przedstawicieli wolnych<br />
zawodów oraz małe i średnie<br />
przedsiębiorstwa mające swoją siedzibę<br />
lub zakład w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>, działające<br />
w sektorach: przemysł, rzemiosło, handel,<br />
usługi. Dofinansowanie jest bezzwrotne<br />
i wynosi do 50% kosztów osobnego<br />
stoiska firmowego, maksymalnie<br />
3 000 EUR na europejskich i 6 000 EUR<br />
na pozaeuropejskich targach. W przypadku<br />
wspólnego stoiska firmy mogą otrzymać<br />
zwrot 80% wydatków, maksymalnie<br />
do wysokości 6 000 EUR na europejskich<br />
i 9 000 EUR na pozaeuropejskich targach.<br />
Wystawca może otrzymać dofinansowanie<br />
raz w roku, najwyżej trzykrotnie w ramach<br />
udziału w tych samych targach.<br />
Gdzie można złożyć wniosek?<br />
Program jest prowadzony przez NBank<br />
(zob. pkt 2). Niezbędne informacje<br />
oraz formularze można uzyskać we<br />
wszystkich placówkach banku<br />
lub na stronach internetowych<br />
(www.nbank.de,<br />
e-mail: beratung@nbank.de).<br />
bb) Osoby rozpoczynające działalność<br />
gospodarczą (Existenzgründer)<br />
Osoby rozpoczynające działalność<br />
gospodarczą znajdą w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
wiele programów wspierających<br />
przedsiębiorstwa w początkowej fazie ich<br />
istnienia oraz różnorodną ofertę usług<br />
doradczych. Programy są współorganizowane<br />
lub wspierane przez instytucje omawiane<br />
w tym rozdziale. Kraj związkowy<br />
oraz państwo pokrywają częściowo koszty<br />
usług doradczych, a banki przyznają<br />
korzystnie opodatkowane kredyty. NBank<br />
wraz z izbami rzemieślniczymi, handlowoprzemysłowymi<br />
(zob. pkt 4) oraz z Bankiem<br />
Odbudowy (Kreditanstalt für Wiederaufbau)<br />
wprowadził w największych miastach<br />
w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> nowy projekt w zakresie<br />
usług doradczych. W trakcie nieodpłatnych<br />
spotkań osoby rozpoczynające działalność<br />
gospodarczą oraz przedsiębiorcy są<br />
informowani o możliwościach wykorzystania<br />
środków pomocy publicznej.<br />
Więcej informacji na ten temat uzyskać<br />
można na stronie internetowej NBanku<br />
www.nbank.de/foerderung/beratung_37.p<br />
hp oraz na stronie www.existenzgruender.de.<br />
b) Inne instytucje wspierające i banki<br />
aa) Spółka udziałowa – MB GmbH<br />
(Mittelständische Beteiligungsgesellschaft<br />
<strong>Niedersachsen</strong>)<br />
Do instytucji wspierających przedsiębiorstwa<br />
w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> zaliczyć należy również<br />
° Mittelständische Beteiligungsgesellschaft<br />
° Niedersächsische Bürgschaftsbank<br />
spółkę udziałową dla średniej<br />
przedsiębiorczości Mittelständische<br />
Beteiligungsgesellschaft <strong>Niedersachsen</strong>,<br />
która wnosi wkład majątkowy<br />
do przedsiębiorstw średniej wielkości<br />
oraz do małych firm działających w zakresie<br />
nowych technologii.<br />
<strong>Niedersachsen</strong> MB GmbH<br />
Schiffgraben 33, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 337 05 0<br />
fax: 0049 511 337 05 55<br />
e-mail: info@nbb-hannover.de,<br />
www.nbb-hannover.de/mbg/vorstellung.htm<br />
bb) Bank Powierniczy – NBB<br />
(Niedersächsische Bürgschaftsbank)<br />
Dolnosaksoński Bank Powierniczy NBB<br />
Niedersächsische Bürgschaftsbank jest<br />
instytucją wspierającą średnie<br />
przedsiębiorstwa w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
poprzez zapewnienie potrzebnego kapitału<br />
zakładowego lub inwestycyjnego. Więcej<br />
informacji o działalności NBB dostępnych<br />
jest na stronie internetowej banku.<br />
<strong>Niedersachsen</strong><br />
Schiffgraben 33, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 337 05 0<br />
fax: 0049 511 337 05 55<br />
e-mail: info@nbb-hannover.de,<br />
www.nbb-hannover.de/nbb/vorstellung.htm<br />
F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu 67
° NORD/LB Norddeutsche Landesbank<br />
° NORD/LB Bank Polska<br />
cc) NORD/LB<br />
NORD/LB jest jednym z największych banków<br />
w Niemczech. Jest to bank krajowy <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong>, <strong>Saksonii</strong>-Anhalt i Meklemburgii-<br />
Pomorza Przedniego. NORD/LB wspiera te<br />
kraje związkowe w finansowaniu inwestycji<br />
komunalnych. NORD/LB koncentruje swoją<br />
działalność w północnych regionach Niemiec<br />
oraz Europie Północnej i Środkowo-<br />
Wschodniej.<br />
NORD/LB Bank Polska rozpoczął działalność<br />
wiosną 2002 roku. Jest częścią silnej<br />
międzynarodowej grupy bankowej<br />
Norddeutsche Landesbank Girozentrale,<br />
realizujacej strategię budowy wiodącej<br />
pozycji na rynkach krajów basenu Morza<br />
Bałtyckiego.<br />
Od stycznia 2006 bank NORD/LB Bank<br />
Polska w wyniku przedsięwzięcia joint<br />
venture pomiędzy NORD/LB Norddeutsche<br />
Landesbank Girozentrale oraz największym<br />
bankiem norweskim DnB NOR działa<br />
w ramach nowej grupy bankowej pod<br />
nazwą DnB NORD.<br />
Girozentrale<br />
Friedrichswall 10, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 361-0<br />
fax: 0049 0511 361-2502<br />
e-mail: info@nordlb.de, www.nordlb.de<br />
ul. Kruczkowskiego 8, 00-380 Warszawa<br />
tel.: 0048 22 525 07 00<br />
fax: 0048 22 525 07 10<br />
e-mail: info@nordlb.pl, www.nordlb.pl<br />
68 F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu<br />
3. Agencja Promocji Inwestycji <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> (Investment Promotion<br />
Agency <strong>Niedersachsen</strong>, IPA)<br />
° dostarcza informacji rynkowych o <strong>Dolnej</strong><br />
° oferuje kompleksowe usługi doradcze<br />
° udziela pomocy przy zakładaniu firmy<br />
° Agencja Promocji Inwestycji <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Agencja Promocji Inwestycji <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
(IPA) jest instytucją wspierającą nowo<br />
powstałe przedsiębiorstwa w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>.<br />
Agencja działa na zlecenie Ministerstwa<br />
Gospodarki <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> we współpracy<br />
z poszczególnymi gminami i miastami,<br />
regionalnymi instytucjami wspierania<br />
gospodarki oraz NBankiem. IPA wspiera<br />
firmy na każdym etapie ich istnienia<br />
wykonując swoje usługi nieodpłatnie.<br />
Agencja Promocji Inwestycji poprzez swe<br />
działania:<br />
<strong>Saksonii</strong> (segmenty rynku, branże, lokalizacje)<br />
w zakresie: strategii wejścia na rynek,<br />
poszukiwania najdogodniejszej lokalizacji,<br />
finansowania inwestycji, nawiązywania<br />
kontaktów oraz poszukiwania partnerów<br />
handlowych<br />
przez indywidualne doradztwo w wyborze<br />
lokalizacji,koordynację procedur uzyskiwania<br />
pozwoleń, pomoc w zatrudnianiu<br />
pracowników oraz w razie potrzeby udziela<br />
wsparcia także po założeniu firmy.<br />
Investment Promotion Agency <strong>Niedersachsen</strong><br />
Schiffgraben 30, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 34 34 66<br />
fax: 0049 511 36 15 909<br />
e-mail: info@ipa-niedersachsen.de,<br />
www.ipa-niedersachsen.de<br />
4. Izby przemysłowo-handlowe oraz izby<br />
rzemieślnicze<br />
Ważne miejsce w kwestiach doradztwa,<br />
wspierania gospodarki, przedsiębiorstw<br />
i osób zakładających firmy w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
zajmują izby przemysłowo-handlowe (IHK)<br />
oraz izby rzemieślnicze (HWK). Członkostwo<br />
w izbach przemysłowo-handlowych<br />
oraz izbach rzemieślniczych danego regionu<br />
jest dla wszystkich firm obowiązkowe. Izby<br />
są wspólną organizacją przedsiębiorstw<br />
wchodzących w ich skład, na rzecz których<br />
izby świadczą rozmaite usługi. Działalność<br />
izb obejmuje:<br />
° lobbing gospodarczy i kształtowanie opinii<br />
na szczeblu samorządów terytorialnych,<br />
landów, Republiki Federalnej oraz Unii<br />
Europejskiej<br />
° dążenie do wprowadzenia jasnych,<br />
obowiązujących wszystkie podmioty zasad<br />
rynkowych<br />
° wspieranie produktów i usług najlepszej<br />
jakości<br />
° udzielanie informacji o kształceniu<br />
zawodowym i szkoleniach, badaniach<br />
naukowych i innowacjach technologicznych,<br />
handlu, usługach i przetargach publicznych<br />
° świadczenie usług z zakresu logistyki,<br />
prawa, podatków, zakładania firmy<br />
i handlu elektronicznego<br />
° udzielanie informacji o handlu zagranicznym<br />
i pomoc w nawiązywaniu zagranicznych<br />
kontaktów<br />
a) Izby przemysłowo-handlowe<br />
(Industrie- und Handelskammern, IHK)<br />
° Niemieckie Zrzeszenie Izb Przemysłowo-<br />
Pod egidą Niemieckiego Zrzeszenia Izb<br />
Przemysłowo Handlowych (Deutscher<br />
Industrie- und Handelskammertag – DIHK)<br />
stale poszerzana jest sieć izb zarówno<br />
w Niemczech jak i zagranicą, a standard<br />
świadczonych usług jest systematycznie<br />
podnoszony. DIHK obejmuje w Niemczech<br />
sieć 81 izb.<br />
Handlowych z siedzibą w Berlinie<br />
Deutscher Industrie- und Handelskammertag<br />
Berlin (DIHK)<br />
Breite Straße 29, 10178 Berlin<br />
tel.: 0049 30 203080<br />
fax: 0049 3020308 1000<br />
e-mail: infocenter@berlin.dihk.de,<br />
www.dihk.de<br />
We współpracy z DIHK izby przemysłowohandlowe<br />
organizują tzw. giełdę<br />
technologii. Izby pośredniczą nieodpłatnie<br />
w przekazywaniu ofert dotyczących<br />
nowych technologii, a giełda technologii<br />
obejmuje również usługi doradcze<br />
oraz organizowanie konferencji<br />
branżowych poświęconych transferowi<br />
technologii. Więcej informacji na ten<br />
temat znajduje się na stronie internetowej<br />
www.technologieboerse.ihk.de.<br />
Jedną z najbardziej prężnie działających<br />
izb bilateralnych jest Polsko-Niemiecka<br />
Izba Przemysłowo-Handlowa w Warszawie,<br />
zrzeszająca około 900 firm z obu krajów.<br />
Izba aktywnie działa na rzecz zrzeszonych<br />
F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu 69
firm oraz wspiera stosunki gospodarcze<br />
pomiędzy Polską a Niemcami.<br />
° Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo-<br />
Handlowa<br />
Deutsch-Polnische<br />
Industrie- und Handelskammer<br />
ul. Miodowa 14, 00-246 Warszawa<br />
tel.: 0048 22 5310500<br />
fax: 0048 22 5310600<br />
e-mail: info@ihk.pl, www.ihk.pl<br />
Na terenie <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> działa 7 izb<br />
przemysłowo-handlowych oraz ich liczne<br />
przedstawicielstwa. Izby przemysłowohandlowe<br />
nieomal codziennie organizują<br />
lub współorganizują szkolenia i konferencje<br />
na różne tematy, jak np. kursy dla młodych<br />
przedsiębiorców w zakresie podstawowych<br />
procedur prawnych, podatkowych<br />
oraz organizacji przedsiębiorstwa.<br />
° Izba Przemysłowo-Handlowa w Brunszwiku<br />
Industrie- und Handelskammer Braunschweig<br />
Brabandtstraße 1, 38100 Braunschweig<br />
tel.: 0049 531 47150<br />
fax: 0049 531 4715299<br />
e-mail: postmaster@braunschweig.ihk.de,<br />
www.braunschweig.ihk.de<br />
° Izba Przemysłowo-Handlowa<br />
w Hanowerze / Hildesheim<br />
Industrie- und Handelskammer<br />
Hannover/Hildesheim<br />
Schiffgraben 49, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 31070<br />
fax: 0049 511 3107333<br />
e-mail: info@hannover.ihk.de,<br />
www.hannover.ihk.de<br />
70 F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu<br />
° Izba Przemysłowo-Handlowa<br />
w Lüneburgu / Wolfsburgu<br />
Industrie- und Handelskammer<br />
Lüneburg / Wolfsburg<br />
Am Sande 1, 21335 Lüneburg<br />
tel.: 0049 4131 742424<br />
fax: 0049 4131 742180<br />
e-mail: service@lueneburg.ihk.de,<br />
www.ihk24-lueneburg.de<br />
° Izba Przemysłowo-Handlowa<br />
w Oldenburgu<br />
Oldenburgische<br />
Industrie- und Handelskammer<br />
Moslestraße 6, 26122 Oldenburg<br />
tel.: 0049 441 22200<br />
fax: 0049 441 2220111<br />
e-mail: infocenter@oldenburg.ihk.de,<br />
www.ihk-oldenburg.de<br />
° Izba Przemysłowo-Handlowa<br />
w Osnabrück / Emsland<br />
Industrie- und Handelskammer<br />
Osnabrück-Emsland<br />
Neuer Graben 38, 49074 Osnabrück<br />
tel.: 0049 541 3530<br />
fax: 0049 541 353122<br />
e-mail: ihk@osnabrueck.ihk.de,<br />
www.osnabrueck.ihk24.de<br />
° Izba Przemysłowo-Handlowa we Fryzji<br />
Wschodniej i Papenburgu<br />
Industrie- und Handelskammer<br />
für Ostfriesland und Papenburg<br />
Ringstraße 4, 26721 Emden<br />
tel.: 0049 49 2189010<br />
e-mail: info@emden.ihk.de,<br />
www.ihk-emden.de<br />
° Izba Przemysłowo-Handlowa w Stade<br />
dla Regionu Łaby-Wezery<br />
Industrie- und Handelskammer Stade<br />
für den Elbe-Weser-Raum<br />
Am Schäferstieg 2, 21680 Stade<br />
tel.: 0049 4141 5240<br />
fax: 0049 4141 524111<br />
e-mail: info@stade.ihk.de,<br />
www.stade.ihk24.de<br />
b) Izby rzemieślnicze (Handwerkskammern)<br />
° Cenralne Zrzeszenie Niemieckiego Rzemiosła<br />
Oprócz zarządzania i reprezentowania<br />
interesów swoich członków izby rzemieślnicze<br />
oferują szeroką gamę usług przede wszystkim<br />
najmniejszym firmom. Firmy członkowskie<br />
mogą skorzystać z usług doradczych<br />
dotyczących m.in. zagadnień prawnych<br />
lub ochrony środowiska. Izby są również<br />
kompetentnym partnerem do rozmów<br />
w sprawie rozpoczęcia i prowadzenia<br />
działalności gospodarczej. Interesy izb<br />
rzemieślniczych w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
reprezentuje na poziomie federalnym<br />
i europejskim Centralne Zrzeszenie<br />
Niemieckiego Rzemiosła z siedzibą w Berlinie.<br />
Zentralverband des Deutschen Handwerks<br />
Haus des Deutschen Handwerks<br />
Mohrenstraße 20/21, 10117 Berlin<br />
tel.: 0049 30 206190<br />
e-mail: info@zdh.de, www.zdh.de<br />
° Izba Rzemieślnicza w Brunszwiku<br />
Handwerkskammer Braunschweig<br />
Burgplatz 2+2a, 38100 Braunschweig<br />
tel.: 0049 531 12010<br />
fax: 0049 531 1201333<br />
e-mail: email@hwk-bs.de, www.hwk-bs.de<br />
° Izba Rzemieślnicza w Hanowerze<br />
Handwerkskammer Hannover<br />
Berliner Allee 17, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 348590<br />
fax: 0049 511 3485932<br />
e-mail: info@hwk-hannover.de,<br />
www.hwk-hannover.de<br />
° Izba Rzemieślnicza<br />
Hildesheim-Południowa Dolna Saksonia<br />
Handwerkskammer<br />
Hildesheim-Südniedersachsen<br />
Braunschweiger Str. 53, 31134 Hildesheim<br />
tel.: 0049 5121 1620<br />
fax: 0049 5121 33836<br />
e-mail: brigitte.agater@hwk-hildesheim.de,<br />
www.hwk-hildesheim.de<br />
° Izba Rzemieślnicza Lüneburg-Stade<br />
Handwerkskammer Lüneburg-Stade<br />
Friedenstraße 6, 21335 Lüneburg<br />
tel.: 0049 4131 7120<br />
fax: 0049 4131 44724<br />
e-mail: info@hwk-lueneburg-stade.de,<br />
www.hwk-lueneburg-stade.de<br />
° Izba Rzemieślnicza w Oldenburgu<br />
Handwerkskammer Oldenburg<br />
Theaterwall 32, 26122 Oldenburg<br />
tel.: 0049 441 2320<br />
fax: 0049 441 232218<br />
e-mail: info@hwk-oldenburg.de,<br />
www.hwk-oldenburg.de<br />
F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu 71
° Izba Rzemieślnicza Osnabrück-Emsland<br />
Handwerkskammer Osnabrück-Emsland<br />
Bramscher Str. 134-136, 49088 Osnabrück<br />
tel.: 0049 541 69290<br />
fax: 0049 541 6929290<br />
e-mail: info@hwk-os-el.de,<br />
www.hwk-os-el.de<br />
° Izba Rzemieślnicza we Wschodniej Fryzji<br />
Handwerkskammer für Ostfriesland<br />
Straße des Handwerks 2, 26603 Aurich<br />
tel.: 0049 4941 17970<br />
fax: 0049 4941 179740<br />
e-mail: info@hwk-aurich.de,<br />
www.hwk-aurich.de<br />
c) Agencja ds. Europy Wschodniej<br />
Osteuropa-Agentur przy<br />
Zrzeszeniu Izb Rzemieślniczych <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> (VHN)<br />
W maju 2002 roku przy Zrzeszeniu Izb<br />
Rzemieślniczych <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> utworzona<br />
została Agencja ds. Europy Wschodniej,<br />
której zadaniem jest udzielanie pomocy<br />
przedsiębiorstwom oraz pozyskiwanie<br />
informacji, organizacji, zarządzania<br />
i finansowania. Do głównych zadań<br />
Agencji ds. Europy Wschodniej należy<br />
m.in.:<br />
° kontakty z Izbami Rzemieślniczymi <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong><br />
° usługi informacyjne i doradcze w zakresie<br />
współpracy międzynarodowej<br />
oraz nawiązywanie kontaktów<br />
z potencjalnymi partnerami kooperacyjnymi<br />
72 F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu<br />
° organizowanie konsultacji, misji<br />
° organizowanie podróży przedsiębiorców<br />
° wspieranie przedsiębiorstw w rozwijaniu<br />
gospodarczych, giełd współpracy<br />
oraz udziału w targach dla firm<br />
niemieckich<br />
z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> do Polski oraz z Polski<br />
do <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
międzynarodowej współpracy gospodarczej<br />
i w nawiązywaniu kontaktów handlowych<br />
° Zrzeszenie Izb Rzemieślniczych <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> /Agencja ds. Europy Wschodniej<br />
Vereinigung der Handwerkskammern<br />
<strong>Niedersachsen</strong> / Osteuropa-Agentur<br />
Ferdinandstraße 3, 30175 Hannover<br />
kontakt: Aneta Holtmann<br />
tel.: 0049 511 3808719<br />
fax: 0049 511 3808721<br />
e-mail: osteuropa-agentur@handwerk-vhn.de,<br />
www.handwerk-vhn.de<br />
5. Związki i zrzeszenia branżowe<br />
(Vereinigungen und Branchenverbände)<br />
Małe i średnie przedsiębiorstwa danej<br />
branży mają możliwość zrzeszania się.<br />
Związki branżowe wspierają swoje firmy<br />
członkowskie oraz reprezentują ich interesy<br />
na poziomie samorządów terytorialnych<br />
i krajów związkowych. Adresy związków<br />
i zrzeszeń branżowych firm dolnosaksońskich<br />
znajdują się w załączniku 2.<br />
6. Centra technologiczne<br />
(Technologiezentren)<br />
Usługi dla przedsiębiorców oferują w <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> również centra technologiczne.<br />
Ich zadaniem jest wspomaganie nowych<br />
przedsiębiorstw działających w zakresie<br />
inowacyjnych technologii. Oferta centrów<br />
technologicznych obejmuje pomoc<br />
praktyczną, np. wynajem pomieszczeń<br />
biurowych i produkcyjnych, sekretariatu<br />
czy sal konferencyjnych. W trakcie pierwszych<br />
lat istnienia nowej firmy na rynku centra<br />
technologiczne świadczą usługi w zakresie<br />
profesjonalnego doradztwa. Adresy centrów<br />
technologicznych w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> znajdują<br />
się w załączniku 3.<br />
7. Centra informacyjne<br />
(Informationszentren)<br />
a) Centrum Transferu Nowych Technologii<br />
(IRC - Innovation Relay Centre)<br />
Centrum Transferu Nowych Technologii<br />
<strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>/<strong>Saksonii</strong>-Anhalt wspiera<br />
przedsiębiorstwa oraz instytucje badawcze<br />
w zakresie transferu technologii i wiedzy<br />
w Europie. Centrum należy do sieci<br />
250 organizacji partnerskich założonej<br />
w 1995 roku przez Komisję Europejską.<br />
W <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>/<strong>Saksonii</strong>-Anhalt<br />
koordynacją Centrum zajmuje się NBank,<br />
Uniwersytet w Hanowerze oraz tti -<br />
instytucja wspierająca innowacyjność<br />
i transfer technologii w Magdeburgu.<br />
Centrum oferuje swoje usługi małym<br />
i średnim przedsiębiorstwom, które chcą<br />
wykorzystać innowacyjne produkty lub<br />
usługi w rozwoju własnej firmy. IRC pomaga<br />
również instytucjom badawczym i firmom<br />
w poszukiwaniu zastosowań dla wyników<br />
badań oraz innowacyjnych produktów i usług.<br />
Centrum Transferu Nowych Technologii<br />
zajmuje się ponadto:<br />
° kojarzeniem firm na terenie Europy<br />
° doradztwem w zakresie finansowania<br />
i realizacji projektów innowacyjnych<br />
° doradztwem w zakresie prawa patentowego<br />
° audytem technologicznym<br />
° Centrum Transferu Nowych Technologii<br />
IRC <strong>Niedersachsen</strong>/Sachsen-Anhalt<br />
Günther-Wagner-Allee 12 – 14<br />
30177 Hannover<br />
tel.: 0049 511 30031362<br />
fax: 0049 511 3003111362<br />
kontakt: Thomas Brinks<br />
e-mail: thomas.brinks@nbank.de,<br />
www.irc-innsa.de<br />
b) Europejskie Info-Centrum w Hanowerze<br />
(EIC - Euro Info Centre Hannover)<br />
Europejskie Info-Centrum (EIC) z siedzibą<br />
w Hanowerze jest oficjalnym ośrodkiem<br />
doradczym Komisji Europejskiej w <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> i częścią europejskiej sieci<br />
340 centrów EIC. Jego celem jest<br />
wspieranie przedsiębiorstw z <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> w celu podniesienia ich<br />
konkurencyjności i rozwoju nowych<br />
technologii w małych i średnich<br />
F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu 73
przedsiębiorstwach Unii Europejskiej.<br />
EIC dostarcza wszechstronnych informacji<br />
o Unii Europejskiej szczególnie w zakresie<br />
środków pomocowych, wspólnej waluty<br />
i wspólnego rynku. Większość tych informacji<br />
można uzyskać bezpłatnie.<br />
Centrum Euro Info oferuje usługi<br />
w zakresie:<br />
° informacji i doradztwa o programach<br />
pomocowych, przetargach publicznych,<br />
dyrektywach i rozporządzeniach Unii<br />
Europejskiej<br />
° poszukiwania partnerów kooperacyjnych<br />
i kontaktów handlowych w Europie<br />
° planowania, wspierania i koordynowania<br />
projektów oraz ich finansowania i składania<br />
wniosków w ramach programów<br />
pomocowych<br />
° organizowania imprez na temat aktualnych<br />
zagadnień (wspieranie badań naukowych,<br />
rozszerzenie Unii Europejskiej, społeczeństwo<br />
informacyjne)<br />
° Europejskie Info-Centrum<br />
Euro Info Centre Hannover<br />
Günther-Wagner-Allee 12–14<br />
30177 Hannover<br />
tel.: 0049 511 30031374<br />
fax: 0049 511 3003111374<br />
e-mail: eic@eic-hannover.de,<br />
www.eic-hannover.de<br />
c) Stowarzyszenie gospodarcze Pro Hannover<br />
Region oraz Europaregion Hannover<br />
Stowarzyszenie gospodarcze Pro Hannover<br />
Region skupia ponad 300 firm i instytucji<br />
74 F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu<br />
° pośrednictwo kontaktów z instytucjami<br />
° bezpośrednie kontakty z <strong>firma</strong>mi regionu<br />
° współpracę w sieci kooperacyjnej tzw.<br />
z tego regionu. Celem stowarzyszenia jest<br />
działanie na rzecz prężnego rozwoju<br />
gospodarki w regionie Hanoweru<br />
oraz tworzenie jej pozytywnego wizerunku<br />
na zewnątrz, jak również inicjowanie<br />
współpracy między <strong>firma</strong>mi.<br />
Region Hannover powołany w 2001 r.<br />
na mocy ustawy kraju związkowego jest<br />
jednostką polityczną i administracyjną<br />
regionu obejmującą poza Hanowerem,<br />
stolicą kraju związkowego, 20 otaczających<br />
go miast i gmin.<br />
W regionie gospodarczym Hanower<br />
kooperacja między stowarzyszeniem<br />
gospodarczym Pro Hannover Region<br />
a wydziałem ds. Unii Europejskiej Regionu<br />
Hanower oferuje polskim interesentom:<br />
publicznymi wraz z informacjami na temat<br />
lokalizacji, warunków osiedlenia i możliwości<br />
wsparcia finansowego<br />
ze wszystkich branż<br />
networking w celu rozwoju kontaktów<br />
między <strong>firma</strong>mi oraz <strong>firma</strong>mi a klientami<br />
° Pro Hannover Region<br />
Haus der Wirtschaftsförderung,<br />
Prinzenstraße 12, 30159 Hannover<br />
kontakt: Karl-Wilhelm Veigt<br />
tel.: 0049 511 61623379<br />
fax: 0049 511 61623381<br />
e-mail: info@p-h-r.de, www.p-h-r.de<br />
° Europaregion Hannover<br />
Hildesheimer Straße 20, 30159 Hannover<br />
kontakt: Petra Schulze-Ganseforth<br />
tel.: 0049 511 61623215<br />
fax: 0049 511 61623458<br />
e-mail: info@europaregion-hannover.de<br />
www.europaregion-hannover.de,<br />
www.region-hannover.de<br />
d) Komunalny System Informacyjny dot.<br />
Lokalizacji Przedsiębiorstw w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
(Kommunales Standort-Informations-<br />
System <strong>Niedersachsen</strong> (KomSIS)<br />
KomSIS jest wspólną inicjatywą gospodarczą<br />
400 powiatów i miast na prawach powiatów.<br />
Jest systemem informacyjnym dla<br />
przedsiębiorstw poszukujących dogodnej<br />
lokalizacji dla działalności produkcyjnej<br />
lub usługowej w miastach i gminach<br />
<strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>. Zainteresowane firmy<br />
mogą uzyskać bezpłatne informacje<br />
o istniejących lokalizacjach oraz mają<br />
możliwość prowadzenia bezpośrednich<br />
negocjacji z partnerami handlowymi.<br />
Poprzez uzyskiwanie szybkich i aktualnych<br />
danych system stanowi przydatne narzędzie<br />
dla inwestorów dolnosaksońskich<br />
i zagranicznych. Dalsze Informacje<br />
znajdują się pod adresem:<br />
www.komsis.de, e-mail: info@komsis.de.<br />
8. Kształcenie i doskonalenie zawodowe<br />
kadr kierowniczych<br />
a) Międzynarodowe Doskonalenie i Rozwój<br />
Zawodowy (InWEnt)<br />
(Internationale Weiterbildung<br />
und Weiterentwicklung)<br />
InWEnt jest organizacją użyteczności<br />
publicznej, która zajmuje się rozwojem<br />
zawodowym, edukacją i dialogiem<br />
na poziomie międzynarodowym. Programy<br />
InWEnt są skierowane do fachowców<br />
oraz kadry kierowniczej z dziedziny<br />
gospodarki, polityki i administracji<br />
na całym świecie.<br />
Współpraca InWEnt z partnerami<br />
w Europie Środkowo-Wschodniej obejmuje<br />
następujące dziedziny:<br />
° integrację ze strukturami Unii Europejskiej<br />
° zagadnienia administracji publicznej<br />
i doradztwa politycznego<br />
° wzrostu kompetencji kadry kierowniczej<br />
w gospodarce rynkowej<br />
° zarządzanie gospodarką oraz finanse<br />
publiczne<br />
° restrukturyzację przedsiębiorstw<br />
° ochronę środowiska i rozwój regionalny<br />
We współpracy z Region Hannover<br />
oraz z dolnosaksońskimi izbami<br />
przemysłowo-handlowymi InWEnt stworzył<br />
program współpracy z Polską ”Job-fit for<br />
Europe”. Dla dolnosaksońskich<br />
przedsiębiorstw program ten stwarza szanse<br />
wejścia na polski rynek. Oferuje możliwość<br />
podnoszenia kwalifikacji zawodowych<br />
pracowników w <strong>firma</strong>ch współpracujących<br />
F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu 75
z polskimi partnerami. Program składa się<br />
z następujących etapów:<br />
° zdobywanie kompetencji w zakresie<br />
handlu zagranicznego (doradcy Izby<br />
Przemysłowo-Handlowej w Hanowerze<br />
przeprowadzają szkolenia w zakresie<br />
handlu zagranicznego, zawierania umów<br />
w Polsce, międzynarodowego prawa<br />
handlowego oraz procedur dostaw<br />
i sprzedaży ze szczególnym<br />
uwzględnieniem uwarunkowań rynku<br />
polskiego)<br />
° zdobywanie kompetencji językowych<br />
(kursy języka polskiego oraz business-english)<br />
° zdobywanie kompetencji międzykulturowej<br />
(pracownicy zdobywają wiedzę o kulturze<br />
biznesowej i stylu życia w Polsce)<br />
° praktyki zagranicą (podczas dwutygodniowych<br />
praktyk w Polsce uczestnicy programu<br />
nawiązują kontakty z polskimi <strong>firma</strong>mi<br />
oraz wykorzystują zdobytą wiedzę<br />
w praktyce)<br />
° Międzynarodowe Kształcenie i Rozwój<br />
Uczestnictwo w programie finansowane<br />
jest ze środków kraju związkowego <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> oraz z Europejskiego Funduszu<br />
Społecznego EFS.<br />
Zawodowy<br />
Internationale Weiterbildung und<br />
Entwicklung gGmbH (InWEnt )<br />
Theaterstrasse 16, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 3048015<br />
fax: 0049 511 3048099<br />
kontakt: Martina Graupner-Kreutzman<br />
e-mail: niedersachsen@inwent.org,<br />
www.inwent.org<br />
76 F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu<br />
b) Niemiecka Akademia Zarządzania w <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> (Deutsche Management<br />
Akademie <strong>Niedersachsen</strong>)<br />
° Niemiecka Akademia Zarządzania<br />
Niemiecka Akademia Zarządzania (DMAN)<br />
jest instytucją użyteczności publicznej<br />
z siedzibą w Celle zajmującą się<br />
szkoleniem kadry kierowniczej. Oferta<br />
Akademii skierowana jest do menedżerów<br />
oraz przyszłej kadry kierowniczej z firm<br />
z Europy Środkowo-Wschodniej oraz ze<br />
Wspólnoty Niepodległych Państw. W trakcie<br />
fachowych szkoleń menedżerskich w Celle<br />
przekazywana jest praktyczna wiedza<br />
i umiejętności. DMAN oferuje swoje<br />
programy w ścisłej współpracy z <strong>firma</strong>mi<br />
z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>, które wspierają pracę<br />
Akademii poprzez organizowanie praktyk<br />
zawodowych, użyczanie trenerów<br />
i nawiązywanie kontaktów z przedsiębiorstwami<br />
w Europie Środkowo- Wschodniej<br />
i państwach WNP. Akademia przyczynia się<br />
swoją działalnością do rozwoju gospodarek<br />
krajowych partnerów handlowych Niemiec<br />
oraz pomaga w nawiązywaniu kontaktów<br />
gospodarczych pomiędzy <strong>firma</strong>mi z <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> a partnerami zagranicznymi. DMAN<br />
ma swoje przedstawicielstwo także<br />
w Moskwie, przy której zlokalizowane jest<br />
jednocześnie Przedstawicielstwo <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> w Federacji Rosyjskiej.<br />
w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Deutsche Management Akademie<br />
<strong>Niedersachsen</strong> GmbH<br />
Schloß, Schloßplatz 1, 29221 Celle<br />
tel.: 0049 5141 9730<br />
fax: 0049 5141 973200<br />
e-mail: info@dman.de, www.dman.de<br />
9. Targi<br />
a) Messe AG<br />
Deutsche Messe AG realizuje obroty roczne<br />
w wysokości ok. 250 milionów EUR,<br />
zatrudnia ok. 700 pracowników i utrzymuje<br />
przedstawicielstwa w 60 krajach świata.<br />
Tym samym zajmuje czołową pozycję<br />
w światowym rankingu organizatorów<br />
targów międzynarodowych. Pierwsze targi<br />
w Hanowerze (Hannover Messe) odbyły się<br />
w 1947 roku. Dzisiaj są one potęgą<br />
światową. Sama powierzchnia terenu<br />
targowego obejmuje 1 mln m 2 .W okresie<br />
ostatnich dziesięciu lat poniesiono nakłady<br />
inwestycyjne w wysokości 818 mln EUR,<br />
które pozwoliły na budowę nowych<br />
lub zmodernizowanie istniejących hal<br />
wystawowych, udoskonalenia infrastruktury,<br />
wybudowania wielokondygnacyjnych garaży<br />
parkingowych.<br />
Pięć z dziesięciu największych imprez<br />
targowych na świecie odbywa się właśnie<br />
w Hanowerze, a wśród nich tak znane jak<br />
CeBIT (Światowe Targi Technologii<br />
Informatycznych, Telekomunikacji,<br />
Oprogramowania oraz Usług), HANNOVER<br />
MESSE (Międzynarodowe Targi Technologii,<br />
Innowacji i Automatyki w Przemyśle)<br />
czy EMO (Światowe Targi Obróbki Metali).<br />
Co dwa lata mają miejsce IAA – Światowe<br />
Targi Pojazdów Użytkowych oraz LIGNA –<br />
Światowe Targi Maszyn i Wyposażenia<br />
dla Przemysłu Drzewnego i Gospodarki<br />
Leśnej.<br />
We wszystkich imprezach organizowanych<br />
przez Deutsche Messe AG uczestniczy<br />
co roku ponad 23 tys. wystawców i<br />
1,7 mln zwiedzających. Z Polski w targach<br />
w Hanowerze bierze co roku udział<br />
ok. 80 firm i przyjeżdża 5 tys.<br />
zwiedzających. Deutsche Messe AG<br />
organizuje imprezy targowe zarówno<br />
w Hanowerze jak i na wybranych rynkach<br />
międzynarodowych od ponad 15 lat stale<br />
rozszerzając swoją ofertę. W ostatnich<br />
latach znacznie zaktywizowane zostały<br />
działania zagranicą, a szczególnie w Australii,<br />
Chinach, Turcji i USA.<br />
° Przedstawicielstwo w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
c/o ICS-International Consulting Services<br />
Geibelstraße 107, 30173 Hannover<br />
kontakt: Georg Sewig<br />
tel.: 0049 511 56379950<br />
lub 0049 171 7886969<br />
fax: 0049 511 56379960<br />
e-mail: georg.sewig@messe.de,<br />
www.messe.de<br />
b) Przedstawicielstwo Deutsche Messe AG<br />
w Polsce<br />
Przedstawiciel w Polsce oferuje wystawcom<br />
nastepujące usługi: doradztwo przy wyborze<br />
imprezy targowej, pomoc w organizacji<br />
wystąpienia na targach, informacje<br />
o programach promocyjnych, doradztwo<br />
przy wyborze firmy budującej stoiska,<br />
biura podróży, spedytora oraz zwiedzającym<br />
informacje o programie danych targów,<br />
informacje o ofertach wyjazdowych,<br />
informacje o Hanowerze, przedsprzedaż<br />
biletów wstępu na targi.<br />
F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu 77
° Deutsche Messe AG, Hannover<br />
Przedstawiciel w Polsce<br />
kontakt: Ewa Samkowska<br />
ul. Kochanowskiego 27/2, 01-864 Warszawa<br />
tel.: 0048 22 6397253<br />
lub 0048 22 8667512<br />
fax: 0048 22 8667514<br />
e-mail: info@hf-poland.co,<br />
www.hf-poland.com<br />
10. Polskojęzyczni doradcy podatkowi<br />
i radcy prawni w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
a) Doradcy podatkowi (wybór)<br />
° Dipl.-Kfm. Klaus-Günther Goldberg<br />
° Kancelaria Podatkowa Schulz-Pruss<br />
° Harald Semmler<br />
Doradca podatkowy i biegły rewident<br />
Marktstraße 45, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 368650<br />
Dipl.-Ök. Wendelin Schulz-Pruss<br />
Doradca podatkowy<br />
Prinz-Albrecht-Ring 10, 30657 Hannover<br />
tel.: 0049 511 90880800<br />
fax: 0049 511 90880808<br />
e-mail: email@sp-plus.de,<br />
www.schulz-pruss.de<br />
Doradca podatkowy i biegły księgowy<br />
Schiffgraben 27, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 4860143<br />
www.patscheke-steuerkanzlei.de<br />
78 F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu<br />
° Dipl.-Kfm. Peter Garbe<br />
° Armin Arand<br />
° Volker Maischak<br />
Doradca podatkowy<br />
Großer Hillen 26, 30559 Hannover,<br />
tel.: 0049 511 56359090<br />
fax: 0049 511 56359099<br />
e-mail: kanzlei@g-m-steuerberater.de,<br />
www.g-m-steuerberater.de<br />
Doradca podatkowy<br />
Im Born 1, 30455 Hannover<br />
tel.: 0049 511 484325<br />
fax: 0049 511 484921<br />
e-mail: Armin.Arand@t-online.de<br />
Doradca podatkowy<br />
Oldenburger Allee 39, 30659 Hannover<br />
tel.: 0049 511 515080<br />
fax: 0049 511 5150851<br />
e-mail: zentrale@maischak-steuerberater.de<br />
b) Prawnicy (wybór)<br />
° Thomas Gabriel<br />
Adwokat i tłumacz przysięgły języka polskiego<br />
Kancelaria Herfurth & Partner<br />
Luisenstraße 5, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 307560<br />
fax: 0049 511 3075610<br />
www.herfurth.de<br />
° Kornelia Winnicka<br />
Adwokat<br />
Kancelaria Herfurth & Partner<br />
Luisenstraße 5, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 3075625<br />
fax: 0049 511 3075610<br />
e-mail: winnicka@herfurth.de,<br />
www.herfurth.de<br />
° Jarosław Grycz<br />
Adwokat i tłumacz przysięgły języka polskiego<br />
Röselerstraße 3, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 98420680<br />
fax: 0049 511 98420681<br />
° Lutz Rieckenberg<br />
Adwokat<br />
Goseriede 5, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 13934<br />
fax: 0049 511 18012<br />
° Adele Maria Passon<br />
° Anetka Banasiak<br />
Adwokat<br />
Kancelaria Dr. Lüders<br />
Zum Blauen See 5, 31275 Lehrte<br />
tel.: 0049 5132 82680<br />
fax: 0049 5132 826897<br />
Adwokat<br />
Gudestraße 18 – 20, 29525 Uelzen<br />
tel.: 0049 581 2102<br />
fax: 0049 581 76138<br />
° Thomas Kuczynski<br />
Adwokat<br />
Schleinitzstaße 14, 38106 Braunschweig<br />
tel.: 0049 531 23429151<br />
fax: 0049 531 23429155<br />
11. Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej<br />
° Konsulat Generalny Rzeczpospolitej Polski<br />
° Ambasada Rzeczpospolitej Polski w Berlinie<br />
Najbliższą polską placówką dyplomatyczną<br />
Polski jest Konsulat Rzeczpospolitej Polskiej<br />
z siedzibą w Hamburgu. Ambasada<br />
Rzeczypospolitej Polski znajduje się w Berlinie.<br />
Generalkonsulat der Republik Polen<br />
Gründgensstraße 20, 22309 Hamburg<br />
tel.: 0049 40 611870<br />
fax.: 0049 40 6325030<br />
godziny przyjęć: poniedziałek, wtorek,<br />
piątek 9.00-13.00, 14.00-18.00<br />
Botschaft der Republik Polen<br />
Richard-Strauss-Straße 11, 14193 Berlin<br />
tel.: 0049 30 223130<br />
fax: 0049 30 22313212<br />
e-mail: Konsulat.Berlin@botschaft-polen.de,<br />
www.botschaft-polen.de<br />
F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu 79
12. Przedstawicielstwo <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
w Polsce<br />
° pomoc w nawiązywaniu kontaktów<br />
° udzielanie informacji rynkowych<br />
° doradztwo inwestycyjne<br />
° wspieranie przedsiębiorstw w ich działalności<br />
° poszukiwanie rozwiązań bieżących problemów<br />
° promocja wiedzy na temat obu krajów<br />
Przedstawicielstwo <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> w Polsce<br />
zostało utworzone w grudniu 2002 r. w<br />
Warszawie. Gospodarczy charakter<br />
działalności Przedstawicielstwa determinuje<br />
jego umocowanie po stronie niemieckiej<br />
w Ministerstwie Gospodarki, Pracy<br />
i Transportu <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>. Zgodnie<br />
z wytycznymi Ministerstwa<br />
Przedstawicielstwo systematycznie<br />
realizuje dolnosaksońską strategię<br />
w zakresie współpracy z Polską.<br />
Misją Przedstawicielstwa jest intensyfikacja<br />
współpracy gospodarczej pomiędzy Polską<br />
a Dolną Saksonią, w tym w szczególności:<br />
handlowych<br />
na polskim i dolnosaksońskim rynku<br />
we wzajemnym obrocie gospodarczym<br />
Przedstawicielstwo tworzy platformę<br />
do wymiany handlowej w ramach giełd<br />
kooperacyjnych, rozmów branżowych,<br />
udziału w targach, które służą dalszemu<br />
systematycznemu pogłębianiu stosunków<br />
gospodarczych. Od czasu swojego powstania<br />
Przedstawicielstwo było co roku<br />
współorganizatorem stoisk zbiorowych<br />
na Międzynarodowych Targach<br />
Ekologicznych Poleko w Poznaniu,<br />
na których każdorazowo prezentowało się<br />
dwanaście dolnosaksońskich<br />
80 F. Dolna Saksonia – instytucje otoczenia biznesu<br />
przedsiębiorstw. Organizowało liczne misje<br />
gospodarcze przedsiębiorców z <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> w ramach polskich imprez<br />
wystawienniczych takich jak Polagra Food,<br />
Budma, Dni z Doradztwem Rolniczym<br />
oraz misje polskich firm na dolnosaksońskie<br />
imprezy targowe jak Targi<br />
Hanowerskie. Przedstawicielstwo jest<br />
współorganizatorem wielu tematycznych<br />
seminariów oraz inicjatorem spotkań<br />
kooperacyjnych w branży spożywczej,<br />
budowlanej i ochrony środowiska.<br />
Towarzyszy ono oficjalnym delegacjom<br />
rządowym i parlamentarnym oraz działa<br />
na rzecz pogłębiania współpracy <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> z regionami partnerskimi, jakimi<br />
są Dolny Śląsk oraz Wielkopolska. Więcej<br />
informacji o działalności<br />
Przedstawicielstwa <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
w Polsce można znaleźć na stronie<br />
internetowej pod adresem:<br />
www.niedersachsen.pl<br />
www.dolna-saksonia.pl<br />
Przedstawicielstwo <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> ułatwia<br />
przedsiębiorcom zainteresowanym<br />
rozpoczęciem działalności w Niemczech<br />
nawiązanie kontaktów biznesowych<br />
z instytucjami i <strong>firma</strong>mi z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>.<br />
° Przedstawicielstwo <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> w Polsce<br />
Nordic Park<br />
kontakt: Patrycja Kosta<br />
ul. Kruczkowskiego 8, 00-380 Warszawa<br />
tel.: 0048 22 3538666<br />
fax: 0048 22 3538669<br />
e-mail: kosta@niedersachsen.com.pl<br />
www.niedersachsen.pl<br />
www.dolna-saksonia.pl<br />
Zał. 1 | Wykaz używanych skrótów i pojęć<br />
Kategoria skrót niemiecki<br />
Gerichte AG Amtsgericht<br />
sądy LG Landgericht<br />
OLG Oberlandesgericht<br />
BGH Bundesgerichtshof<br />
KG Kammergericht Berlin<br />
BVerfG Bundesverfassungsgericht<br />
BVerwG Bundesverwaltungsgericht<br />
BAG Bundesarbeitsgericht<br />
BSG Bundessozialgericht<br />
BFH Bundesfinanzhof<br />
BPatG Bundespatentgericht<br />
EuGH Europäischer Gerichtshof<br />
OVG Oberverwaltungsgericht<br />
VG Verwaltungsgericht<br />
LAG Landesarbeitsgericht<br />
HR Handelsregister<br />
polski<br />
Sąd Rejonowy (Grodzki)<br />
Sąd Krajowy (Sąd Okręgowy)<br />
Wyższy Sąd Krajowy (Wyższy Sąd<br />
Okręgowy)<br />
Trybunał Federalny<br />
Wyższy Sąd Krajowy właściwy<br />
dla Berlina<br />
Federalny Trybunał Konstytucyjny<br />
Federalny Sąd Administracyjny<br />
Federalny Sąd Pracy<br />
Federalny Sąd do Spraw Socjalnych<br />
Federalny Trybunał Finansowy<br />
Federalny Sąd Patentowy<br />
Trybunał Europejski<br />
Wyższy Sąd Administracyjny<br />
Sąd Administracyjny<br />
Krajowy Sąd Pracy<br />
sądowy rejestr handlowy<br />
Behörden FA Finanzamt<br />
urząd finansowy (urząd skarbowy)<br />
urzędy OFD Oberfinanzdirektion<br />
wyższa dyrekcja finansowa (urząd<br />
średniego szczebla)<br />
Bez Reg Bezirksregierung ( in Nds. abgeschafft) administracja rejonowa (w <strong>Dolnej</strong><br />
<strong>Saksonii</strong> zniesiona)<br />
Min Ministerium (für …)<br />
Ministerstwo ( d/s...)<br />
BA Bundesagentur für Arbeit (ehem. Arbeitsamt) Federalny Urząd Pracy<br />
BAFin Bundesaufsichtamt für Finanzdienste Federalny Urząd d/s Nadzoru<br />
Finansowo-Usługowego<br />
BfF Bundesamt für Finanzen<br />
Federalny Urząd Finansowy<br />
DPMA Deutsches Patent- und Markenamt<br />
Niemiecki Urząd Patentów<br />
i Znaków Towarowych<br />
Zał. 1 | Wykaz używanych skrótów i pojęć 81
Kategoria skrót niemiecki polski<br />
Verbände IHK Industrie- und Handelskammer<br />
związki DIHK Deutscher Industrie und Handelskammertag<br />
AHK Außenhandelskammer<br />
HWK Handwerkskammer<br />
BDI Bundesverband der Deutschen Industrie<br />
BDA Bundesverband der Arbeitgeber<br />
Ver.di Gewerkschaft Dienstleistungen<br />
82 Zał. 1 | Wykaz używanych skrótów i pojęć<br />
ASU Verband selbständiger Unternehmer<br />
BJU Verband Junger Unternehmer<br />
AktG<br />
Gesetze<br />
AktG Aktiengesetz<br />
ustawy BGB Bürgerliches Gesetzbuch<br />
EGBGB Einführungsgesetz zum BGB<br />
GmbHG GmbH-Gesetz<br />
HGB Handelsgesetzbuch<br />
ProdHaftG Produkthaftungsgesetz<br />
UWG Gesetz gegen den Unlauteren Wettbewerb<br />
StGB Strafgesetzbuch<br />
ZPO Zivilprozessordnung<br />
Steuern MwSt Mehrwertsteuer<br />
podatki USt Umsatzsteuer<br />
KSt Körperschaftsteuer<br />
EKSt Einkommensteuer<br />
LohnSt Lohnsteuer<br />
GrdErwSt Grunderwerbsteuer<br />
KiSt Kirchensteuer<br />
Soli Solidaritätszuschlag (Zur EinkommenSt)<br />
p.a. jährlich (per annum)<br />
izba przemysłowo-handlowa<br />
Federalne Zrzeszenie Niemieckich<br />
Izb Przemysłowo-Handlowych<br />
izba handlu zagranicznego<br />
izba rzemieślnicza<br />
Związek Przemysłu Niemieckiego<br />
Federalny Związek Pracodawców<br />
związki zawodowe w sektorze<br />
usług<br />
Zrzeszenie Przedsiębiorców<br />
Zrzeszenie Młodych<br />
Przedsiębiorców<br />
ustawa o obrocie papierami<br />
wartościowymi<br />
kodeks cywilny<br />
ustawa wprowadzająca do<br />
kodeksu cywilnego<br />
ustawa o spółkach z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością<br />
kodeks handlowy<br />
ustawa o odpowiedzialności<br />
cywilnej za szkody powstałe w<br />
związku z wadliwością produktu<br />
ustawa o nieuczciwej konkurencji<br />
kodeks karny<br />
kodeks postępowania cywilnego<br />
podatek od wartości dodanej (VAT)<br />
podatek obrotowy<br />
podatek od osób prawnych<br />
podatek dochodowy<br />
podatek od wynagrodzenia<br />
podatek od nabycia nieruchomości<br />
podatek na rzecz kościoła<br />
dodatek solidarnościowy<br />
(do podatku dochodowego)<br />
rocznie<br />
Kategoria skrót niemiecki polski<br />
UStIDNr Umsatzsteueridentifikationsnummer<br />
Gewerbesteuer<br />
Finanzverwaltung<br />
Steuern (allgemein)<br />
Steuererklärung<br />
Steuervorteil<br />
Steuervergünstigung<br />
Diverses EU Europäische Union<br />
różne EUR Euro / Währung<br />
IPR Internationales Privatrecht (Deutschland)<br />
Finanzen Rechnung<br />
finanse Mahnung<br />
Bank Bank<br />
bank Bankkonto<br />
Überweisung<br />
Lastschrift<br />
Abbuchungserlaubnis<br />
electronic cash<br />
Bankguthaben<br />
Kredit<br />
Darlehn<br />
Tilgung<br />
Zinsen<br />
Zinssatz<br />
Kreditsicherheit<br />
Valuta<br />
Bankgebühren<br />
Saldo<br />
numer identyfikacyjny podatku<br />
obrotowego<br />
podatek od prowadzenia<br />
działalności gospodarczej<br />
administracja finansowa<br />
podatki (ogólnie)<br />
kwestionariusz prawnopodatkowy<br />
korzyść podatkowa<br />
ulga podatkowa<br />
Unia Europejska<br />
Euro / waluta<br />
międzynarodowe prawo prywatne<br />
(Niemcy)<br />
rachunek<br />
upomnienie<br />
bank<br />
konto bankowe<br />
przelew<br />
obciążenie konta<br />
zezwolenie na obciążenie konta<br />
elektroniczny obrót płatniczy<br />
pieniądze posiadane na koncie<br />
w banku<br />
kredyt<br />
pożyczka<br />
spłata<br />
odsetki<br />
stopa procentowa<br />
zabezpieczenie kredytu<br />
dewizy, waluta obca<br />
opłaty bankowe<br />
saldo<br />
Zał. 1 | Wykaz używanych skrótów i pojęć 83
Kategoria skrót niemiecki polski<br />
Rechnungswesen Jahresabschluss<br />
rachunkowość<br />
G&V Gewinn- und Verlust-Rechnung<br />
Bilanz<br />
Lagebericht<br />
84 Zał. 1 | Wykaz używanych skrótów i pojęć<br />
Aufstellung (Jahresabschluss)<br />
Geschäftsjahr<br />
Inventur<br />
Erlöse<br />
Umsatz, Umsatzerlöse<br />
Aufwendungen, Kosten<br />
Konto, buchhalterisch<br />
Betriebsergebnis<br />
Betriebskosten<br />
Außerordentliche Aufwendungen<br />
Außerordentliche Erlöse<br />
Ergebnis<br />
Ergebnis vor Steuern, Betriebsergebnis<br />
Forderung<br />
Gesamtvermögen<br />
Gewinn<br />
Inventar<br />
Jahresüberschuss<br />
Kassenbestand<br />
Rechnungsabgrenzung<br />
Umlaufvermögen<br />
Buchwert<br />
Verkehrswert<br />
Verlust<br />
Vorräte<br />
Warenbestand<br />
Abschreibung<br />
Aufstellung<br />
sprawozdanie roczne<br />
rachunek zysków i strat<br />
bilans<br />
sprawozdanie o sytuacji<br />
przedsiębiorstwa<br />
zastawienie (roczne zestawienie<br />
poniesionych nakładów<br />
i uzyskanych dochodów)<br />
rok operacyjny<br />
inwentaryzacja<br />
dochód<br />
obrót, utarg z obrotu<br />
wydatki, koszty<br />
konto, w pojęciu księgowości<br />
wynik ekonomiczny zakładu<br />
koszty produkcyjne<br />
wydatki nadzwyczajne<br />
dochody nadzwyczajne<br />
wynik<br />
wynik przed podatkiem, wynik<br />
ekonomiczny zakładu<br />
wierzytelność<br />
całość majątku<br />
zysk<br />
inwentarz<br />
nadwyżka roczna<br />
stan kasy<br />
rozliczenie dochodów i kosztów<br />
(międzyokresowe)<br />
majątek obrotowy<br />
wartość księgowa<br />
wartość obiegowa<br />
strata<br />
zapasy<br />
towary na stanie, zapas towarów<br />
odpis amortyzacyjny<br />
zestawienie<br />
Kategoria skrót niemiecki polski<br />
Immobilien Eintragung<br />
nieruchomości Erbbaurecht<br />
Grundbuch<br />
Grundstück<br />
Grundschuld<br />
Wirtschaftsgüter<br />
bewegliche Wirtschaftsgüter<br />
unbewegliche Wirtschaftsgüter<br />
immaterielle Wirtschaftsgüter<br />
Hypothek<br />
Miete<br />
Beurkundung, notariell<br />
Pacht<br />
Eigentumsübertragung<br />
Eigentumnsumschreibung<br />
Verkauf<br />
Versteigerung<br />
Vormerkung<br />
Auflassungsvormerkung<br />
Zwangsversteigerung<br />
Baugenehmigung<br />
Wohnungseigentum<br />
Bebauungsplan<br />
Personal Abmahnung<br />
kadry Arbeitgeber<br />
Arbeitgeberverband<br />
Arbeitnehmer<br />
Arbeiter<br />
Angestellter<br />
Arbeitslosenversicherung<br />
Arbeitsplatz<br />
Arbeitsrecht<br />
Arbeitsvertrag<br />
Arbeitsverhältnis<br />
Arbeitszeit<br />
dobra gospodarcze<br />
dobra gospodarcze ruchome<br />
dobra gospodarcze nieruchome<br />
dobra gospodarcze niematerialne<br />
rejestracja, wpis<br />
dziedziczne prawo zabudowy<br />
księga wieczysta<br />
nieruchomość gruntowa<br />
dług gruntowy (obciążający<br />
nieruchomość, zbliżony do długu<br />
hipotecznego)<br />
hipoteka<br />
najem, czynsz<br />
poświadczenie (notarialne)<br />
dzierżawa<br />
przeniesienie własności<br />
przepisanie własności<br />
sprzedaż<br />
licytacja, przetarg<br />
zastrzeżenie<br />
zastrzeżenie o zgodzie na przejście<br />
prawa własności na nieruchomości<br />
licytacja przymusowa<br />
zezwolenie na budowę<br />
mieszkanie własnościowe<br />
plan zabudowy<br />
upomnienie<br />
pracodawca<br />
związek pracodawców<br />
pracownik, pracobiorca<br />
robotnik, pracownik<br />
urzędnik, pracownik umysłowy<br />
ubezpieczenie na wypadek bezrobocia<br />
stanowisko pracy, miejsce pracy<br />
prawo pracy<br />
umowa o pracę<br />
stosunek pracy<br />
czas pracy<br />
Zał. 1 | Wykaz używanych skrótów i pojęć 85
Kategoria skrót niemiecki polski<br />
86 Zał. 1 | Wykaz używanych skrótów i pojęć<br />
Beschäftigung<br />
Betriebsrat<br />
Betriebsverfassung<br />
Gewerkschaft<br />
Kündigung<br />
ordentliche Kündigung<br />
außerordentliche Kündigung<br />
Kündigungsschutz<br />
Lohn<br />
Lohnfortzahlung<br />
Nebenbeschäftigung<br />
Personalrat<br />
Provision<br />
Sozialversicherung<br />
Streik<br />
Tarifvertrag<br />
Vergütung<br />
Geistiges Eigentum Marke<br />
własność intelektualna Eingetragene Marke<br />
Gebrauchsmuster<br />
Geschmacksmuster<br />
Patent<br />
Urheberrecht<br />
Geistige und gewerbliche Schutzrechte<br />
Lizenz<br />
zatrudnienie<br />
rada zakładowa<br />
ustrój przedsiębiorstwa<br />
związki zawodowe<br />
wypowiedzenie<br />
wypowiedzenie zwykłe<br />
wypowiedzenie natychmiastowe<br />
z ważnego powodu<br />
ochrona przed wypowiedzeniem<br />
zapłata, wynagrodzenie<br />
dalsza wypłata wynagrodzenia<br />
w razie choroby<br />
zajęcie uboczne<br />
rada przedstawicieli pracowników<br />
służby publicznej<br />
prowizja<br />
obowiązkowe ubezpieczenie<br />
społeczne (ustawowe)<br />
strajk<br />
układ taryfowy<br />
wynagrodzenie<br />
znak towarowy, znak handlowy<br />
znak towarowy na mocy wpisu<br />
do rejestru<br />
wzór użytkowy (dotyczy narzędzi<br />
albo przedmiotów użytkowych<br />
polegający na zmianie ich wyglądu<br />
lub zastosowania)<br />
wzór zdobniczy (wzór o charakterze<br />
estetycznym)<br />
patent<br />
prawo autorskie<br />
umysłowe i przemysłowe prawa<br />
ochronne<br />
licencja, koncesja<br />
Kategoria skrót niemiecki polski<br />
Wettbewerb Marketing<br />
konkurencja Werbung<br />
irreführende Werbung<br />
unlauterer Wettbewerb<br />
vergleichende Werbung<br />
Unternehmen Kapitalgesellschaft<br />
przedsiębiorstwo Personengesellschaft<br />
OHG Offene Handelsgesellschaft<br />
KG Kommanditgesellschaft<br />
e.K. eingetragener Kaufmann/ Kauffrau<br />
e.Kfr. eingetragene Kauffrau<br />
e.Kfm. eingetragener Kaufmann<br />
e.G. Genossenschaft<br />
e.V. Verein<br />
Konzern<br />
Tochtergesellschaft<br />
Niederlassung<br />
Vertretungsbüro<br />
Stiftung<br />
AG Aktiengesellschaft<br />
Grundkapital<br />
Aktie<br />
Aktionär<br />
Vorstand<br />
Aufsichtsrat<br />
Hauptversammlung<br />
GmbH Gesellschaft mit beschränkter Haftung<br />
Stammkapital<br />
Geschäftsanteil<br />
Gesellschafter<br />
Beirat<br />
Gesellschafterversammlung<br />
Geschäftsführer<br />
marketing<br />
reklama<br />
reklama wprowadzająca w błąd<br />
nieuczciwa konkurencja<br />
reklama porównawcza<br />
spółka kapitałowa<br />
spółka osobowa<br />
spółka jawna<br />
Spółka komandytowa<br />
kupiec/kupcowa na mocy wpisu<br />
do rejestru handlowego<br />
kupcowa na mocy wpisu do<br />
rejestru handlowego<br />
kupiec na mocy wpisu do rejestru<br />
handlowego<br />
spółdzielnia<br />
stowarzyszenie<br />
koncern<br />
córka-spółka<br />
oddział, filia<br />
przedstawicielstwo,<br />
biuro reprezentacyjne<br />
fundacja<br />
spółka akcyjna<br />
kapitał zakładowy<br />
akcja<br />
akcjonariusz<br />
zarząd<br />
rada nadzorcza<br />
zgromadzenie walne<br />
spółka z ograniczoną<br />
odpowiedzialnością<br />
kapitał zakładowy<br />
udział w przedsiębiorstwie<br />
wspólnik<br />
rada, organ doradczy/doradca<br />
zgromadzenie wspólników<br />
przedstawiciel i zarządzający<br />
Zał. 1 | Wykaz używanych skrótów i pojęć 87
Kategoria skrót niemiecki polski<br />
88 Zał. 1 | Wykaz używanych skrótów i pojęć<br />
Vertretungsbefugnis<br />
Einzelvertretungsmacht<br />
Gesamtvertretungsmacht<br />
Selbstkontrahierungsverbot<br />
Unternehmensgegenstand<br />
Firma<br />
Beschluss (förmlich)<br />
Bestellung (eines Organs)<br />
Entscheidung<br />
Weisung<br />
Vertrag Auftraggeber<br />
umowa Abtretung<br />
Ausführung<br />
Bedingung<br />
Beendigung<br />
Durchführung<br />
Erwerb<br />
Fälligkeit, fällig<br />
Gewährleistung<br />
Garantie<br />
Bürgschaft<br />
Käufer<br />
Kaufpreis<br />
Kündigung<br />
Kündigungsfrist<br />
Laufzeit<br />
Mangel<br />
Minderung<br />
Mieter<br />
Nutzung<br />
Preis<br />
Rechtsmittel<br />
Rücktritt<br />
Schadensersatz<br />
Überweisung<br />
Verbraucher<br />
Verbraucherschutz<br />
uprawnienie do reprezentowania<br />
przedstawicielstwo pojedyncze<br />
przedstawicielstwo łączne<br />
zakaz dokonywania czynności<br />
prawnej z samym sobą jako<br />
przedstawicielem innej osoby<br />
przedmiot przedsiębiorstwa<br />
<strong>firma</strong><br />
postanowienie (formalnie)<br />
ustanowienie (organu)<br />
decyzja<br />
wskazówka, polecenie<br />
zleceniodawca<br />
cesja<br />
wykonanie<br />
warunek<br />
ukończenie, zakończenie<br />
przeprowadzenie<br />
nabycie<br />
wymagalność, wymagalny<br />
gwarancja, rękojmia<br />
gwarancja, poręczenie<br />
poręczenie<br />
kupujący, nabywca<br />
cena kupna<br />
wypowiedzenie, wymówienie<br />
termin wypowiedzenia<br />
termin, okres ważności<br />
wada<br />
zmniejszenie, obniżenie<br />
najemca<br />
użytkowanie<br />
cena<br />
środek prawny<br />
odstąpienie<br />
odszkodowanie<br />
przelew<br />
konsument<br />
ochrona konsumenta<br />
Kategoria skrót niemiecki polski<br />
Verkäufer<br />
Vermieter<br />
Verpflichtung<br />
Vertrag<br />
Vertragsabschluss<br />
Vertretung<br />
Vorbehalt<br />
Wert<br />
Widerruf<br />
Zahlung<br />
Zustimmung<br />
Vertrieb Alleinvertriebsrecht<br />
zbyt/sprzedaż Ausgleichsanspruch<br />
Export<br />
Exporteur<br />
Franchising<br />
Handelsvertreter<br />
Import<br />
Importeur<br />
Kommissionär<br />
Provision<br />
Selbständige Tätigkeit<br />
Versandhandel<br />
Vertragshändler<br />
Vertriebsgebiet<br />
sprzedający<br />
wynajmujący<br />
zobowiązanie, obowiązek<br />
umowa<br />
zawarcie umowy<br />
przedstawicielstwo, zastępstwo<br />
zastrzeżenie<br />
wartość, cena<br />
odwołanie<br />
zapłata<br />
zezwolenie, aprobata, zgoda<br />
wyłączne prawo dystrybucji<br />
roszczenie przedstawiciela agenta<br />
handlowego o wyrównanie<br />
(po rozwiązaniu umowy)<br />
eksport<br />
eksporter<br />
franchising<br />
przedstawiciel handlowy<br />
import<br />
importer<br />
komisjoner<br />
prowizja<br />
działalność na własny rachunek,<br />
działalność samodzielna<br />
handel wysyłkowy<br />
autoryzowany dealer<br />
terytorium dystrybucji<br />
Zał. 1 | Wykaz używanych skrótów i pojęć 89
Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
PRZEMYSŁ Związek Przedsiębiorstw Przemysłu Budowlanego <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Verband Baugewerblicher Unternehmer <strong>Niedersachsen</strong> e.V.<br />
Baumschulenallee 12, 30625 Hannover<br />
tel.: 0049 511 957 570, fax: 0049 511 9575740<br />
e-mail: bvn@bvn.de, internet: www.bvn.de<br />
Związek Przemysłu Budowlanego Dolna Saksonia-Brema<br />
Bauindustrieverband <strong>Niedersachsen</strong>-Bremen e.V.<br />
Eichstraße 19, 30161 Hannover<br />
tel.: 0049 511 348 3414, fax: 0049 511 348 3411<br />
e-mail: info@bauindustrie-nord.de, internet: www.bauindustrie-nord.de<br />
Związek Przemysłu Budowlanego <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Baugewerbe-Verband <strong>Niedersachsen</strong><br />
Baumschulenallee 12, 30 625 Hannover<br />
tel.: 0049 511 957 57 0, fax:0049 511 957 57 40<br />
e-mail: baumhenkel@bvn.de, internet: www.bvn.de<br />
Związek Przemysłu Betonowego i Prefabrykatów, Sekcja Północ<br />
Verband Beton- und Fertigteilindustrie Nord e.V.<br />
Raiffeisenstraße 8, 30938 Burgwedel<br />
tel.: 0049 5139 9994 30, fax: 0049 5139 9994 50<br />
e-mail: info@betonverbaende-nord.de, internet: www.betonverbaende-nord.de<br />
Związek Pracodawców Przemysłu Chemicznego <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Arbeitgeberverband der Chemischen Industrie <strong>Niedersachsen</strong> e.V.<br />
Güntherstraße 1, 30519 Hannover<br />
tel.: 0049 511 984900, fax: 0049 511 833574<br />
e-mail: schrader@acin.de, internet: www.acin.de<br />
Związek Przemysłu Chemicznego, Sekcja Północ<br />
Verband der Chemischen Industrie e.V., Landesverband Nord<br />
Güntherstraße 1, 30519 Hannover<br />
tel.: 0049 511 984900, fax: 0049 511 833574<br />
e-mail: schrader@acin.de, internet: www.acin.de<br />
Związek Druk i Media <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Verband Druck und Medien <strong>Niedersachsen</strong> e.V.<br />
Bödekerstraße 10, 30161 Hannover<br />
tel.: 0049 511 33806 0, fax: 0049 511 33806 20<br />
e-mail: info@vdmn.de, internet: www.vdmn.de<br />
90 Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Związek Gospodarczy Przemysłu Wydobywczego Ropy Naftowej i Gazu (WEG)<br />
Wirtschaftsverband Erdöl- und Erdgasgewinnung e.V. - WEG<br />
Brühlstraße 9, 30169 Hannover<br />
tel.: 0049 511 12172 0, fax: 0049 511 12172 10<br />
e-mail: info@erdoel-erdgas.de, internet: www.erdoel-erdgas.de<br />
Związek Przemysłu Spożywczego <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>/Bremy/<strong>Saksonii</strong>-Anhalt<br />
Verband der Ernährungswirtschaft <strong>Niedersachsen</strong>/Bremen/Sachsen-Anhalt<br />
Lortzingstraße 1, 30177 Hannover<br />
tel.: 0049 511 626294 6, fax: 0049 511 626294 70<br />
e-mail: vdew.hannover@t-online.de, internet: www.vdew-online.de<br />
Niemiecki Związek Przemysłu Odlewniczego, Sekcja Północ oraz Dolna Saksonia<br />
Deutscher Gießereiverband Landesverband Nord + <strong>Niedersachsen</strong><br />
Sohnstraße 70, 40237 Düsseldorf<br />
tel.: 0049 211 6871 277, fax: 0049 211 6871 264<br />
e-mail: info@dgv.de, internet: www.dgv.de<br />
Związek Przemysłowy Technologii Budowy Domu i Usług Komunalnych<br />
<strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> i Bremy<br />
Industrieverband Haus- und Versorgungstechnik <strong>Niedersachsen</strong> und Bremen e.V.<br />
Raiffeisenstraße 18, 30938 Großburgwedel<br />
tel.: 0049 5139 8975 0, fax: 0049 5139 8975 40<br />
e-mail: ihvt-nds-hb@t-online.de<br />
Związek Przemysłu Przetwórstwa Drewna i Tworzyw Sztucznych<br />
<strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> i Bremy<br />
Landesverband <strong>Niedersachsen</strong> und Bremen der holz- und kunststoffverarbeitenden<br />
Industrie e.V.<br />
Bahnhofstraße 14, 26122 Oldenburg<br />
tel.: 0049 441 21027 0, fax: 0049 441 21027 98<br />
e-mail: info@hknb.de, internet: www.hknb.de<br />
Ogólnoniemiecki Związek Przemysłu Wapienno-Piaskowego, Sekcja Północ<br />
Bundesverband Kalksandsteinindustrie Nord e.V.<br />
Postfach 21 01 60, 30401 Hannover<br />
tel.: 0049 511 27954 0, fax: 0049 511 27954 54<br />
e-mail: info@kalksandstein.de, internet: www.kalksandstein.de<br />
Związek Pracodawców Niemieckiego Przemysłu Kauczukowego (ADK)<br />
Arbeitgeberverband der Deutschen Kautschukindustrie (ADK) e.V.<br />
Schiffgraben 36, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 8505 0, fax: 0049 511 8505 201<br />
e-mail: fricke@adk-verband.de, internet: www.adk-verband.de<br />
Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 91
Związek Doradców Podatkowych z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>/<strong>Saksonii</strong>-Anhalt<br />
Steuerberaterverband <strong>Niedersachsen</strong>/Sachsen-Anhalt<br />
Zeppelinstraße 8, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 30762 0, fax: 0049 511 30762 12<br />
e-mail: info@steuerberater-verband.de, internet: www.steuerberater-verband.de<br />
Związek Niemieckiego Przemysłu Budowy Maszyn i Urządzeń (VDMA), Sekcja Północ<br />
Verband Deutscher Maschinen- und Anlagenbau e.V. (VDMA), Landesgruppe Nord<br />
Sportallee 79, 22335 Hamburg<br />
tel.: 0049 40 507207 0, fax: 0049 40 507 207 55<br />
e-mail: nord@vdma.org, internet: www.vdma.org<br />
Związek Przemysłu Metalowego <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Verband der Metallindustriellen <strong>Niedersachsen</strong>s e.V.<br />
Schiffgraben 36, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 8505 0, fax: 0049 511 8505 201<br />
e-mail: fricke@niedersachsenmetall.de, internet: www.vmn.de<br />
Związek Metalowy Północ-Zachód<br />
Nord-West-Metall<br />
Virchowstraße 21, 26382 Wilhelmshaven<br />
tel.: 0049 4421 13939-10, fax: 0049 4421 13939-19<br />
e-mail: mhajen@awv-whv.de, internet: www.nwm-whv.de<br />
Związek Gospodarczy Przemysłu Materiałów Budowlanych-Naturstein<br />
(Dolna Saksonia, Brema, Hamburg, Szlezwik-Holsztyn, Nadrenia-Westfalia)<br />
Wirtschaftsverband Baustoffe-Naturstein e.V.<br />
(<strong>Niedersachsen</strong>, Bremen, Hamburg, Schleswig-Holstein, Nordrhein-Westfalen)<br />
Annastraße 67 – 71, 50968 Köln<br />
tel.: 0049 221 937710 0, fax: 0049 221 937710 10<br />
e-mail: wirtschaftsverband@NetCologne.de, internet: www.wbn.naturstein-netz.de<br />
Związek Fabryk Papieru w Niemczech Północnych<br />
Verband Norddeutscher Papierfabriken e.V.<br />
Bödekerstraße 18, 30161 Hannover<br />
tel.: 0049 511 348266 3, fax: 0049 511 348266 50<br />
e-mail: j.heuke@vnp-online.de, internet: www.vnp-online.de<br />
Związek Przemysłu Przetwórstwa Papieru, Tektury i Tworzyw Sztucznych<br />
w Niemczech Północnych (VPK Nord)<br />
Verband Papier, Pappe und Kunststoff verarbeitende Industrie Norddeutschlands e.V.<br />
Schiffgraben 36, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 8505 0, fax: 0049 511 8505 201<br />
e-mail: kaster@niedersachsenmetall.de<br />
92 Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Związek Gospodarczy Przemysłu Materiałów Budowlanych Północ-Zachód<br />
Wirtschaftsverband der Baustoffindustrie Nord-West e.V.<br />
Eiffestraße 462, 20537 Hamburg<br />
tel.: 0049 40 251729 0, fax: 0049 40 251729 20<br />
e-mail: ivskmtb@verbaende-nord.de, internet: www.verbaende-nord.de<br />
Związek Północno-Zachodniego Niemieckiego Przemysłu Tekstylnego i Odzieżowego,<br />
Oddział w Hanowerze<br />
Verband der Nord-Westdeutschen Textil- und Bekleidungsindustrie e.V.<br />
Landesgeschäftsstelle Hannover<br />
Rumannstraße 10, 30161 Hannover<br />
tel.: 0049 511 33605 39, fax: 0049 511 33605 40<br />
e-mail: textil-nord-west-lgs-h@t-online.de, internet: www.textil-nord-west.de<br />
Niemieckie Zrzeszenie Przemysłu Torfowego i Humusu<br />
przy Zrzeszeniu Przedsiębiorstw Ogrodniczych<br />
Bundesvereinigung Torf- und Humuswirtschaft in der Industrievereinigung Gartenbedarf e.V.<br />
Hannoversche Straße 16, 30974 Wennigsen<br />
tel.: 0049 5109 5612 52, fax: 0049 5109 5612 55<br />
e-mail: BTH-Hannover@t-online.de, internet: www.ivg.org<br />
Niemiecki Związek Przemysłu Torfowego i Humusu<br />
Bundesverband Torf- und Humuswirtschaft e.V.<br />
Kirchwender Straße 17, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 85 38 36 , fax: 0049 2102 94 08 51<br />
e-mail: verband@ivg.org, internet: www.ivg.org<br />
Związek Pracodawców Przemysłu Cementowego i Materiałów Budowlanych<br />
Arbeitgeberverband Zement und Baustoffe e.V.<br />
Wilhelmstraße 98, 59269 Beckum<br />
tel.: 0049 2521 9335 0, fax: 0049 2521 9335 20<br />
e-mail: info@agvzem.de, internet: www.agvzem.de<br />
Branżowy Związek Przemysłu Ceglanego, Sekcja Północ<br />
Fachverband Ziegelindustrie Nord e.V.<br />
Bahnhofsplatz 2a, 26122 Oldenburg<br />
tel.: 0049 441 21026 0, fax: 0049 441 21026 20<br />
e-mail: fachverband.ziegel.nord@nwn.de, internet: www.ziegel-industrie.de<br />
Branżowy Związek Przemysłu Ceglanego, Sekcja Północny-Zachód<br />
Fachverband Ziegelindustrie Nordwest e.V.<br />
Am Zehnthof 197-203, 45307 Essen<br />
tel.: 0049 201 59213-06, fax: 0049 201 59213-59<br />
e-mail: info.zz@t-online.de, internet: www.ziegel-zentrum.de<br />
Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 93
Związek Pracodawców Zakładów Cukrowniczych z Niemiec Północnych<br />
Arbeitgeberverband der Zuckerfabriken Norddeutschlands e.V.<br />
Schiffgraben 36, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 8505 0, fax: 0049 511 8505 201<br />
e-mail fricke@niedersachsenmetall.de<br />
Związek Przedsiębiorców <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> (UVN)<br />
Unternehmerverbände <strong>Niedersachsen</strong> e.V. (UVN)<br />
Schiffgraben 36, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 8505 243, fax: 0049 511 8505 268<br />
e-mail: uvn@uvn-online.de, internet: www.uvn-online.de<br />
Zrzeszenie Przemysłu Budowlanego (AGI)<br />
Arbeitsgemeinschaft Industriebau e.V. (AGI)<br />
Schiffgraben 37, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 99 10 340, fax: 0049 511 99 10 342<br />
e-mail:info@agi-online.de<br />
Zrzeszenie Samodzielnych Przedsiębiorców z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> (ASU)<br />
ASU Arbeitsgemeinschaft Selbstständiger Unternehmer e.V. Landesbereich <strong>Niedersachsen</strong><br />
Luisenstraße 5, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 307 56 70, fax: 0049 511 307 56 71<br />
e-mail: asu@herfurth.de, internet: www.asu.de<br />
RZEMIOSŁO Związek Firm Rzemieślniczych z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Unternehmensverbände Handwerk <strong>Niedersachsen</strong> e.V.<br />
Herschelstraße 28, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 17628, fax: 0049 511 18334<br />
e-mail: info@handwerk-uhn.de, internet: www.handwerk-uhn.de<br />
Cech Rzemiosła Optyków z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> i Bremy<br />
Landesinnungsverband des Augenoptikerhandwerks <strong>Niedersachsen</strong> und Bremen<br />
Theaterstraße 8, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 3 07 96 0, fax: 0049 511 3 07 96 15<br />
e-mail: Recht@Brille-Nord.de, internet: www.brille-nord.de<br />
Cech Rzemiosła Piekarzy z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>/Bremy<br />
Bäckerinnungs-Verband <strong>Niedersachsen</strong>/Bremen<br />
Herschelstraße 28, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 12 60 76 50, fax: 0049 511 12 60 76 59<br />
e-mail: info@biv-baecker.de, internet: www.biv-baecker.de<br />
94 Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Cech Rzemiosł Budowlanych z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Baugewerbe-Verband <strong>Niedersachsen</strong><br />
Baumschulenallee 12, 30625 Hannover<br />
tel.: 0049 511 9 57 57 0, fax: 0049 511 9 57 57 40<br />
e-mail: bvn@bvn.de, internet: www.bvn.de<br />
Cech Rusznikarzy z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Büchsenmacher-Innung für das Land <strong>Niedersachsen</strong><br />
Bismarckstraße 7, 31061 Alfeld<br />
tel.: 0049 5181 14 77, fax: 0049 5181 57 93<br />
e-mail: kh-alfeld@t-online.de, internet: www.handwerk-alfeld.de<br />
Cech Rzemiosła Techniki Biurowej z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Landesinnungsverband Bürotechnik <strong>Niedersachsen</strong><br />
Berliner Allee 17, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 34 41 41, fax: 0049 511 34 41 59<br />
e-mail: Kreishandwerkerschaft-Hannover@t-online.de<br />
Cech Rzemiosł Krawiectwa Damskiego <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Landesverband des Niedersächsischen Damenschneiderhandwerks e.V.<br />
Beckstraße 21, 49809 Lingen<br />
tel.: 0049 591 9 73 02-0, fax: 0049 591 9 73 02-88<br />
e-mail: info@lingener-handwerk.de, internet: www.lingener-handwerk.de<br />
Cech Rzemiosła Techniki Elektronicznej i Informatycznej z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>/Bremy<br />
Landesinnungsverband für Elektro- und Informationstechnik <strong>Niedersachsen</strong>/Bremen<br />
Ikarusallee 14, 30179 Hannover<br />
tel.: 0049 511 67 66 96 0, fax: 0049 511 67 66 96 15<br />
e-mail: liv@eh-niedersachsen-bremen.de<br />
internet: www.eh-niedersachsen-bremen.de<br />
Cech Rzemiosł Mechaniki i Blacharstwa Pojazdowego <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>-Bremy<br />
Landesinnungsverband des Fahrzeug- und Karosseriebau-Handwerks<br />
<strong>Niedersachsen</strong>-Bremen<br />
Walderseestraße 47, 30177 Hannover<br />
tel.: 0049 511 9 09 85 0, fax: 0049 511 9 09 85 85<br />
e-mail: info@zkf.com, internet: www.zkf.de<br />
Cech Rzeźników z Hanoweru<br />
Freie Fleischer-Innung Hannover<br />
Seligmannallee 3, 30173 Hannover<br />
tel.: 0049 511 81 29 86, fax: 0049 511 28 21 43<br />
e-mail: FFIHannover@t-online.de, internet: www.fleischerhandwerk.de/fnb<br />
Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 95
Cech Rzemiosła Fryzjerów z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Landesinnungsverband des niedersächsischen Friseurhandwerks<br />
Ricklinger Stadtweg 92, 30459 Hannover<br />
tel.: 0049 511 42 72 31, fax: 0049 511 42 25 73<br />
e-mail: liv-friseure@t-online.de<br />
Cech Rzemiosł Firm Sprzątających Bremy i Północno-Zachodniej <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Landesinnung Bremen und Nord-West-<strong>Niedersachsen</strong> des Gebäudereiniger-Handwerks<br />
Ansgaritorstraße 24, 28195 Bremen<br />
tel.: 0049 421 3 05 00 34, fax: 0049 421 30 27 62<br />
e-mail: info@gebaeudereiniger-innung-hb-nds.de<br />
internet: www.gebaeudereiniger-innung-hb-nds.de<br />
Cech Rzemiosł Firm Sprzątających i Porządkowych <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Landesinnungsverband <strong>Niedersachsen</strong> des Gebäudereiniger-Handwerks<br />
Berliner Allee 46, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 32 42 52, fax: 0049 511 3 63 25 45<br />
e-mail: gebaeudereiniger@nds.de, internet: www.gebaeudereiniger-nds.de<br />
Cech Rzemiosł Szklarzy <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Landesinnungsverband des Niedersächsischen Glaserhandwerks<br />
Spielhagenstraße 12, 30173 Hannover,<br />
tel.: 0049 511 85 87 46, fax: 0049 511 85 34 21<br />
e-mail: info@glaser-niedersachsen.de, internet: www.glaser-niedersachsen.de<br />
Cech Rzemiosł Złotników i Jubilerów z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Landesinnungsverband der Goldschmiede, Silberschmiede und Juweliere <strong>Niedersachsen</strong><br />
Am Schölerberg 9, 49082 Osnabrück<br />
tel.: 0049 541 96 11 00, fax: 0049 541 6 48 28<br />
e-mail: info@kreishandwerkerschaft-os.de<br />
internet: www.kreishandwerkerschaft-os.de<br />
Cech Rzemieślników Producentów Urządzeń Chłodniczych <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>/<strong>Saksonii</strong>-Anhalt<br />
Kälteanlagenbauer-Innung <strong>Niedersachsen</strong>/Sachsen-Anhalt<br />
Berliner Allee 17, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 34 41 41, fax: 0049 511 34 41 59<br />
e-mail: Kreishandwerkerschaft-Hannover@t-online.de<br />
Cech Rzemiosł Branży Motoryzacyjnej z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Landesinnungsverband <strong>Niedersachsen</strong> des Kraftfahrzeughandwerks<br />
Vinnhorster Weg 51, 30419 Hannover<br />
tel.: 0049 511 2 78 96 0, fax: 0049 511 2 78 96 20<br />
e-mail: info@kfz-nds.de, internet: www.kfz-nds.de<br />
96 Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Cech Cukierników z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Landesinnungsverband der Konditoren <strong>Niedersachsen</strong><br />
Uetzer Weg 19, 29339 Wathlingen<br />
tel.: 0049 5144 970368, fax: 0049 5144 92390<br />
e-mail: FFIHannover@t-online.de<br />
Cech Rzemiosł Mechaników Maszyn Rolniczych z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Landesinnungsverband <strong>Niedersachsen</strong> des Landmaschinenmechaniker-Handwerks<br />
Walderseestraße 47, 30177 Hannover<br />
tel.: 0049 511 69 36 3, fax: 0049 511 69 79 33<br />
e-mail: X.Bohlender@lvm.metallhandwerk.de<br />
Związek Malarzy z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Malerverband <strong>Niedersachsen</strong><br />
Sodenstraße 2, 30161 Hannover<br />
tel.: 0049 511 34 91 92 0, fax: 0049 511 3 88 32 43<br />
e-mail: malerverband.nds@t-online.de, internet: www.malerverband-nds.de<br />
Związek Branży Metalowej <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>/Bremy<br />
Landesverband Metall <strong>Niedersachsen</strong>/Bremen<br />
Walderseestraße 47, 30177 Hannover<br />
tel.: 0094 51 /9 09 85 0, fax: 0049 511 9 09 85 85<br />
e-mail: info@lvm.metallhandwerk.de, internet: www.lvm.metallhandwerk.de<br />
Cech Rzemiosł Modelarstwa z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Modellbauer-Innung <strong>Niedersachsen</strong><br />
Berliner Allee 17, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 34 41 41, fax: 0049 511 34 41 59<br />
e-mail: Kreishandwerkerschaft-Hannover@t-online.de<br />
Związek Młynarzy z Północno-Zachodnich Niemiec<br />
Nordwestdeutscher Müllerbund<br />
Beueler Bahnhofsplatz 18, 53225 Bonn<br />
tel.: 0049 228 9 76 10 15, fax: 0049 228 9 76 10 99<br />
e-mail: vdm@muehlen.org, www.muehlen.org<br />
Cech Rzemiosła Dekoratorów Wnętrz i Tapicerów<br />
Landesinnungsverband <strong>Niedersachsen</strong> für das Raumausstatterund<br />
Sattler-Handwerk<br />
Herschelstraße 28, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 1 76 28, fax: 0049 511 1 83 34<br />
e-mail: UHN.<strong>Niedersachsen</strong>@t-online.de, internet: www.zvr.de<br />
Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 97
Branżowy Związek Technik Instalacji Sanitarnych, Grzewczych, Klimatyzacyjnych<br />
i Hydraulicznych <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Fachverband Sanitär-, Heizungs-, Klima- und Klempnertechnik <strong>Niedersachsen</strong><br />
Birkenstraße 28, 30880 Laatzen<br />
tel.: 0049 511 8 79 73 0, fax: 0049 511 8 79 73 90<br />
e-mail: info@fvshk-nds.de, internet: www.fvshk-nds.de<br />
Cech Rzemiosł Kominiarzy z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Landesinnungsverband für das Schornsteinfegerhandwerk <strong>Niedersachsen</strong><br />
Konrad-Adenauer-Straße 7, 30853 Langenhagen<br />
tel.: 0049 511 7 70 36 0 lub 7 70 36 0, fax: 0049 511 7 70 36 99<br />
e-mail: LIV-Nds@t-online.de, internet: www.schornsteinfeger.de<br />
Cech Rzemiosł Szewców z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> i Bremy<br />
Landesinnungsverband des Schuhmacherhandwerks <strong>Niedersachsen</strong> und Bremen<br />
Nenndorfer Straße 50, 30952 Ronnenberg<br />
tel.: 0049 511 2 62 12 35, fax: 0049 511 2 62 12 35<br />
Cech Firm Czyszczenia Chemicznego<br />
Textilreiniger-Innung Hannover<br />
Berliner Allee 17, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 34 41 41, fax: 0049 511 34 41 59<br />
e-mail: Kreishandwerkerschaft-Hannover@t-online.de<br />
Branżowy Związek Techniki Zegarmistrzowskiej i Ozdobnej z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Fachverband für Uhren, Schmuck und Zeitmeßtechnik <strong>Niedersachsen</strong><br />
Häuserstraße 6, 37154 Northeim<br />
tel.: 0049 55 51 16 58, fax: 0049 55 51 6 56 69<br />
e-mail: info@uhr-macher.de, internet: www.uhr-macher.de<br />
Cech Rzemiosł Wulkanizacyjnych z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Innung des Vulkaniseur-Handwerks <strong>Niedersachsen</strong><br />
Berliner Allee 17, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 51134 41 41, fax: 0049 511 34 41 59<br />
e-mail: Kreishandwerkerschaft-Hannover@t-online.de<br />
Związek Rzemiosł Stolarzy z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>/Bremy<br />
Verband des Tischlerhandwerks <strong>Niedersachsen</strong>/Bremen<br />
Walderseestraße 7, 30163 Hannover<br />
tel.: 0049 511 62 70 75 0, fax: 0049 511 62 70 75 13<br />
e-mail: info@vdt-nord.de, internet: www.vdt-nord.de<br />
98 Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Cech Techników Dentystycznych z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Niedersächsische Zahntechniker-Innung<br />
Bernstraße 10, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 3 48 19 37, fax: 0049 511 33 21 29<br />
e-mail: info@nzi.de, internet: www.nzi.de<br />
Zrzeszenie Powiatowych Cechów Rzemieślniczych z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Arbeitsgemeinschaft Niedersächsischer Kreishandwerkerschaften<br />
Kieler Straße 74, 26382 Wilhelmshaven<br />
tel.: 0049 44 21 2 13 47, fax: 0049 44 21 99 21 65<br />
e-mail: kh-whv@t-online.de, internet: www.niedersachsen-handwerk.de<br />
Związek Właścicielek Firm Rzemieślniczych z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Landesverband der Unternehmerfrauen im Handwerk <strong>Niedersachsen</strong><br />
Sahrener Weg 54, 27777 Ganderkesee<br />
tel.: 0049 42 21 4 23 27, fax: 0049 42 21 4 03 8<br />
e-mail: H. Kluth@kluth-sohn.de<br />
OGRODNICTWO, Zrzeszenie Pracodawców Sektora Rolniczego i Leśniczego z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
ROLNICTWO Land- und forstwirtschaftliche Arbeitgebervereinigung <strong>Niedersachsen</strong> e.V.<br />
i LEŚNICTWO Warmbüchenstraße 3, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 325063, fax: 0049 511 324627<br />
e-mail: peter.zanini.zjen@landvolk.org / arbeitgebervereinigung@landvolk.org<br />
.<br />
Związek Ogrodnictwa <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Landesverband Gartenbau <strong>Niedersachsen</strong> e.V.<br />
Johannssenstraße 10, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 363929, fax: 0049 511 328847<br />
e-mail: lv-gartenbau-nds@t-online.de, internet: www.lv-gartenbau-nds.de<br />
Związek Ogrodnictwa Niemiec Północno-Zachodnich (NGV)<br />
Nordwestdeutscher Gartenbauverband (NGV) e.V.<br />
Paul-Feller-Straße 25, 28199 Bremen<br />
tel.: 0049 421 536410, fax: 0049 421 552182<br />
e-mail: ngv@hdgbremen.de, internet: www.gartenbauverbaende.g-net.de/ngv/<br />
Związek Ogrodnictwa, Rolnictwa i Budowy Boisk Sportowych <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>-Bremy<br />
Verband Garten- Landschafts- und Sportplatzbau Niedersachen-Bremen e.V.<br />
Paul-Feller-Straße 25, 28199 Bremen<br />
tel.: 0049 421 530735, fax: 0049 421 530854<br />
e-mail: galabau.nordwest@online.de, internet: www.galabau-nordwest.de<br />
Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 99
HANDEL Związek Przedsiębiorców Handlu Detalicznego z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Unternehmerverband Einzelhandel <strong>Niedersachsen</strong> e.V.<br />
Hinüberstraße 16, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 33708 26, fax: 0049 511 33708 31<br />
e-mail: info@einzelhandel-niedersachsen.de, internet: www.einzelhandel-niedersachsen.de<br />
Północnoniemiecki Związek Spółdzielczego Handlu Hurtowego i Zagranicznego<br />
Landesverband Norddeutschland des genossenschaftlichen Groß- und Außenhandels e.V.<br />
New-York-Ring 6, 22297 Hamburg<br />
tel.: 0049 40 6377 2393, fax: 0049 40 6377 2263<br />
e-mail: carsten.koch@edeka.de<br />
Związek Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Handlu Detalicznym <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Landesverband der Mittel- und Großbetriebe des Einzelhandels im Land <strong>Niedersachsen</strong> e.V.<br />
Hinüberstraße 16, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 3361176 0, fax: 0049 511 3361176-6<br />
e-mail: post@lvmg.de<br />
Związek Handlu Hurtowego, Zagranicznego i Usług z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Verband für Groß-, Außenhandel und Dienstleistungen <strong>Niedersachsen</strong> e.V.<br />
Berliner Allee 7, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 270717 0, fax: 0049 511 270717 17<br />
e-mail: gvn@gvn-nds.de, internet: www.gvn-nds.de<br />
POZOSTAŁE Oświatowy Ośrodek Użyteczności Publicznej Gospodarki <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
DZIAŁY Bildungswerk der Niedersächsischen Wirtschaft gemeinnützige GmbH<br />
GOSPODARKI Höfestraße 19, 30163 Hannover<br />
tel.: 0049 511 96167 0, fax: 0049 511 96167 70<br />
e-mail: zentrale@bnw.de, internet: www.bnw.de<br />
Związek Browarnictwa <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>/<strong>Saksonii</strong>-Anhalt<br />
Brauereiverband von <strong>Niedersachsen</strong>/Sachsen-Anhalt e.V.<br />
Kapstadtring 10, 22297 Hamburg<br />
tel.: 0049 511 363 28 00 lub 0049 40 54 72690, fax: 0049 40 54 05800<br />
e-mail: dirksen@brauer-nord.de<br />
Branżowy Związek Niemieckich Florystów, Oddział Dolna Saksonia<br />
Fachverband Deutscher Floristen Landesverband <strong>Niedersachsen</strong> e.V.<br />
Sextrostraße 2, 30169 Hannover<br />
tel.: 0049511 801512, fax: 0049 511 887915<br />
e-mail: FDF.<strong>Niedersachsen</strong>@t-online.de, internet: www.FDF-<strong>Niedersachsen</strong>.de<br />
100 Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Związek Spółdzielczości Niemiec Północnych<br />
Genossenschaftsverband Norddeutschland e.V.<br />
Hannoversche Straße 149, 30627 Hannover<br />
tel.: 0049 511 9574 0, fax: 0049 511 9574 348<br />
e-mail: info@geno-verband.de, internet: www.geno-verband.de<br />
Związek Gospodarczy Pośrednictwa Handlowego i Dystrybucji <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>/Bremy (CDH)<br />
Wirtschaftsverband für Handelsvermittlung und Vertrieb <strong>Niedersachsen</strong>/Bremen CDH e.V.<br />
Hinüberstraße 4 A, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 342611, fax: 0049 511 332554<br />
e-mail: hannover@niedersachsen-bremen.cdh.de, internet: www.niedersachsen-bremen.cdh.de<br />
Dolnosaksoński Związek Hoteli i Restauracji (DEHOGA), Oddział Dolna Saksonia<br />
Niedersächsischer Hotel- und Gaststättenverband DEHOGA e.V. Landesverband <strong>Niedersachsen</strong> e.V.<br />
Yorckstraße 3, 30161 Hannover<br />
tel.: 0049 511 33706 0, fax: 0049 511 33706 29<br />
e-mail: dn@dehoga-info.de, internet: www.dehoga-info.de<br />
Niemiecki Związek Branży Motoryzacyjnej<br />
Cechów Rzemiosła Techników Pojazdowych z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Deutsches Kraftfahrzeuggewerbe<br />
Landesinnungsverband <strong>Niedersachsen</strong> des Kfz-Techniker-Handwerks<br />
Ehlbeek 15, 30938 Großburgwedel<br />
tel.: 0049 51 39 95 78 0, fax: 0049 51 39 95 78 20<br />
e-mail: info@kfz-nds.de, www.kfz-nds.de<br />
Związek Rzemiosła Branży Motoryzacyjnej <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>-Bremy<br />
Landesverband des Kraftfahrzeuggewerbes <strong>Niedersachsen</strong>-Bremen e.V.<br />
Vinnhorster Weg 51, 30 419 Hannover<br />
tel.: 0049 511 278 96 0<br />
e-mail: info@kfz-nds.de<br />
Związek Firm Chemicznego Czyszczeczenia Tekstyliów<br />
Landesverband Textilreinigung <strong>Niedersachsen</strong>-Bremen e.V.<br />
Rumannstraße 10, 30161 Hannover<br />
tel.: 0049 511 33605-39, fax: 0049 511 33605-40<br />
e-mail: textil-nord-west-lgs-h@t-online.de, internet: www.textil-nord-west.de<br />
Związek Przedsiębiorstw Zajmujących się Recyklingiem i Utylizacją Śmieci w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Verband der Recycling- und Entsorgungsunternehmen in <strong>Niedersachsen</strong> e.V.<br />
Eichstraße 19, 30161 Hannover<br />
tel.: 0049 511 348 3411, fax: 0049 511 348 3414<br />
e-mail: Bauindustrie.<strong>Niedersachsen</strong>@t-online.de<br />
Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 101
Związek Dolnosaksońskich Instytucji Kredytowych<br />
Gesamtverband Niedersächsischer Kreditinstitute e.V.<br />
Aegidientorplatz 1, 30 159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 34 44 32<br />
Związek Niemieckich Laboratoriów Badawczych<br />
Verband Deutscher Untersuchungslaboratorien e.V. (VDU)<br />
Schiffgraben 36, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 8505 347, fax: 0049 511 8505 348<br />
e-mail: vdu@uvn-online.de, internet: www.vdu-online.de<br />
Związek Północnych i Zachodnioniemieckich Wydawnictw Prasowych<br />
Verband Nordwestdeutscher Zeitungsverlage e.V.<br />
Schiffgraben 17, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 3060 70, fax: 0049 511 3060 72<br />
e-mail: vnzv@vnzv.de, internet: www.vnzv.de<br />
Związek Przedsiębiorstw Świadczących Usługi Przewozowe i Spedycyjne (GVN)<br />
Gesamtverband Verkehrsgewerbe <strong>Niedersachsen</strong> e.V. (GVN)<br />
Lister Kirchweg 5, 30177 Hannover<br />
tel.: 0049 511 9626 200, fax: 0049 511 9626 209<br />
e-mail: info@gvn.de, internet: www.gvn.de<br />
Instytut Gospodarczy <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Institut der Niedersächsischen Wirtschaft e.V.<br />
Schiffgraben 36, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 8505 252 lub 241, fax: 0049 511 8505 345<br />
e-mail: inw@inw-online.de, internet: www.inw-online.de<br />
Niemiecki Związek Agentów Ubezpieczeniowych<br />
Bundesverband Deutscher Versicherungskaufleute<br />
Sedanstraße 61, 30161 Hannover<br />
tel.: 0049 511 33 61 79 0<br />
e-mail: thomas.billerbeck@bvk.de, internet: www.bvk-hannover.de<br />
Stowarzyszenie Inżynierów Zajmujących Się Infrastrukturą Drogową z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Vereinigung der Straßenbau- und Verkehrsingenieure in <strong>Niedersachsen</strong> e.V.<br />
Windmühlenstraße 3, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 32 53 60, fax: 0049 511 32 56 53<br />
e-mail: VSVI-<strong>Niedersachsen</strong>@t-online.de<br />
internet: www.vsvi-niedersachsen.privat.t-online.de<br />
102 Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Związek Niemieckich Inżynierów - Oddział Hanower<br />
Verein Deutscher Ingenieure - Hannoverscher Bezirksverein<br />
Am TÜV 1, 30519 Hannover<br />
tel.: 0049 511 98621 20, fax: 0049 511 986 21 21<br />
e-mail: vdi-hannover@vdi.de, internet: www.vdi.de<br />
Centralny Związek Przemysłu Elektrotechnicznego i Elektronicznego<br />
Oddział Dolna Saksonia i Brema (ZVEI)<br />
Zentralverband Elektrotechnik und Elektronikindustrie e.V.<br />
Landesstelle <strong>Niedersachsen</strong> und Bremen (ZVEI)<br />
Schiffgraben 36, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 8505 254, fax: 0049 511 8505 345<br />
e-mail: hannover@zvei.org, internet: www.zvei.org<br />
OKRĘGOWE Zwiazek Pracodawców Regionu Brunszwik<br />
ZRZESZENIA Arbeitgeberverband Region Braunschweig e.V.<br />
PRACODAWCÓW Wilhelmitorwall 32, 38118 Braunschweig<br />
tel.: 0049 531 24210 0, fax: 0049 531 24210 99<br />
e-mail: heindorf@agv-bs.de, internet: www.agv-bs.de<br />
Zrzeszenie Gospodarcze Hrabstwa Bentheim<br />
Wirtschaftsvereinigung der Grafschaft Bentheim e.V.<br />
Josef-von-Eichendorff-Straße 10, 48527 Nordhorn<br />
tel.: 0049 5921 7801 0, fax: 0049 5921 7801 30<br />
e-mail: wv@wirtschaft-grafschaft.de, internet: www.wirtschaft-grafschaft.de<br />
Związek Przedsiębiorstw Trójkąta Łaby-Wezery w Cuxhaven<br />
Unternehmensverband Cuxhaven Elbe-Weser-Dreieck e.V.<br />
Hamburg-Amerika-Straße 5, 27472 Cuxhaven<br />
tel.: 0049 4721 38054, fax: 0049 4721 52629<br />
e-mail: info@uvc-online.de, internet: www.uvc-online.de<br />
Związek Pracodawców z Wschodniej Fryzji i Papenburga<br />
Arbeitgeberverband für Ostfriesland und Papenburg e.V.<br />
Große Straße 8-12, 26721 Emden<br />
tel.: 0049 4921 3971 0, fax: 0049 4921 24509<br />
e-mail: info@agv-ostfriesland.de, internet: www.agv-ostfriesland.de<br />
Związek Pracodawców z Regionu Harz<br />
Allgemeiner Arbeitgeberverband Harz e.V.<br />
Grauhöfer Straße 26, 38640 Goslar<br />
tel.: 0049 5321 3826 0, fax: 0049 5321 3826 26<br />
e-mail: agv-harz@t-online.de, internet: www.agv-harz.de<br />
Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 103
Związek Pracodawców Środkowych Niemiec<br />
Arbeitgeberverband Mitte e.V.<br />
Hildebrandstraße 10, 37081 Göttingen<br />
tel.: 0049 551 50379 0, fax: 0049 551 50379 20<br />
e-mail: info@agv-mitte.de, internet: www.agv-mitte.de<br />
Związek Pracodawców Przedsiębiorstw w Regionie Środkowej Wezery (AdU)<br />
Arbeitgeberverband der Unternehmen im mittleren Wesergebiet (AdU) e.V.<br />
Erichstraße 4, 31785 Hameln<br />
tel.: 0049 5151 21088 89, fax: 0049 5151 958266<br />
e-mail: info@adu.de, internet: www.adu.de<br />
Zrzeszenie Pracodawców z Okręgu Hanower<br />
Allgemeine Arbeitgebervereinigung Hannover und Umgebung e.V.<br />
Schiffgraben 36, 30175 Hannover<br />
tel.: 0049 511 8505 0, fax: 0049 511 8505 201<br />
e-mail: kaster@niedersachsenmetall.de, internet: www.niedersachsenmetall.de<br />
Związek Pracodawców z Okręgu Hildesheim<br />
Arbeitgeberverband im Bezirk Hildesheim e.V.<br />
Lavesstraße 12, 31137 Hildesheim<br />
tel.: 0049 5121 7632 0, fax: 0049 5121 7632 18<br />
e-mail: info@agvhildesheim.de, internet: www.agvhildesheim.de<br />
Związek Pracodawców z Lüneburga i Północno-Wschodniej <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Arbeitgeberverband Lüneburg-Nordostniedersachsen e.V.<br />
Stadtkoppel 12, 21337 Lüneburg<br />
tel.: 0049 4131 87212 0, fax: 0049 4131 43910<br />
e-mail: bschulz@av-lueneburg.de, internet: www.av-lueneburg.de<br />
Związek Pracodawców z Oldenburga<br />
Arbeitgeberverband Oldenburg e.V.<br />
Bahnhofstraße 14, 26122 Oldenburg<br />
tel.: 0049 441 21027 0, fax: 0049 441 21027 99<br />
e-mail: info@agv-oldenburg.de, internet: www.agv-oldenburg.de<br />
Przemysłowy Związek Pracodawców Regionu Osnabrück-Emsland<br />
Industrieller Arbeitgeberverband Osnabrück-Emsland e.V.<br />
Bohmter Straße 11, 49074 Osnabrück<br />
tel.: 0049 541 77068 0, fax: 0049 541 77068 27<br />
e-mail: info@iav-online.de<br />
104 Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Związek Pracodawców Trójkąta Łaba-Wezera w Stade<br />
Arbeitgeberverband Stade Elbe-Weser-Dreieck e.V.<br />
Poststraße 1, 21682 Stade<br />
tel.: 0049 4141 4101 0, fax: 0049 4141 4101 20<br />
e-mail: info@agv-stade.de, internet: www.agv-stade.de<br />
Związek Przedsiębiorstw z Rotenburga-Verden<br />
Unternehmensverband Rotenburg-Verden e.V.<br />
Max-Planck-Straße 36 - 46, 27283 Verden<br />
tel.: 0049 4231 678-132, fax: 0049 4231 678-235<br />
e-mail: info@urv-ev.de<br />
Ogólny Związek Gospodarczy Przemysłu, Rzemiosła i Handlu w Wilhelmshaven-Fryzji<br />
Allgemeiner Wirtschaftsverband für Industrie, Handwerk, Handel und Gewerbe<br />
Wilhelmshaven-Friesland e.V.<br />
Virchowstraße 21, 26382 Wilhelmshaven<br />
tel.: 0049 4421 13939 10, fax: 0049 4421 13939 19<br />
e-mail: mhajen@awv-whv.de, internet: www.awv-whv.de<br />
Związek Pracodawców Komunalnych z <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Kommunaler Arbeitgeberverband <strong>Niedersachsen</strong> e.V.<br />
Ernst-August-Platz 10, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 358 19 0, fax: 0049 511 3581921<br />
e-mail: info@kav-nds.de, internet: www.kav-nds.de<br />
Zał. 2 | Związki i zrzeszenia branżowe w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 105
Zał. 3 | Centra Technologiczne w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Park Technologiczny w Brunszwiku<br />
Technologiepark Braunschweig<br />
Rebenring 33, D-38106 Braunschweig<br />
tel.: 0049 531 3804 3841, fax: 0049 531 3804 3941<br />
kontakt: Florence Hahn<br />
e-mail: f.hahn@braunschweig-zukunft.de, internet: www.technopark-bs.de<br />
Centrum Technologiczne Buxtehude GmbH<br />
Technologie-Zentrum Buxtehude GmbH<br />
Alter Postweg 41, 21614 Buxtehude<br />
tel.: 0049 41 61 745 100, fax: 0049 41 61 745 111<br />
kontakt: Karl-Hermann Gerloff, Christel Hoppe<br />
e-mail: team@tzb-buxtehude.de, internet: www.tzb-buxtehude.de<br />
Centrum Technologii Clausthal<br />
Technologiezentrum Clausthal GmbH<br />
Centrum wspiera osoby zakładające przedsiębiorstwa, głównie w kluczowych dziedzinach<br />
takich jak energetyka i ochrona środowiska.<br />
Burgstätter Straße 6, 38678 Clausthal-Zellerfeld<br />
tel.: 0049 5323 9376 0, fax: 0049 5323 9376 15<br />
kontakt: Manfred Göring<br />
e-mail: stadtwerke-clz@harz.de, internet: www.stadtwerke.clausthal.harz.de/tecla/<br />
Centrum Technologii Delmenhorst<br />
Technologiezentrum Delmenhorst<br />
Centrum wspiera osoby zakładające własne firmy w dziedzinie technicznej innowacyjności.<br />
Am Wollelager 8, 27749 Delmenhorst<br />
tel.: 0049 4221 916785, fax: 0049 4221 121981<br />
kontakt: Martin Assmann<br />
e-mail info@tz-delmenhorst.de, internet: www.tz-delmenhorst.de<br />
Centrum Kobiet Zakładających Własne Firmy w Emden<br />
Emder Gründerinnen Zentrum<br />
Centrum wspiera młodych przedsiębiorców oferujących innowacyjne usługi.<br />
Zum Nordkai 16, 26725 Emden<br />
tel.: 0049 4921 87370<br />
kontakt: Bettina Parré<br />
e-mail: parre@emden.de, internet: www.egz.emden.de<br />
106 Zał. 3 | Centra Technologiczne w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Centrum Kompetencji w Rzemiośle Fürstenbau<br />
Handwerks Competence Center Fürstenau<br />
Centrum przeznaczone dla firm usługowych w rzemiośle wspierające gospodarkę w regionie.<br />
Osnabrück-Emsland.<br />
Große Straße 27, 49484 Fürstenau<br />
tel.: 0049 5901 96 10 0, fax: 0049 5901 96 10 10<br />
kontakt: Werner Berning<br />
e-mail: info@hccf.de, internet: www.hccf.de<br />
Centrum Innowacji Georgsmarienhütte<br />
Innovation-Center-Georgsmarienhütte<br />
Centrum wspiera miejscowych przedsiębiorców.<br />
Oeseder Straße 85 , 49124 Georgsmarienhütte<br />
tel.: 0049 5401 850 109, fax: 0049 5401 850 443<br />
kontakt: Elisabeth Kröger<br />
e-mail elisabeth.kroeger@georgsmarienhuette.de, internet: www.georgsmarienhuette.de<br />
Centrum Technologii i Osób Zakładających Firmy<br />
Göttinger Technologie- und Gründerzentrum<br />
Centrum wspiera młode przedsiębiorstwa z branży nowych technologii.<br />
Hannah-Vogt-Straße 1, 37 085 Göttingen<br />
tel.: 0049 551 77782, fax: 0049 551 7706054<br />
kontakt: Kristin Lorenz<br />
e-mail: kristin.lorenz@goetec.de, internet: www.goetec.de<br />
Centrum Technologii i Osób Zakładających Własne Firmy Hameln-Pyrmont<br />
Technologie- und Gründerzentrum Hameln-Pyrmont<br />
Centrum wspiera przedsiębiorców zorientowanych na technologie z branży przemysłowej,<br />
usług i rzemiosła.<br />
Hefehof 21, 31785 Hameln<br />
tel.: 0049 5151 80 92 99, fax: 0049 5151 80 92 66<br />
e-mail: tgz-hameln@t-online.de, internet: www.hameln.de/wirtschaft/tgz/<br />
Centrum Technologii Hanower<br />
Technologie Centrum Hannover GmbH<br />
Centrum doradcze dla małych i średnich przedsiębiorstw, które chcą wprowadzić<br />
innowacyjne zmiany w swoich <strong>firma</strong>ch.<br />
Vahrenwalder Straße 7, 30165 Hannover<br />
tel.: 0049 511 93 57 0, fax: 0049 511 93 57 100<br />
kontakt: Gerhard P. Bruhn<br />
e-mail: bruhn@tch.de, internet: www.tch.de<br />
Zał. 3 | Centra Technologiczne w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 107
Centrum dla Osób Zakładających Własne Firmy w Hanowerze<br />
ExistenzGründungsZentrum Hannover GmbH<br />
Centrum zajmuje się stworzeniem korzystnych warunków dla<br />
przedsiębiorców zakładających własne firmy.<br />
Davenstedter Straße 60, 30453 Hannover<br />
tel.: 0049 511 214 299 60, fax: 0049 511 214 299 70<br />
kontakt: Bettina Mennecke, Claudia Küppers<br />
e-mail: info@egz-hannover.de, internet: www.egz-hannover.de<br />
Centrum Technologii Helmstedt<br />
Technologiezentrum Helmstedt<br />
Juliusplatz 1, 38350 Helmstedt<br />
tel.: 0049 5351 17169, fax: 0049 5351 17168<br />
kontakt: Rainer Metschke<br />
e-mail: metschke@stadt-helmstedt.de, internet: www.deutsche-technische-akademie.de<br />
internet: www.stadt-helmstedt.de/Wirtschaft/Tech_Zentrum/technologiezentrum.htm<br />
Centrum Technologii Hildesheim<br />
Technologiezentrum Hildesheim GmbH<br />
Centrum zajmuje się doradztwem gospodarczym dla osób zakładających własne firmy.<br />
Richthofenstr. 29, 31137 Hildesheim<br />
tel.: 0049 5121 708 0, fax: 0049 5121 708 244<br />
kontakt: Dirk Descher<br />
e-mail: info@tz-hildesheim.de, internet: www.tz-hildesheim.de<br />
Park Technologiczny Meppen<br />
Technologiepark Meppen GmbH<br />
Park wspiera innowacyjność i rozwój, głównie w technologiach informatycznych.<br />
Am Lohberg 10, 49716 Meppen<br />
tel.: 0049 5931 15 32 26, fax: 0049 5931 44 32 1<br />
kontakt: Bernhard Ostermann<br />
e-mail: Schoettmer@stadt.meppen.de, internet: www.meppen.de<br />
internet: www.vtn.de/deutsch/centren/meppen.htm<br />
Centrum Technologii Hrabstwa Nordhorn<br />
Grafschafter TechnologieZentrum, Nordhorn<br />
Centrum wspomaga rozwój i transfer technologii.<br />
Enschedestraße 14, 48529 Nordhorn<br />
tel.: 0049 59 21 87 90, fax: 0049 59 21 87 91 50<br />
kontakt: Heike Dorenz<br />
e-mail: info@technologie.grafschaft.de, internet: www.technologie.grafschaft.de<br />
Centrum Technologii Nordwest<br />
Technologie Centrum Nordwest<br />
Centrum skupia firmy różnych branży.<br />
Olympiastraße 1, 26 419 Schortens<br />
tel.: 0049 44 21 97 84 0, fax: 0049 44 21 97 84 31<br />
kontakt: Holger Ansmann, Jutta Stohwasser<br />
e-mail: info@tcn-nordwest.de, internet: www.tcn-nordwest.de<br />
Centrum Technologii i Osób Zakładających Własne Firmy Oldenburg<br />
Technologie- und Gründerzentrum Oldenburg<br />
Centrum wspiera zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej.<br />
Marie-Curie-Straße 1, 26129 Oldenburg<br />
tel.: 0049 441 36116 0, fax: 0049 441 36116 109<br />
osoby do kontaktu: pani Veacock, pani Torkzahdeh<br />
e-mail: info@tgo-online.de, internet: www.tgo-online.de<br />
Centrum Ochrony Środowiska i Technologii Osnabrück<br />
Centrum für Umwelt und Technologie Osnabrück<br />
Centrum wspiera osoby zakładające własne firmy oraz młodych przedsiębiorców.<br />
Westerbreite 7, 49084 Osnabrück<br />
tel.: 0049 541 9778 0, fax: 0049 541 9778 106<br />
kontakt: Fridhelm Gronek, Silke Forthmann,<br />
e-mail: cut@cut-os.de, internet: www.cut-os.de<br />
NETZ - Centrum Innowacyjnych Technologii Osterholz<br />
NETZ - Zentrum für innovative Technologie Osterholz GmbH<br />
Centrum wspomaga młodych i innowacyjnych przedsiębiorców.<br />
Gewerbe Park A27<br />
Sachsenring 11, 27711 Osterholz-Scharmbeck<br />
tel.: 0049 4795 957 0, fax: 0049 4795 957 4444<br />
kontakt: Jörg Lennardt<br />
e-mail: info@netz-ohz.de, internet: www.netz-ohz.de<br />
Centrum Technologii i Zakładających Własne Firmy Salzgitter<br />
Technologie- und Gründerzentrum Salzgitter<br />
Centrum dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą TGZ Salzgitter-Bad.<br />
Windmühlenbergstr. 20, 38259 Salzgitter<br />
tel.: 0049 53 41 900 99 0, fax: 0049 53 41 900 99 11<br />
e-mail: info@tgz-salzgitter.de, internet: www.tgz-salzgitter.de<br />
108 Zał. 3 | Centra Technologiczne w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> Zał. 3 | Centra Technologiczne w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 109
Centrum Rzemiosła Wilhelmshaven<br />
Gewerbezentrum Wilhelmshaven<br />
Centrum wspiera nowo powstałe przedsiębiorstwa.<br />
Virchowstraße 21, 26382 Wilhelmshaven<br />
tel.: 049 44 21 91 06 23, fax: 0049 44 21 91 06 27<br />
kontakt: Gernot Beutner<br />
e-mail gernot.beutner@wfg-wilhelmshaven.de<br />
internet: www.wilhelmshaven.de/wirtschaft/<br />
Kampus Innowacyjności Wolfsburg<br />
Innovationscampus der Wolfsburg AG<br />
Centrum jest punktem informacyjnym dla przedsiębiorców zakładających<br />
i prowadzących działalność gospodarczą.<br />
Major-Hirst-Straße 11, 38442 Wolfsburg<br />
tel.: 0049 5361.897 1200, fax: 0049 5361.897 1060<br />
e-mail: info@icw.wolfsburg-ag.com<br />
internet: www.wolfsburg-ag.com/02_innovationscampus/<br />
Park Przemysłowy Walsrode<br />
Industriepark Walsrode<br />
Postfach 1515, 29665 Walsrode<br />
tel.: 0049 51 61 44 26 53, fax: 0049 51 61 44 14 34 60<br />
kontakt: Alf Wilkens<br />
e-mail: alf.wilkens.aw1@wolff-walsrode.de, internet: www.industriepark-walsrode.de<br />
Zał. 4 | Banki komercyjne w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> (Hanower)<br />
Commerzbank<br />
Theaterstaße. 11/12, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 30370, fax: 0049 511 3037246<br />
www.commerzbank.de<br />
Deutsche Bank<br />
Georgsplatz 20, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 3650, fax: 0049 511 3652385<br />
www.deutsche-bank.de<br />
Deutsche Hypo Bank AG<br />
Georgsplatz 8, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 30450, fax: 0049 511 3045459<br />
www.deutschehypo.de,<br />
Dresdner Bank<br />
Rathenaustraße 4, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 36620, fax: 0049 511 36622633<br />
www.dresdnerbank.de<br />
GE Money Bank<br />
Vahrenwalder Straße 315A, 30179 Hannover<br />
tel.: 0049 511 64650, fax: 0049 511 6465233<br />
www.ge-moneybank.de<br />
Hannoversche Volksbank<br />
Kurt Schumacher Straße 19, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 12210, fax: 0049 511 1221446<br />
www.hannoversche-volksbank.de<br />
www.hanvb.de<br />
HVB Hypo Vereinsbank<br />
Rathenaustraße 5-6, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 3664<br />
www.hypovereinsbank.de<br />
www.hvb.de<br />
NORD/LB Norddeutsche Landesbank Girozentrale<br />
Friedrichswall 10, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 3610, fax: 0049 511 3612502<br />
www.nordlb.de<br />
SEB Bank<br />
Rathenaustraße 3, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 36630, fax: 0049 511 3663143<br />
www.seb.de<br />
Sparda-Bank<br />
Ernst-August-Platz 8, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 30180, fax: 0049 511 3018100<br />
www.sparda-bank.de<br />
www.sparda.de<br />
Sparkasse Hannover<br />
Aegidientorplatz 1, 30159 Hannover<br />
tel.: 0049 511 30000, fax: 0049 511 30009000<br />
www.sparkasse-hannover.de<br />
110 Zał. 3 | Centra Technologiczne w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> Zał. 4 | Banki komercyjne w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> (Hanower) 111
Zał. 5 | Przydatne adresy<br />
1. Urzędy federalne<br />
Bundesamt für Finanzen<br />
Außenstelle Saarlouis,<br />
Ahornweg 1-3, 66740 Saarlouis<br />
tel.: 0049 6831 4560, fax: 0049 6831 456120<br />
e-mail: poststelle-zu@bff.bund.de<br />
Deutsches Patent- und Markenamt<br />
Hauptsitz München<br />
Zweibrückenstraße 12, 80331 München<br />
tel.: 0049 89 21950, fax: 0049 89 21952221<br />
e-mail: info@dpma.de<br />
2. Zrzeszenia pośredników nieruchomości<br />
Immobilienverband Deutschland IVD Bund e.V.<br />
Dachverband<br />
Littenstraße 10, 10179 Berlin<br />
tel.: 0049 30 2757260, fax: 0049 30 27572649<br />
e-mail: info@ivd.net<br />
RDM<br />
Littenstraße 10, 10179 Berlin<br />
tel.: 0049 30 2757260, fax: 0049 30 27572649<br />
e-mail: rdm@rdm.de<br />
VDM<br />
Riedemannweg 57, 13627 Berlin<br />
tel.: 0049 30 38302528 , fax: 0049 30 38302529<br />
e-mail: kontakt@vdm.de<br />
Zał. 6 | 100 największych przedsiębiorstw w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> (wg przychodu)<br />
Pozycja Firma Siedziba Przychód<br />
2003<br />
(mln EUR)<br />
Zatrudnienie Branża<br />
1 Volkswagen AG Wolfsburg 87.153,0 334.873 Przemysł samochodowy<br />
Volkswagen AG Wolfsburg 45.425,0 107.195 Przemysł samochodowy<br />
VW Nutzfahrzeuge Hanower 4.683,8 20.559 Przemysł samochodowy<br />
VW Leasing GmbH<br />
VW Transport GmbH<br />
Brunszwik 4.266,9 32 Usługi finansowe<br />
& Co. OHG Wolfsburg 1.659,4 1.616 Przemysł samochodowy<br />
2 TUI AG Hanower 19.215,4 64.257 Turystyka<br />
Hapag-Lloyd Flug-GmbH Hanower 1.160,4 2.461 Branża lotnicza<br />
1-2-FLY GmbH Hanower 441,3 182 Turystyka<br />
3 Continental AG Hanower 11.534,4 67.600 Poddostawca przemysłu<br />
samochodowego<br />
Continental AG Hanower 2.035,6 7.800 Poddostawca przemysłu<br />
samochodowego<br />
ContiTech Holding GmbH Hanower 1.812,0 15.392 Poddostawca przemysłu<br />
samochodowego<br />
Benecke-Kaliko AG Hanower 276,4 1.522 Przemysł chemiczny<br />
4 Salzgitter AG Salzgitter 4.841,6 18.154 Produkcja żelaza i stali<br />
Salzgitter Flachstahl GmbH Salzgitter 1.519,0 4.786 Produkcja stali<br />
Peiner Träger GmbH<br />
DEUMU Deutsche Erz-<br />
Peine 407,5 1.306 Przemysł metalowy<br />
und Metall-Union GmbH Peine 353,5 256 Recycling metali<br />
5 MDL METRO Distributions-<br />
Logistik GmbH & Co KG Sarstedt 3.938,5 3.441 Hurtownie i logistyka<br />
C+C Schaper GmbH Hanower 632,0 1.614 Hurtownie (artykuły spożywcze)<br />
6 EWE AG Oldenburg 3.101,2 3.488 Przemysł energetyczny<br />
EWE AG Oldenburg 2.886,8 2.246 Przemysł energetyczny<br />
7 hagebau Handelsgesellschaft<br />
für Baustoffe mbH Handel detaliczny i hurtowy<br />
& Co. KG Soltau 2.717,9 291 (artykuły budowlane)<br />
8 Avacon AG Helmstedt 2.670,5 3.341 Przemysł energetyczny<br />
Avacon AG Helmstedt 2.513,2 2.663 Przemysł energetyczny<br />
9 NORDMILCH eG Zeven 2.225,5 4.211 Przemysł spożywczy<br />
10 Wilhelm Karmann GmbH Osnabrück 2.192,7 6.737 Poddostawca przemysłu<br />
samochodowego<br />
11 E.ON Kraftwerke GmbH Hanower 2.064,0 5.408 Wytwarzanie energii<br />
12 KM Europa Metal AG Osnabrück 1.941,1 7.525 Przemysł metali nieżelaznych<br />
KM Europa Metal AG Osnabrück 814,9 3.568 Przemysł metali nieżelaznych<br />
112 Zał. 5 | Przydatne adresy Zał. 6 | 100 największych przedsiębiorstw w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 113
Pozycja Firma Siedziba Przychód<br />
2003<br />
(mln EUR)<br />
Zatrudnienie Branża<br />
13 ZF Lemförder Fahrwerk- Poddostawca przemysłu<br />
technik GmbH & Co. KG Lemförde 1. 926,4 9.615 samochodowego<br />
14 Dow Deutschland GmbH<br />
& Co. OHG Stade 1.887,0 2.650 Przemysł chemiczny<br />
15 DAUN & Cie. AG Rastede 1.786,0 22.359 Poddostawca przemysłu<br />
samochodowego i tekstylnego<br />
16 Solvay Deutschland Hanower 1.664,3 5.127 Przemysł chemiczny<br />
17 Unternehmensgruppe<br />
Hellmann Osnabrück 1.645,0 4.778 Transport<br />
18 RHG Nord AG Hanower 1.608,3 2.520 Handel artykułami spożywczymi<br />
19 Alcan Deutschland GmbH Getynga 1.575,9 2.565 Przemysł metali nieżelaznych<br />
20 E.ON Kernkraft GmbH Hanower 1.420,6 2.491 Przemysł energetyczny<br />
21 Elastogran Gruppe Lemförde 1.362,4 1.784 Przemysł chemiczny<br />
22 Stadtwerke Hannover AG Hanower 1.310,5 2.981 Przemysł energetyczny<br />
23 Konica Minolta Business Produkcja i dystrybucja<br />
Solutions Europe GmbH Langenhagen 1.256,1 4.918 urządzeń dla branży<br />
fotograficznej i filmowej<br />
Konica Minolta Business Produkcja i dystrybucja<br />
Solutions Europe GmbH Langenhagen 794,8 234 urządzeń dla branży<br />
fotograficznej i filmowej<br />
24 Nordzucker AG Brunszwik 1.254,0 3.758 Przemysł spożywczy<br />
25 Faurecia Autositze GmbH Poddostawca przemysłu<br />
& Co. KG Stadthagen 1.225,9 4.906 samochodowego<br />
26 Enercon GmbH Aurich 1.219,6 423 Elektrownie wiatrowe<br />
27 Georgsmarienhütte<br />
Holding Gruppe Georgsmarienhütte 1.179,1 7.777 Produkcja żelaza i stali<br />
Georgsmarienhütte GmbH Georgsmarienhütte 304,3 1.033 Produkcja żelaza i stali<br />
28 Symrise Gruppe Holzminden 1.155,0 5.542 Artykuły perfumeryjne<br />
29 PHW Gruppe Visbek/Rechterfeld 1.140,0 3.860 Przemysł spożywczy<br />
Lohmann & Co. AG Visbek/Rechterfeld 626,4 1.722 Przemysł spożywczy<br />
30 J. Bünting Beteiligungs AG Leer 1.100,0 6.100 Handel detaliczny i hurtowy<br />
(artykuły spożywcze)<br />
31 Dirk Rossmann GmbH Burgwedel 1.082,2 8.128 Handel detaliczny i hurtowy<br />
(artykuły drogeryjne)<br />
32 Trinks GmbH Goslar 1.044,9 1.650 Handel hurtowy (napoje)<br />
33 Blaupunkt GmbH Hildesheim 1.023,1 2.650 Elektrotechnika<br />
34 Siemens AG Laatzen 954,1 1.887 Elektrotechnika<br />
35 expert AG Langenhagen 953,4 402 Handel detaliczny i hurtowy<br />
(urządzenie elektryczne<br />
i elektroniczne)<br />
114 Zał. 6 | 100 największych przedsiębiorstw w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Pozycja Firma Siedziba Przychód<br />
2003<br />
(mln EUR)<br />
Zatrudnienie Branża<br />
36 Toto-Lotto <strong>Niedersachsen</strong><br />
GmbH Hanower 946,7 203 Organizator gier liczbowych<br />
37 NEOMAN Bus GmbH Salzgitter 887,5 1. 963 Przemysł samochodowy<br />
38 Nordland Papier GmbH Dörpen/Ems 870,5 1.842 Przemysł papierniczy<br />
39 WABCO Gruppe Poddostawca przemysłu<br />
Hannover Hanower 784,7 2.713 samochodowego<br />
40 Ihr Platz-Gruppe Osnabrück 750,4 3.749 Handel detaliczny<br />
41 CARGILL GmbH Salzgitter-Beddingen 721,8 304 Przemysł spożywczy<br />
42 Felix Schoeller Holding Osnabrück 701,7 2.471 Przemysł papierniczy<br />
43 Nexans Deutschland<br />
Industries GmbH & Co. KG Hanower 696,1 2.992 Produkcja kabli<br />
44 FinanzIT GmbH Hanower 693,6 2.441 Branża informatyczna<br />
45 Robert Bosch<br />
Elektronik GmbH Salzgitter 657,8 1. 866 Elektrotechnika<br />
46 AWD Holding AG Hanower 562,7 1.593 Usługi finansowe<br />
47 riha - Gruppe Rinteln 551,6 1.861 Przemysł spożywczy<br />
48 Laurens Spethmann Handel hurtowy<br />
Holding AG Seevetal 550,0 1.600 (artykuły spożywcze)<br />
49 Krone Gruppe Spelle 541,0 1.500 Produkcja maszyn rolniczych<br />
i pojazdów użytkowych<br />
50 Bahlsen Gruppe Hanower 534,2 3.730 Przemysł spożywczy<br />
Bahlsen GmbH & Co. KG Hanower 381,5 2.552 Przemysł spożywczy<br />
51 EDEKA Handelsgesell. Handel hurtowy<br />
Nordwest mbH Wiefelstede 481,3 528 (artykuły spożywcze)<br />
52 Wilhelm Hoyer Gruppe Visselhövede 467,6 450 Handel hurtowy (oleje mineralne)<br />
53 Karstadt Warenhaus AG Hanower 451,0 2.666 Handel detaliczny<br />
54 Sappi Deutschland<br />
Holding GmbH Alfeld (Leine) 445,0 1.595 Przemysł papierniczy<br />
55 Verlagsgesellschaft<br />
Madsack GmbH & Co. KG Hanower 443,5 3.024 Branża wydawnicza<br />
56 Sartorius AG Getynga 442,3 3.714 Dostawcy branży<br />
biotechnologicznej<br />
57 NT plus AG Osnabrück 438,5 332 Handel hurtowy<br />
58 Otto Bock Firmengruppe Duderstadt 436,6 3.840 Przemysł ortopedyczny<br />
i tworzyw sztucznych<br />
59 MTU Maintenance<br />
Hannover GmbH Langenhagen 434,6 1.328 Silniki samolotowe<br />
60 Lenze Gruppe Aerzen 432,1 2.933 Technologie napędu<br />
61 KWS Saat AG Einbeck 424,3 2.336 Nasiona, biochemia<br />
62 Berentzen Gruppe AG Haselünne 423,7 768 Przemysł spożywczy<br />
Zał. 6 | 100 największych przedsiębiorstw w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 115
Pozycja Firma Siedziba Przychód<br />
2003<br />
(mln EUR)<br />
Zatrudnienie Branża<br />
63 CEWE Color Holding AG Oldenburg 416,2 3.906 Laboratoria fotograficzne<br />
64 ALSTO M LHB GmbH Salzgitter 412,0 2.448 Przemysł pojazdów szynowych<br />
65 European Vinyls<br />
Corporation GmbH Wilhelmshaven 410,9 444 Przemysł chemiczny<br />
66 Wernsing<br />
Unternehmensgruppe Addrup-Essen 410,0 2.000 Przemysł spożywczy<br />
67 Gausepohl Fleisch GmbH Dissen a.T.W 402,0 814 Przemysł spożywczy<br />
68 CBR Holding Celle 401,0 700 Handel detaliczny i hurtowy<br />
(tekstylia)<br />
69 Piepenbrock<br />
Unternehmensgruppe Osnabrück 390,9 21.563 Usługi, technologie pakowania<br />
70 Wessels+Müller Gruppe Osnabrück 369,2 1. 964 Handel hurtowy<br />
(części samochodowe)<br />
71 Crown Verpackungen<br />
Deutschland Holding GmbH Seesen 364,9 1.749 Obróbka metali<br />
72 H. C. Starck GmbH Goslar 357,1 1.910 Przemysł chemicznometalurigczny<br />
73 Wolff Walsrode AG Walsrode 352,4 1.661 Przemysł chemiczny<br />
74 D & S Fleisch GmbH Essen/Oldenburg 347,7 698 Przemysł spożywczy<br />
75 esco Gruppe Hanower 334,9 1.366 Produkcja i dystrybucja<br />
wyrobów z soli<br />
76 GLUNZ AG Meppen 332,7 1.483 Wyroby z drewna<br />
77 Kodak Polychrome<br />
Graphics GmbH Osterode am Harz 329,8 798 Druk offsetowy<br />
78 Kamax Gruppe Osterode am Harz 314,6 2.415 Poddostawca przemysłu<br />
samochodowego<br />
79 Stiebel Eltron<br />
GmbH & Co. KG Holzminden 314,4 2.002 Elektrotechnika<br />
80 Köster AG Osnabrück 310,0 1.000 Przemysł budowlany<br />
81 is:energy Information<br />
Services für die Energie- Hanower 305,9 1.670 Usługi dla przemysłu<br />
wirtschaft GmbH energetycznego<br />
82 Firmengruppe R. Stöver Wildeshausen 300,0 1.450 Przemysł spożywczy<br />
83 Braunschweiger<br />
Versorgungs AG Brunszwik 297,6 577 Przemysł energetyczny<br />
84 Emsland Starke Emlichheim 295,4 792 Przemysł spożywczy<br />
85 Panasonic AVC Networks Producent artykułów<br />
Germany GmbH Peine 291,9 321 elektronicznych (rozrywkowych)<br />
86 Sprehe Gruppe CappeIn 290,9 1.272 Przemysł spożywczy<br />
116 Zał. 6 | 100 największych przedsiębiorstw w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong><br />
Pozycja Firma Siedziba Przychód<br />
2003<br />
(mln EUR)<br />
Zatrudnienie Branża<br />
87 Sievert AG & Co. KG Osnabrück 288,6 1.430 Przemysł artykułów<br />
budowlanych<br />
88 Dura Automotive Holding Poddostawcy przemysłu<br />
GmbH & Co. KG Einbeck 285,2 1.927 samochodowego<br />
89 Uelzena eG Uelzen 284,1 335 Przemysł spożywczy<br />
90 Komatsu Deutschland<br />
GmbH Hanower 283,3 623 Maszyny budowlane<br />
91 Gebr. Stolle<br />
GmbH & Co. KG Visbek 280,1 496 Przemysł spożywczy<br />
92 HOMANN Feinkost Dissen a. T.W 279,2 1.349 Przemysł spożywczy<br />
93 Unternehmensgruppe Handel hurtowy<br />
Beckmann Osnabrück 278,0 119 (oleje mineralne)<br />
94 Frischli Milchwerke GmbH Rehburg-Loccum 275,0 500 Przemysł spożywczy<br />
95 H. Kemper<br />
GmbH & Co. KG Nortrup 272,2 1.197 Przemysł spożywczy<br />
96 DEVIL Computer Dystrybucja produktów<br />
Vertriebs GmbH Brunszwik 266,1 157 branży informatycznej<br />
97 Premium Fleisch AG Zeven-Aspe 264,2 330 Przemysł spożywczy<br />
98 DE-VAU-GE<br />
Gesundkostwerk GmbH Lüneburg 260,9 761 Przemysł spożywczy<br />
99 Paracelsus-Kliniken-<br />
Deutschland GmbH Osnabrück 260,2 4.878 Służba zdrowia (kliniki)<br />
100 Deutsche Messe AG Hanower 253,9 814 Targi i wystawy<br />
Źródło: „100 największych przedsiębiorstw w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong>”, NORD/LB, luty 2005<br />
Zał. 6 | 100 największych przedsiębiorstw w <strong>Dolnej</strong> <strong>Saksonii</strong> 117
Zał. 7 | Załącznik A niemieckiej ustawy o rzemiośle (HwO)<br />
Rzemiosło właściwe:<br />
wykaz zawodów, dla wykonywania których niezbędne jest posiadanie świadectwa mistrzowskiego:<br />
1. Murarz i betoniarz Maurer und Betonbauer<br />
2. Zdun i monter powietrznej instalacji grzewczej Ofen- und Luftheizungsbauer<br />
3. Cieśla Zimmerer<br />
4. Dekarz Dachdecker<br />
5. Wykonawca dróg Straßenbauer<br />
6. Monter izolacji budowlanej (cieplnej,<br />
chłodniczej, dźwiękoszczelnej) Wärme-, Kälte- und Schallschutzisolierer<br />
7. Studniarz Brunnenbauer<br />
8. Kamieniarz i rzeźbiarz, prace w kamieniu Steinmetze und Steinbildhauer<br />
9. Wykonawca sztukaterii Stuckateure<br />
10. Malarz i lakiernik Maler und Lackierer<br />
11. Wykonawca rusztowań Gerüstbauer<br />
12. Kominiarz Schornsteinfeger<br />
13. Wykonawca części/konstrukcji z metalu Metallbauer<br />
14. Mechanik chirurgiczny Chirurgiemechaniker<br />
15. Blacharz samochodowy i monter karoserii Karosserie- und Fahrzeugbauer<br />
16. Mechanik precyzyjny Feinwerkmechaniker<br />
17. Mechanik rowerowy Zweiradmechaniker<br />
18. Elektrotechnik urządzeń chłodniczych Kälteanlagebauer<br />
19. Technik łączności Informationstechniker<br />
20. Mechanik samochodowy Kraftfahrzeutechniker<br />
21. Mechanik maszyn rolniczych Landmaschinenmechaniker<br />
22. Rusznikarz Büchsenmacher<br />
23. Blacharz Klempner<br />
24. Elektromonter instalacji oraz urządzeń grzewczych Installateure und Heizungsbauer<br />
25. Elektromechanik Elektrotechniker<br />
26. Elektromonter maszyn i urządzeń Elektromaschinenbauer<br />
27. Stolarz Tischler<br />
28. Wykonawca łodzi i statków Boots- und Schiffbauer<br />
29. Powroźnik Seiler<br />
30. Piekarz Bäcker<br />
118 Zał. 7 | Załącznik A niemieckiej ustawy o rzemiośle<br />
31. Cukiernik Konditoren<br />
32. Rzeźnik Fleischer<br />
33. Optyk okularowy Augenoptiker<br />
34. Akustyk aparatów słuchowych Hörgeräteakustiker<br />
35. Technik ortopeda Orthopädietechniker<br />
36. Obuwnik ortopedyczny Orthopädieschuhmacher<br />
37. Technik dentystyczny Zahntechniker<br />
38. Fryzjer Friseure<br />
39. Szklarz Glaser<br />
40. Hutnik szkła i wykonawca aparatury ze szkła Glasbläser und Glassapparatebauer<br />
41. Wulkanizator i mechanik opon Vulkaniseure und Reifenmechaniker<br />
Zał. 7 | Załącznik A niemieckiej ustawy o rzemiośle 119
Zał. 8 | Załącznik B niemieckiej ustawy o rzemiośle (HwO)<br />
Zawody uznane za rzemieślniczo-podobne, a więc wykonywane bez świadectwa mistrzowskiego:<br />
Część pierwsza zawiera następujące zawody:<br />
1. Kafelkarz, glazurnik Fliesen-, Platten- und Mosaikleger<br />
2. Brukarz i kamieniarz Betonstein- und Terrazohersteller<br />
3. Posadzkarz Estrichleger<br />
4. Wykonawca pojemników i aparatów Behälter- und Apparatebauer<br />
5. Zegarmistrz Uhrmacher<br />
6. Grawer Graveure<br />
7. Kowalstwo artystyczne Metallbildner<br />
8. Galwanizer Galvaniseure<br />
9. Modelarz odlewniczy i ludwisarz Metall- und Glockengießer<br />
10. Ślusarz Schneidwerkzeugmechaniker<br />
11. Złotnik, jubiler Gold- und Silberschmiede<br />
12. Parkieciarz Parkettleger<br />
13. Monter rolet i żaluzji Rolladen- und Jalousiebauer<br />
14. Modelarz Modelbauer<br />
15. Tokarz i stolarz (w tym zabawki z drewna), Drechsler, Elfenbeinschnitzer<br />
rzeźbiarz (w tym z kości słoniowej) und Holzspielzeugmacher<br />
16. Rzeźbiarz (w drewnie) Holzbildhauer<br />
17. Bednarz Böttcher<br />
18. Koszykarz – plecionkarz Korbmacher<br />
19. Krawiec damski i męski Damen- und Herrenschneider<br />
20. Hafciarka Sticker<br />
21. Modystka Modisten<br />
22. Tkacz Weber<br />
23. Wykonawca żagli Segelmacher<br />
24. Kuśnierz Kürschner<br />
25. Obuwnik Schuhmacher<br />
26. Rymarz Sattler und Feintäschner<br />
27. Dekorator wnętrz Raumausstatter<br />
28. Młynarz Müller<br />
29. Piwowar Brauer und Mälzer<br />
30. Kiper Weinküfer<br />
120 Zał. 8 | Załącznik B niemieckiej ustawy o rzemiośle<br />
31. Technolog czyszczenia tekstyliów Textilreiniger<br />
32. Wykonawca przedmiotów użytkowych<br />
i ozdobnych z wosku Wachszieher<br />
33. Sprzątacz, także czyszczenie budynków<br />
i otoczenia budynków Gebäudereiniger<br />
34. Witrażownik Glasveredler<br />
35. Optyk precyzyjny Feinoptiker<br />
36. Zdobnik szkła i porcelany Glas- und Porzellanmaler<br />
37. Szlifierz i grawer kamieni szlachetnych Edelsteinschleifer und -graveure<br />
38. Fotograf Fotografen<br />
39. Introligator Buchbinder<br />
40. Drukarz książek: zecer i drukarz Buchdrucker: Schriftsetzer; Drucker<br />
41. Drukarz druku sitowego Siebdrucker<br />
42. Fleksograf Flexografen<br />
43. Ceramik Keramiker<br />
44. Organomistrz Orgel- und Harmoniumbauer<br />
45. Monter fortepianów i klawesynów Klavier- und Cembalobauer<br />
46. Wykonawca, także naprawianie, instrumentów<br />
muzycznych z posuwem ręcznym, jak akordeon,<br />
harmonijka ustna Handzugintrumentenbauer<br />
47. Wykonawca skrzypiec Geigenbauer<br />
48. Wykonawca smyczków do skrzypiec Bogenbauer<br />
49. Wykonawca metalowych instrumentów dętych Metallblasinstrumentenmacher<br />
50. Wykonawca drewnianych instrumentów dętych Holzblasinstrumentenbauer<br />
51. Wykonawca instrumentów szarpanych Zupfinstrumentenbauer<br />
52. Złotnik Vergolder<br />
53. Wykonawca szyldów i reklam świetlnych Schilder- und Lichtreklamehersteller<br />
Zał. 8 | Załącznik B niemieckiej ustawy o rzemiośle 121
Zał. 9 | zakładanie spółki w Niemczech<br />
(informacje zawarte w tym załączniku nie zastępują profesjonalnego doradztwa prawnego)<br />
1. Forma prawna<br />
Jaką jest przewidywana forma prawna dla spółki?<br />
a) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. z o.o. (niem. GmbH)<br />
b) Inne:<br />
2. Formalności związane z założeniem spółki<br />
W jaki sposób zawiązać spółkę?<br />
a) Bezpośrednie zawiązanie spółki<br />
Wspólnicy oraz członkowie zarządu spotykają się na zgromadzeniu założycielskim u notariusza.<br />
Jeśli jednym ze wspólników jest spółka, wymagane są w tym przypadku dodatkowe<br />
dokumenty, wyciągi z rejestru i pełnomocnictwa. Firma zakładana jest w imieniu wspólników<br />
oraz ustalany jest jej statut. Wpis do rejestru trwa od 3 tygodni do 3 miesięcy.<br />
b) Zawiązanie spółki przez pełnomocnika<br />
Procedura jest identyczna jak w przypadku bezpośredniego zawiązania spółki, z tym<br />
wyjątkiem, że wspólnicy nie muszą osobiście uczestniczyć w zgromadzeniu założycielskim.<br />
Wpis do rejestru trwa od 3 tygodni do 3 miesięcy.<br />
c) Zawiązanie spółki przez powiernika<br />
Powiernik zakłada spółkę we własnym imieniu oraz, jeśli jest to możliwe, ustala jej statut.<br />
Zaświadczenia ani pełnomocnictwa nie są wymagane. Po wpisaniu spółki do rejestru<br />
handlowego przenosi on udziały na nowego wspólnika. Zmieniona zostaje osoba zarządzająca<br />
spółką. Wpis do rejestru trwa od 3 tygodni do 3 miesięcy.<br />
d) Przejęcie istniejącej spółki<br />
Wspólnicy przejmują udziały już istniejącej spółki, zmieniają jej statut oraz ustanawiają<br />
nową osobę zarządzającą. Zaświadczenia, pełnomocnictwa oraz obecność wspólników<br />
nie są wymagane do przejęcia spółki. Wpis do rejestru trwa od 3 tygodni do 3 miesięcy.<br />
122 Zał. 9 | zakładanie spółki w Niemczech<br />
3. Siedziba spółki<br />
Gdzie będzie mieściła się siedziba spółki?<br />
Adres<br />
4. Firma (nazwa) spółki<br />
a) Jaka brzmi <strong>firma</strong> (nazwa) spółki?<br />
b) Czy <strong>firma</strong> (nazwa) zakładanej spółki została sprawdzona w odpowiedniej bazie danych<br />
pod względem uprawnienia do jej nadania?<br />
tak nie<br />
5. Przedmiot działalności spółki<br />
Jaki jest przedmiot działalności spółki?<br />
(Za przedmiot działalności spółki uznaje się zakres oraz rodzaj jej działalności. Należy wziąć<br />
pod uwagę, że w Niemczech zazwyczaj nie są potrzebne zezwolenia na prowadzenie spółki.<br />
Zezwolenia takie wymagane są w takich dziedzinach jak bankowość, ubezpieczenia, rzemiosło,<br />
doradztwo prawne, medycyna itp.)<br />
Zał. 9 | zakładanie spółki w Niemczech 123
6. Wspólnicy<br />
Kto będzie wspólnikiem w zakładanej spółce?<br />
a) Nazwisko/<strong>firma</strong><br />
Adres<br />
b) Nazwisko/<strong>firma</strong><br />
Adres<br />
c) Nazwisko/<strong>firma</strong><br />
Adres<br />
d) Nazwisko/<strong>firma</strong><br />
Adres<br />
e) Nazwisko/<strong>firma</strong><br />
Adres<br />
124 Zał. 9 | zakładanie spółki w Niemczech<br />
7. Kapitał spółki<br />
(Kapitał zakładowy przy zakładaniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinien wynosić<br />
minimum 25 000 EUR, a przy spółce akcyjnej co najmniej 50 000 EUR. Kapitał zakładowy<br />
wpłacany jest przed wpisem do rejestru handlowego. Jeśli status spółki nie reguluje inaczej tej<br />
kwestii, wspólnicy otrzymują prawo głosu w zależności od ilości udziałów.)<br />
a)<br />
b)<br />
c)<br />
d)<br />
e)<br />
Wspólnicy % EUR<br />
Kapitał spółki ogółem 100,0<br />
8. Zarząd spółki<br />
Kto wejdzie w skład zarządu spółki?<br />
Może to być jedna lub więcej osób fizycznych.<br />
Uprawnienie samodzielnego reprezentowania spółki: Ustawa przewiduje łączne reprezentowanie<br />
spółki, statut może jednak ustanowić samodzielne reprezentowanie spółki przez osobę<br />
zarządzającą. Wspólnicy mogą uprawnić jedną z osób zarządzających do samodzielnego<br />
reprezentowania spółki.<br />
Zakaz występowania jako druga strona czynności prawnej: Ustawa przewiduje, że osoba<br />
zarządzająca spółką nie może występować w czynnościach prawnych jako druga strona umowy<br />
lub przedstawiciel drugiej strony umowy. Statut może jednakże dopuścić wobec osoby<br />
zarządzającej taką możliwość. Wspólnicy mogą wtedy uprawnić jedną z osób zarządzających<br />
do występowania jako druga strona czynności prawnej.<br />
Zał. 9 | zakładanie spółki w Niemczech 125
a) Nazwisko, imię<br />
Adres<br />
Data urodzenia dzień / miesiąc / rok:<br />
Miejsce urodzenia<br />
Narodowość<br />
Numer paszportu<br />
Samodzielne reprezentowanie spółki tak nie<br />
Występowanie jako druga strona czynności prawnych tak nie<br />
b) Nazwisko, imię<br />
Adres<br />
Data urodzenia dzień / miesiąc / rok:<br />
Miejsce urodzenia<br />
Narodowość<br />
Numer paszportu<br />
Samodzielne reprezentowanie spółki tak nie<br />
Występowanie jako druga strona czynności prawnych tak nie<br />
9. Stosunek pracy<br />
a) Czy osoby zarządzające spółką będą zatrudnione na podstawie umowy o pracę?<br />
tak nie<br />
126 Zał. 9 | zakładanie spółki w Niemczech<br />
b) Czy pracownicy spółki będą zatrudniani na podstawie umowy o pracę?<br />
10. Biuro spółki<br />
tak nie<br />
Czy w początkowej fazie istnienia spółki adresem spółki / biurem będzie adres w centrum<br />
biznesowym/kancelarii prawnej?<br />
tak nie<br />
Przy organizowaniu biura należy zwrócić uwagę na następujące punkty:<br />
a) Wybór zgodnej z przedmiotem działalności spółki lokalizacji<br />
b) Telefon, faks, adres mailowy<br />
c) Profesjonalna obsługa biura (sekretariat)<br />
11. Domena internetowa<br />
Czy przewidziane jest wykupienie odpowiedniej domeny internetowej?<br />
de eu com biz org info net inne:<br />
12. Usługi doradcze<br />
Czy przyszła spółka będzie potrzebowała usług w zakresie:<br />
a) Doradztwa prawnego<br />
b) Księgowości i rachunkowości<br />
c) Doradztwa podatkowego<br />
Zał. 9 | zakładanie spółki w Niemczech 127
Zał. 10 | Bilans otwarcia pl<br />
Przykład<br />
XYZ GmbH<br />
(Adres)<br />
Bilans otwarcia na dzień (data)<br />
Wzór przy wniesionych wpłatach na kapitał podstawowy<br />
Aktywa EUR Pasywa EUR<br />
Środki pieniężne w banku 25.000,00 Kapitał podstawowy 25.000,00<br />
Aktywa ogółem 25.000,00 Pasywa ogółem 25.000,00<br />
128 Zał. 10 | Bilans otwarcia pl<br />
Zarząd<br />
wzór<br />
XYZ GmbH<br />
(Adres)<br />
Bilans otwarcia na dzień (data)<br />
Wzór przy nie wniesionych wpłatach na kapitał podstawowy<br />
Aktywa EUR Pasywa EUR<br />
Należne wpłaty<br />
na kapitał podstawowy 12.000,00 Kapitał podstawowy 25.000,00<br />
Środki pieniężne w banku 13.000,00<br />
Aktywa ogółem 25.000,00 Pasywa ogółem 25.000,00<br />
Zarząd<br />
Zał. 10 | Bilans otwarcia pl 129
Zał. 11 | Bilans otwarcia de<br />
Muster<br />
XYZ GmbH<br />
(Ort, Straße)<br />
Eröffnungsbilanz zum (Datum)<br />
Muster bei voll geleisteten Einlagen<br />
Aktiva EUR Passiv EUR<br />
Bankguthaben 25.000,00 Stammkapital 25.000,00<br />
Summe Aktiva 25.000,00 Summe Passiva 25.000,00<br />
130 Zał. 11 | Bilans otwarcia de<br />
Geschäftsführer<br />
Anhang<br />
XYZ GmbH<br />
(Ort, Straße)<br />
Eröffnungsbilanz zum (Datum)<br />
Muster bei noch nicht voll geleisteten Einlagen<br />
Aktiva EUR Passiv EUR<br />
Ausstehende Einlagen 12.000,00 Stammkapital 25.000,00<br />
Bankguthaben 13.000,00<br />
Summe Aktiva 25.000,00 Summe Passiva 25.000,00<br />
Geschäftsführer<br />
Zał. 11 | Bilans otwarcia de 131
Zał. 12 | Plan zysków i strat<br />
(Planowana efektywność (w tys. EUR))<br />
Pozycja rok 01 rok 02 rok 03 rok 04 rok 05<br />
Przychody ze sprzedaży produktów,<br />
towarów i materiałów<br />
./. Wartość produktów, towarów i materiałów<br />
Zysk na sprzedaży<br />
./. Koszty działalności operacyjnej:<br />
Koszty personalne<br />
Koszty wynajmu powierzchni<br />
Koszty komunikacji<br />
Koszty reklamy<br />
Koszty środków transportu<br />
Koszty podróży<br />
Koszty organizacyjne<br />
Usługi obce<br />
Wyniki na działalności gospodarczej<br />
Wyniki na działalności operacyjnej I<br />
./. Straty nadzwyczajne/Koszty finansowe:<br />
Odsetki<br />
Dyskonto<br />
Wyniki finansowe brutto<br />
Wyniki na działalności operacyjnej II<br />
./. Podatek dochodowy<br />
Wynik finansowy netto<br />
./. Amortyzacja planowa<br />
Nadpłynność finansowa /<br />
brak płynności finansowej<br />
132 Zał. 12 | Plan zysków i strat<br />
Zał. 13 | Informacje dodatkowe<br />
Wynagrodzenie, podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie społeczne<br />
– Przykład – (w EUR)<br />
Pracodawca Pracownik Ogółem<br />
Wynagrodzenie brutto -2.000,00 2.000,00<br />
Podatki<br />
Podatek dochodowy od osób fizycznych,<br />
(III klasa podatkowa) 0,00 -261,41 -261,41<br />
Podatek dochodowy<br />
Składka na rzecz<br />
0,00 0,00<br />
nowych krajów związkowych 0,00 -14,37 -14,37<br />
Podatek kościelny 0,00 0,00 0,00<br />
Podatki ogółem 0,00 -275,78 -275,78<br />
Wynagrodzenie netto -2.000,00 1.724,22<br />
Składki na ubezpieczenie społeczne<br />
Ubezpieczenie chorobowe -145,00 -145,00 -290,00<br />
Ubezpieczenie pielęgnacyjne -17,00 -22,00 -39,00<br />
Ubezpieczenie emerytalne -195,00 -195,00 -390,00<br />
Ubezpieczenie na wypadek bezrobocia -65,00 -65,00 -130,00<br />
Ogółem pracodawca -422,00<br />
Ogółem pracownik 427,00<br />
(Ogółem składki na ubezpieczenie społeczne) -849,00<br />
Obciążenia pracodawcy -2.422,00<br />
Obciążenia pracownika 1.297,22<br />
Wysokość składek od 1 stycznia 2005 roku:<br />
Rodzaj składki Wysokość składki Koszty ponoszone przez<br />
pracownika/pracodawcę<br />
Ubezpieczenie chorobowe 14,50%<br />
(przeciętna wysokość składki<br />
w kasie chorych AOK)<br />
50% / 50%<br />
Ubezpieczenie pielęgnacyjne 1,70% 50% / 50%<br />
+ składka płacona przez osoby bezdzietne 0,25% pracownik: 100%<br />
Ubezpieczenie emerytalne 19,50% 50% / 50%<br />
Ubezpieczenie na wypadek bezrobocia 6,50% 50% / 50%<br />
Zał. 13 | Informacje dodatkowe 133
Notatki