ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΟΣ

μονάδων είναι σωστές από συντακτική, σημασιολογική και
φωνολογική άποψη, καθώς και ποια είναι η συντακτική,
σημασιολογική και φωνολογική δομή τους. Δεν αποτελεί,
επομένως, παρά το γλωσσικό “αίσθημα” του ομιλητή για τη
πραγματική ορθότητα και δομή των εκφράσεων στη γλώσσα του.
Η γλωσσική επιτέλεση (linguistic performane) ισοδυναμεί με τη
συγκεκριμένη γλωσσική συμπεριφορά (παραγωγή και κατανόηση
προτάσεων), δηλαδή με τη χρήση του γλωσσικού συστήματος από
συγκεκριμένους ομιλητές και ακροατές της γλώσσας σε
συγκεκριμένες συνθήκες επικοινωνίας. Η γλωσσική επιτέλεση
καθορίζεται ως ένα βαθμό από τη γλωσσική ικανότητα του
χρήστη της γλώσσας, ενώ ταυτόχρονα επηρεάζεται από
ψυχολογικούς φυσιολογικούς παράγοντες (κούραση, κατατονία,
ανία, μέθη, κατάπτωση), τη συναισθηματική διάθεση (χαρά, λύπη,
οργή), τη διάθεση και τις αντιλήψεις του ομιλητή για το
συνομιλητή του κ.ο.κ. Γενικά, θα μπορούσε να παραλληλιστεί με
την έννοια της parole του Saussure.
Στόχο της μελέτης μιας γλώσσας σύμφωνα με τη ΓΜΓ αποτελεί η
συστηματική περιγραφή της γλωσσικής ικανότητας των
ομιλητών/ακροατών της μέσα από τη σύνταξη της γραμματικής
της. Η ΓΜΓ, επομένως, μπορεί να οριστεί ως μία προσπάθεια
κατασκευής ενός τυπικού μαθηματικού μοντέλου το οποίο
απεικονίζει τη γλωσσική ικανότητα ενός ιδανικού ομιλητή/
ακροατή σε μία ομοιογενή γλωσσική κοινότητα.
Μία βασική αρχή της ΓΜΓ, που απορρέει από την αντιπαράθεση
των εννοιών γλωσσική ικανότητα-επιτέλεση, είναι η ύπαρξη δύο
συντακτικών επιπέδων: της βαθιάς και της επιφανειακής δομής
της πρότασης. Η βαθιά δομή (deep structure) μιας πρότασης
αντιστοιχεί στην αφηρημένη, υποκειμενική συντακτική της μορφή
(με κανόνες πεπερασμένου αριθμού), από την οποία καθορίζεται
και η εννοιολογική σημασία της πρότασης. Η επιφανειακή δομή
(surface structure) είναι η συγκεκριμένη συντακτική οργάνωση
της πρότασης όπως πραγματώνεται στην επιτέλεση. Για
παράδειγμα, η αμφίσημη πρόταση που προαναφέρθηκε:
Η επίσκεψη του Χ αποβαίνει εξαιρετικά ενοχλητική
88