ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΟΣ

εγκεφάλου. Από τις κοινωνικές επιστήμες δανείζεται το
επιστημολογικό πλαίσιο της κοινωνιολογίας του κονστρουκτιβισμού.
Αυτό που υποστηρίζεται είναι ότι η “νοητική”, η λογική
μεταγλώσσα, η οποία αντιστοιχεί στη γλωσσική ικανότητα, δεν
υπάρχει. Αυτό που υπάρχει είναι το δίκτυο, η ατοπική σύνδεση
των νευρώνων, η οποία διαμορφώνεται από τις διαδράσεις του
σώματος με το φυσικό και κοινωνικό χώρο και πιο συγκεκριμένα
με τη γλώσσα στις επικοινωνιακές σχέσεις. Η γλώσσα αναδύεται
με τρόπο τυχαίο και ενδεχομενικό από το πλήθος των νευρώνων
και καθορίζεται από τις διαδράσεις που δομούνται λόγω της αυτοοργανωμένης
πολυπλοκότητας των συνάψεων. Η γλώσσα, αλλά κι
οι άλλες νοητικές λειτουργίες, απορρέει από μια συλλογική
διαδικασία ανταλλαγών και διαδράσεων. Οι γλωσσικές ιδιότητες,
οι οποίες αναδύονται, δεν απαιτούν καμία φυσική δομή, ούτε την
υπόθεση ενός κεντρικού συστήματος. Η θεωρία των νευρωνικών
συνάψεων-συνδέσεων, στην εκδοχή που αναφέραμε, υποβαθμίζει
τη σημασία της συμβολικής και ψηφιακής οργάνωσης του
γλωσσικού και νοητικού “οργάνου” και τη λογική αλληλουχία
στην οποία εδράζεται. Αντίθετα, υποστηρίζεται η υπο-συμβολική
και αναλογική οργάνωση της γλωσσικής και νοητικής δραστηριότητας.
Έτσι, στη θέση της λογικής αλληλουχίας, ως a priori
οργανωτικό δομικό πρότυπο της γλωσσικής ικανότητας,
τοποθετείται η μνήμη και ο συνειρμός ως a posteriori αυτοοργανωμένο
και αυτο-αναδυόμενο δομικό πρότυπο.
Η θεωρία των συνάψεων-συνδέσεων και η ορθολογιστική θεωρία
εκπροσωπούν φιλοσοφικές θέσεις, οι οποίες μπορεί να μην
αντιτίθενται, αλλά δεν ταυτίζονται κιόλας. Και αυτό γιατί η
θεωρία των συνάψεων έχει, κυρίως, μια μονιστική μεταφυσική
θέση για τη σχέση νου-σώματος, σε αντίθεση με την ορθολογιστική
παράδοση που υποστηρίζει, κυρίως, μια δυϊστική θέση.
Ακριβώς λόγω των διαφορετικών μεταφυσικών παραδοχών,
διαμορφώνονται και οι γνωσιοθεωρητικές προϋποθέσεις των
πεδίων της έρευνας.
85