ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΟΣ

στην αντικατάσταση ενός επιστημονικού πολιτισμού από έναν
άλλο. Κάτι που συνεπάγεται, βεβαίως, την επαναδιαπραγμάτευση
της θεωρίας και της πρακτικής, μέσα στο νέο πλαίσιο. Δεν μπορεί
να υπάρξει διαπολιτισμική θεμελίωση της αντικειμενικότητας και
της καθολικότητας της επιστήμης.
Οι παραπάνω στοχαστές δεν δέχονται ότι κάθε πρακτική είναι
φορτισμένη με θεωρία ή ότι η πειραματική πρακτική είναι απλώς
μεταμφιεσμένη θεωρία. Ως εκ τούτου, αρνούνται τόσο τις
εμπειριστικές προσεγγίσεις της επιστήμης, οι οποίες θέτουν ως
βάση για την επιλογή θεωριών την καθαρή (αδιαμεσολάβητη από
πειραματικές πρακτικές) παρατήρηση δεδομένων, όσο και τις
προσεγγίσεις που αποδίδουν πρωτοκαθεδρία στη θεωρία.
Ισχυρίζονται ότι οι πειραματικές πρακτικές δομούνται ως επί το
πλείστον μέσω της φόρτισης των παρατηρήσεων με θεωρία.
Τοποθετούν την επιτέλεση της επιστήμης και τα παραγόμενα
δημιουργήματά της στους πολιτισμικούς τόπους, όπου αυτά τα
δημιουργήματα παράγονται, θεμελιώνονται και αναπτύσσονται.
Αναφέραμε, παραπάνω, ότι στη σύγχρονη φιλοσοφία της
επιστήμης, επικρατεί η πεποίθηση ότι η αλλαγή των εννοιολογικών
πλασίων (Παραδειγμάτων) μεταβάλλει, ριζικά την
κοσμοεικόνα μας. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι κοσμοεικόνες είναι
ισοσθενείς και από τη θέση αυτή συνάγεται πως δεν υπάρχει
πρόοδος στην ανθρώπινη γνώση, όπως υποστηρίζονταν στη
φιλοσοφία της επιστήμης των νεώτερων χρόνων, η οποία,
ειρήσθω εν παρόδω, αποκτούσε το νόημά της στο πλαίσιο της
Καρτεσιανής και Καντιανής γνωσιοθεωρίας. Θα εξηγήσουμε,
περιληπτικά τη θέση μας, λαμβάνοντας υπόψη τη γνωσιοθεωρητική
σκέψη του καιρού μας, όπως διαμορφώνεται στα
πλαίσια της Κβαντικής Κοσμολογίας-φιλοσοφίας: Πρώτα από όλα
η γνώση και η αλήθεια δεν χαρακτηρίζονται από μια σχέση
υποκειμένου-αντικειμένου, όπου ένα (υποτιθέμενο) αυτόνομο και
σταθερό υποκείμενο αναμετριέται με εξίσου αυθύπαρκτα και
αμετάβλητα αντικείμενα και όπου αλήθεια θεωρείται η
ισομορφική παράσταση των νοητικών εικόνων που σχηματίζει στο
νου του το υποκείμενο για το αντικείμενο. Αυτό το μοντέλο
γνώσης είναι όχι απλά δογματικά τεχνητό και φυσιοκρατικό, αλλά
και ιδεολογικό. Πλέον αναγνωρίζεται ο κατασκευαστικός
79