ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΟΣ

τίποτε που να υπονοείται, όλες οι πράξεις δηλαδή, γίνονται
συναρτήσει κανόνων που είναι εξαρχής δεδομένοι, η διαίσθηση
δεν έχει θέση στη λογική λειτουργίας του τυπικού συστήματος. Ο
Lacan θέλει να αποφύγει τη διαίσθηση, θέλει να αποφύγει δηλαδή,
την ενορατική ή φαντασιακή κατανόηση των ψυχαναλυτικών
εννοιών. Στόχος του είναι να τυποποιήσει την ψυχαναλυτική
θεωρία, να την καταστήσει επιστήμη, «η μαθηματική τυποποίηση
συνιστά το ιδανικό μας». Και βέβαια, το υπόδειγμα του
σύγχρονου επιστημονικού λόγου είναι η μαθηματική λογική και ο
φορμαλισμός της μεθόδου της. Η χρήση των μαθηματικών από το
Lacan, δεν συνιστά απόπειρα αποφυγής της αμφισημίας της
γλώσσας, αντιθέτως, θα λέγαμε, ο Lacan επιδιώκει να διασφαλίσει
την πολλαπλότητα των αναγνώσεων και των σημασιών και
χρησιμοποιεί τα μαθηματικά για τυποποιήσει αυτό το στόχο. Η
μαθηματική τυποποίηση των ψυχαναλυτικών εννοιών αποτελεί
μια άμυνα σε κάθε προσπάθεια αναγωγής της πολυπλοκότητας
του γλωσσικού νοήματος σε μια μονοσήμαντη σημασία.
Η επιρροή της Κυβερνητικής
Για το Lacan, οι θετικές επιστήμες διερευνούν το “πραγματικό”
της φύσης σε αντίθεση με τις επιστήμες της υποκειμενικότητας ή
εικασιακές επιστήμες, όπως τις χαρακτηρίζει, οι οποίες
ασχολούνται με την ανθρώπινη δράση και την παραγωγή
νοήματος. Οι θετικές επιστήμες διερευνούν την “αντικειμενική”
πραγματικότητα, αυτό που διατηρείται Ίδιο και Αδιαφοροποίητο,
πέραν του νοητικού ενεργήματος. Η πραγματικότητα του φυσικού
κόσμου οργανώνεται με διατεταγμένο τρόπο και λειτουργεί με
προ-διαγεγραμμένες νομοτέλειες που επαναλαμβάνονται με μια
ρυθμισμένη κανονικότητα. Τί γίνεται όμως με το τυχαίο; Είναι το
τυχαίο εγγενές στοιχείο του φυσικού κόσμου ή είναι αδυναμία και
έλλειψη του αντιληπτικού και γνωστικού οπλισμού του
ανθρώπινου παράγοντα; Στο πλαίσιο της ντετερμινιστικής
φυσικής του Newton η απάντηση που δίνεται είναι ότι πρόκειται
για αντιληπτικό και γνωστικό έλλειμμα του ανθρώπου. Ο Pascal
με την πραγματεία του για το αριθμητικό τρίγωνο, προσπαθεί να
υπολογίσει το τυχαίο, μέσω του λογισμού των πιθανοτήτων. Ο
λογισμός των πιθανοτήτων του Πασκάλ επιχειρεί να συνδυάσει
42