ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΟΣ

του υποκειμένου με εκείνο για το οποίο μιλά”. Σε αντίθεση, στον
κενό λόγο, το υποκείμενο αλλοτριώνεται από την επιθυμία του
“Το υποκείμενο μοιάζει να μιλά, ματαίως, για κάποιον που δεν
μπορεί να γίνει ποτέ ένα με την ανάληψη της επιθυμίας του”.
Δομική μέριμνα του αναλυτή είναι να διακρίνει τις στιγμές που
αναδύεται ο πλήρης λόγος. Βέβαια, για να είμαστε ακριβείς, ο
πλήρης και ο κενός λόγος συνιστούν τα άκρα ενός φάσματος και
“μεταξύ των δύο άκρων, εκδιπλώνεται μια ολόκληρη γκάμα
μορφών πραγμάτωσης του λόγου”.
Αυτή η διάκριση, πλήρους και κενού λόγου, προέκυψε από τη
διάκριση που χρησιμοποίησε ο Heidegger, μεταξύ Rede (λόγος)
και Gerede (φλυαρία). Στη δεκαετία του 1970, ο Lacan αναθεωρεί
τον αρχικό ισχυρισμό του ότι σημασία και νόημα αντιτίθενται και
τοποθετεί το νόημα στη συμβολή του φαντασιακού με το
συμβολικό. Παρότι σημασία και νόημα, στη Λακανική
επιστημολογία, αποτελούν τους όρους μιας αντίθεσης, οι δύο όροι
της αντίθεσης συνδέονται, και με αυτή την έννοια η αντίθεση
σχετικοποιείται, με την παραγωγή της απόλαυσης (jouissance), η
οποία διαφοροποιείται από την ηδονή.
Ψυχανάλυση και γλώσσα
Lacan: “η επιστροφή στο Freud”
Το αναθεωρημένο σχέδιο της Φροϋδικής ψυχανάλυσης, από τον
Lacan, στοχεύει: Α) να αντιτεθεί σ΄όλες τις άλλες ψυχαναλυτικές
ερμηνείες, οι οποίες μετατοπίζουν το ερευνητικό και κλινικό
ενδιαφέρον πέραν της γλώσσας, σε βιολογικές προσεγγίσεις.
Άλλωστε και ο ίδιος ο Freud, με την επιθυμία του να θεμελιώσει,
σε υλιστικές προϋποθέσεις τη ψυχανάλυση, επηρεάστηκε, έστω
πρόσκαιρα, από τη βιολογία της εποχής του και αυτό
αποδεικνύεται στο έργο του, “Προσχέδιο μιας επιστημονικής
ψυχολογίας”. Επίσης, ο Lacan αντιτίθεται στην πραγματολογική
λογική της αγγλοσαξωνικής ψυχανάλυσης, την “ψυχολογία του
εγώ”, και τις κεντρικές έννοιες αυτού του ρεύματος, όπως
“προσαρμογή” και “αυτόνομο εγώ”. Β) Η φράση “επιστροφή στο
Freud” συνδηλώνει ότι απαιτείται να επανέλθουμε στις
40