ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΟΣ

02. ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ
Heidegger: Η υπαρξιακή ανάλυση της γλώσσας
Σύμφωνα με το Heidegger η ομιλία έχει τις ρίζες της στην
οντολογική σύσταση του Dasein. Το φαινόμενο της ομιλίας δεν
δύναται να συνοψισθεί σε μια αποκλειστικά γλωσσική ή λογική
κατάσταση, και αυτό γιατί πρόκειται για μια υπαρξιακή
κατάσταση. Η παραπάνω θέση συνάγεται από μια Αναλυτική η
οποία προσδιορίζει τους καταστατικούς τρόπους του ανθρώπινου
υπάρχειν στον κόσμο. Η ομιλία συνιστά μια a priori τροπικότητα
με την οποία η συνείδηση κατανοεί τον εαυτό της όσο και τη
σχέση της προς τα υπόλοιπα όντα.
Η Heideggerιανή ερμηνευτική της γλώσσας θεμελιώνεται στην
πεποίθηση πως η προτασιακή δομή της γλώσσας δεν αποτελεί
παρά την τυπική έκφραση του υπαρξιακού τρόπου διανοικτότητας
του Dasein. Η βάση της γλώσσας εντοπίζεται στην ομιλία και όχι
στη γραμματική ή τη λογική. Η ομιλία είναι δομική ιδιότητα του
ανθρώπου, το είναι του ανθρώπου προβάλλεται στο μέλλον και,
με αυτή την έννοια, το είναι του ανθρώπου είναι πέραν του
ανθρώπου, στη σχέση του με τους άλλους ανθρώπους και με τα
άλλα όντα. Η διανοικτότητα, θεμελιώδης κατηγορία της
Heideggerιανής οντολογίας, νοείται ως η οντολογική δομή του
Ανθρώπινου Είναι που ο Heidegger χαρακτηρίζει ως μες-στονκόσμο-είναι,
αφού, όπως τονίζει, ο κόσμος μας είναι η άρρηκτη
ενότητα όλων όσων υπάρχουν και παρευρίσκονται πρόχειρα
ενώπιον μας και μέσω των οποίων αναλαμβάνεται η
πραγματοποίηση της ατομικής απόφασης και ευθύνης, του
ατομικού μπορώ-να-είμαι. Έτσι, λοιπόν, το Είναι νοείται ως
δυνατότητα-για-Είναι, η δυνατότητα, δηλαδή, θεωρείται
υπαρκτικό χαρακτηριστικό του Είναι και με αυτή την έννοια ο
άνθρωπος αντιμετωπίζεται ως δυνατότητα για ύπαρξη, η
πραγματικότητά του είναι η δυνατότητα για πραγματικότητα.
35