ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΟΣ

γυναίκας για να σιγουρευτεί ότι τα παιδιά που αναδέχεται
προέρχονται πραγματικά από το δικό του σπέρμα.
Θα λέγαμε ότι η δυαδική αντίθεση, άντρας-γυναίκα, συμπυκνώνει
το σύνολο των δυαδικών αντιθέσεων και, με αυτή την έννοια,
συνιστά μια μεταφυσική-ιδεολογική θέση. Και όταν λέμε
μεταφυσική-ιδεολογική θέση, εννοούμε την ουσιοκρατική
αντίληψη, η οποία θεωρεί ότι η έμφυλη δράση και οι έμφυλες
σχέσεις διέπονται από εγγενείς φυσικές ουσίες που προηγούνται
της ανθρώπινης δράσης και των συμβολικών αναπαραστάσεων
που τη νοηματοδοτούν.
Σύμφωνα, όμως, με τις κοινωνικές επιστήμες της εποχής μας, το
φύλο είναι κοινωνική σχέση και πολιτισμικό σύμβολο και όχι
δεδομένο της φύσης. Ο ισχυρισμός αυτός αποτελεί μια πολιτική
ρήξη με τη Δυτική κοινοτοπία του φυσικού προορισμού, συνιστά
επίσης αποδόμηση της επιστημονικοφανούς εκδοχής που
προσδίδει στην έννοια του βιολογικού αναλυτικό περιεχόμενο. Οι
κοινωνικές επιστήμες ανασύρουν το φύλο από το απυρόβλητο της
φύσης, το ξεσκεπάζουν από τα επιστρώματα φυσικότητας που το
είχε κρύψει η Δυτική μεταφυσική σκέψη.
Κύρια συνιστώσα του φιλοσοφικού κλίματος στο οποίο
συντελείται η ανακάλυψη του φύλου, ως αναλυτική κατηγορία,
είναι η θεωρία της κοινωνικής κατασκευής ή κονστρουκτιβισμός.
Η θεωρία της κατασκευής επικεντρώνεται στη δράση ως
διαδικασία στην οποία συγκροτείται, δηλαδή κατασκευάζεται, ο
κόσμος, μελετά τη δράση από τη σκοπιά των υποκειμένων της και
μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο συντελείται. Υπ’ αυτή την
έννοια υπερβαίνει το απλοϊκό δίλημμα ως προς την προτεραιότητα
του βιολογικού ή του κοινωνικού περιβάλλοντος,
θεωρώντας το φύλο ως συμβολική προϋπόθεση της ταυτότητας
του υποκειμένου, αλλά και κοινωνικό αποτέλεσμα της δράσης
τους. Το φύλο, δηλαδή, είναι σύμβολο, είναι μια πολιτισμική
κατηγορία με την οποία διαφοροποιείται το αρσενικό από το
θηλυκό. Ως κατηγορία σχέσης, ή ακόμα και στερεότυπο, το φύλο
είναι πολιτισμικά καθορισμένο, είναι πολιτισμική κατασκευή. Είναι
σύμβολο, η σημασία του οποίου διαφέρει από πολιτισμό σε
πολιτισμό και αυτό διαπιστώνεται από την ανάλυση της
33