ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΟΣ

αναλυθούν και να κατανοηθούν ιστορικά, δηλαδή χρονικά. Οι
συμπληρωματικές σχέσεις δεν είναι σχέσεις ισότητας, αλλά μιας
που αναφερόμαστε σε ιστορικές-κοινωνικές πραγματικότητες,
τότε μιλάμε για σχέσεις άνισης κατανομής της ισχύος.
γ. Αποδόμηση της δυαδικής αντίθεσης, άντρας - γυναίκα
Όπως έχουμε ήδη πει, στις “δυαδικές αντιθέσεις” ο ένας από τους
δύο πόλους της σχέσης έχει προνομιακή και πιο ισχυρή θέση
έναντι του άλλου, υπάρχει μια θετική αξιολογική-ιδεολογική
συνδήλωση του ενός πόλου της σχέσης έναντι του άλλου. Για
παράδειγμα, η δυαδική αντίθεση άντρας-γυναίκα συνδέεται,
παραδειγματικά, με τις δυαδικές αντιθέσεις, λογικόσυναισθηματικό,
πολιτισμός-φύση, σοβαρό-επιπόλαιο,
οργανωμένο-χαοτικό, στοχαστικό-αυθόρμητο, καθαρό-μιαρό
κ.λπ. Αυτές οι αρχετυπικές ψυχο-νοητικές μορφές συνιστούν
στεροτυποποιημένες συμβολικές αναπαραστάσεις που νοηματοδοτούν,
διαχρονικά, την ψυχο-κοινωνική οργάνωση του
φαντασιακού, την ιδεολογία, δηλαδή, των κοινωνικών σχέσεων
στα πλαίσια του εξουσιαστικού πολιτισμού. Όπως καταλαβαίνουμε,
το αντρικό συνδέεται με τον πρώτο όρο της σχέσης και
η γυναίκα με το δεύτερο. Οι νεώτερες ανθρωπολογικές και
πολιτισμικές έρευνες έδειξαν ότι οι παραπάνω φιλοσοφικές
κατηγορίες αναπτύχθηκαν με την ανάδυση της πατριαρχίας και τη
σύνδεσή της με το λογικό, το αφηρημένο και το διανοητικό, και
την υποτίμηση ή και ενοχοποίηση του αισθησιακού και του
συναισθηματικού.
Ο Freud στο “Ο Μωυσής και ο Μονοθεϊσμός” δείχνει τη σχέση
ανάμεσα σε τρία “συμβάντα του ίδιου τύπου”: το μωσαϊκό νόμο
που απαγορεύει την κατασκευή μιας αισθητής εικόνας του Θεού
(“εξού και η υποχρέωση να λατρεύουμε το Θεό τον οποίο δεν
μπορούμε να δούμε”), την ανάπτυξη του Λόγου (“έχει ανοίξει το
νέο πεδίο της διανόησης, στο οποίο ιδέες, μνήμες και συμπεράσματα
αποκτούν αποφασιστική σημασία, σε αντίθεση με την
κατώτερη ψυχική δραστηριότητα που περιλαμβάνει την άμεση
αντίληψη από τα αισθητήρια όργανα”) και, τέλος, την
αντικατάσταση της μητριαρχικής κοινωνικής ιεραρχίας με μια
αντίστοιχη πατριαρχική. Αυτό το τελευταίο περιλαμβάνει
31