ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΟΣ

γλώσσα και βέβαια με ποιά επιχειρήματα μπορούμε να
θεμελιώσουμε έναν τέτοιο ισχυρισμό; Ο Husserl κατανοώντας ότι
αυτά τα ερωτήματα δημιουργούν προβλήματα στη θεωρία του,
επιχείρησε να τα αντιμετωπίσει υποστηρίζοντας ότι μπορούμε να
επινοήσουμε μια γλώσσα που θα εκφράζει καθαρά τη συνείδηση
χωρίς να είναι υποχρεωμένη να δηλώνει νοήματα έξω από το νου.
Υπονοείται, δηλαδή, μια γλώσσα καθαρά ατομική. Τα ερωτήματα
όμως που προσπαθούσε να αποφύγει ο Χούσερλ τίθενται ακόμα
πιο επιτακτικά. Και αυτό γιατί σε μια ατομική γλώσσα τα
εσωτερικά της εκφωνήματα δεν θα σήμαιναν τίποτα. Το
επιχείρημα της ύπαρξης ατομικής γλώσσας έχει μακρά φιλοσοφική
παράδοση. Ως αρχή μπορούμε να θεωρήσουμε τον Descartes, που
υποστήριζε ότι η αφετηρία κάθε γνώσης και ερμηνείας εντοπίζεται
στην άμεση γνώση που αποκτούμε από τις νοητικές διεργασίες, το
περίφημο απόφθεγμα “σκέπτομαι άρα υπάρχω” αποδίδει αυτό τον
ισχυρισμό. Οι εμπειριστές, από την άλλη, υποστήριζαν ότι άμεση
γνώση αποκτούμε μέσα από την αισθητήρια αντίληψη και το
στοχασμό που αναπτύσσουμε γύρω από αυτήν και ο οποίος
συνιστά το θεμέλιο των πεποιθήσεών μας σχετικά με την ύπαρξη
των υλικών πραγμάτων και των υπόλοιπων έμψυχων όντων. Το
νόημα λοιπόν για τους εμπειριστές εδράζεται στην αισθητηριακή
εμπειρία. Αυτές οι απόψεις θεμελιώνουν το επιχείρημα για τη
δυνατότητα, ύπαρξης, ιδιωτικής γλώσσας.
Σ΄αυτό το σημείωμα, υποστηρίζεται ότι η εμπειρία των
αισθημάτων και των συναισθημάτων, διαφοροποιείται από
άνθρωπο σε άνθρωπο, εξαιτίας της μοναδικής κυτταρικής,
μοριακής, βιοχημικής και νευροφυσιολογικής σύστασης του
οργανισμού, αλλά και εξαιτίας του μοναδικού τρόπου που ο κάθε
άνθρωπος βιώνει την εμπειρία του και εννοιογραφεί-νοηματοδοτεί
την κοινωνική του ιστορία. Όλες αυτές οι διαστάσεις του
ανθρώπινου όντος δεν μπορούν να αντικειμενικοποιηθούν (να
πραγμοποιηθούν, να αναχθούν σε πράγμα), ούτε και να
μελετηθούν με “αντικειμενικό” τρόπο. Η υποκειμενική εμπειρία
συνιστά μια άρρητη, δηλαδή μη απεικονίσημη και μη αναπαραστάσιμη,
σωματο-ψυχο-νοητική κατάσταση. Η κατάσταση, την
οποία περιγράφουμε, οροθετείται από τη σύγχρονη φιλοσοφία
της νόησης, ως άρρητη υποκειμενική εμπειρία ή qualia. Από την
άλλη όμως, τα αισθήματα και τα συναισθήματα αναγνωρίζονται
139