ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΟΣ

λεκτικό τρόπο, δηλώνοντας αρέσκειες και απαρέσκειες, γνώμες,
λύσεις προβλημάτων. Παρόλο που είναι βουβό, επιδεικνύει
συνείδηση. Επιπλέον, γνωρίζουμε από τα ίδια πειράματα, πως
όταν ζητείται από το αριστερό-λεκτικό ημισφαίριο να δώσει μια
εξήγηση της εξω-λεκτικής ανακοίνωσης που έχει κάνει το δεξίβουβό
ημισφαίριο, η λεκτική εξήγηση δεν έχει καμιά σχέση με την
πραγματική αιτία της εξω-λεκτικής δήλωσης. Το ομιλούν
ημισφαίριο μας δίνει μια δευτερογενή λεκτική εκλογίκευση της
συμπεριφοράς του υποκειμένου, και όχι μια εξήγηση βασισμένη σε
πραγματικά γεγονότα (στα οποία εν προκειμένω έχει πρόσβαση
μόνο το βουβό ημισφαίριο). Έτσι, ο λεκτικός “εαυτός” (το
αριστερό-ομιλούν ημισφαίριο) μπορεί απλώς να εκλογικεύει τη
συμπεριφορά του υποκειμένου (η οποία εκπορεύεται από το δεξίβουβό
ημισφαίριο), όταν δεν έχει πρόσβαση στα πραγματικά
γεγονότα (την αιτία της συμπεριφοράς). Στην περίπτωση αυτή, το
βουβό ημισφαίριο έχει συνείδηση των πραγματικών γεγονότων,
ενώ το ομιλούν-αριστερό, έχει συνείδηση ενός ψέμματος. Στην
περίπτωση που αναφέρουμε, έχουμε τις διαφορετικές “βουλήσεις”
των δύο ημισφαιρίων. Το ένα μπορεί να εκφραστεί λεκτικά και το
άλλο όχι. Πιθανώς, επίγνωση αποκτάμε για τη δραστηριότητα του
ομιλούντος αριστερού, ενώ για τη “βούληση” του δεξιού
απαιτείται “Διερμηνεία” (Gazzaniga).
Η σχέση γλώσσας - σκέψης - θεωρίας του νου
Ο Καρτέσιος έγραψε ότι η γλώσσα ανήκει μόνο στον άνθρωπο και
είναι βέβαιο ότι κανένα άλλο είδος επικοινωνίας μεταξύ των ζώων
δεν προσεγγίζει τη λεπτότητα, τον πλούτο των συμβόλων, το
πολυσύνθετο εν τέλει της ανθρώπινης γλώσσας. Στο 5ο μέρος του
“Λόγου περί της μεθόδου” παρατηρεί “οι κίσσες και οι παπαγάλοι
μπορούν να προφέρουν λόγια όπως και εμείς, μα δεν μπορούν,
ωστόσο να μιλούν όπως εμείς, δείχνοντας δηλαδή πως
σκέφτονται τα όσα λένε”. Βέβαια η ιδιαιτερότητα της γλωσσικής
δραστηριότητας προϋποθέτει τη λογική σκέψη, η οποία θεωρείται
για τον Descartes “όργανο καθολικό που μπορεί να χρησιμεύσει
σε κάθε είδους συντυχίες”. Ο Chomsky φαντάζεται πως η ιδιότητα
που ο Καρτέσιος αποδίδει στη λογική αντιστοιχεί στο γεγονός
πως η ανθρώπινη γλώσσα παράγεται από κανόνες, οι οποίοι πάνω
135