ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΟΣ

τον τρόπο σκέψης. Η θέση αυτή του Αριστοτέλη υπάγεται στη
γενική θεωρία του νου που ανέπτυξε. Σύμφωνα με τον
Αριστοτέλη, αντιλαμβάνομαι σημαίνει διαμορφώνω στο νου μου
μια εικόνα παρόμοια με την εικόνα των πραγμάτων, γνωρίζω,
επίσης, σημαίνει πως κάποιο από τα πράγματα του κόσμου
υπάρχει στο νου μου. Με λίγα λόγια: η νοητική αναπαράσταση
του πράγματος είναι της ίδιας τάξης με την εικόνα της. Στην
προκειμένη, η σκέψη αναπαριστά τον κόσμο και η γλώσσα
αποδίδει σημασίες στα αναπαριστώμενα από τη σκέψη, οπότε η
σκέψη προηγείται της γλώσσας. Το ερώτημα που τίθεται στην
Αριστοτέλεια προβληματική είναι αν η αναπαράσταση είναι της
ίδιας φύσης με αυτό που αναπαριστά και, το συναφές ερώτημα, αν
νους και ύλη είναι της ίδιας οντολογικής φύσης; Ο Αριστοτέλης
φαίνεται να απαντά καταφατικά. Από τον Descartes και μετά η
αναπαράσταση δεν είναι της ίδιας φύσης με το αναπαριστώμενο, ο
δυισμός επανέρχεται....
Ας επιστρέψουμε στη θέση που υποστηρίζει ότι η γλώσσα
καθορίζεται από τη σκέψη. Τα επιχειρήματα που αναπτύσσονται
για να τεκμηριώσουν αυτή τη θεωρία, συνοψίζονται στα
ακόλουθα: Η σκέψη ως ανθρώπινη ικανότητα προηγείται χρονικά
στην εξέλιξη του ανθρώπινου είδους, ενώ η γλώσσα εμφανίστηκε
αργότερα. Παρόμοια αναπτυξιακή ακολουθία παρατηρείται και
στα μικρά παιδιά. Αρχικά αναπτύσσουν νοητικές ικανότητες,
κατορθώνουν να επιτελούν σύνθετες και περίπλοκες γνωστικές
λειτουργίες, προτού κατακτήσουν πλήρως τη γλώσσα. Όλες οι
γλώσσες του κόσμου παρουσιάζουν μεταξύ τους περισσότερες
ομοιότητες παρά διαφορές, και αυτό γιατί η αντίληψη και η γνώση
του περιβάλλοντος κόσμου επηρεάζεται κυρίως από το επίπεδο
γνωστικής ικανότητας και σε μικρότερο βαθμό από τη γλώσσα
που χρησιμοποιούν. Η απόκτηση από ένα άτομο ποικίλλων και
διαφοροποιημένων αλλά συνώνυμων λέξεων, για μια εννοιολογική
κατηγορία (οικογένεια), υποδηλώνει ότι αυτό διαθέτει την
εμπειρία και τη γνώση όλων των εννοιών της κατηγορίας. Επίσης,
σε διάφορα είδη “ανώτερων” ζώων, εμφανίζεται κάποια μορφή
σκέψης, δίχως να διαθέτουν ένα γλωσσικό σύστημα ανάλογο με
το ανθρώπινο.
119