ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΟΣ

υπόθεση: οι ιδέες και η ύλη
συνιστούν τα άκρα ενός φάσματος/συνεχούς
με διαβαθμίσεις,
κοινές ιδιότητες και διαφορετικές
εκφάνσεις. Η αμφισύνδεση αυτών
των “δύο” κόσμων στη συνείδηση του παρατηρητή δημιουργεί τις
έννοιες με τις οποίες ο ιστορικός άνθρωπος συλλαμβάνει αυτούς
τους “δύο” κόσμους. Αυτό το συνεχές φάσμα που αναφέρουμε
τέμνεται/διαχωρίζεται από τη συνείδηση του παρατηρητή, αλλά,
παράλληλα, επανασυνδέεται με τα εκάστοτε γνωστικά σχήματα
που έχει στη διάθεσή του ο
ιστορικός άνθρωπος. Δεν
μπορού-με να παρατηρήσουμε
το συνεχές φάσμα, γιατί κάθε
φορά που το παρατηρούμε
(παίρνουμε απόστα-ση από
αυτό) το τέμνουμε. Ενώ
είμαστε φορείς του φάσματος,
εντούτοις, για να το σκεφθούμε
και να το γνωρίσουμε,
παίρνουμε απόσταση. Η συνείδηση
δηλαδή το τέμνει, αλλά
είναι η ίδια η συνείδηση που
αναγνωρίζει το γεγονός της
τομής. Όπως λέμε στη σύγχρονη
φυσική, δεν μπορούμε
να προσδιορίσουμε με ακρίβεια
και ταυτόχρονα τη θέση
και την ορμή ενός ηλεκτρονίου,
πράγμα που καθιστά
αδύναμο τον αιτιοκρατικό
τρό-πο θεώρησης των πραγμάτων
και γενικότερα ανέφικτη,
στον τομέα της φυσικής,
την αρχή της αιτιότητας, σύμφωνα με την οποία από μια
καθορισμένη αιτία συνάγεται αναγκαστικά ένα αποτέλεσμα. Η
παρατήρηση “βλέπει” κάθε φορά το σωματίδιο είτε ως κύμα είτε
ως σωματίδιο, όχι ταυτόχρονα ως κυματο-σωματίδιο. Αυτή η θέση
συνιστά την περίφημη αρχή της απροσδιοριστίας, και έτσι ο
115