ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΟΣ

πειραματιστής, και πειραματιστής μπορεί να είναι είτε η
συνείδηση του παρατηρητή είτε η ίδια η μετρητική συσκευή. Αυτό
σημαίνει ότι ο τρόπος εκδήλωσης των κβαντικών φαινομένων
είναι πλαισιοκρατική, συναρτάται, δηλαδή, από το εξηγηματικό
πλαίσιο, οποιαδήποτε γνωστική προσπέλαση του φυσικού κόσμου
εμπεριέχει, ως αδιαχώριστη συνιστώσα, την προθετικότητα του
υποκειμένου, του παρατηρητή.
Η παρατηρούμενη πραγματικότητα δεν συνιστά ένα αντικείμενο
που ανακαλύπτεται από τον παρατηρητή, αλλά συν-διαμορφώνεται
από την πειραματική και ερευνητική στάση και την
έλλογη και σκόπιμη δράση του υποκειμένου. Έτσι λοιπόν, ο
φυσικός κόσμος και οι εκφάνσεις του συνιστούν συναρτησιακή
κατηγορία. Και όταν λέμε συναρτησιακή, εννοούμε ότι ο φυσικός
κόσμος δεν έχει μια ύπαρξη προ-δεδομένη ή προ-καθορισμένη
που τίθεται προς περιγραφή από κάποιο εξωτερικό σημείο
αναφοράς. Αντίθετα, ο φυσικός κόσμος και η μη διαχωρίσιμη δομή
του συναρτάται με τη συμμετοχή του γνωρίζοντος υποκειμένου.
Δηλαδή, η μη-διαχωρίσιμη δομή της κβαντικής θεωρίας και τα
πειραματικώς επικυρωμένα χαρακτηριστικά, που αναφύονται από
αυτήν, και η πλαισιοκρατική περιγραφή του φυσικού κόσμου
καθιστούν το γνωρίζον υποκείμενο αναπόσπαστο τμήμα του
φυσικού κόσμου.
Το γνωρίζον υποκείμενο νοείται, πλέον, ως ύπαρξη εις-τον-κόσμο
και όχι ως ύπαρξη που τίθεται απέναντι από τον κόσμο, όπως στην
παραδοσιακή απεικοινιστική θέση. Το ερώτημα είναι αν υπάρχει
μια ανεξάρτητη πραγματικότητα, πέραν από το νοητικό ενέργημα
του γνωρίζοντος υποκειμένου ή αν ο κόσμος κατασκευάζεται από
το νοητικό ενέργημα; Η πρώτη θέση μας παραπέμπει στο
ρεαλισμό και η δεύτερη στην κατασκευασιοκρατική θεώρηση,
απότοκη του ιδεαλισμού. Μπορούμε να διατυπώσουμε
διαφορετικά το ερώτημα: ο κόσμος είναι Ύλη-Ενέργεια ή Ιδέα;
Η θέση που υποστηρίζεται σ΄αυτό το κείμενο είναι ότι ο κόσμος,
ως “πράγμα καθεαυτό”, είναι απρόσιτος και γνωστικά απροσπέλαστος.
Από αυτή τη θέση δεν συνεπάγεται η απόρριψη της
ανεξάρτητης πραγματικότητας από τη νόηση (οντικής πραγματικότητας),
όπως υποστηρίζεται από τις διάφορες ιδεαλιστικές
112