ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΟΣ

βάση, μιας που υπάρχουν κοινωνίες που δεν αναζητούν κάποιο
υπονόημα, δυνάμει κάποιας υποτιθέμενης παραβίασης μιας αρχής.
Όπως αναφέρει ο Έλληνας εθνογλωσσολόγος, Τσιτσιπής, «στη
Μαδαγασκάρη, στον υπαινικτικό λόγο των αντρών, τα μέλη της
κοινότητας δεν αναζητούν κάποιο υπονόημα. Είναι μέσα στη
διαδραστική νόρμα οι άνδρες να μιλούν υπαινικτικά και αυτή η
επικοινωνιακή πρακτική δεν γεννάει υπονόημα».
Ο Austin και η Γλωσσική Φαινομενολογία
«Η σκέψη δεν έχει νόημα πριν από την πράξη, έτσι και η
γλώσσα δεν έχει νόημα πριν από τη χρήση της», Wittgenstein
Η γλωσσική πράξη ή ομιλιακή πράξη (speech act), συνιστά την
κεντρική εννοιολογική μονάδα των κλάδων που ασχολούνται με
τη χρήση της γλώσσας, τόσο της Αναλυτικής φιλοσοφίας,
ειδικότερα όμως της Πραγματολογίας και της Εθνογραφίας της
ομιλίας. Η γλωσσική πράξη είναι η πράξη που επιτελείται με τον
προφορικό ή γραπτό λόγο και δηλώνει ταυτόχρονα την πρόθεση
του ομιλητή: δήλωση, υπόσχεση, παράκληση, απειλή, επιθυμία
κ.ο.κ. Η παραγωγή λέξεων, φράσεων και προτάσεων, χαρακτηρίζεται
ως γλωσσική πράξη μονάχα όταν και εφόσον πραγματοποιείται
στο πλαίσιο της γλωσσικής επικοινωνίας και επομένως
προϋποθέτει κάποιο σκοπό. Ο Austin ανήκε στο φιλοσοφικό
ρεύμα της αναλυτικής φιλοσοφίας που είχε κωδικοποιηθεί ως
φιλοσοφία της κοινής γλώσσας (ordinary language). Τα μέλη
αυτού ρεύματος είχαν επιφυλάξεις για την τυποποίηση και τις
σαφείς διακρίσεις της σκέψης και της γλώσσας. Χαρακτηριστική
είναι η περίπτωση του Austin, που δεν δημοσίευσε εν ζωή ένα
πλήρως επεξεργασμένο κείμενο για τη «θεωρία» του, των
γλωσσικών πράξεων. Ό,τι έχει δημοσιευθεί, μετά θάνατο, είναι
άρθρα σε διάφορα περιοδικά και διαλέξεις που καταγράφηκαν από
φίλους και μαθητές του.
Ο Austin περιγράφει καίρια την αποστολή μιας λεκτικής πράξης:
«How to do things with words». Έτσι ο σκοπός μιας γλωσσικής
πράξης είναι διττός: α) Ο ομιλητής, αφενός, θέλει να γίνει
αντιληπτός και κατανοητός από το συνομιλητή του, δηλαδή
103