EUSKADIKO KOOPERATIBEN LEGEAREN GAINEKO IRUZKINAK

BAZKIDEAK
4.6.2. Iruzkin orokorra eta esanahi praktikoa
EKLren 23. artikuluaren 1. atalak, numerus apertus zerrenda gisan, kooperatiba bateko
bazkide orori dagokion eskubideen gutxieneko eta beharrezko edukia ezartzen du. Horrela
ondorioztatzen da f) letran, bazkideek «legeetan eta estatutuetan» ageri diren gainerako
eskubideak izango dituztela xedatzen baita.
Bazkide batek beti izan behar dituen eskubide zehatzak honako bost hauek dira, haiei
dagozkien iruzkin eta guzti. Beraz, funtsezko eskubideak dira. Gainera, gehiengoa ezinbesteko
tresna da NKAren printzipio kooperatiboak, EKLren 1. artikuluan ageri direnak, gauzatzeko,
xedapen hori kooperatibaren kontzeptuan bertan txertatzen baitu, era honetara: printzipio
horiek betetzeko betebeharra, eta, aldi berean, kooperatibaren egitura eta funtzionamendua
lege horren esparruan aplikatzen diren printzipio horietara egokitzeko betebeharra.
a) Kooperatibako organoetako karguetarako hautatzea eta hautatuak izatea: azken finean,
bazkideen kudeaketa demokratikoari buruzko bigarren printzipio kooperatiboaren bi
aldeak dira, eta, beraz, eskubide politikoa da.
Hasiera batean, kooperatibako organoetako karguak aukeratzeko eskubidea, edo
sufragio aktiboa, bazkideen eskubide esklusiboa da, eta, oro har, batzar orokorraren
bidez gauzatzen da. Hala ere, EKLren 47.2 artikuluak ezarritakoari jarraiki, honako
hau zehaztu behar da: «estatutuek batzar orokorrak aukeratzea aurreikusten ez
badute, administratzaileek presidentearen eta idazkariaren karguak hautatuko
dituzte beren kideen artean. Estatutuetan aurreikusi ahal izango da, halaber,
idazkaria kooperatibako bazkidea edo kontseilaria ez izatea».
Bestalde, bazkideek kooperatibako organoetako karguetarako hautatuak izateko
eskubidea nahitaez lotuta dago, EKLren 22.a) artikuluaren arabera, «hautatuak izan
diren karguak onartzeko» betebeharrarekin. Hala eta guztiz ere, zehaztu behar da ezen,
hasiera batean, sufragio pasiborako eskubide hori eskubide absolutua dela dirudien
arren, mugarik gabe, zinez, bazkideek zenbait baldintza edo eskakizun betetzearen
mende egon daitekeela. Hala, administratzaileetako bat izateko aukerari dagokionez,
EKLren 44. artikuluak ezintasunari eta debekuei buruz ezartzen dituen zedapenak
bete behar dira. Bestalde, badirudi EKLren 53.2 artikuluak dakarren edukitik
ondoriozta dezakegula, zaintza-batzordeko kide izateko, ohoragarritasun, lanbidegaikuntza
eta esperientzia tekniko edo enpresarialari buruzko baldintza egokiak
bete behar direla organo horren eginkizunak garatuko badira, baldintza horiek eska
dakizkiekeelako batzorde horretako kide izan ahal diren bazkide ez diren pertsonei.
Bestalde, errekurtsoen batzordeari dagokionez, EKLren 58.2 artikuluak zehazten
du, alde batetik, «zuzenbide osoko bazkideak baino ezin izango direla izan organo
horretako kide, baldin eta estatutuetan eskatzen diren antzinatasun, kooperatibako
eskarmentu eta egokitasun-baldintzak betetzen badituzte», eta, bestetik, pertsona
horiek ez dutela inolako kargurik izan behar sozietatean. Era berean, kontuan izan
behar da bazkide jakin batzuk ezin izango direla sozietate-karguetarako hautagai
izan, zehapen-araubidea aplikatuta.
Are gehiago, administratzaileen batzari gagozkiola, baliteke batzar orokorrak
hautatzen dituen kide batzuk bazkideak ez izatea, baldin eta estatutuek horretarako
76