EUSKADIKO KOOPERATIBEN LEGEAREN GAINEKO IRUZKINAK

KOOPERATIBAK ETA ADMINISTRAZIO PUBLIKOA
156. artikuluak gizarte-ekimeneko kooperatiben deklarazioa dakar; dena dela, horien
araubidea, betekizunak eta prozedura ere geroko erregelamendu bidezko garapenera igorri
du. Kalifikazio horrek bereizi egingo ditu zeinahi gizarte-bazterkeria pairatzen duten
pertsonak laneratzea helburu duten kooperatibak “eta, oro har, merkatuak asetzen ez dituen
gizarte-beharrak asetzea helburu dutenak”. Gizarteratzeko kooperatibetatik bereizten dira
(133. eta 134. artikuluak) “irabazi-asmorik ez dutelako”, zeinahi gizarte-bazterketa pairatzen
duten pertsonak laneratzeko eginkizunean gainjartzen diren arren. Erregelamendu bidezko
garapenak argituko du zehazki zeri buruz ari den.
Kooperatibismoa sustatzeko eta hedatzeko neurriei buruz, 157. artikuluak berritasun
batzuk dakartza aurreko legeriarekin alderatuta. Lehen paragrafoak, kooperatibismoaren
printzipioak eta balioen azterketa eta zabalkundea sustatzeari buruzko printzipioen
adierazpena egin du. Gainera, botere publikoek teknologia- eta antolaketa-berrikuntzarako
sarbidea erraztuko dutela eta kooperatibetatik sortzen diren ekimenak bultzatuko dituztela
adierazi du. Gure aburuz, jarraian datorrenaren, hau da, sustapen-neurrien, aurkezpena da.
Arauak dakartzan berritasunen artean, honako hauek nabarmendu behar ditugu.
Euskal kooperatiba-mugimenduak kontsulta- eta erabaki-esparruetan eta dagozkion
ordezkaritza instituzionaleko organismoetan duen ordezkagarritasuna ziurtatzea, bai eta
araudia pixkanaka-pixkanaka sendotzea ere. Azkena, arestian ikusi dugunez, 156.1 artikuluak
ezarritako baldintzen arabera eta euskal mugimendu kooperatiboaren bitartez egingo da.
d) idatz-zatiak argi eta garbi jaso du kooperatibek diskriminazio positiboa izan behar dutela
kontratazio publikoan; bada “administrazio-klausulen agirietan jasotzen diren berdinketa
hausteko irizpideen artean, kooperatiba-sozietateen lehentasunezko eskubidea agertu behar
da kontratuak esleitzerakoan”, argi baitago legegileak enpresa-eredu hori sustatzen eta
“lehenesten” duela. Pentsatzekoa da manu horrek doktrina-eztabaidaren bat sortuko duela,
baita administrazioarekiko kontratista izan nahi duten enpresen arteko auziren bat ere, baina
lehenengo berdinketaren zain egon beharko da xedapen horren ibilbidea ikusteko.
g) idatz-zatiak etxebizitza-kooperatibek titulartasun publikoko lurrak zuzeneko esleipensistemaren
bidez eskuratzeko aukera murrizten die onura publikoa aitortutako etxebizitzakooperatibei.
Ez dakit bereizketa honen asmoa zein den, baina iruzkindu egin behar dela
uste dut.
Kooperatiben ikuskaritzari dagokionez (158. artikulua) lege berriak ez dakar berritasun
handiegirik; egia esatera, lege-proiektua, eta gure ustez legegilea, asmo handikoak ziren
kooperatiba-ikuskaritzaren gaian, eta hura gauzatzeko organoak ere proposatu zituzten,
baina araua izapidetzean izandako gorabeheren ondoren (aurreko ataletan aipatutakoak),
emaitza ez da, alafede, espero zena.
Ikuskapen-funtzioa prebentziozkoa dela nabarmendu du, eta aldeztu du aurretiazko
errekerimendua egitea “arau-haustearen akta” baino lehen, baldin eta eskubide legitimoen
titularrei zuzeneko kalte-galerak saihestu badaitezke.
Kooperatiben arau-hausteei dagokienez (159. artikulua), lege berriak berariazko artikulu
batean jari ditu, eta, zalantza barik, hori argigarriagoa da.
Hala, arau-hausteei gagozkiela, zioen azalpenean arau-hausteen araubidearen berrikuspena
iragarri da, 4/1993 Legearen indarraldi luzearen ondotik, “batez ere, kontuan harturik euskal
568