EUSKADIKO KOOPERATIBEN LEGEAREN GAINEKO IRUZKINAK

XEDAPEN OROKORRAK
5/2011 Legearen arabera (5. artikulua), eta haren balioak eta printzipioak “jarraibide” gisa
kalifikatuta daude (4. artikulua), kooperatibismoaren printzipio historikoetan funtsatzen
baitira. Nolanahi ere, arau horrek aditzera ematen du gizarte-ekonomiako erakundeak euren
arau oinarrizko eta berariazkoen bidez arautuko direla.
Egia esatera, kooperatiba-sozietatea arautzen duen lehenengo tituluak oreka bilatzen du,
sozietate-mota berezi horren izaera kooperatiboaren −haren balioetan islatuta− eta enpresajarduera
errazteko bidearen arteko ezkontza; bi alderdi horiek etengabeko ika-mikan daude
eta, aplikazio praktiko luzean, kooperatiba-izaera bereizgarriaren nolabaiteko lausotzea ekar
lezakete.
Horregatik, kooperatibaren definizioan (1. artikulua) kooperatiba-printzipioetara
berariaz jotzeak, gainera, sozietate-mota berekia zilegitzen duen kooperatibaren nortasuna
azpimarratzeko balio du, , haren aplikazioa indartzeko.
1.1.2.2. Berrikuntzaren izaera eta indarra
Egia esatera, berrikuntza formala da; izan ere, 4/1993 Legeak ezartzen zuen printzipio
kooperatiboetara jotzea, besterik gabe, uler eta aplika zitekeen, nahiz eta horretan berenberegi
aipatu ez.
1.1.2.3. Esanahi praktikoa
Hala ere, arau berriak egindako lan osagarriak, interpretazio-ondorio praktikoetarako,
1993an sartutako aipamenari eusten dio: printzipioak lege honen esparruan aplikatuko dira.
Hau da, legearen arauketa zehatzak interpretatzen du nola aplikatu behar diren aplikatzen
zaien kooperatibetan. Nolanahi ere, informazio-izaerako funtzionalitate juridikoa betetzen
dutela ulertu behar da, Kode Zibilaren 1.4 artikuluak Zuzenbidearen printzipio orokorren
ildoan xedatzen duenaren antzekoa.
Bestalde, manua urratzeak arau-hauste oso astuna dakar (159.2.c) artikulua), betiere arauhaustea
agerikoa bada −1993ko arauak ez zekarren halako kalifikaziorik−; beraz, ulertu behar
dugu sozietatearen ohiko funtzionamenduan eta antolamenduan printzipio kooperatiboak
behar bezala ez betetzea hainbesterainoko urratzea da, ezen ezin da kooperatibatzat jo.
Izaera hori bereziki larria da kooperatiba-printzipioen arau-hausteari dagokionez, eta
berretsi egiten da urratze hori kooperatibaren kalifikazioa kentzeko arrazoia bada; izan
ere, 11/2019 Legearen 161. artikuluaren 1. zenbakiaren a) letrak esanguratsua izan dadila
galdatzen du, behin eta berriro gertatzeaz gainera. Garrantzi hori ez zen agertzean lehenago
indarrean zegoen arauan, eta adierazgarria da Euskadiko legelariak, 2019an, kooperatiba
deskalifikatzeko arrazoia berariaz jaso nahi izatea inguruabar horren zioz, oso larria baita
deskalifikazio-prozedura has dadin.
Ikuspegi instituzionaletik, Euskadiko Kooperatiben Goren Kontseiluak esleituta dauka
printzipio kooperatiboak betetzen direla zaintzeko eginkizuna –eta eskumen hori garatu
behar da−, batez ere, kontrol demokratikoa eta bazkideen parte-hartze ekonomikoa (11/2019
Legearen 165.2.c) artikulua; hori guztia garatu behar da, legez aitortuta dituzten eskumenak
20