EUSKADIKO KOOPERATIBEN LEGEAREN GAINEKO IRUZKINAK

BAZKIDEAK
arrazoien edo ezinbesteko zergatien larritasuna dela eta, erabaki hori beharrezkotzat jotzen
bada kooperatibaren bideragarritasun ekonomikoari eusteko. Gainera, kasu horietan, baja
nahitaezkoa izango dela eta justifikatutzat joko dela ezarrita dago.
Horren haritik, ezarrita dago aipatutako sozietate-organoek «kooperatiban baja eman
behar duten bazkide langileen edo lan-bazkideen kopurua eta identitatea» zehaztu behar
dituztela, baina artikulu horren 1. atalean eteteei buruz adierazitakoaren aurka, ez da
zehaztu baja emango zaien bazkideen hautapenak justifikatua izan behar duela. Hala ere,
arrazoizkoa eta desiragarria dirudi estatutuetan irizpide objektiboak ezartzeak kooperatiban
baja emango zaien bazkideak edo kolektiboak zehaztu daitezen. Are gehiago, kaleratze
kolektiboen kasuetan, lan-legeriak ezartzen badu hitzarmen kolektiboaren zioz kolektibo
jakin batzuen aldeko iraupen-lehentasunak ezarri ahal izango direla, hala nola familia-kargak
dituzten langileen, adin jakin batetik gorakoen edo desgaitasunen bat duten pertsonen aldeko
lehentasunak, arrazoi handiagoz, lehen kooperatiba-printzipioaren arabera (borondatezko
atxikipen irekiari buruzkoa), eta zazpigarren printzipioaren arabera (komunitatearekiko
interesari buruzkoa), kooperatiben estatutuetan ere kolektibo jakin batzuentzako lehentasunirizpideak
ezarri beharko lirateke.
Berriro ere, arrazoi ekonomiko edo teknikoak, edo antolakuntzako, ekoizpeneko edo
ezinbesteko arrazoiak zehaztu gabe daudenez, hasteko, arrazoi edo zergati horien esanahia
eta irismena zehaztu daitezke estatutuetan. Baina kooperatibak bere burua erregulatu ezean,
EKLren 107.3 eta 21.2 artikuluetan xedatutakoarekin bat etorriz, lan-legeriaren xedapenak
aplikatu beharko dira analogiaz, eta, zehazkiago, Langileen Estatutuaren Legearen Testu
Bateginaren 51. artikuluan jasotzen diren zergati horien definizioak. Hala eta guztiz ere,
LELTBn ere ezinbesteko arrazoia zer den definituta ez dagoenez, badirudi jurisprudentziak
emandako definizio klasikoari jarraitu behar zaiola; hala, jurisprudentziaren arabera,
ezinbesteko arrazoia gerta dadin, funtsezkoa da arruntean ezohikoa den gertaera bat jazotzea,
eta, horregatik, aurretiaz ezin aurreikus daitekeena, enpresa-antolamendutik kanpoko jatorria
duena, aparteko larritasuna eta ezin saihestuzkoa dena.
Dena den, horien definizioen edo zehaztapenen arabera aipatutako arrazoiak egon ala ez,
legegileak «kooperatibaren bideragarritasun ekonomikoari eustea» delako azken helburua
hizpide darabilenez, arestian azaldutako arrazoiengatik nahitaezko bajak emateko, ez da
nahikoa egoera ekonomiko negatiboa egotea, diru-sarrera arrunten edo salmenten murrizketa
gisa antzemandakoa, edo antolaketa, teknika edo ekoizpenari lotutako arrazoi huts gisa
identifikatutakoa; alabaina, sinesgarriro justifikatu beharko da nahitaezko bajak funtsezkoak
direla kooperatibak iraungo badu. Ez da ahaztu behar, bestetik, hainbat balio, hala nola
autolaguntza, berdintasuna, ekitatea eta elkartasuna, kooperatiben berezko ezaugarriak direla
eta kooperatibek ere parte hartzen dutela gizarte-ekonomiari atxikitako erakundeen printzipio
orientatzaileetan, hots, Gizarte Ekonomiari buruzko Legearen 4. artikuluak jasotakoetan,
besteak beste, enplegu egonkorra eta kalitatezkoa sortzea. Horregatik, nahitaezko baja behar
bezala justifikatu beharko da.
Gizarte Segurantzari begira, kooperatibak langabezia-prestazioa sorraraz dezakeen
araubideren batean sartzen bada, langabezia-prestazioa eten zaien bazkideek prestazioak
eskuratu ditzaten, baja horiek bideratzeko, beharrezkoa izango da lan-agintaritza eskudunak
berrestea kooperatibak alegatutako arrazoi horiek badirela, ekainaren 19ko 1043/1985 Errege
106