E82092_Fizyka ZR LO kl.3
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
16. Naładowana cząstka w polu magnetycznym<br />
ZJAWISKO ZORZY<br />
można porównać do efektu obserwowanego<br />
w lampach jarzeniowych:<br />
strumień naładowanych cząstek<br />
wzbudza napotkane atomy, a te emitują<br />
światło podczas powrotu do stanu<br />
podstawowego.<br />
Barwa emitowanego światła zależy<br />
od składu gazu i panujących w nim warunków.<br />
Najwyższe „pasma” zorzy powstają<br />
w bardzo rozrzedzonej atmosferze,<br />
na wysokości około 200 km, gdzie atomy<br />
wzbudzonego tlenu mogą emitować światło<br />
czerwone. Niżej, w gazie o większej<br />
gęstości, dominuje światło o zielonej barwie.<br />
Ze względu na właściwości ludzkiego<br />
oka jest to najłatwiej dla nas dostrzegalna<br />
część zorzy. W czasie szczególnie silnej<br />
aktywności słonecznej może się zdarzyć,<br />
że cząstki wiatru słonecznego wzbudzą<br />
molekuły azotu i tlenu na wysokości poniżej<br />
100 km; wtedy możliwe jest zaobserwowanie<br />
emisji m.in. światła niebieskiego.<br />
Często strumień cząstek jest ukształtowany<br />
tak, że zorza przybiera formę pozawijanych<br />
kurtyn o różnej intensywności, a postrzegana<br />
barwa zorzy zależy od intensywności<br />
poszczególnych składników, czasem<br />
wytwarzanych na różnych wysokościach.<br />
W POLSCE<br />
niestety rzadko mamy możliwość podziwiania<br />
zorzy polarnej. Szansa na obserwację<br />
tego pięknego zjawiska pojawia się w czasie<br />
zwiększonej aktywności Słońca, co następuje<br />
w 11-letnim cyklu.<br />
Jednak nawet wtedy zdecydowanie łatwiej<br />
będzie dostrzec zorzę w północnych regionach<br />
Polski, np. na Suwalszczyźnie (na<br />
zdjęciu). Występujące u nas zorze często<br />
mają czerwone zabarwienie, gdyż obserwujemy<br />
światło emitowane w najwyżej<br />
położonej części atmosfery. Dobrze znaną<br />
z arktycznych zórz zieleń można czasem<br />
zauważyć nisko nad horyzontem. Niestety<br />
zanieczyszczenie nieba światłem ulicznych<br />
latarni zazwyczaj skutecznie uniemożliwia<br />
jej zauważenie. Zdecydowanie łatwiej jest<br />
dostrzec to zjawisko z dala od dużych miast.<br />
NA INNYCH PLANETACH<br />
UKŁADU SŁONECZNEGO,<br />
z własną atmosferą, także występują zorze.<br />
Te najbardziej rozbudowane były obserwowane<br />
w atmosferach Jowisza i Saturna, m.in. w podczerwieni<br />
i ultrafiolecie. Obserwacje silnych linii emisyjnych<br />
wodoru przy brązowym karle LSR J1835+3259 także<br />
przypisuje się aktywności silnych zórz w jego atmosferze<br />
– jest to pierwsza detekcja tego typu zjawiska poza<br />
Układem Słonecznym.
Change language