SÃŽYASi YA KURDAN
SÃŽYASi YA KURDAN SÃŽYASi YA KURDAN
Ew propagande u gotinSn dgi Mele SeHm G havriySn wi, heta destpêka Şerê CihanS yS Yekem berdewam bG.WextS şer destpêkff, serbazS Tffkan SrişS bmn ser konsolosxana Rusya, w8 talan kirm G Mele SeUm û havriySn wi gfftm.fer- manaji bo wan hatibG dayin d bi ci kffin 4dam kffin.(70) WS bS rehmi Q zora dewIetS h diji Kurdan dihat kffin, kerb, kin Q rUcek mezin di nav gel de h hember zilm G zori- ya Tffkan peyda kffibû. Di gelek navçên KurdistanS de berxwedanSn çekdari, berdewam bûn. DamştiwanSn bajarS ErzummS, her wek ber8, razi nebGn ku bac u xeracS bidin. XwenişandanSn mezin h bajare Erzincane peyda bGn.(71) Çirkov, di vi wari de nivisibG : "Di nav Kurdan de, tevge- rek mezm heye. Li bajarSn der G doran deng digdiijm me, tS gotm ku, Kurd çek G tifaqan peyda dUcin ji bo serihil- danen din Sn nQ.(72) Heta serokSn Komita tttihad G Tera- qi di avina xwe ya 4 8 Nisana 1914 an de, itiraf kffin G di ser de jî, mesela serihUdana BitUsS, bi awakî resmi dane xwu- ya kffin ku ev mesele 8di nema ye û hatiye bêdengkmn. LêbelS, mesela Kurdan, h8 wS gelek zehmeti G alozi ji bo wan derine u tefandma w8 zehmet e."(73) Di rapora xwe de bivi awayî nerina xwe didomine:"Ew eskerSn TffkiyS ku daye anîn, ger ku bigUuje BitHsS, b^arSn din Sn der u piştên BitKsS de, hêviyek dS hebe."(74) (70) Elaeddin Seccadi, Şoreşa Kurd G Cumhuriyeta IraqS, Bexdat 1959, rup. 52. (71)M.S.Lazeriyev, Aji.d. ,rGp. 216. (72) A.V.P.R. , Aji.d. , rGp. 59. (73) A.V.P.R. , bingeh , Arşîva Siyasi, 1914, 482, D.3311, rGp. 27. (74) Aji.d. 172
Talat Paşa, WezirS Hindur ê Tffkîyê, waHyê BitUsS agah- dar kff eger Kurd serihiUanek: dm pêwist bikm, hewc^eye fermana idara awarte derine. (75) Pişti van bQyeran, ji bo dySn kffdayetiyS h BitKs G MuşS xarûySn nu ava kmn.(76) Ew zilm û zora Tffkan, Kurdan bêdeng nekff. Ji ber ku, Kurdan xwe ji bo xebateki nQ didan ser hev. Çirkov, deng Q behsen karbidestSn Tirkan ku digihandm Istenbul, derewSn wan derdixe ber çav û h ser wan deng û behsan wiha dibêje: "Ew deng û behsen welat ySn arami ku waUyS BitHsS gî- handiye Bab-i AU, qet rast nine. Zilm G zora Tirkan ew qas Kurdan hêrs G kindar kuiye, ew dixwazm tolSn hb bi hb ji dewletS û ji serbazSn Tffkan bigrm."(77) KonsoIosS Almanan S TrabzonS Bîrgifildî, bi awaki bS sebff, deng G behsSn serihiIdanSn nû ySn BitHse G DersimS ilan kiribG.(78) Di Hezirana sala 1914 an de, Ii ModUc u Xerzan, şer di navbera Kurdan u Tirkan de germ bQ. SebebS destp^vma serihiklanS kom kffma bacS bG. EskerSn BitUsS çûbGn ku bixwazin biçin gundê Kuran, di rS de di navbera wan G Kurdan de şerekî mezin û xurt despS kffibû. Bi lez 100 es- kerSn din ji BitKsS anîbQn ji bo yarmetiyawan. Di ser deji, ji MuşS jî haziriya aruna batalyoneke (1000 esker-n.m.) es- ker kffibun ji bo bişine gundS Kuran.(79) Di rê de eskerSn (75)A.n.d. (76) BinSre: Deuschland and Armenien .... s.l7. (77) BinSre: A.V.P.R. , bingeh , Konsolosxana Istenbul, 1914,D.1406. (78) Deuschland and Armenien s.l7. (79) Bino-e: A.V.P.R. , bmgeh , Konsotosxana Istenbul, rGp. 46. 173
- Page 123 and 124: Lutfi,dirok nivisek Ibû ku di wi w
- Page 125 and 126: Koxonovisk kui bG ku, hay h Ebdurez
- Page 127 and 128: kiyS Q sixorSn dizi bi p6 xistm. Eb
- Page 129 and 130: di Rusya re herun TirkiyS. Konsolos
- Page 131 and 132: ya Rusya KUem, ji idara konsolosxan
- Page 133 and 134: zevî G axa nû nine u her dixwaze
- Page 135 and 136: em amadene, wek niha ez dikarim b^a
- Page 137 and 138: nedUcarin h hember panstigeriya wi
- Page 139 and 140: KOMELA ÇANDÎ U REWŞENBtRt:GtHAND
- Page 141 and 142: eya Erebî, ji bo ku hmek dengSn zm
- Page 143 and 144: zorS pereji wan nestandibG.(71) Bi
- Page 145 and 146: istanS de hebG."(75) Simko Ii ber m
- Page 147 and 148: Di wi wari de Almanan ji dest avStm
- Page 149 and 150: Di dawiya sala 1913 an de, rS dane
- Page 151 and 152: Her çend programa Ebdurrezaq h Pet
- Page 153 and 154: dunezaq. Ewan her tenS dixwestin ar
- Page 155 and 156: PeyamnSrSh kovara Ermeniyan Ararat
- Page 157 and 158: meha TebaxS de, ji TirkiyS ji Wezar
- Page 159 and 160: Kurdan dUcffm G xwe ji ji bo diji S
- Page 161 and 162: xistin*(18) Ajans G deng G behsSn A
- Page 163 and 164: vok Q baiçewazSn h dgî zibn Q zor
- Page 165 and 166: meşîyan. Mffov, bi wan dUieaya ku
- Page 167 and 168: Buyera h BitKse hat pSş, bi awayek
- Page 169 and 170: i tu kesi neddcffm. Girtigeha BitKs
- Page 171 and 172: yimî, aza G netffs diçGn ser seda
- Page 173: ku bi nûnerê Rusya G yS Ermeniyan
- Page 177 and 178: gfftibG xwe, I8bel8, rojname û we
- Page 179 and 180: ni dUan ku, tevgera Kurdan ne fanta
- Page 181 and 182: çe kffm G h ser axa tmparatoriya O
- Page 183 and 184: Kurdistan, yekemin rojnameye ku, te
- Page 185 and 186: tevgera azadixwaz a Kurdan bû. Xwe
- Page 187 and 188: BlBLlYOGRAFYA A.V.P.R. Arşiva Siya
- Page 189 and 190: )i[.C.Myca3JiHH, M. , 1963. CeHle C
- Page 191 and 192: "HsBecTHH inTa6a KaBKascKor BoeHHor
- Page 193 and 194: lixotin M. Rusya Di Asya TffkiyS Di
- Page 195 and 196: Xalfin N.A. Zordestiya Li Ser Kurdi
- Page 197 and 198: SEROKANIYEN BI ZMANE EREBl.TIRKl, K
- Page 199 and 200: SEROKANl BI ZMANE ERMENl A.D.Wani,
- Page 201 and 202: Ziya Kökalp, LekoKnSn Civakî Li S
- Page 204: f^ k*. Dr. CELtLÊ CELIL Dr. CeBlê
Talat Paşa, WezirS Hindur ê Tffkîyê, waHyê BitUsS agah-<br />
dar kff eger Kurd serihiUanek: dm pêwist bikm, hewc^eye<br />
fermana idara awarte derine. (75) Pişti van bQyeran, ji bo<br />
dySn kffdayetiyS h BitKs G MuşS xarûySn nu ava kmn.(76)<br />
Ew zilm û zora Tffkan, Kurdan bêdeng nekff. Ji ber ku,<br />
Kurdan xwe ji bo xebateki nQ didan ser hev. Çirkov, deng Q<br />
behsen karbidestSn Tirkan ku digihandm Istenbul, derewSn<br />
wan derdixe ber çav û h ser wan deng û behsan wiha dibêje:<br />
"Ew deng û behsen welat ySn arami ku waUyS BitHsS gî-<br />
handiye Bab-i AU, qet rast nine. Zilm G zora Tirkan ew qas<br />
Kurdan hêrs G kindar kuiye, ew dixwazm tolSn hb bi hb ji<br />
dewletS û ji serbazSn Tffkan bigrm."(77)<br />
KonsoIosS Almanan S TrabzonS Bîrgifildî, bi awaki bS<br />
sebff, deng G behsSn serihiIdanSn nû ySn BitHse G DersimS<br />
ilan kiribG.(78)<br />
Di Hezirana sala 1914 an de, Ii ModUc u Xerzan, şer di<br />
navbera Kurdan u Tirkan de germ bQ. SebebS destp^vma<br />
serihiklanS kom kffma bacS bG. EskerSn BitUsS çûbGn ku<br />
bixwazin biçin gundê Kuran, di rS de di navbera wan G<br />
Kurdan de şerekî mezin û xurt despS kffibû. Bi lez 100 es-<br />
kerSn din ji BitKsS anîbQn ji bo yarmetiyawan. Di ser deji,<br />
ji MuşS jî haziriya aruna batalyoneke (1000 esker-n.m.) es-<br />
ker kffibun ji bo bişine gundS Kuran.(79) Di rê de eskerSn<br />
(75)A.n.d.<br />
(76) BinSre: Deuschland and Armenien .... s.l7.<br />
(77) BinSre: A.V.P.R. , bingeh , Konsolosxana Istenbul,<br />
1914,D.1406.<br />
(78) Deuschland and Armenien s.l7.<br />
(79) Bino-e: A.V.P.R. , bmgeh , Konsotosxana Istenbul,<br />
rGp. 46.<br />
173