SÃŽYASi YA KURDAN
SÃŽYASi YA KURDAN SÃŽYASi YA KURDAN
vê hejmarê Dr.Maruf Xeznedar(13) û Dr.Kemal Mezher(14) ew xeletayi u kêmasiyên ku hebûnjast kirm ku darbarê dye semiviskar û kesên dm ên ku vê rojnamê mvisi bûn.Dr.Ke- mal Fuat(15) ji hejmarên dm ên rojnamê h Almanya Rojava ditiye. Wek tê zanin zanayê bi nav u deng e Kurd Alaaddin Sec- cadi di sala 1952 an de di kitêba Diroka Edebi Kurdi de behs kffiye ku hejmaren Kurdistan dikitêbxanaPrusya de hatine parastin.(16) Ev kitêbxane, di dawiya Şerê Dû- yem ê Cihanê de hatibû rakirmji bo vê yekê ji heta wextekê rojname ne dihat zanin. Dr.Kemal Fuat, pişti xebatek giran di sala 1965 an de hejmarên rojnamê ditiye u h Iraq (17) bi pêşgotmeki piçûk carek dm çap kiriye. Hejmarên Kurdis- tan , gelek bi roni ideolojiya tevgera Kurd û rola wê tevgerê di xebata dgê zdm û zora dewleta Osmani de diyar diknv Dûyemin qonaxa xemlandina jiyana civaki-siyaa ya Kur- dan,biderxistmakovara Roji Kurd (18) destpêdike. Materyalên ku di Roji Kurd de hatme belav kirm, iti- bareki wan i pir gu-mg heye, ji bo têgihiştma xasiyeta geş- bûn û xemlandma jiyana cwaki-siyasi ya Kurdan . Bi xêra van metaryalan em dikarm di rewşa siyasi ya têkoşerên Kur- dan di dawiya şoreşa 1908 an ya Tirkiya bi gehm. (13) DrJVlaruf Xeznedar, EI-Teaxi, Bexdat, 22 Nisan 1968. (14) Dr. Kemal Mezher, (Aftfandma nave'we'derbazbuyi) (15) Kurdistan, 1898-1902, hejmar 1-31. Di nav van de hejmarên 10, 12, 17, 18, 19 heta niha nehatine ditm. (16) Elaeddin Seccadi, Diroka Edeba Kurdi, Bexdat 1952, rûp. 552. (17) Kurdistan, yekemin rojnama Kurd.peşgotinaberevokê Dr.Kemal Fuat, Bexdat 1972. (18)Roji Kuid,hejmar 14, 1913. 14
Melzeme Q dokumentên pu- zêde me ji çapi u rojnamen Ermeniyan derxistiye, wek rojnamên Nurdar, Bozandiyan, Jamanak, Horizon,Azatamart, Vitak, Mişak ûhwd . Bi pira- ni ev rojnamen han h Istenbul derdiketm û bi awayek başji deng û behsen rast yên jiyana civaki û rewşenbiri ya Kuidan dixistme pêş çav û eşkera dikuin. Ger mirov van materya- lên ku di çapa Ermeniyan de ddiat belav kirin miqayese bike li ser serekaniyên dm, bi dibcweşi baweriyeki temam ji murov re dibexşine. Deng û behsên hevkariya siyasi u ideo- loji di navfo«-a Kurd u Ermeniyan de li derve, di kovarên Er- meniyên derveyi welat; weki di kovara Pro Armenia , Ararat u geleki dm de hatine belav kirm. Kovarên Erme- niyan van nivisar u bangan çap diktfin,ku seroken têkoşer en Kurd di organen Tirkên Ciwan de didan belav kinn. Wan dokument û belgeyên ku diplomat û peyamnêren (muhabir) şeri yên Rusya h Istenbul anine, tevê wan di arşi- va siyaseta derveyi Rusya (A.V.P.R.) de hatine parastm. Her bi wi awayi, mvisen Idara Çafqasyayeji mirov dikare itibar pe bi ke. Vanên han ji bo zanina wê tevgera, ku Abdurrezaq Bedirxan serokatiya wê diku û dixwest ku Rusya piştgiri- ya wi bi ke, bi başi xebat u lebatawi têkoşeri u rêberên se- rihildana Kurdên Bitlis bi me didin ron kirin. Ev belge- yen han vê serihildana di destpêka rabQna Şerê CihanS yS Yekem de ku hat vexistin bi gelek aHyan h dgi Tirkan di- din nişandan. Van serekaniyên hanjier weha yarmetiya niviskar kirme ku hinek aliyên bmgehin û sereki yên jiyana civaki-siyasi a Kurdan di dawiya sedsala 19 an u destpeka sedsala 20 an de, bide roniku-m, eger ev bi awaki têr û tgi, fu-eh nebe ji, bi kurti hemû aHyên meselê daye ronikirm.(19) (19) Begoman, jibo dest xistma program G nizama daxiH ya Hevkari u Peşketm u her wiha hejmarên Roji Kurd, ku h kutupxana Universita Istenbul tên parastin, qimeteki 15
- Page 1: Dr. CELiLÊ CELJL JIYANA REWŞENBÎ
- Page 4 and 5: JinaNû Tarix No Tarixa Çapê Adre
- Page 7 and 8: DAXUYANlYA ÇAPXANÊ Ev kitêba des
- Page 9 and 10: encama xebatek dûr û du-êj û bi
- Page 11 and 12: Ev peşveçûn û gûherina jiyana
- Page 13 and 14: carelc dm Ii ser sekmiye, ev kareki
- Page 15: ka Rojnamegeri Kurdi (Mêjfîy Rojn
- Page 19 and 20: KURDÊN IMPARATORIYA OSMANI DI RlYA
- Page 21 and 22: qanûniya h hûndirê welat, hatibu
- Page 23 and 24: e xebat dikirm. (4) Pişti ve şore
- Page 25 and 26: tu-s u heybeta netewa Kurd nemine.(
- Page 27 and 28: juna dereb^i û kevneperest ê Sult
- Page 29 and 30: gihiştibiin, peywendiyeki şid û
- Page 31 and 32: Bexda, dixwest dijiti bixe nav xwen
- Page 33 and 34: gehan de heye, em bi vê awayi digu
- Page 35 and 36: Miqdat Mithed Bedirxan, sereknivisa
- Page 37 and 38: jj^j''f:ir" < )'': 'r'^ ^r^s' t^ t.
- Page 39 and 40: nakeve.(3) Miqdat Mithed, di hemî
- Page 41 and 42: nivisandmdc taybeti de dawa h Sulta
- Page 43 and 44: a Avrupa, bi awayek raste rast kari
- Page 45 and 46: wan dUiat çap kirm.Kovara Anahit(1
- Page 47 and 48: neyê, ewan tiştan ji bo min bmivi
- Page 49 and 50: kumdari, dizi û rizibGna dar u dez
- Page 51 and 52: Kurdayeti tê kn-m. Di bangên Kurd
- Page 53 and 54: ji Ermeniyan. Rojnam?, quneteki mez
- Page 55 and 56: her du milan;ên Kurdan û Ermeniya
- Page 57 and 58: kiU xebata pêşkevtixwazên hemû
- Page 59 and 60: ji rastiye hes dUcimJi we re dU>êj
- Page 61 and 62: kare rojname peşgotm ji bo vê bel
- Page 63 and 64: tin h Londraye hevpeyvinek bi biray
- Page 65 and 66: Zana, serok Q mu-ovSn bi nav u deng
vê hejmarê Dr.Maruf Xeznedar(13) û Dr.Kemal Mezher(14)<br />
ew xeletayi u kêmasiyên ku hebûnjast kirm ku darbarê dye<br />
semiviskar û kesên dm ên ku vê rojnamê mvisi bûn.Dr.Ke-<br />
mal Fuat(15) ji hejmarên dm ên rojnamê h Almanya Rojava<br />
ditiye.<br />
Wek tê zanin zanayê bi nav u deng e Kurd Alaaddin Sec-<br />
cadi di sala 1952 an de di kitêba Diroka Edebi Kurdi de<br />
behs kffiye ku hejmaren Kurdistan dikitêbxanaPrusya<br />
de hatine parastin.(16) Ev kitêbxane, di dawiya Şerê Dû-<br />
yem ê Cihanê de hatibû rakirmji bo vê yekê ji heta wextekê<br />
rojname ne dihat zanin. Dr.Kemal Fuat, pişti xebatek giran<br />
di sala 1965 an de hejmarên rojnamê ditiye u h Iraq (17) bi<br />
pêşgotmeki piçûk carek dm çap kiriye. Hejmarên Kurdis-<br />
tan , gelek bi roni ideolojiya tevgera Kurd û rola wê tevgerê<br />
di xebata dgê zdm û zora dewleta Osmani de diyar diknv<br />
Dûyemin qonaxa xemlandina jiyana civaki-siyaa ya Kur-<br />
dan,biderxistmakovara Roji Kurd (18) destpêdike.<br />
Materyalên ku di Roji Kurd de hatme belav kirm, iti-<br />
bareki wan i pir gu-mg heye, ji bo têgihiştma xasiyeta geş-<br />
bûn û xemlandma jiyana cwaki-siyasi ya Kurdan . Bi xêra<br />
van metaryalan em dikarm di rewşa siyasi ya têkoşerên Kur-<br />
dan di dawiya şoreşa 1908 an ya Tirkiya bi gehm.<br />
(13) DrJVlaruf Xeznedar, EI-Teaxi, Bexdat, 22 Nisan 1968.<br />
(14) Dr. Kemal Mezher, (Aftfandma nave'we'derbazbuyi)<br />
(15) Kurdistan, 1898-1902, hejmar 1-31. Di nav van de<br />
hejmarên 10, 12, 17, 18, 19 heta niha<br />
nehatine ditm.<br />
(16) Elaeddin Seccadi, Diroka Edeba Kurdi, Bexdat 1952,<br />
rûp. 552.<br />
(17) Kurdistan, yekemin rojnama Kurd.peşgotinaberevokê<br />
Dr.Kemal Fuat, Bexdat 1972.<br />
(18)Roji Kuid,hejmar 14, 1913.<br />
14
Change language