SÃŽYASi YA KURDAN
SÃŽYASi YA KURDAN SÃŽYASi YA KURDAN
O.L.Vilçivski (10) di nivisarekê de ku di derbarê sê- safiya destpêka sedsala 20 an de h ser rojnamenivisên Kur- dan nivisiye, her weha Cebbar Cebbari ( 1 1 ) di kitêba Diro- di serekaniya dirokê de zaravayê "Kurdên Ciwan" bi kar aniye. (V.L.GerdeIêvski,Ji Diroka Kurd, Afirandmên Hel- bgarti, çapa Moskova 1962, rûp. 119-biRusi.) Herwiha Vilçivski, ji dayik bun u peyda bûna tevgera azadixwaz a Kurd, bi yekemin qonaxa peyda buna komita Ittihad u Teraqqi ve girêdide. Vilçivski wiha dibêje : "Di sala 1908 an de, wextê Tirken Ciwan hatin ser ku-dayetiye, siyaseta wan a ngadperesti riyek wisa dani ber wan ku Kurd ji wan dur bikevin. Di wê durketinêde,wezifeke dm ket ser milên tevgera Kurd; di Kurdistanê de wezifa xebat kirm dgi desthilata Tirk û ji bo peyda kirina azadi G serxwebûni, ji Imparatoriya Osmani qetandin." O.L. Vilçivski, Bibfiyografya Weşanen Kurdi Li Derve Di Sed- sala 20 an de, Zrriane Iraniyan cikla yekem, Moskova, Le- ningrad. O.L.Vilçivski, tevgera azadixwaz a Kurd di salen 1920-1930 an de pişti Şere Yekemin ê Cihanêji her bi tevgera "Kurdên Ciwan" bi nav dike u di milek dm deji tevgera wê wextê bi giyanek kevneperest u nedemokrati dide nişan. Wek tê xuya kirm, Vilçivski, hinek qonaxên dm ên tevgera Kurd, dixe çarçuva tevgera "KurdênCi- wan", kudirastiyedeeva han wiha nine. Kurdan tevgera xwe tu'cari bi navê "KurdênCiwan bi nav nekinne. JlaxyTH, KypflHCTan h Kypflbi. Ilep. c nepc, "HoBbu-i Boctok",M., 1923, N? 4, CTp. 58-71 . (10) O.L.Vilçivski, Bibfiyografya Gotarek, Moskova-Lenin- grad 1945. (ll)Abdulcebbar M.Cebbari, Diroka Rojnamêgeri Kurdi, 12 Bexdat, 1970.
ka Rojnamegeri Kurdi (Mêjfîy Rojnamegeri Kuidi) de,xwes- tme destpêka vê meselê bikohn. Di van behsan de ku Ii Iraq derbarê diroka Kuidan ha- tiye nivisandm, zêdetir giringi dane destpêka peydabûna ça- pi ya Kurdi, di çapiya van salên dawiyê de ji çend nivisar derbarê xebata Huseyin Huzni Mukriyani (12) hatiye nivi- sin u belav kirin. 3i gişti van nivisandmên han bi awayeki objektifi u kur rewşa civaki û rewşenbiri ya Kuidan di hemû waran de roni nekuiye. Lêbelê, deverên van behsan malze- meyeki dewlemend û yannetiyeki baş,ji bo lêkoHn û tehqi- qa peydabuna destpêku^ma çap û çapemenidi Kuidistande, dane. Bo^ meyilbiina ber bi v8 meselê, zêdetu- serekaniyen Kurdan û ên Ermeniyan bi kar anine. Kuidnasan heta niha ji bi awayek fireh materyalên çapi ya Kurdan bi xwe kar na- nine,^ev danng û materyalên han ku di çapi de, li ser peşveçun û guherina rewşa jiyana civaki-siyasi ya Kuidan hatme belav ku-mê. Peydabûna rojnamevanên Kuixlan di salên destpêke de ne tene eynika rengdana diyar ku-ma siyaseta komelên Kurdi bû ye, belko tesireki pu- mezin kuiye li ser wan di- yar ku-mên xemlandmên bir u baweriya netewi di nav Kurdan de.Ji ber vê,nivisarên van behsan li pêş hemû serekani- yên dm, pişta xwe bi çapa Kurdan qaim kuiye û feydeki mezin jê gu-tiye. Niviskar, di nivisandma wê beşa ku behsa çapa Kuixli dike, hejmarên Kurdistan G sê hejmarên destpêkê yên ko- vara Roji Kurd bi kar aniye. Eşkeraye ku heta demên ne- zik ji tişteki kêm deriîarê Kurdistan, dyên derketm u h ser niviskarên wê nedihatm zanin û di edebiyatê de nehati- bûn roni kmn, neketibûn ber çav. Yekemin hejmara rojnama Kurdistan h nav wan kovar u rojnamen ku h Zanistgeha Rojhdatnasa Leningradê a ser bi Akademiya Zanisti Sovyet de bû, hate ditm. Pişti ditina (12) Huseyn Huzni Mukriyani.Peşketm, Hewler 1972. 13
- Page 1: Dr. CELiLÊ CELJL JIYANA REWŞENBÎ
- Page 4 and 5: JinaNû Tarix No Tarixa Çapê Adre
- Page 7 and 8: DAXUYANlYA ÇAPXANÊ Ev kitêba des
- Page 9 and 10: encama xebatek dûr û du-êj û bi
- Page 11 and 12: Ev peşveçûn û gûherina jiyana
- Page 13: carelc dm Ii ser sekmiye, ev kareki
- Page 17 and 18: Melzeme Q dokumentên pu- zêde me
- Page 19 and 20: KURDÊN IMPARATORIYA OSMANI DI RlYA
- Page 21 and 22: qanûniya h hûndirê welat, hatibu
- Page 23 and 24: e xebat dikirm. (4) Pişti ve şore
- Page 25 and 26: tu-s u heybeta netewa Kurd nemine.(
- Page 27 and 28: juna dereb^i û kevneperest ê Sult
- Page 29 and 30: gihiştibiin, peywendiyeki şid û
- Page 31 and 32: Bexda, dixwest dijiti bixe nav xwen
- Page 33 and 34: gehan de heye, em bi vê awayi digu
- Page 35 and 36: Miqdat Mithed Bedirxan, sereknivisa
- Page 37 and 38: jj^j''f:ir" < )'': 'r'^ ^r^s' t^ t.
- Page 39 and 40: nakeve.(3) Miqdat Mithed, di hemî
- Page 41 and 42: nivisandmdc taybeti de dawa h Sulta
- Page 43 and 44: a Avrupa, bi awayek raste rast kari
- Page 45 and 46: wan dUiat çap kirm.Kovara Anahit(1
- Page 47 and 48: neyê, ewan tiştan ji bo min bmivi
- Page 49 and 50: kumdari, dizi û rizibGna dar u dez
- Page 51 and 52: Kurdayeti tê kn-m. Di bangên Kurd
- Page 53 and 54: ji Ermeniyan. Rojnam?, quneteki mez
- Page 55 and 56: her du milan;ên Kurdan û Ermeniya
- Page 57 and 58: kiU xebata pêşkevtixwazên hemû
- Page 59 and 60: ji rastiye hes dUcimJi we re dU>êj
- Page 61 and 62: kare rojname peşgotm ji bo vê bel
- Page 63 and 64: tin h Londraye hevpeyvinek bi biray
O.L.Vilçivski (10) di nivisarekê de ku di derbarê sê-<br />
safiya destpêka sedsala 20 an de h ser rojnamenivisên Kur-<br />
dan nivisiye, her weha Cebbar Cebbari ( 1 1 ) di kitêba Diro-<br />
di serekaniya dirokê de zaravayê "Kurdên Ciwan" bi kar<br />
aniye. (V.L.GerdeIêvski,Ji Diroka Kurd, Afirandmên Hel-<br />
bgarti, çapa Moskova 1962, rûp. 119-biRusi.) Herwiha<br />
Vilçivski, ji dayik bun u peyda bûna tevgera azadixwaz<br />
a Kurd, bi yekemin qonaxa peyda buna komita Ittihad<br />
u Teraqqi ve girêdide. Vilçivski wiha dibêje : "Di sala<br />
1908 an de, wextê Tirken Ciwan hatin ser ku-dayetiye,<br />
siyaseta wan a ngadperesti riyek wisa dani ber wan ku<br />
Kurd ji wan dur bikevin. Di wê durketinêde,wezifeke<br />
dm ket ser milên tevgera Kurd; di Kurdistanê de wezifa<br />
xebat kirm dgi desthilata Tirk û ji bo peyda kirina azadi<br />
G serxwebûni, ji Imparatoriya Osmani qetandin." O.L.<br />
Vilçivski, Bibfiyografya Weşanen Kurdi Li Derve Di Sed-<br />
sala 20 an de, Zrriane Iraniyan cikla yekem, Moskova, Le-<br />
ningrad. O.L.Vilçivski, tevgera azadixwaz a Kurd di salen<br />
1920-1930 an de pişti Şere Yekemin ê Cihanêji her bi<br />
tevgera "Kurdên Ciwan" bi nav dike u di milek dm deji<br />
tevgera wê wextê bi giyanek kevneperest u nedemokrati<br />
dide nişan. Wek tê xuya kirm, Vilçivski, hinek qonaxên<br />
dm ên tevgera Kurd, dixe çarçuva tevgera "KurdênCi-<br />
wan", kudirastiyedeeva han wiha nine. Kurdan tevgera<br />
xwe tu'cari bi navê "KurdênCiwan bi nav nekinne.<br />
JlaxyTH, KypflHCTan h Kypflbi. Ilep. c<br />
nepc, "HoBbu-i Boctok",M., 1923, N? 4,<br />
CTp. 58-71 .<br />
(10) O.L.Vilçivski, Bibfiyografya Gotarek, Moskova-Lenin-<br />
grad 1945.<br />
(ll)Abdulcebbar M.Cebbari, Diroka Rojnamêgeri Kurdi,<br />
12<br />
Bexdat, 1970.
Change language