SÃŽYASi YA KURDAN
SÃŽYASi YA KURDAN SÃŽYASi YA KURDAN
wan gundan ji bo nanS paxaç, şîr vexwarm^undi hîşyarki- rm u handana ber bi şaristaruyetS, belS, evaye wezîfa Ii ser miISn ciwanSn Kurd".(25) AbduUah Cewdetj-izgarbûn û pSşveçûna avakS bi zanis- ti û xebatê ve girSdaye. Abdulkerîmê serniviskare kovaredi gotara Her Ez Bim Tu Kesekî Dm Nebe de, h ser xebat G karS negihişti, sewiya hişyari Q bira netewi ya Kurdan nivi- siye G astenga hevnegirtma wan nivisiye.Ebdulkerim,beh- sa rewşa hemû sebebSn civaki Q abori, paşvemayina civaka derebegi-otokrati kiriye Q hservî diware berxwedana diji pSşveçQnS G guherandma w8 nivisiye u doz h netewe kiri- ye ku bi xwendewari, zamsti ewe bUcarm ve astengê ji holS rakm. Weha gotîye: "Feqet dermanê cehalet gelek hSsane: Maarif. Maarif çiqas Ii pSş be, netewe ew qas kamU di- be. Maarif çiqas taammum bike netewe ji Ii gor wS gav bi gav tewessu dUce."(26) Bi vi awayi AbduUah Cewdet ji, peşveçûna rewşenbiri di guherandina rewşa ci- vaki-abori ya netewe de di bine G dibS : " Di laşekî nexweş de hiş G giyana rast vegir dernakeve." Niviskar, gelekî ras- tiySn tal Q zehmeti û h ser belavbûna nexweşi G birçitiya di rojhUata Imparatoriy6 de sekiniye Q dibê;gundeki Kur- dan h nSzild EdenS ye ku 744 kes li wu- dijinji bo eskeriyS bang Ii wan kmne, tenS di nav wan de 12 kes bS Sş, saxlem bûne. Abdullah Cewdet, dozS Ii ciwanan dikir, bi kûri û firehi hemG sebebSn rewşa civaki-abori ya jiyana netewa Kurd eş- kera bikin G bikolm. Mesela hejmartma nufusa KurdanG d- ySn li wir rudinSn, cûre cûre kar Q memuriyeta wan,rewşa wan a abori, hejmara jin û mSran, minn û ji dayik bGn, hej- (25) Jamanak,31 yS Çu-ya Yekem, 1913, hej. 1608. (26) Roji Kurd, 1913, hej. 2, riîp.21 102
mara xwendewar G nexwendewaran, peywencUya wan a abo- ri bi netewSn dranSn wan re, pîşesazi û rewşa belavbGna ax u zeviyan û gelek tiştSn dm gutiye dest, iSkoUn kuiye G li ser axaftiye. Niviskar bi vi awayî nivisandiye : "Wek van meselSn han ku di nav netewe de dest dikevm, ew wext em 8 wan wezifan bi d binm û bikarm bibin têkoşerekî ras- teqinî di riya pSşkevtmS de. W8 demS rutba mamostayeki dibistanS, dS ji ya qaymeqameki bUmtu- bibe".(27) Necmeddin ku tekoşereki ji xelqS KerkukS bG, peywen- diyeki wi ya raste rast bi komela Hevi re hebû. Di gota- rek xwe ya bi nave Komela Xewdewarê" Kurd G Xizmeta Kurdan ya Ji Bo Meqam-î Xilafet de,pirozbahi Ii kovara Roji Kurd kiribG G dozS ji KurdSn ciwandUcn- ku xwe zêdetir nS- ziki netewe bUcm,tiştSn rastecpni Q bmgehin ji yS vala dyS bikmJNJecmeddîn bi vi awayi gotara xwe didomand:"Bi hiş- yarbûna rewşenbirSn awan emeji deste zihn u zoriyS rizgar bibin."Li gor Necmeddin,wezifa h ser milen her endameki Hevi-Hiwa,çQna nav netewe u bUievre xebat kirm buJViviskar her çend bi puani nivisandin û axaftmSn xwe bi veşarti û tukUen (qalUcSn) armanca xwe bi eşkera diyar nekinbG ji, gotara xwe gelek bi gotmSn hSja G ramanSn bihnd xemlan- dibG. Bizava rewşenbir ya rewşenbirSn Kurdan a di warS dani- na rSnivisa Kurdi, vekirma dibistanan, xwendina duok û çanda Kurdi, xemlandma hişyariya netewi GdidawiySdeji ji bo başkuma jiyana abori ya* Kurdan xebat kmn de geş bQbû. We guherandina civaki G siyasi ya ku şoreşa Tirkên Ciwan h nava welat kmbijnjcareki bmgehin kirji bo belavbGna me- sela rewşenbiri di nav Kurdan de.TirknasSn Sovyeti Jeltya- (27)Jamanak,3I ySÇiryaYekem 1913, hej. 1608. 103
- Page 53 and 54: ji Ermeniyan. Rojnam?, quneteki mez
- Page 55 and 56: her du milan;ên Kurdan û Ermeniya
- Page 57 and 58: kiU xebata pêşkevtixwazên hemû
- Page 59 and 60: ji rastiye hes dUcimJi we re dU>êj
- Page 61 and 62: kare rojname peşgotm ji bo vê bel
- Page 63 and 64: tin h Londraye hevpeyvinek bi biray
- Page 65 and 66: Zana, serok Q mu-ovSn bi nav u deng
- Page 67 and 68: ti gehandme ku, eger netewSn dran j
- Page 69 and 70: Dewleta TirkiyS bi hemu hêzêh xwe
- Page 71 and 72: KOMELA HEVKARÎ U PEŞKETIN A KURD
- Page 73 and 74: Turknasê Sovyeti Y.A.Petrosiyan h
- Page 75 and 76: wUia bG, ku TirkSn Ciwan dUcarm mes
- Page 77 and 78: çSkmn. (15) Çina h ser kar G dewl
- Page 79 and 80: J '^*- .V> j''^' 'j>> 't/-*r 'J*
- Page 81 and 82: Bi wi awayi rojname zSdetir gotarSn
- Page 83 and 84: kes ji endam G mSvanan hazu^ bûn.
- Page 85 and 86: kirm. Pir diser de neçG, wan kulub
- Page 87 and 88: armanca wan ne ewbû ku di hSla siy
- Page 89 and 90: j^C j\:^ .^,',~ ^^U ^,,-.^ ^ jf-^:
- Page 91 and 92: ti di KurdistanS de, wezifeki pir p
- Page 93 and 94: Peywendiya danina vê komelS ji aUy
- Page 95 and 96: \ : jtj /^/ T}j^ \ J^ \ : J.U. xrr^
- Page 97 and 98: hukumeta TirkSn Ciwan de ji wezirS
- Page 99 and 100: ha biîn ; qanuna di warS weşan de
- Page 101 and 102: yer zSdetff ji ber rewşa objektîf
- Page 103: dozS ji gelS Kurd dUce : "Sedsala e
- Page 107 and 108: û pSşkevtma AvrupayS, HSjayS goti
- Page 109 and 110: elav kmn. Ji bo minaki ; serniviska
- Page 111 and 112: Rizaye Telebani Q çendin Sn dm Sn
- Page 113 and 114: ya Kurdan de. Her wek mesela zamsti
- Page 115 and 116: di handan û peydabQna weşanan di
- Page 117 and 118: Pişti vS bûyerS, eskerên RusyaSr
- Page 119 and 120: Q hesabS wan dUiate kmn. Meselek di
- Page 121 and 122: izgar bUce. Di tlona sala 1894 an d
- Page 123 and 124: Lutfi,dirok nivisek Ibû ku di wi w
- Page 125 and 126: Koxonovisk kui bG ku, hay h Ebdurez
- Page 127 and 128: kiyS Q sixorSn dizi bi p6 xistm. Eb
- Page 129 and 130: di Rusya re herun TirkiyS. Konsolos
- Page 131 and 132: ya Rusya KUem, ji idara konsolosxan
- Page 133 and 134: zevî G axa nû nine u her dixwaze
- Page 135 and 136: em amadene, wek niha ez dikarim b^a
- Page 137 and 138: nedUcarin h hember panstigeriya wi
- Page 139 and 140: KOMELA ÇANDÎ U REWŞENBtRt:GtHAND
- Page 141 and 142: eya Erebî, ji bo ku hmek dengSn zm
- Page 143 and 144: zorS pereji wan nestandibG.(71) Bi
- Page 145 and 146: istanS de hebG."(75) Simko Ii ber m
- Page 147 and 148: Di wi wari de Almanan ji dest avStm
- Page 149 and 150: Di dawiya sala 1913 an de, rS dane
- Page 151 and 152: Her çend programa Ebdurrezaq h Pet
- Page 153 and 154: dunezaq. Ewan her tenS dixwestin ar
mara xwendewar G nexwendewaran, peywencUya wan a abo-<br />
ri bi netewSn dranSn wan re, pîşesazi û rewşa belavbGna ax<br />
u zeviyan û gelek tiştSn dm gutiye dest, iSkoUn kuiye G li<br />
ser axaftiye. Niviskar bi vi awayî nivisandiye : "Wek van<br />
meselSn han ku di nav netewe de dest dikevm, ew wext<br />
em 8 wan wezifan bi d binm û bikarm bibin têkoşerekî ras-<br />
teqinî di riya pSşkevtmS de. W8 demS rutba mamostayeki<br />
dibistanS, dS ji ya qaymeqameki bUmtu- bibe".(27)<br />
Necmeddin ku tekoşereki ji xelqS KerkukS bG, peywen-<br />
diyeki wi ya raste rast bi komela Hevi re hebû. Di gota-<br />
rek xwe ya bi nave Komela Xewdewarê" Kurd G Xizmeta<br />
Kurdan ya Ji Bo Meqam-î Xilafet de,pirozbahi Ii kovara Roji<br />
Kurd kiribG G dozS ji KurdSn ciwandUcn- ku xwe zêdetir nS-<br />
ziki netewe bUcm,tiştSn rastecpni Q bmgehin ji yS vala dyS<br />
bikmJNJecmeddîn bi vi awayi gotara xwe didomand:"Bi hiş-<br />
yarbûna rewşenbirSn awan emeji deste zihn u zoriyS rizgar<br />
bibin."Li gor Necmeddin,wezifa h ser milen her endameki<br />
Hevi-Hiwa,çQna nav netewe u bUievre xebat kirm buJViviskar<br />
her çend bi puani nivisandin û axaftmSn xwe bi veşarti û<br />
tukUen (qalUcSn) armanca xwe bi eşkera diyar nekinbG ji,<br />
gotara xwe gelek bi gotmSn hSja G ramanSn bihnd xemlan-<br />
dibG.<br />
Bizava rewşenbir ya rewşenbirSn Kurdan a di warS dani-<br />
na rSnivisa Kurdi, vekirma dibistanan, xwendina duok û<br />
çanda Kurdi, xemlandma hişyariya netewi GdidawiySdeji<br />
ji bo başkuma jiyana abori ya* Kurdan xebat kmn de geş<br />
bQbû.<br />
We guherandina civaki G siyasi ya ku şoreşa Tirkên Ciwan<br />
h nava welat kmbijnjcareki bmgehin kirji bo belavbGna me-<br />
sela rewşenbiri di nav Kurdan de.TirknasSn Sovyeti Jeltya-<br />
(27)Jamanak,3I ySÇiryaYekem 1913, hej. 1608.<br />
103
Change language