ISSUU_WedrujacKuDorosłości_WKD_Rubikon_WDŻ_klasa2LO_scenariusze_2020_small

Barbara Charczuk
WĘDRUJĄC
KU
DOROSŁOŚCI
Wychowanie do życia w rodzinie
2
SCENARIUSZE
LEKCJI
i prezentacje multimedialne
LICEUM, TECHNIKUM, SZKOŁA BRANŻOWA I STOPNIA

© Copyright 2020 by Katarzyna Król Wydawnictwo i Hurtownia Rubikon
Redakcja: Teresa Król
Adiustacja: Anna Kowalska
Korekta: Maria Wyrwa
Projekt graficzny i skład: Marcin Nowak
ISBN 978-83-65217-54-7
Katarzyna Król Wydawnictwo i Hurtownia Rubikon
ul. Na Leszczu 17, 30-376 Kraków
tel. 12 398 18 43, faks 12 398 18 44
www.KsiegarniaRubikon.pl
REGON 351450547, NIP 944-147-11-82
Książka, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im
przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym.
Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie
zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując ją, rób to jedynie na użytek osobisty.
Szanujmy cudzą własność i prawo!
Polska Izba Książki
Więcej o prawie autorskim na
www.legalnakultura.pl

Spis treści
Wstęp 5
Wykaz skrótów i filmy edukacyjne 7
1. Sztuka życia. Savoir-vivre 9
2. Ja i inni. Kim jesteśmy i dokąd zmierzamy? 16
3. Dojrzałość w miłości. Przygotowanie do małżeństwa i rodzicielstwa 21
4. Mogę być matką, mogę być ojcem. Świadomość własnej płodności 27
5. Pokochać od poczęcia. Opieka prekoncepcyjna
i rozwój prenatalny dziecka 38
6. Nowe życie, nowa więź. Ciąża, poród i karmienie piersią 47
7. Rytm płodności. Odczytywanie praw natury 53
Lekcja dla grupy dziewcząt
8. Rytm płodności. Odczytywanie praw natury 59
Lekcja dla grupy chłopców
9. Naturalnie razem. Zalety metod rozpoznawania płodności 67
Lekcja dla grupy dziewcząt
10. Naturalnie razem. Zalety metod rozpoznawania płodności 74
Lekcja dla grupy chłopców
11. Środki antykoncepcyjne. Podział, skuteczność, skutki uboczne 81
Lekcja dla grupy dziewcząt
12. Środki antykoncepcyjne. Podział, skuteczność, skutki uboczne 89
Lekcja dla grupy chłopców
13. Ekstremalne decyzje. Sterylizacja i środki wczesnoporonne 97
Lekcja dla grupy dziewcząt
14. Ekstremalne decyzje. Sterylizacja i środki wczesnoporonne 104
Lekcja dla grupy chłopców
15. Dziecko nie w porę. Problem aborcji 111
Lekcja dla grupy dziewcząt
16. Dziecko nie w porę. Problem aborcji 121
Lekcja dla grupy chłopców
17. Niespełnione nadzieje. Dramat niepłodności 131
18. Wciąż aktualne i groźne. Choroby przenoszone drogą płciową 138
19. Ludzka seksualność w krzywym zwierciadle.
Pornografia, cyberseks i prostytucja 145
3

Wstęp
W ostatnich latach ukształtowało się pokolenie uciekające od dorosłości, zobowiązań
oraz ponoszenia konsekwencji swoich wyborów mimo metrykalnego wieku. To
osoby żyjące w przedłużonym dzieciństwie, odrzucające proces dorastania w wielu
dziedzinach życia. Dotyczy to życia rodzinnego, budowania relacji, życia w wierze, jak
również zaradności w wymiarze ekonomicznym. Za powszechnie przyjęte wskaźniki
wkraczania w dorosłość uważano do tej pory: opuszczenie domu rodzinnego, ukończenie
studiów, rozpoczęcie pracy zarobkowej oraz małżeństwo. Dziś te wytyczne
określane są indywidualnie, a młodzi ludzie wiodą życie zawieszone pomiędzy światem
dziecka a światem dorosłych ‒ nie spieszą się, aby wziąć życie we własne ręce. Ta
grupa społeczna oceniana jest jako silnie związana z rodzicami, wybierająca beztroskie
życie, ale także samotna. Odraczanie dorosłości stało się zjawiskiem powszechnym
nie tylko we współczesnej Europie, ale także na całym świecie.
Hedonistyczne podejście do życia to w dużej mierze efekt procesu wychowania lub
jego braku, a nie zaplanowany, nadrzędny życiowy cel. Koniecznością staje się więc
przedstawianie młodzieży prawdziwego oblicza dorosłości. Ważne, aby młodzi ludzie
przestali obawiać się, że dorosły etap życia nie jest atrakcyjny, a nade wszystko pozbawiony
swobód i przyjemności, dlatego najlepiej odłożyć go na później. Wyzwaniem
dla nas dorosłych, rodziców i nauczycieli, jest wzbudzenie w młodych ludziach odpowiedniej
motywacji i zachęty, obdarzenie ich mądrymi wskazówkami, aby odważnie
podejmowali wyzwania dorosłości i cieszyli się tym okresem życia.
Najbardziej istotną jest więc nauka o konsekwencjach podejmowanych decyzji
oraz odpowiedzialności za własne wybory. Jeśli młodzi ludzie mają wziąć odpowiedzialność
za swoje życie, trzeba im uświadomić, że odwlekanie czy brak decyzji… to
także decyzja. Należy pokazać im wartości i bogactwa człowieczeństwa realizowanego
w mądrym korzystaniu z daru płciowości i płodności. Seksualność człowieka otrzyma
niezbywalną wartość, gdy połączy się ją z prawdziwą miłością i z odpowiedzialnością.
Nie możemy unikać tematów trudnych i bolesnych, dlatego pokazujemy również to,
co niszczy człowieka, czyli zagrożenia takie jak: cyberseks, prostytucja nieletnich,
pornografia.
Młody człowiek sam podejmuje decyzję, którą drogę w życiu wybierze. Ważne,
by już na starcie wiedział, jakie niesie to konsekwencje i w przyszłości nie tłumaczył
się, że nie znał pełnej prawdy. Aby osiągnąć osobową dojrzałość, potrzebuje wsparcia
i pomocy dorosłych, którzy z miłością i mądrością będą mu towarzyszyć w rozwoju.
Zajęcia edukacyjne wychowanie do życia w rodzinie dają uczestnikom przestrzeń
do poznania i przemyślenia zagadnień związanych z dorosłością. Aktywna forma zajęć
pozwala na przeżycie i poddanie refleksji różnych aspektów dorosłego życia. To
5

6
doskonały czas i sposób na wyrażanie własnych opinii i przekonań, na kształtowanie
postaw. Przedstawione scenariusze zajęć są doskonałą pomocą w poprowadzeniu młodzieży
przez trudne, ale niezbędne dla osiągania dojrzałości ścieżki dorosłego życia.
Nauczyciel nie podaje w proponowanych scenariuszach gotowych rozwiązań. W toku
procesu dydaktycznego, podczas zaaranżowanych sytuacji ćwiczeń, gier dydaktycznych,
analizy materiałów, filmów edukacyjnych, testów czy pracy grupowej, młodzi
ludzie sami rozwiązują problemy, formułują wnioski, podejmują decyzje.
Scenariusze zajęć są skorelowane z podręcznikiem Magdaleny Guziak-Nowak i Teresy
Król „Wędrując ku dorosłości. Wychowanie do życia w rodzinie” oraz ćwiczeniami
pod tym samym tytułem. Realizują one treści programowe zawarte w podstawie
programowej dla liceów, techników i szkół branżowych I stopnia. Do scenariuszy dołączona
jest prezentacja multimedialna i załączniki zawierające potrzebne materiały.
I wreszcie rzecz najważniejsza, czyli zaangażowany nauczyciel, pragnący wesprzeć
młode pokolenie w ich drodze ku dorosłości. Młodzież odwzajemni się zaufaniem
i doceni pomoc. Każdy chce być szczęśliwy. Każdy marzy o tym, by wygrać życie,
doznać miłości i radości.
Barbara Charczuk

Środki i pomoce dydaktyczne
Podręcznik
Magdalena Guziak-Nowak, Teresa Król, „Wędrując ku dorosłości”. Wychowanie do
życia w rodzinie dla uczniów klasy 2 liceum ogólnokształcącego, technikum, szkoły branżowej
I stopnia, Wydawnictwo Rubikon, Kraków 2020.
Ćwiczenia
„Wędrując ku dorosłości”. Wychowanie do życia w rodzinie, Ćwiczenia dla uczniów
klasy 2 liceum ogólnokształcącego, technikum, szkoły branżowej I stopnia, red. T. Król,
Wydawnictwo Rubikon, Kraków 2020. Współautorzy: Barbara Charczuk, Magdalena
Guziak-Nowak, Teresa Król, Józef Nowakowski, Jolanta Tęcza-Ćwierz.
FILMY
Seria Zakochany Jasiek, Rubikon, Kraków 2020
Film 1 „Kocha” (czas 6:22) Szczęśliwie zakochany Jasiek zachęca, by budować solidne podstawy
miłości. Film podkreśla, że warto czekać na prawdziwą miłość.
Film 2 „Lubi” czas 6:34 Trudno się zakochać w kimś, kogo się nie lubi. Jasiek zwraca uwagę,
że warto też nauczyć się wspólnego przybywania w ciszy i czerpania radości z prostych chwil.
Film 3 „Szanuje” czas 6:58 W każdej relacji ważny jest szacunek. Dotyczy to również sfery
seksualnej. Poddawanie się presji rówieśniczej może obniżyć poczucie własnej wartości.
Film 4 „Nie chce” czas 6:47 Jestem tym, kim jestem dzięki innym – stwierdza Jasiek Mela.
Nawet jeśli relacje bywają trudne, nie uciekajmy od drugiego człowieka. Uczmy się siebie także
przez miłość.
Film 5 „Nie dba” czas 6:23 Każda relacja wymaga pielęgnacji. Aby miłość się rozwijała, trzeba
uwzględniać wzajemne potrzeby.
Film 6 „Żartuje” czas 5:51 Optymistyczne podejście do trudnych spraw ułatwia ich rozwiązywanie.
Humor jest w życiu ważny i pozwala podejść z dystansem do swoich ograniczeń.
Seria Ja – Ty – My , Rubikon, Kraków 2015
Krótkie, kilkunastominutowe wykłady na niełatwe, ale bardzo potrzebne tematy mogą być
wstępem lub zakończeniem klasowej debaty. Pierwszy film został zaplanowany na spotkania
z rodzicami lub też na Radę Pedagogiczną. Dla uczniów, którzy zastanawiają się nad uczestnictwem
w zajęciach – film drugi: Po co lekcje WDŻ?
Aby usystematyzować wiedzę z zakresu płciowości człowieka albo choćby ją uporządkować,
warto sięgnąć po następne filmy. Można się spodziewać, że jednoznaczny, oparty na
wartościach materiał będzie trudny do przyjęcia przez młodzież. Jednak podstawą tej wiedzy
są fakty obalające mity oraz dezinformacje, pojawiające się we współczesnym świecie.
1. Edukacja seksualna, ale jaka? (7:28 min.)
2. Po co lekcje WDŻ? (6:55 min.)
3. Znam i akceptuję siebie (5:26 min.)
4. Jak pokochać siebie? (4:17 min.)
5. Seksualność człowieka (4:53 min.)
6. Funkcje płciowości (4:31 min.)
7. Czekać – nie czekać?, czyli o inicjacji seksualnej (12:20 min)
8. Wczesna inicjacja seksualna a choroby przenoszone drogą płciową (9:51 min.)
7

9. Metody aborcji i jej skutki (10:02 min.)
10. Rodzaje antykoncepcji (8:57 min.)
11. Antykoncepcja hormonalna i pigułka „po” (12:47 min.)
12. Ekologia i planowanie rodziny (8:24 min.)
Seria Mówię wam, nie warto, Rubikon, Kraków 2012
Film „Prostytucja” 11:29 „Nie, to nie dla mnie” – tak podsumowuje swoją opowieść modelka
i aktorka Agnieszka Maciąg, która otrzymywała niedwuznaczne propozycje od wielu
mężczyzn. Uroda i atrakcyjność młodych kobiet przyciąga jak magnes i bardzo łatwo można
znaleźć się na granicy prostytucji – stwierdza Anna Nocoń, także modelka.
Te filmowe wypowiedzi zostały skonfrontowane z dramatyczną historią Justyny, galerianki,
której udało się porzucić prostytucję. Kocha i chce być kochaną, ale czy wytrwa?
Film „Seksoholizm” 6:36 Film opowiada o dramatycznej historii małżeństwa Łukasza i Julii.
Uzależnienie Łukasza od pornografii i seksoholizm doprowadziły do zniszczenia relacji między
nimi i rozstania. Kontakt z ekranem, zdjęciem i ucieczka w fantazje zastąpiły intymne
więzi z Julią. Niemożność sprostania wzorcom lansowanym przez pornografię spowodowała
u Łukasza zachwianie poczucia bezpieczeństwa i nieakceptowanie siebie. Osamotniony Łukasz
poddaje się terapii.
Nowy film o HIV/AIDS – „PLUS MINUS”
Głównym założeniem filmu jest wywołanie reakcji emocjonalnej i skłonienie widza do zadania
sobie pytań: Czy dzisiejsza beztroska zabawa nie zrujnuje długofalowych planów? Jakie mogą
być konsekwencje moich wyborów? Główna bohaterka filmu planuje swój ślub, jednak wspomnienia
ryzykownych zachowań z przeszłości, skłaniają ją do podjęcia decyzji o badaniu pod
kątem wirusa HIV. Produkcja składa się z filmu profilaktycznego (12 min) oraz wypowiedzi
ekspertów.
Seria Życie w wolności, Rubikon, Kraków 2019
Film 1 „Jeśli uczta, to wykwintna” czas 5:31 Piękna i elegancka uczta wymaga zwykle dłuższych
przygotowań, oprawy i dbałości o szczegóły. Podobnie jest z seksem. Jeśli potrafimy
czekać, by zawrzeć trwały i dający poczucie bezpieczeństwa związek, doświadczymy szczęścia.
Akt seksualny to nie tylko pożądanie ciał, ale również uczucia, więź i zrozumienie. Na tym
polega integracja seksualna.
Film 2 „Wielkie ciacho” czas 7:18 Ty jeszcze tego nie robiłeś? / nie robiłaś? – pytanie z serii
presji seksualnej nastolatków. Młodym ludziom niełatwo o argumenty uzasadniające swoje
stanowisko, dlaczego jeszcze nie…
Film 3 „Ryzykant myli się raz” czas 5:28 Chęć zafundowania sobie tatuażu przez młodego
bohatera filmu staje się pretekstem do rodzinnej debaty na temat dróg zakażenia wirusem
HIV i choroby AIDS. Jak dotąd nie ma skutecznego leku na AIDS, można jedynie spowalniać
postępy choroby i przedłużać życie choremu. Młody widz dowie się także o zachowaniach,
które dają gwarancję bezpieczeństwa.
Film 4 „Mamo, powiedz mi…” czas 5:20 Film podejmuje temat FAS – Płodowego Zespołu
Alkoholowego, który jest skutkiem oddziaływania alkoholu na dziecko w okresie prenatalnym.
FAS jest chorobą nieuleczalną, której można uniknąć, jeśli matka zachowuje abstynencję
w czasie ciąży. W filmie wywiązuje się rodzicielska dyskusja z córką Olą, która podejrzewa
u siebie symptomy FAS. Rodzice uspokajają córkę i obalają mity o nieszkodliwości picia alkoholu
w ciąży.
8

Sztuka życia. Savoir-vivre
1
Cel ogólny:
uświadomienie wartości i znaczenia
kultury osobistej dla realizacji życiowych
celów.
Metody i formy pracy:
sonda, burza mózgów, praca indywidualna
i w małych grupach, gra
dydaktyczna.
Cele szczegółowe:
Po zajęciach uczeń:
• wie, że udane życie rodzinne dla
wielu osób jest ważnym życiowym
celem,
• rozumie, że zajęcia edukacyjne
wychowanie do życia w rodzinie
stanowią wsparcie dla formułowania
i osiągania życiowych celów,
• określa zasady i reguły obowiązujące
na lekcjach wychowania do życia
w rodzinie,
• potrafi zastosować zasady savoir
vivre’u w codziennych sytuacjach,
• rozumie potrzebę doskonalenia
umiejętności kulturalnego zachowania
się zarówno w kontaktach
osobistych, jak i wirtualnych,
• uświadamia sobie, że zasady dobrego
wychowania porządkują życie
i ułatwiają funkcjonowanie wśród
ludzi.
Materiały i pomoce dydaktyczne:
• duże arkusze papieru, mazaki, kolorowe
kartki A4, magnesy lub masa
mocująca,
• gra dydaktyczna pt. „Grzeczność na
co dzień” ‒ załącznik 1,
• „Wędrując ku dorosłości” – podręcznik
klasa II,
• „Wędrując ku dorosłości” – ćwiczenia
klasa II.
• Prezentacja multimedialna:
»»
Życiowe cele – slajd 1
»»
WDŻ a życiowe cele – slajd 2
»»
Po co zasady? – slajd 3
»»
Zasady dobrego wychowania –
slajdy 4–5
»»
Myśl podsumowująca – slajd 6
Czas: 45 minut
9

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie (czas: 1 min)
Nauczyciel, witając uczniów w kolejnym roku uczestnictwa w zajęciach edukacyjnych
wychowanie do życia w rodzinie, wyraża nadzieję na wspólne formułowanie
ważnych wniosków i refleksji, które ujawnią prawdę o człowieku i otaczającym
świecie.
2. Życiowe cele – sonda (czas: 5 min)
a) Nauczyciel prosi uczniów, by podniosły rękę te osoby, które chciałyby
w przyszłości:
––
osiągnąć sukces w dziedzinie nauki lub sztuki,
––
mieć ciekawą pracę zawodową zgodną z zainteresowaniami,
––
podejmować ważne decyzje gospodarcze,
––
osiągnąć wysoką pozycję zawodową,
––
mieć udane życie seksualne,
––
wieść spokojne życie bez kłopotów i konfliktów,
––
żyć zgodnie z zasadami religijnymi,
––
zdobyć majątek, osiągnąć wysoką pozycję materialną,
––
stworzyć szczęśliwą rodzinę.
b) Uczniowie przy każdym pytaniu wskazują na swoją deklarację poprzez podniesienie
ręki.
c) Wspólna analiza i refleksja: Które z postawionych pytań otrzymało najwięcej
wyborów (podniesionych rąk) i dlaczego?
d) W podsumowaniu nauczyciel ujawnia, że uczniowie uczestniczyli w sondzie,
która dotyczyła wyboru życiowych celów. CBOS systematycznie prowadzi
wśród młodzieży badania dotyczące ich aspiracji i dążeń. Okazuje się, że miłość,
przyjaźń i udane życie rodzinne od lat zajmują najwyższe notowania i stanowią
dla znaczącej liczby osób najważniejsze życiowe cele (slajd 1). Klasowa
sonda również potwierdza te pragnienia.
10

3. Udane życie rodzinne – burza mózgów (czas: 9 min)
a) Nauczyciel zapisuje na dużym arkuszu papieru podawane przez uczniów
wszystkie umiejętności, warunki i kompetencje potrzebne do zrealizowaniu
życiowego celu: Udane życie rodzinne.
Przewidywane odpowiedzi: miłość, przyjaźń, posiadanie dzieci, własne mieszkanie,
dobra praca, umiejętność rozmawiania, brak uzależnień, współpraca
i wzajemna pomoc, okazywanie szacunku, kultura osobista, zdrowie, radzenie
sobie z opieką nad dziećmi, bycie dobrym rodzicem, rozumienie ograniczeń
i inności, wierność itp.
b) Wspólna analiza i refleksja.
c) Podsumowanie nauczyciela.
Stworzona lista pokazuje, jakim wyzwaniem dla każdego jest stworzenie szczęśliwej
rodziny. Inne życiowe cele także wymagają określonych kompetencji
i umiejętności. Zajęcia edukacyjne wychowanie do życia w rodzinie mają pomóc
w określaniu i przygotowaniu się do osiągania życiowych celów. Osiąganie
celów wymaga stworzenia planu działania i trzymania się zasad. Rolą zasad jest
ochrona wartości, tego co dla nas ważne, co cenimy w życiu. Zasady porządkują
nasze życie i ułatwiają funkcjonowanie w danej społeczności (slajdy 2–3).
4. Klasowy kontrakt – praca w małych grupach (czas: 10 min)
a) Nauczyciel dzieli uczniów na kilka grup i rozdaje kartki A4 i mazaki.
b) Uczniowie ustalają i zapisują na otrzymanej kartce zasadę, jaką chcieliby wprowadzić
na lekcjach, by móc swobodnie pracować i czuć się bezpiecznie.
c) Prezentacja poszczególnych grup, wybranie i przyjęcie przez wszystkich
uczniów zasad obowiązujących na zajęciach wychowania do życia w rodzinie.
Uwaga: Zasady formułujemy w pierwszej osobie liczby pojedynczej i dbamy
o to, by nie było ich za dużo.
5. Grzeczność na co dzień – gra dydaktyczna (czas: 15 min)
a) Nauczyciel podchodząc kolejno do uczniów umożliwia im wybranie dowolnej
karty z pytaniem – załącznik 1.
b) Uczniowie swobodnie, w dowolnej kolejności, odpowiadają na wylosowane
pytania.
c) W podsumowaniu, posługując się prezentacją multimedialną (slajdy 4–5)
11

nauczyciel podkreśla, że umiejętność stwarzania wokół siebie takiej atmosfery,
by inni dobrze się czuli w naszym towarzystwie, jest swoistą sztuką, której
trzeba się uczyć. Pomocne są tu zasady dobrego wychowania, czyli savoir-vivre.
Ćwiczenie się w dobrym myśleniu i traktowaniu innych prowadzi do utrwalenia
się postawy życzliwości i wyrozumiałości. Dominującą cechą takiego człowieka
staje się SZLACHETNOŚĆ, wyrażająca się w pełnym szacunku, miłości,
dobra i sprawiedliwości traktowaniu drugiego człowieka.
6. Umiejętność porozumiewania się – praca indywidualna (czas: 5 min)
a) Uczniowie wykonują ćwiczenie pt. „Kultura słowa”, pisząc dwa maile
zgodne z zasadami dobrego wychowania lub ćwiczenie pt. „Zasady dobrego
wychowania”.
b) Chętne osoby prezentują swoje wypowiedzi.
c) Nauczyciel kończy zajęcia myślą podsumowującą (slajd 6):
Savoir-vivre, czyli szlachetne traktowanie drugiego człowieka,
to kultura osobista albo styl życia, który pozwala lepiej i piękniej żyć.
Załączniki
Załącznik 1
Gra dydaktyczna „Grzeczność na co dzień”
• Dlaczego kultura osobista jest ważna w życiu rodzinnym?
• Jakie znaczenie ma przestrzeganie zasad dobrego wychowania na spotkaniach
towarzyskich?
• Czy w życiu zawodowym kultura osobista ma znaczenie?
• Wchodząc do szkoły spotykasz woźnego/woźną i...
• Jesteś w towarzystwie kolegów i koleżanek w parku. Alejką idzie Twoja nauczycielka
matematyki z dzieckiem. Jak się zachowujesz?
• W szkolnej szatni znalazłeś portfel z gotówką. Nikt tego nie widział. Co zamierzasz
zrobić?
• Wspólnie z rodzicami ustaliliście, że w sobotę komputer odpalamy po godz.
16.00, gdy uporamy się z domowymi porządkami. Dziś rodziców nie ma
w domu do wieczora, a Ty...?
• Otrzymałaś/łeś wulgarnego i ośmieszającego osobę z klasy SMS-a z poleceniem
dalszego rozesłania. Jak zareagujesz?
• Jak zachowuje się osoba taktowna?
• Czy szczerość popłaca?
12

• W jaki sposób można komuś okazać życzliwość?
• Co oznacza powiedzenie: „Łagodne cielę dwie matki ssie”?
• Okazywanie wdzięczności jest podlizywaniem się lub uległością. Zgadzasz się
z tym?
• Kolega/koleżanka w zaufaniu wyjawiła Ci swoje zauroczenie osobą ze starszej
klasy. Aż korci Cię, by zamieścić tego newsa w sieci i...
• Co oznacza dobre wychowanie?
• Zasady dobrego wychowania (savoir-vivre) są dla każdego, czy tylko dla
nielicznych i w wyjątkowych sytuacjach?
• Dobre maniery to relikt przeszłości?
• Urządzasz urodziny. Twoi goście po zjedzeniu pizzy zajęli się swymi
smartfonami. A Ty...?
• Jak zachowuje się człowiek uprzejmy?
• Dlaczego punktualność jest ważna?
• „Kłamstwo ma krótkie nogi” – jak to rozumieć?
• Zamiast wyprowadzać psa na spacer wypuszczasz go z mieszkania.
Po 15 minutach schodzisz na dół. Pies zwykle czeka już przy wejściu do
budynku. Dziś sąsiadka powiedziała, żeby trzymać go przy sobie. Miała rację?
• Dzisiaj już trzeci raz spotykasz tę samą sąsiadkę i co...?
• Twój młodszy brat niechcący zbił Twój ulubiony kubek. Jak zareagujesz?
• Kiedy uda Ci się w jakieś nerwowej sytuacji rozładować napięcie spokojnym
stwierdzeniem, to oznaka Twojej...
• Człowieka kulturalnego i dobrze wychowanego cechuje...
• Szanowanie innych ludzi jest łatwe czy trudne?
• Wybuchowość, brak opanowania i niecierpliwość można tłumaczyć
temperamentem?
• Czasem trzeba powiedzieć coś dosadnie, żeby lepiej oddać treść przekazu.
Zgadzasz się z tym?
• Osoby aroganckie czy kulturalne mają więcej przyjaciół?
• Czasem można usłyszeć zdanie, że uprzejmie i grzecznie warto zachowywać
się tylko wtedy, gdy chcemy coś ugrać i załatwić. Zgadzasz się z tym?
• Kiedy ktoś nie daje odpisać zadania to znaczy, że nie jest uczynny?
• Podczas debaty telewizyjnej jeden z gości programu powiedział, że
„Szlachetne mogą być tylko kamienie a nie ludzie”. Co o tym sądzisz?
• Da się, czy nie da się być kulturalnym i grzecznym, gdy wokół tyle
grubiaństwa i chamstwa?
• Kultura osobista to rzecz nabyta czy wrodzona?
• Jadąc autobusem, jesteś mimowolnym świadkiem kradzieży. Jak zareagujesz?
13

Prezentacja multimedialna
Slajd 1
Najważniejsze cele życiowe i dążenia młodzieży (w %)
(Wyniki nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli wybrać trzy cele)
Najważniejsze cele i dążenia 2010 r. 2013 r. 2016 r. 2018 r.
Miłość, przyjaźń 50 49 48 52
Udane życie rodzinne, dzieci 49 48 42 42
Ciekawa praca, zgodna z zainteresowaniami 39 41 40 40
Osiągnięcie wysokiej pozycji zawodowej, zrobienie
kariery
34 35 34 33
Zdobycie majątku, osiągnięcie wysokiej pozycji
materialnej
30 29 28 33
Spokojne życie bez kłopotów, konfliktów 29 28 27 29
Udane życie seksualne 12 12 11 10
Osiągnięcie sukcesu w dziedzinie nauki lub
sztuki
7 9 9 10
Życie zgodne z zasadami religijnymi 6 6 6 5
Możliwość podejmowania ważnych decyzji
w sferze gospodarczej
1 1 1 1
Źródło: Młodzież 2018, pod red. Mirosławy Grabowskiej i Magdaleny Gwiazdy, CBOS i KBPN, Warszawa 2019
Slajd 2
WDŻ a życiowe cele
Zajęcia edukacyjne wychowanie do życia w rodzinie mają pomóc
w określaniu i przygotowaniu się do osiągania życiowych celów.
Osiąganie celów wymaga stworzenia planu działania i trzymania się zasad.
Slajd 3
Po co są zasady?
Rolą zasad jest ochrona wartości, tego co dla nas ważne, co cenimy.
Zasady porządkują życie i ułatwiają funkcjonowanie w danej społeczności.
14

Slajd 4
Zasady dobrego wychowania
Umiejętność stwarzania wokół siebie takiej atmosfery, by inni dobrze się
czuli w naszym towarzystwie jest swoistą sztuką, której trzeba się uczyć.
Pomocne są tu zasady dobrego wychowania, czyli savoir-vivre.
Slajd 5
Szlachetność, czyli…
Ćwiczenie się w dobrym myśleniu i traktowaniu innych
prowadzi do utrwalenia się postawy życzliwości i wyrozumiałości.
Dominującą cechą takiego człowieka staje się SZLACHETNOŚĆ, wyrażająca się
w pełnym szacunku, miłości, dobra i sprawiedliwości traktowaniu drugiego człowieka.
Slajd 6
Savoir-vivre, czyli szlachetne traktowanie drugiego człowieka,
to kultura osobista albo styl życia, który pozwala lepiej i piękniej żyć.
15