Ciepły dom Gwarancja ceny - ŚWIAT ARCHITEKTURY

Kwiecień 2010 (nr 1) 

Naczelny Sąd Administracyjny 

Złożoność sprawiedliwości 

Ośrodek sportów wodnych 

w Pszczynie 

Transformacje architektoniczne 

Pierwsza odsłona 

Rozbudowa Akademii Sztuk Pięknych 

we Wrocławiu

Architektura i Architekci 

Architektura jest pasją/Architektura jest sztuką/Architektura jest rzemiosłem 

Szanowni Państwo, 

bez względu na to, jakim przymiotnikiem określimy tę dziedzinę 

sztuki, techniki i nauki, jej bogactwo oraz różnorodność nigdy nie 

przestaną nas fascynować. Od oszukiwania oka ludzkiego w greckim 

entasis po precyzyjne, inżynierskie wykończenia współczesnych elewacji, 

architekci starali się zachwycać i szokować swoich odbiorców. Wszystkie 

te zabiegi towarzyszyły jedynie poszukiwaniom przyjaznej, funkcjonalnej 

oraz ergonomicznej przestrzeni do życia, pracy, relaksu ówczesnego 

człowieka. Architekt-twórca, architekt-rzemieślnik, architekt-projektant 

nigdy nie ustaje w swoich poszukiwaniach optymalnych rozwiązań, 

zaskakujących zestawień, doskonałych materiałów. Balansując pomiędzy 

kontrastami ekonomii i sztuki, funkcjonalności i indywidualności, śmiałości 

i konstrukcji, tworzy budynki godne prezentacji na łamach polskiej i europejskiej 

prasy. 

„świat architektury”, którego pierwszy egzemplarz trzymacie Państwo 

w dłoniach, jest miesięcznikiem o architekturze dla architektów. To 

platforma, na której spotykają się projektanci i wykonawcy. Prezentujemy 

informacje dotyczące aktualnie realizowanych inwestycji, zarówno na 

rynku polskim, jak i europejskim. W dziale Realizacje w Polsce honorujemy 

najciekawsze oddane do użytku oraz obecnie wznoszone obiekty, 

aby umożliwić Państwu doskonałą orientację w nowościach branżowych. 

Pragniemy na bieżąco tropić wchodzące do przemysłu budowlanego innowacje 

oraz nowe rozwiązania: techniczne, materiałowe i wykonawcze, 

by ułatwić Wam projektowanie i nadzory. Ta problematyka znalazła swoje 

miejsce w dziale cyklicznym Specjalizacje, do którego lektury gorąco namawiam. 

Oprócz nowości technicznych naszą uwagę poświęcamy projektom 

wnętrz, które wyróżnia idea i dizajn. Lektura działu Wnętrza będzie 

z pewnością ucztą dla zmysłu estetycznego, dzięki bogatemu materiałowi 

fotograficznemu. Zapraszamy również na ciekawe spotkania z kolegami 

w dziale Sylwetki oraz Abroad, i naszymi kontrahentami w sekcji Z wizytą 

w fabryce. 

Na okładce pierwszego numeru widnieje Naczelny Sąd Administracyjny 

w Warszawie, wzniesiony według projektu pracowni S.A.M.I. 

Architekci, Mariusz Lewandowski i Wspólnicy, Sp. z o.o. Naszą uwagę 

przykuła monumentalna, kamienna fasada z dostojnie rozłożonymi światłocieniami. 

Dla równowagi Pierwsza odsłona Rozbudowy Akademii Sztuk 

Pięknych według Tomasza Głowackiego – obiekt, który swoją nowoczesną, 

ale oszczędną fasadą harmonijnie wpisuje się w historyczne centrum 

Wrocławia. 

Mamy nadzieję, że nasza pasja w prezentowaniu dobrej architektury 

wzbudzi Państwa zainteresowanie, a rozwiązania techniczne i materiały 

budowlane będą podporą w tworzeniu projektów. 

Zapraszamy Was do świata architektury – tu jedynym ograniczeniem 

jest wyobraźnia! 

Pozwólcie nam być jeszcze lepszymi przez wyrażenie swoich opinii, np. za pomocą 

ankiety ze strony 78 lub kontakt telefoniczny i mailowy. Zajrzyjcie na stronę 

internetową www.swiatarchitektury.com. 

świat architektury 3

www.alsal.com.pl 

ALSAL Spółka z Ograniczoną 

Odpowiedzialnością Sp. K. 

32-064 Rudawa k/Zabierzowa, 

Niegoszowice 144 

Tel: /012/ 283 87 87 

Fax: /012/ 283 87 86 

e-mail: biuro@alsal.com.pl

6 świat świat architektury 

14 

26 

57 


WYDARZENIA 10 

NOWOŚCI PRODUKTOWE 12 

PROJEKT Z OKŁADKI 

Złożoność sprawiedliwości 14 

REALIZACJE W POLSCE 

Forum 76 21 

Hotel Andel's 26 

Mieszkać nowocześnie 31 

Z widokiem na Wawel 34 

A w Krakowie na Łobzowskiej… 40 

Wsi spokojna 43 

W zgodzie z naturą 46 

Współczesny biurowiec 48 

Dialog z Gaudim 50 

Stacja pilotów 52 

Nad Jeziorem Łąckim 54 

Drewniany Kościół 56 

Pierwsza odsłona 57 

Najpiękniejsze kamienie świata 

www.salonkamienia.pl 

Pozwól oczarować się pięknem kamienia. Najnowsze kolekcje Stone Connection 

to wytworne marmury, szykowne granity, zjawiskowe onyksy 

i trawertyny. Odkryj stylowe umywalki z egzotycznego kamienia. 

Przekonaj się jak mocne i dystyngowane są kamienne blaty, parapety 

i schody. Zobacz szlachetne podłogi i eleganckie kominki. 

Kolekcja Stone Connection to ponad 300 kamieni naturalnych, 

najwyższej jakości, w pełnej gamie kolorystycznej. Nasze kamienie 

dostępne są w postaci gotowych płyt oraz płytek lub formatów 

przygotowanych według indywidualnych projektów. Zapewniamy 

transport, instalację i montaż. Kompleksowo opiekujemy się realizacją 

projektu. 

Salony Sprzedaży 

Warszawa ul. Jana Kazimierza 46/54 tel. +48 22 877 11 43 

Poznań ul. Józefa Hallera 6-8 tel. +48 61 842 05 01 

Jaroszów Jaroszów 129 B tel. +48 74 855 86 00


78 

92 

94 


SYLWETKI 

137kilo 61 

MIKSER PRODUKTOWY 66 

HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ 

Spacer po Berlinie 68 

Renoma Wrocławia 72 

ABROAD 

Most Polska–Anglia 78 

Z WIZYTĄ W FIRMIE 

Firma ABB 82 

SPECJALIZACJE 

Ogrody zimowe cz. I 84 

System HBE w Polsce 86 

Oddział chirurgii jednego dnia 88 

WNĘTRZA 

Kolekcja Lacerta 90 

Origami przestrzeni 92 

Willa na Sępolnie 94 

LIFESTYLE 98

Wydarzenia Wydarzenia 

THE LOFT OF THE FUTURE – KONKURS 

Już po raz drugi rusza Międzynarodowy 

Konkurs Projektowy organizowany 

przez Fakro przy współudziale Stadslab 

European Urban Laboratory, Uniwersytet 

Fontys (Fontys Academy of Architecture 

and Urbanism) z Tillburga. 

Druga edycja Międzynarodowego Konkursu 

Projektowego zatytułowana została 

The Loft of the Future. Oczekujemy 

projektów przekraczających granice wyobraźni, 

ponadczasowych, wizualizacji 

prezentujących funkcjonalne przestrzenie 

pełne naturalnego światła. Koncepcja jest 

możliwa do zrealizowania dzięki oknom 

dachowym z linii proSky. 

Nagrodą główną w konkursie jest udział 

w organizowanym przez Stadslab European 

Urban Laboratory kursie Master- 

Classes 2010, który w tym roku odbędzie 

się w Gruzji. 

Zapraszamy wszystkich architektów do 

wzięcia udziału w konkursie. Szczegóły 

dotyczące uczestnictwa znajdują się na 

www.fakro.com, na stronie www.stadslab.eu 

znajdują się informacje dotyczące 

MasterClasses. 

www.fakro.pl 

KOŁO Wisły – 

XII edycja konkursu 

na Projekt Łazienki 

Praski odcinek Wisły Warszawskiej to 

miejsce szczególne, porośnięte lasem łęgowym. 

W pobliżu nabrzeża powstanie 

jeden z najbardziej oczekiwanych przez 

kibiców obiektów – Stadion Narodowy. 

Z myślą o mieszkańcach i turystach odwiedzających 

stolicę powstała koncepcja 

zagospodarowania nadwiślańskiej 

przestrzeni. W planach uwzględniono 

miejsce na sanitariat. W ramach tegorocznej 

edycji konkursu na „Projekt 

Łazienki 2010” można zgłaszać swoje 

propozycje na aranżację wolnostojącego 

zespołu toalet, który wpisze się 

w naturalny charakter krajobrazu Wisły. 

Konkurs przeznaczony jest dla osób pełnoletnich, 

które złożą swój projekt koncepcyjny 

w sekretariacie konkursu. Prace 

można nadsyłać do 18 maja 2010 roku, 

a wyniki zostaną ogłoszone 15 czerwca 

2010 roku. Aby wziąć udział w konkursie 

internetowym należy wstawić swoją pracę 

na stronę konkursu do 31.05.2010 roku. 

Informacje szczegółowe i regulamin 

konkursu na: www.konkurskolo.pl, 

www.kolo.com.pl 

INSTALACJE 2010 – największe spotkanie 

branży w Europie Środkowo- 

Wschodniej. 

W dniach 26–29 kwietnia 2010 roku na 

terenie MTP odbędą się Międzynarodowe 

Targi Instalacyjne INSTALACJE. 

BUDOWA FABRYKI 

SOPREMA 

Od listopada 2009 roku, w Błoniu koło 

Warszawy, firma SOPREMA buduje nowoczesną 

fabrykę membran bitumicznych. 

Uroczystość wmurowania kamienia 

węgielnego pod obiekt odbyła się 

5 marca 2010 roku. W skład inwestycji 

wchodzi budowa zaplecza administracyjnego 

i magazynowego, oraz hali produkcyjnej 

wraz z najnowocześniejszą 

linią produkcyjną o łącznej powierzchni 

7200 m². Uruchomienie produkcji planowane 

jest na IV kwartał 2010 roku. 

SOPREMA – światowy lider w produkcji 

systemów hydroizolacyjnych dla budownictwa 

i inżynierii lądowej, została 

założona w Strasburgu w 1908 roku. 

Obecnie dostarcza kompleksowych 

rozwiązań izolacyjnych – systemy: izolacji 

bitumicznych, dachów zielonych Sopranature, 

izolacji płynnych Alsan, izolacji 

syntetycznych (PVC, TPO), izolacji 

mostowych Macaden. 

Firma zapewnia inwestorom, architektom, 

inżynierom i wykonawcom wsparcie 

techniczne – SOPRASSISTANCE – 

na każdym etapie procesu budowlanego. 

www.soprema.pl 

Targi te od wielu lat są doskonałą okazją 

do prezentacji technologii i nowości 

produktowych. To największe wydarzenie 

dla branży instalacyjnej w kraju, 

które niezmiennie przyciąga profesjonalistów 

sektora instalacyjnego, projektantów 

instalacji w obiektach przemysłowych 

i mieszkalnych, jak również 

inwestorów i architektów. Poszerzony 

i zmodyfikowany układ branżowy podzielono 

na następujące salony tematyczne: 

Salon Techniki Grzewczej 

i Ciepłowniczej OGRZEWANIE, Salon 

Techniki Wentylacyjnej, Klimatyzacyjnej 

i Chłodniczej WENTYLACJA 

& KLIMATYZACJA, Salon Techniki 

Sanitarnej AQUASAN, Salon Techniki 

Obiektowej FM Area, Salon Techniki 

dla Przemysłu Gazowniczego GAZ. 

INSTALACJE 2010 to obok bogatego 

programu merytorycznego, licznych 

konferencji, także obecność liderów 

rynku oraz najbardziej znanych w branży 

marek. 

www.mtp.pl 

Międzynarodowe 

Targi Branży 

Kominkowej 

KOMINKI 2010 

Pomysł na zorganizowanie targów kominkowych 

jako odrębnego wydarzenia 

pojawił się podczas poprzedniej edycji 

targów INSTALACJE, w ramach których 

miała miejsce pierwsza w Polsce ekspozycja 

działających kominków: „Kominki 

w akcji”. Sukces jaki odniósł pokaz dał 

impuls i pokazał potrzebę stworzenia 

specjalistycznych targów kominkowych. 

Niezaprzeczalnym atutem targów jest 

także fakt, iż odbywać się one będą 

równolegle do największych w Polsce 

targów instalacyjnych INSTALACJE 

2010. Dzięki temu wystawcy będą mieli 

okazję dotrzeć ze swoją ofertą do licznie 

odwiedzających targi profesjonalistów 

z branży. 

Targi KOMINKI 2010 odbędą się na terenie 

Międzynarodowych Targów Poznańskich 

w dniach 26–29 kwietnia. 

Ex-Architekci 

C.H. Renoma 

we Wrocławiu 

Projekt „Ex-Architekci” to przedsięwzięcie 

nietypowe! Od konwencjonalnych 

wykładów, a nawet wydarzeń 

cyklicznych różni się wszystkim! 

Już 25 kwietnia o godz 22.00 w Centrum 

Handlowym Renoma odbędzie 

się kolejne spotkanie z cyklu 

„Ex-Architekci”. Do Wrocławia przyjedzie 

gwiazda portugalskiej sceny 

architektonicznej – Ines Moreira. 

Architekt, krytyk i kurator architektury. 

W swojej praktyce projektowej porusza 

się na granicy architektury, sztuki współczesnej 

oraz dizajnu. 

kurator projektu: Marcin Szczelina 

organizatorzy: Instytut Sztuki Wyspa 

SARP oddział Wrocław 

C.H. Renoma 

logo projektu: Mariusz Waras 

grafika: Paweł Ciachowski 

wideo: Khaled Muzher Renoma 

www.ex-architects.com 

10 świat architektury świat architektury 11 

www.mtp.pl 

Szkolenia quick-mix 

Od marca do czerwca 2010 roku firma 

quick-mix prowadzi cykl seminariów 

skierowanych do architektów, projektantów, 

wykonawców i inwestorów. 

Tematem spotkań jest murowanie 

i spoinowanie cegły klinkierowej za pomocą 

specjalizowanych zapraw V.O.R. 

Program spotkań: 

Zielona Góra/27.04.2010 – Urząd Marszałkowski 

Województwa Lubuskiego, 

ul. Podgórna 7, Zielona Góra 

(Sala Kolumnowa), godz. 10:00–16:00 

Gdańsk /11.05.2010 – Scandic Gdańsk, 

ul. Podwale Grodzkie 9, 

80-895 Gdańsk, (Sala Kopenhaga 

i Amsterdam), godz. 10:00–16:00 

Warszawa /19.05.2010 – Centrum Konferencyjno-Kongresowe 

Fundacji Polska 

- Wiek XXI, ul. Bobrowiecka 9 , 00-728 

Warszawa (Sala ONZ, [A-406] budynek 

A /4 piętro), godz. 10:00–16:00 

Kraków /23.06.2010 – Hotel Sympozjum 

(obok Tesco), ul. Kobierzyńska 47, 

30-363 Kraków (Sala konferencyjna), 

godz. 10:00–16:00 

Szczegółowe informacje pod 

nr tel. 71 347 57 26 

www.quick-mix.pl 

Spotkania Living Space 

Firma ABB, zaprasza wszystkich architektów 

na kolejny już cykl spotkań 

pod hasłem „Living Space”. Szkolenia 

te mają na celu zapoznanie Państwa 

z innowacyjną koncepcją zarządzania 

w gospodarstwie domowym za pomocą 

eleganckich przycisków oraz paneli 

dotykowych, które doceniane są 

za swoje wyjątkowe wzornictwo oraz 

łatwą w obsługę. Tematyka systemów 

domów inteligentnych to aktualnie bardzo 

popularne zagadnienie. Obecnie 

zauważa się potrzebę sterowania coraz 

to większą ilością instalacji w domu, 

najlepiej centralnie. Systemy automatyki 

są dziś dostępne dla większej liczby 

Polaków. Pojawiają się więc pytania, 

na które warto znać odpowiedzi. 

Tym razem firma ABB zaprasza Państwa 

do pierwszego inteligentnego apartamentu 

pokazowego w Warszawie, 

1st Smart Home, na zamknięte spotkania 

w dniach 18 maja i 1 czerwca. 

Aby uzyskać więcej informacji na temat 

spotkania „Living Space” oraz w celu rezerwacji 

miejsca prosimy o kontakt: 

monika.komalska@pl.abb.com 

www.busch-jeager.pl

Nowości produktowe 

INTERAKTYWNY WYMIAR PROJEKTÓW 

– WITRYNA INSPIRACJI 

Reynaers Aluminium uruchomił 

witrynę www.alu-inspiracje.pl, która 

umożliwia użytkownikom czerpanie 

inspiracji z jednego, łatwo dostępnego 

źródła i pozwala dzielić się nimi z innymi. 

Pomysł witryny oparto na, unikatowej 

dla branży budowlanej, idei tworzenia 

tzw. „mood boards”. Opcja ta pozwala 

na łatwe kompilowanie naszych zdjęć, 

opisów i pomysłów. 

Witryna zawiera w tej chwili ponad 

1000 zdjęć prezentujących inwestycje 

z całego świata, do których firma dostarczyła 

swoje systemy. Reynaers integruje 

uczestników projektu na jednej 

interaktywnej płaszczyźnie, zachęca do 

włączenia się w dyskusję z ekspertami 

współczesnego wzornictwa, architektami 

i specjalistami. 

www.alu-inspiracje.pl 

System fasadowy Schüco E2 to rozwiązanie 

pozwalające w niewidoczny 

sposób zintegrować funkcje zarządzania 

energią w ramach osłony budynku. 

Układ obejmuje: elementy otwierane, 

zdecentralizowaną wentylację, ochronę 

przeciwsłoneczną oraz technikę solarną. 

Rdzeniem rozwiązania jest cieplnie 

izolowana fasada Schüco SFC 85 

z wypełnieniami w trzech stopniach 

La Linia to rodzina produktów umożliwiających 

kompleksową aranżację nawierzchni. 

Kostki brukowe, płyty i elementy 

uzupełniające mają delikatnie płukaną 

powierzchnię, wzbogaconą szlachetnymi 

kruszywami. Produkty charakteryzują się 

podwyższoną wytrzymałością na ścieranie, 

odpornością na mróz, sól oraz poddawane 

są specjalnemu procesowi hydrofobizacji. 

GRZEJNIK CROSSROADS 

– CIEPŁO, KTÓRE ŁĄCZY 

Crossroads, najnowszy grzejnik Jaga 

z kolekcji Oreca-Design, w pełni zasługuje 

na miano dekoracyjnego. Labirynt 

poziomych i pionowych linii zamknięty 

we wnętrzu stalowej ramy układa się 

w niezwykły wzór, który dla firmy Jaga 

jest ucieleśnieniem pewnych wyobrażeń: 

Grzejnik Crossroads to symbol spotkań 

między ludźmi, wymiany idei i przenikania 

kultur. Jego forma obrazuje skomplikowanie 

tych dróg – mówi Dariusz Majchrzak, 

dyrektor handlowy firmy ANB, dystrybutora 

marki Jaga w Polsce. Crossroads ma 

następujące wymiary: wysokość 200 cm, 

szerokość 60 cm, grubość 2 cm i centralne 

podłączenie 50 mm. Jest dostępny 

w dwóch wersjach wykończenia: stal nierdzewna 

oraz stal lakierowana. 

www.jaga.com.pl 

ENERGOOSZCZĘDNY SYSTEM FASADOWY FIRMY SCHÜCO 

przezierności wraz z możliwością zastosowania 

modułów fotowoltaicznych 

Schüco. Wentylacja realizowana jest 

przez urządzenia Schüco Lüfter IFV, 

ukryte przed stropami międzykondygnacyjnymi. 

System cechuje zmniejszenie 

wysokości kondygnacji, ograniczenie 

powierzchni pod urządzenia techniczne 

i oszczędność energii. 

www.schueco.pl 

LA LINIA FIRMY SEMMELROCK 

Kostki La Linia o wysokości 8 cm dostępne 

są w pięciu formatach oraz trzech kolorach: 

jasnym granicie, szarym granicie i antracytowym 

bazalcie. Nowością w ofercie Semmelrock 

Stein + Design są płyty La Linia w kolorze 

jasnego granitu i antracytowego bazaltu, 

o wymiarach 40 x 40 cm i grubości 3,8 cm, 

polecane do aranżacji ciągów pieszych, tarasów 

czy przestrzeni wokół basenów. 

www.semmelrock.pl 

LIFELINE – NOWOCZESNA KOLEKCJA 

MEBLI MARKI KLOSE 

W ramach kolekcji Lifeline dostępne 

są meble do salonu oraz jadalni. Obecnie 

linia wzornicza została rozszerzona 

o wyposażenie sypialni. Dzięki eliminacji 

zbędnych detali najważniejsze stają się 

geometryczne formy brył o odpowiednio 

dobranych proporcjach i wyraziste 

kolory wybarwień. Cechą charakterystyczną 

są również nowatorskie rozwiązania 

konstrukcyjne. 

Meble Lifeline zostały docenione 

w międzynarodowym konkursie wzornictwa 

przemysłowego Red Dot. Kolekcja 

otrzymała tytuł „Red Dot Honorable 

Mention 2009”. 

www.klose.pl 

BRAMY I DRZWI OFEROWANE 

PRZEZ FIRMĘ SL 

Oferta firmy obejmuje dostawę, 

montaż oraz serwis wysokiej jakości: 

drzwi stalowych bezklasowych, drzwi stalowych 

przeciwpożarowych EI 30, EI 60, 

EI 90, bram stalowych przesuwnych 

i opuszczanych o klasie odporności ogniowej 

EI 30, EI 60, EI 120. Wszystkie oferowane 

produkty wykonywane są na wymiar, 

z możliwością doboru rodzaju wyposażenia, 

i dostarczane w ciągu 14 dni. 

Firma SL Sp. z o.o. jest autoryzowanym 

przedstawicielem austriackiej firmy 

PENEDER Feuerschutz GmbH. 

Produkty SL funkcjonują od wielu lat 

w polskich obiektach, m.in. w Hotelu Park 

INN w Krakowie, o którym mogą Państwo 

przeczytać na str. 34 

www.sl.rze.pl 

Firma WIGA System wprowadziła na 

rynek budowlany nową płaską konstrukcję 

dachową – system PLANUM, przeznaczony 

do ogrodów zimowych. Bezszczelinowy 

dach o nachyleniu 2,5°, a także ukryte 

rury spustowe zapewniają nowoczesny 

wygląd i pasują do większości pionowych, 

wsporczych struktur stosowanych w oran- 

Perfexim ponad rok temu wprowadził 

na rynek nową linię baterii sygnowaną 

marką NEXE NEW LINE, w skład 

której wchodzi obecnie 8 serii. Każda 

z nich wyróżnia się nowoczesnym 

designem. Poniżej przedstawiamy jedną 

z baterii z najnowszej kolekcji NEXE – serię 

RIVA. 

Bateria zlewozmywakowa jednouchwytowa 

stojąca podokienna – 

art. 3397, może być montowana na zlewie 

lub blacie i ma możliwość obrotu 

o 360 stopni. Jej dodatkowym atutem 

jest funkcjonalność, tzn. można ją „położyć” 

oraz wykonanie z mosiądzu chromowanego. 

Wysokość całkowita wynosi 

320 mm, a po złożeniu 78 mm, długość 

wylewki to 214 mm. Co więcej ma dożywotnią 

gwarancję na elementy odlewane, 

5-cioletnią na głowice oraz roczną na 

FIRMA WIGA – DACH PLANUM 

żeriach (przesuwnych, harmonijkowych, 

rozwieranych, czy rozwierano-uchylnych). 

Dodatkowo wszystkich architektów ucieszy 

fakt, że firma oferuje dostosowanie 

systemu do indywidualnych projektów, 

zaawansowany system zatrzasków montażowych 

oraz zastosowanie automatycznie 

otwieranych okien połaciowych. 

BATERIA ZLEWOZMYWAKOWA NEXE SERIA RIVA 

Zapraszamy do krainy łagodności 

– cztery nowe kolory bruku kostek melanż: 

Kasztanowy, Piasek Pustyni, Safari 

i Gołębi powstały z inspiracji siłami natury. 

Przekonuje do tego szlachetna uroda 

gołębiej mozaiki bruku. Kostka ta 

w subtelny i łagodny sposób komponuje się 

z krajobrazem. Jej chłodna delikatność 

dopełnia zarówno złocistą jesienną różnorodność, 

jak i wiosenną świeżość, a także 

zimowy minimalizm czy letni przepych 

ogrodu. Gołębi melanż może być ciekawą 

propozycją uzupełniającą układy z kostek 

standardowych o ciemnej tonacji. Tego 

typu aranżacje ozdobią ścieżki, podjazdy 

oraz zakątki posesji w pomysłowy, a jednocześnie 

pełen naturalnej gracji sposób. 

www.wigasystem.pl 

www.nexeline.pl 

pozostałe elementy, atest higieniczny, raport 

z badań laboratoryjnych na zgodność 

z normą i deklarację zgodności. 

W przypadku ewentualnych usterek 

nasz serwis zobowiązuje się je usunąć 

w ciągu 48 godzin. 

NOWE KOLORY KOSTKI BRUKOWEJ FIRMY AWBUD 

www.awbud.pl 

12 świat architektury świat architektury 13

Projekt z okładki 


ZŁOŻONOŚĆ 

SPRAWIEDLIWOŚCI 

Rozbudowa siedzib sądownictwa administracyjnego w Warszawie 

1. 1 Elewacja NSA od strony ulicy Boduena 

2. 2 Pasaż wewnętrzny przykryty szklanym dachem 

3. 3 Detal fasady bryły wieńczącej 

4. 4 Klatka schodowa ze szklanymi stopnicami 

Idąc w słoneczny poranek wzdłuż ulicy 

Boduena w kierunku Pałacu Kultury, 

naszą uwagę przykuje elewacja 

z piaskowca, na której nieregularnych 

podziałach zaobserwujemy wyraźną 

grę światłocienia. Będzie to fasada 

niedawno zakończonej realizacji rozbudowy 

siedzib sądownictwa administracyjnego 

w Warszawie – budynku 

Naczelnego Sądu Administracyjnego 

i Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego 

przy ul. Jasnej 6 i Jasnej 2/4, 

wzniesionego według projektu pracowni 

S.A.M.I. ARCHITEKCI Mariusz 

Lewandowski i Wspólnicy Sp. z o.o. 

Budujemy najwyższą jakość 

Warto budować. I warto robić to dobrze. Bo dobrze wykonana praca zawsze procentuje. 

Dzięki tej filozofii już od lat znajdujemy się w czołówce największych koncernów budowlanych w Polsce. 

W ciągu blisko dwudziestoletniej działalności zrealizowaliśmy ponad 300 nowoczesnych inwestycji, 

uhonorowanych licznymi nagrodami. Potwierdzeniem najwyższej jakości naszych usług jest niesłabnące 

zaufanie Klientów, dzięki któremu możemy sięgać chmur. 

www.warbud.pl

Ulica Jasna, Szpitalna 

i Boduena 

Nowa część Naczelnego Sądu Administracyjnego 

została wzniesiona w kwartale 

ulic Boduena, Jasnej oraz Szpitalnej i ograniczona 

od strony południowej istniejącym tu 

wcześniej obiektem Wojewódzkiego Sądu 

Administracyjnego. Kubistyczna zabudowa 

tego fragmentu Warszawy oraz sąsiedztwo 

innych obiektów administracyjnych i biurowych, 

stanowiło bardzo wymagający kontekst 

architektoniczno-urbanistyczny. 

Głównym założeniem projektowym 

było optymalne wykorzystanie dostępnej 

powierzchni działki z zachowaniem wysokich 

walorów estetycznych i użytkowych 

obiektu. Został on wzniesiony jako dziesięciokondygnacyjny 

z dwoma poziomami 

podziemnymi, zawierającymi parking, 

archiwa i pomieszczenia przeznaczone do 

obsługi technicznej. W części środkowej założenia 

zastosowano obniżenie do sześciu 

kondygnacji, co posłużyło do wyodrębnienia 

w bryle dwóch krańcowych dominant. 

Oprócz zabiegu formalnego, rozwiązanie 

to zapewniło normatywne doświetlenie 

zabudowy sąsiedniej i projektowanej. Dodatkowe 

nadwieszenie nad chodnikiem 

(o wartość 2,5 m) opisywanych części budynku 

pozwoliło na uzyskanie powierzchni 

użytkowej do realizacji pomieszczeń 

określonych w programie funkcjonalnym. 

Wycofanie dwóch ostatnich kondygnacji nawiązuje 

do wysokości sąsiedniej zabudowy, 

co umożliwiło projektantom wprowadzenie 

tarasu. Gmach Wojewódzkiego Sądu 

Administracyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego 

łączy zadaszone atrium ze 

strefą wejściową do części rozbudowanej. 

Komunikacja pionowa została zogniskowana 

wokół dwóch klatek schodowych 

(pełniących również funkcję ewakuacyjną) 

z dwiema windami osobowymi. Do obsługi 

pomieszczeń pomocniczych i gastronomicznych 

(archiwa, bufet) przewidziano 

dźwigi towarowe o niewielkich rozmiarach. 

Należy podkreślić, że gmach jest w pełni 

dostępny i dostosowany do potrzeb osób 

niepełnosprawnych, a w szczególności poruszających 

się na wózkach inwalidzkich. 

16 świat architektury 

2 

Wśród zastosowanych rozwiązań znalazły 

się windy międzypiętrowe i podnośnik 

z poziomu chodnika na wysoki parter. 

Bufet wraz z towarzyszącymi pomieszczeniami 

został zlokalizowany w obrębie 

sutereny (tzw. poziom 0), z zachowaniem 

wymaganego przepisami prawa budowlanego 

doświetlenia światłem dziennym. Tu 

też znalazły się: magazyny gospodarcze, 

pomieszczenia techniczne i obsługujące, 

tj. ambulatoria, pokój archiwisty, poligrafia 

powielarnia, warsztat i pomieszczenia 

socjalne. Sale rozpraw i pokoje obsługi 

petentów umieszczono na kondygnacjach 

pierwszej (tzw. wysoki parter lub poziom 

+1) i drugiej, wraz z obszernym lobby. 

W tej strefie użytkownikom budynku zapewniono: 

recepcje, szatnie, biura podawcze 

i węzły sanitarne sąsiadujące z klatkami 

schodowymi. Sale rozpraw (wschodnia 

część budynku) poprzedzono holami 

z miejscami do oczekiwania oraz zielenią. 

W części zachodniej znajdziemy bibliotekę, 

czytelnię wraz ze składnicą zbiorów, informację 

o własnościach sądu i czytelnię akt, 

a także kasę. Trzecia kondygnacja nadziemna 

(poziom +2) mieści pięć sal rozpraw, 

z których jedną zaprojektowano dla około 

195 osób. Dzięki temu pomieszczenie pełni 

również funkcję sali zgromadzeń, dołączono 

do niej również zaplecze magazynowocateringowe. 

Wysoki parter z poziomem

RZUT PRZYZIEMIA 

RZUT KONDYGNACJI +2 

+2 łączą, oprócz klatek ewakuacyjnych, 

dwa reprezentacyjne biegi schodowe. 

Funkcje biurowe zaprojektowano na kondygnacjach 

+3 do +9 w systemie dwutraktowym, 

zapewniającymi optymalne wykorzystanie 

powierzchni usługowej i doświetlenie 

światłem naturalnym pomieszczeń przeznaczonych 

do pracy. Przewidywane głębokości 

biur zostały zróżnicowane, co zapewnia 

elastyczność przestrzeni. Zadbano również 

o reprezentacyjność wnętrz i zlokalizowanie 

lobby na każdej kondygnacji – elementów 

nieodzownych w tego typu realizacji. 

Fasada 

Projektując elewacje budynku, architekci 

mieli na uwadze kontekst historyczny otoczenia 

i nie starali się z nim konkurować. 

Wpisali się weń płynnie, zachowując jednak 

indywidualizm oraz współczesność swojego 

rozwiązania. Główną zasadą, jaką przyjęli 

był podział fasady na trzy strefy: pierwszą, 

która objęła przyziemie i wysoki parter, 

drugą – poziomy od drugiego do siódmego 

i trzecią ostatnią, którą wycofano w stosunku 

do głównych brył budynku. 


3 

W elewacji zastosowano rytmiczne układy 

elementów kamiennych i przeszkleń, jako bezpośrednie 

nawiązanie do budynku Wojewódzkiego 

Sądu Administracyjnego. Dwa pierwsze 

poziomy nowo wzniesionego obiektu opasano 

taflami szklanymi, regularnie rozcinanymi 

słupami w okładzinie z jasnego piaskowca, po- 

zwalając tym samym na wgląd przechodniów 

do wnętrza obiektu. Głęboki podcień wejściowy, 

zlokalizowany w środkowej części budynku 

i wsparty na kwadratowych słupach, podkreśla 

monumentalny charakter oraz rangę instytucji, 

którą reprezentuje. Ukryte w cieniu szerokie 

schody wprowadzają petentów do lobby wy- 

www.bem.eu 

BEM Brudniccy Sp. z o.o., Mirosaw 26a k/Pocka, 09-472 Supno, Tel.: 024 262 27 38, Fax: 024 364 50 32, e-mail: biuro@bem.plo.pl

sokiego parteru. Nad podcieniem góruje szklana 

tafla, podzielona wąskimi profilami okiennymi 

oraz podwojonymi kamiennymi żebrami. 

Układ tych ostatnich, jak wskazują projektanci, 

ma budzić skojarzenia z antycznymi kolumnadami 

i został zainspirowany wielkim porządkiem. 

Fasadę kończy taras z oświetleniem 

i uporządkowaną zielenią, posadzoną w prostokątnych 

kamiennych donicach. 

Dwie symetryczne bryły skrajnych dominant 

nawiązują do budowy kolumny: przeszklenie 

– baza, kondygnacje II–VII – trzon, 

dwie ostatnie – głowica. Okna tych elewacji 

ujęto w ramy poziomych i pionowych pasów. 

Dodatkowo tafle szkła zostały częściowo 

przysłonięte elementami z piaskowca 

o strukturze ryflowanej, wyróżniającej się na 

tle pozostałych płaszczyzn. Dzięki takiemu 

rozwiązaniu uzyskano plastyczną grę światła 

i cienia. Na zwieńczeniu budynku zlokalizowano 

wycofane, przeszklone bryły dwóch 

ostatnich kondygnacji. Zastosowano tu rozwiązania 

bardziej industrialne, z pokazaniem 

metod montażu szklanych żeber, które stanowią 

rodzaj transparentnych podziałów elewacyjnych. 

Obok elementów metalowych swoje 

miejsce znalazły tu również ryflowane płyty 

z piaskowca. Szare wewnętrzne żaluzje zapewniają 

ochronę przed nadmiarem słońca. 

Mimo strefowania i różnorodnego charakteru 

poszczególnych fragmentów fasady, 

konsekwentne prowadzenie elementów 

masywnego kamienia i lekkich przeszkleń 

zapewniło jednorodność oraz spójność całości 

założenia. 

We wnętrzach, również autorstwa pracowni 

S.A.M.I. ARCHITEKCI, dominują podobne 

materiały, co w fasadzie. Swoje odzwierciedlenie 

mają tu kolumny obłożone 

płytami z piaskowca, szklane elementy zrealizowane 

w postaci balustrad oraz metalowe 

wykończenia. Szerokie i wysokie korytarze 

o gładkich i kamiennych posadzkach podkreślają 

rangę obiektu. Kolorystyka elementów 

wykończeniowych jest stonowana 

i chłodna. Akcentem ocieplającym całość są 

wykończenia z drewna. 

Budzenie świadomych skojarzeń z antykiem 

jest szczególnie korzystnym zabiegiem, 

polegającym na podkreślaniu monumentalnego 

charakteru instytucji, jaką jest 

sąd. Szczególnie ważne w tej realizacji stało 

się korzystne połączenie obiektu historycznego 

ze współczesnym. W związku z tym 

nie dziwi fakt, że budynek otrzymał wyróżnienie 

w konkursie organizowanym przez 

Stowarzyszenie Architektów Polskich, w kategorii 

obiektów zrealizowanych ze środków 

publicznych w roku 2008. 

4 

Lokalizacja/Adres ulica Boduena 3/5, Warszawa 

Pracownia Projektowa pracownia projektowa: S.A.M.I. Architekci, 

Mariusz Lewandowski i Wspólnicy, Sp. z o.o. 

Architekci Anna Albiniak, Marta Busłowicz, Mariusz Korytkowski, 

Seweryn Grobelny, Rafał Turno, Paweł Pyłka, 

Współpraca autorska: Monika Goszczyńska 

Data opracowania lata 2004-2005 

Data realizacji lata 2005-2008 (oddanie do użytkowania 

w grudniu 2008) 

Inwestor Naczelny Sąd Administracyjny 

Powierzchnia całkowita 14566 

Powierzchnia zabudowy 1807,5 

Kubatura brutto 76869 

Generalny wykonawca Warbud S.A. 

Wykonawca okien przeciwpożarowych 

oraz drzwi wewnętrznych 

BEM Brudniccy Sp. z o.o. 

Dostawca/producent opraw 

oświetleniowych 

Siteco Lighting Poland Sp. z o.o. 

Armatura łazienkowa Hansgrohe 

fot. archiwum S.A.M.I. Architekci 

FORUM 76 

Budynek biurowy klasy A 

w Łodzi 

2009 roku przy al. Piłsudskiego 76 

W w Łodzi powstał budynek biurowy, 

którego bazaltowa fasada stanowi dominantę 

w tkance miejskiej i została wyeksponowana 

od alei oraz ulicy Kopcińskiego. Nazwa 

budynku zainspirowana adresem jest jednym 

z elementów przyciągających najemców. Ci, 

mimo kryzysu gospodarczego, chętnie lokalizują 

swoje siedziby w obrębie nowych powierzchni 

biurowych klasy A. 

Założenia projektowe 

Teren inwestycji był już częściowo zagospodarowany. 

Znajdował się tu sklep firmowy 

z magazynem sieci Polmos. Obiekty sąsiadowały 

z XIX-wieczną fabryką alkoholi, która 

jest aktualnie pod nadzorem konserwatora. 

W związku z tym architekci z pracowni projektowej 

Archidea za główne założenie projektowe 

przyjęli najbardziej efektywne wykorzystanie 

terenu inwestycji przy zachowaniu 

istniejących obiektów i nawiązanie do wyglądu 

obiektu fabrycznego. 

Projektanci opracowali kompleks złożony 

z trzech elementów: nowego siedmiokondygnacyjnego 

biurowca, czterokondygnacyjnego 

założenia usługowo-biurowego w budynku 

byłego sklepu Polmos oraz centralnie położonego 

holu. W obrębie nowego obiektu zlokalizowano 

wielopoziomowy garaż z miejscami 

parkingowymi dla 100 samochodów. 

Forma i funkcja 

Główne wejście do budynku przewidziano 

z centralnego holu, wzniesionego w formie 

dwukondygnacyjnego, przeszklonego atrium. 

Sąsiaduje ono z częścią restauracyjną i dużą 

salą konferencyjną, niejednokrotnie służąc za 

przestrzeń ekspozycyjną. 

Fragment fasady nowego budynku, przewyższający 

pozostałą zabudowę, został 

poprowadzony po łagodnym łuku. Całość 

pokryto płytami bazaltowymi, które zostały 

poddane różnym typom obróbki. Ich 

zestawienie na elewacji dało w efekcie grę 

faktur, która korzystnie ożywia kompozycję. 

W projekcie uwzględniono również zachowanie 

obiektu fabrycznego jako wolnostoją- 

Realizacje w Polsce 

Styk XIX-wiecznej zabudowy 

i Forum 76 

Widok budynku ze skrzyżowania 

ulic Piłsudskiego i Kopcińskiego 


Szklane atrium


Heradesign 

to również: 

obiekty 

sportowe 

infrastruktura 

biura 

Heradesign – 

Heradesign to austriacka jakość, dbałość o komfort 

i bezpieczeństwo użytkownika. Istniejemy od 

1908 roku i jesteśmy prekursorami wykorzystania 

wełny drzewnej we wnętrzach. Tworzymy klimat 

akustyczny wnętrz. 

ekologia (Heradesign jest produkowany z drewna, 

wody i gliny o pH zbliżonym do pH człowieka) 

wiele różnych możliwości montażu co daje duże 

możliwości efektów architektonicznych 

możliwość malowania na dowolny kolor wg RAL 

możliwość wielokrotnego malowania bez znacznych 

strat pochłaniania hałasu 

bardzo wysoka odporność na uszkodzenia mechaniczne 

i akty wandalizmu (uderzenie piłką do 100 km/h) 

wsparcie techniczne w zakresie akustyki i termoizolacji 

bezpieczeństwo pożarowe (wszystkie materiały są 

klasy reakcji na ogień A i B – niepalne lub niezapalne) 

minimalizacja skutków hałasu na człowieka na każdym 

miejscu jego występowania 

dbałość o komfort akustyczny (sale konferencyjne, 

fitness, halle, restaurację, windy itp.) 

technologie suche- minimalizujące koszty robocizny 

oraz nie wprowadzające do budynków znacznych 

ilości wody. 

Strefy aplikacji dekoracyjnych 

płyt akustycznych Heradesign: 

baseny 

hale sportowe 

strzelnice 

sale fitness 

korytarze 

akustyka, ekologia, design 

sale dydaktyczne w szkołach 

przedszkola 

biblioteki 

aule wykładowe 

domy kultury 

sale wielofunkcyjne 

korytarze 

obiekty więzienne 

muzea 

sale wystawiennicze 

hole 

korytarze 

pomieszczenia biurowe 

www.heradesign.pl e-mail: biuro@heradesign.pl 

tel. 22 369 59 41 

Heradesign Ceiling Systems 

Grupa KNAUF Insulation 

ul. 17 Stycznia 56, 02-146 Warszawa

cego oraz jego proporcji elewacyjnych. Te założenia zrealizowano 

poprzez kontynuację wysokości oraz gzymsu 

cokołowego. Według ustaleń z konserwatorem, mimo 

horyzontalnego charakteru nowego budynku, odnajdziemy 

w elewacji reminiscencje pionowego podziału w formie 

zanikających wertykalnych żłobień. 

Zabudowa adaptowana jest połączona z kompleksem 

za pomocą holu wejściowego, a na wyższych kondygnacjach 

przez szklany łącznik. Fasada tego skrzydła 

zostanie pokryta zielenią – specjalnie dobranym gatunkiem 

bluszczy. Będą się one piąć po stalowym ruszcie 

zamontowanym przed właściwą elewacją budynku. 

Jak wskazują architekci, był to pomysł pochodzący 

z pierwszej koncepcji, który w trakcie prac projektowych 

został odrzucony, a wrócił podczas weryfikacji 

kosztów. Na dachu zaadaptowanego budynku Polmosu 

przewidziano również ogród, przeznaczony do rekreacji 

i odpoczynku pracowników biurowych oraz uczestników 

konferencji. W celu zapewnienia komfortu w tej 

przestrzeni zastosowano kurtyny akustyczne, minimalizujące 

hałas pochodzący od arterii komunikacyjnych. 

Podsumowując, należy podkreślić, że obiekt Forum 76 

jest pierwszym biurowcem klasy A w Łodzi. Udane otwarcie 

i dobre przyjęcie przez najemców sprzyjać będzie kolejnym 

takim inwestycjom w mieście. Sukces obiektu nie 

byłby możliwy bez ciekawej koncepcji architektonicznej 

pracowni projektowej Archidea. 

Widok na dach zielony 

Lokalizacja/Adres al. Piłsudskiego 76, Łódź 

Pracownia Projektowa Archidea Sp.p. 

Królikowski Wichliński 

Architekci Spółka Partnerska 

Data opracowania Pozwolenie na budowę – 2007 

Data realizacji 2009 

Deweloper Virako Sp. z o.o. 

Powierzchnia całkowita 12 005 m2 Generalny wykonawca Condite Sp. z o.o. 

Tynki elewacyjne Dryvit Systems USA (Europe) Sp. z o.o. 

Izolacje akustyczne Heradesign Ceiling Division Grupa 

Knauf Insulation GmbH 

Oświetlenie AGA Light S.A. 

Widok na wejścia do sal konferencyjnych 

PROJEKTOWANIE BIUROWCÓW 

W projekcie budynków przeznaczonych pod wynajem należy 

uwzględnić kilka podstawowych aspektów: lokalizację, parking, elastyczne 

biura i strefy wspólne. Wybór terenu pod inwestycję rozpatrujemy 

pod kątem obsługi komunikacyjnej, a co za tym idzie obecności 

w najbliższym sąsiedztwie arterii miejskich oraz ciągów pieszych. Często 

działki pod usługi lokalizowane są w centrach komercyjnych i handlowych, 

co przyciąga potencjalnych najemców. 

Projekt dzielimy na dwie strefy funkcjonalne: parking i powierzchnię 

usługową. Należy przewidzieć miejsca postojowe dla pracowników oraz 

gości, częściowo mogą one być wynajmowane. Parking możemy zlokalizować 

na jednej czy dwóch kondygnacjach podziemnych lub na poziomie 

terenu (obsługa od dołu) oraz na dachu budynku (obsługa od góry). 

Wybór rozwiązania zależy od rodzaju gruntu, kwestii ekonomicznych 

i ustaleń planu miejscowego. 

Przestrzenie pod wynajem powinny w sposób wygodny dać się podzielić 

na biura i zapewnić kształtowanie dowolnych układów: open office, 

coworking, call-center, boksy czy wydzielone pokoje biurowe. Układ 

okien winien zapewniać doświetlenie zarówno dużym jak i małym najemcom. 

Zakładając, że przewidujemy maksymalną głębokość biur do 

6 m, to w strefach niedoświetlonych lokalizujemy ciągi komunikacyjne 

i ewakuacyjne – korytarze, windy, klatki schodowe, sanitariaty oraz 

pokoje socjalne. Dobrze jest również usytuować tu sale projekcyjne 

i konferencyjne, o ile takich wymaga program. W skład stref wspólnych, 

w zależności od założeń programowych, wchodzą: wejście do 

biurowca, recepcja i informacja, komunikacja pionowa i pozioma, bar 

lub bufet, kawiarnia, pokoje do relaksu, urządzenia sportowe, tarasy 

zielone, palarnie oraz pomieszczenia socjalne. 

Zadbajmy o dużą funkcjonalność przestrzeni oraz ich szczególną 

estetykę, bo dobrze zaprojektowany biurowiec będzie służył zarówno 

najemcom jak i pracownikom. 

fot. archiwum Archidea 

0 801 379848 

Łączy z najbliższym Oddziałem Dryvit 

Innowacyjność rozwiązań 

Propozycje firmy Dryvit to przełom w tradycyjnym postrzeganiu 

estetyki ociepleń i źródło inspiracji dla architektów oraz 

inwestorów. 

Innowacyjne rozwiązania pozwalają nadać elewacji wygląd: 

cegły o różnorodnym wzorze – tynki Ultra – Tex 

granitu – tynki Ameristone i Ameristone T 

naturalnego kamienia – tynki Stonemist 

piaskowca – tynki Lymestone 

okładziny z blachy, lub aluminium – farba Demandit Metallic 

Oryginalne i nowoczesne produkty stanowią doskonałą alternatywę 

dla typowych materiałów budowlanych, pozwalając na uzyskanie 

oczekiwanego efektu w znacznie prostszy, szybszy i bardziej 

ekonomiczny sposób. 

Każde z rozwiązań to w swej istocie znany i sprawdzony system 

ociepleniowy łączący dwa cele: 

poprawienie charakterystyki izolacyjnej przegrody 

(co przekłada się na wymierne oszczędności finansowe 

i komfort życia użytkowników) oraz 

nadanie elewacji atrakcyjnego i niebanalnego wyglądu 

(dzięki estetyce i wysokiej jakości materiałów). 


Dryvit Systems USA (Europe) 

www.dryvit.pl 



HOTEL ANDEL’S 

Przebudowa zabytkowej łódzkiej 

przędzalni na hotel 

Jedna z bardziej niezwykłych realizacji 

w Polsce z ostatniego roku (otwarcie 

odbyło się 15 maja 2009), przebudowa przędzalni 

Izraela Poznańskiego w Łodzi na Hotel 

Andel’s, nieustannie przyciąga miłośników 

pięknej architektury, luksusu i niezwykłych 

wnętrz. Autorami tej udanej renowacji są 

Wojciech Popławski i Andrzej Orliński wraz 

ze swoją pracownią OP Architekten z siedzibą 

w Wiedniu i filią w Warszawie. 

Łódź tkaczy 

Wraz z rozwojem przemysłu tekstylnego, 

w mieście powstawały warsztaty tkackie 

i obiekty industrialne, produkujące materiały 

na skalę przemysłową. Zakłady Izraela Poznańskiego 

były ówcześnie jednymi z największych 

tego typu obiektów. Pierwsze 

wzmianki o zakładach pochodzą z 1849 roku. 

Od tego czasu powstawały kolejno obiekty 

wznoszone wg projektów: Hilarego Majewskiego, 

Franciszka Chełmińskiego i Dawida 

Rosenthala. 

Budynek przędzalni powstawał w latach 

1877–1890 i był zaprojektowany przez 

Hilarego Majewskiego, jako czteropiętrowy 

z wysokim parterem i piwnicą. Budynek był 

wieloczłonowy. Każdą część przeznaczono 

dla odpowiedniej funkcji. Ze względu na duże 

rozmiary maszyn, wymiary mieszczących je 

hal były znaczne. Bryłą i detalami architekt 

nawiązywał do architektury obronnej z czasów 

średniowiecza. Ceglane elewacje zostały 

rytmicznie rozczłonkowane za pomocą pilastrów 

i zwieńczone sterczynami. Otwory 

okienne zakończono półkolami lub łukami 

odcinkowymi. Aby zgubić częściowo gabaryty 

obiektu, w fasadzie pojawiły się ryzality 

i ozdobne portale. Oznaczały one miejsca, 

w których znalazły się maszyny parowe czy 

kotłownie. Dodatkowo w ten sposób na elewacji 

zaznaczono funkcje poszczególnych pomieszczeń. 

Obiekt funkcjonował i pełnił przypisaną 

mu rolę bardzo długi czas, mimo zmieniających 

się ustrojów politycznych oraz właścieli. 

W trakcie funkcjonowania był poddawany 

przebudowom, nie zawsze poprawiającym 

jego wygląd. Na szczęście większość tkanki 

budowlanej zachowała się w oryginalnej 

formie. 

Elewacja po renowacji 

Współczesność w mieście 

Prace nad tym czterogwiazdkowym hotelem 

były rekordowo krótkie. Zaledwie pół 

roku trwało opracowanie dokumentacji do 

uzyskania pozwolenia na budowę, a dwa 

lata projekt wykonawczy powstający równolegle 

do budowy. W tym czasie całkowicie 

przeprojektowano funkcje obiektu, niwelując 

zastane wtórne podziały pomieszczeń 

i projektując nowe. Decyzje podejmowano 

w związku z odkrywanymi na budowie elementami, 

których nie mogła ukazać inwentaryzacja, 

wykonywana przed przystąpieniem 

do początkowych prac koncepcyjnych. Odkryto 

m.in. piękną konstrukcję, którą uwolniono 

od betonowych wzmocnień i zabezpieczeń 

przeciwpożarowych. 

Architekci podkreślają, że udało im się 

zrealizować wszystkie swoje zamierzenia, co 

jest niezwykle rzadkim zjawiskiem w większości 

nie tylko polskich obiektów. Co ciekawe, 

projektanci tak bardzo zaangażowali się 

w budowę hotelu, że nie pozostawili go wraz 

z oddaniem do użytku, ale wciąż dostosowują 

architekturę do sugestii gości i pracowników. 


Product designed by Sottsass Associati · www.kaldewei.com 

Niezwykłe wnętrza 

Koncepcję wystroju wnętrz przestrzeni 

publicznych oraz pokoi przygotowała brytyjska 

firma Jestico&Whiles, natomiast do OP Architekten 

należały projekty architektury wnętrz 

oraz projekt wykonawczy wystroju wnętrza. 

W hotelu znajduje się parking podziemny dla 

156 samochodów, 278 pokoi wraz z apartamentami, 

duże atria, bar, kawiarnia i restauracja 

mogąca pomieścić 340 osób, a także zaplecze 

rekreacyjno-rozrywkowe i konferencyjne. 

Wnętrza ogólnodostępne cechuje rozmach 

i śmiała, intensywna kolorystyka. 

Architektom zależało na maksymalnym 

zachowaniu oryginalnej tkanki budowlanej, 

ceglanych ścian, stropów odcinkowych, metalowej 

konstrukcji, a nawet wentylatorów 

pochodzących z funkcjonującego tu niegdyś 

zakładu. Mimo iż wymogi konserwatora nie 

były aż tak restrykcyjne, zabytkowy potencjał 

został w pełni wykorzystany. Jego wartość 

podkreślono prostymi, powściągliwymi 

formami współczesnych ingerencji, które 

wprowadzono, by obiekt mógł pełnić określone 

programem funkcje. Nietypowym elementem 

wnętrz jest atrium łączące ze sobą 

wszystkie kondygnacje aż do parteru i do- 

Łazienka fot. archiwum marketingu Hotelu Andels 

świetlające je naturalnym światłem poprzez 

nieregularne eliptyczne otwory. Oświetlone 

intensywnymi barwami, stanowi jedną z nielicznych 

mocnych dominant w zastanej substancji 

budowlanej przędzalni. 

Szczególnie interesująco został rozwiązany 

dach obiektu, gdzie zlokalizowano wiele 

nieodzownych w hotelu funkcji. To tu po- 

Ekstremalnie paski brodzik Cono at wyznacza nowe standardy prysznicowej przyjemnoci. 

Idealnie wkomponowany odpyw z emaliowan pokryw w jednej paszczynie z brodzikiem 

zapewnia komfort i bezgraniczn swobod ruchów. Wszystko to w niepowtarzalnym, eleganckim wzornictwie 

z wyjtkowej stali emaliowanej Kaldewei o gruboci 3,5 mm. Z 30 letni gwarancj. 

IDEAŁ. POD PRYSZNICEM 

Conofl at – Perfekcja u Twych stóp. 

mieszczono: welness, fitness, spa, basen, sky 

lounge, tarasy, które uatrakcyjnia widoczna 

stąd panorama miasta. Na górze zlokalizowano 

również basen o prostej, przeszklonej 

bryle, która została wysunięta wspornikowo 

poza historyczną elewację. Uwagę 

zwraca tzw. sala balowa, duże wielofunkcyjne 

wnętrze dla 800 osób (o powierzchni

1400 m 2 ), przystosowane do organizowania 

konferencji, koncertów i balów. Pomieszczenie 

to zostało doświetlone światłem dziennym 

i w pełni wyizolowane akustycznie od konstrukcji 

budynku, zapewniając tym samym korzystne 

warunki wewnątrz i spokój gościom 

hotelowym w czasie odbywania się imprez. 

Apartamenty i pokoje hotelowe podzielono 

na kilka kategorii, ze względu na 

wielkość i wyposażenie. Do największych 

należy dwupoziomowy Maisonette Deluxe 

o imponującej powierzchni 165 m², co 

stanowi rozmiar wygodnego domu jednorodzinnego. 

Dodatkowo goście mają 

do dyspozycji taras o powierzchni 140 m 2 . 

Wnętrze ma modny obecnie charakter loftu, 

a doświetla je osiem okien. Na pierwszym 

poziomie zlokalizowano: hall, sypialnię, 

kuchnię z jadalnią, garderobę i łazienkę, 

na drugim salon, bibliotekę z miejscem do 

pracy oraz toaletę. Oprócz imponujących 

apartamentów znalazły się tu również wnęrza 

o rozmiarach 27 m 2 czy 24 m 2 . Pokoje 

hotelowe zaprojektowano w sposób bardziej 

stonowany niż przestrzenie ogólnodostępne 

i wykończono luksusowo. Znajdziemy 

tu białe, lakierowane na wysoki połysk 

meble o współczesnym wzornictwie, wykonywane 

według projektów indywidualnych. 

Wyposażenie wyeksponowano na tle ścian 

utrzymanych w jasnej, minimalistycznej kolorystyce. 

Charakteru dodają wnętrzom fabryczne, 

otwieralne okna, które po kreślają 

„loftowy” rodzaj tego obiektu. 

Łódź artystów 

Łódź znana jest w całym kraju z dbania 

o rozwój kreatywności i popierania współczesnej 

sztuki. W przestrzeniach hotelu udało 

się połączyć wyjątkową architekturę i polską 

sztukę współczesną. Kolekcja „andel’s Contemporary 

Art”, która będzie systematycznie 

rozbudowywana, została przygotowana 

przez kuratorki Justynę Kowalską i Lucynę 

Sosnowską. 

MEBLUJEMY: WE FURNISH: 

hotele 6*; 5*; 4* hotels 6*; 5*; 4* 

akademiki students accomodation 

szkoły schools 

szpitale healthcares 

apartamenty residentials 

reklama 1/8 

Firma POLCOM była 

głównym wykonawcą mebli 

w Hotelu Andels w Łodzi. 

SPRAWDŹ NASZĄ OFERTĘ NA: / CHECK OUR PORTFOLIO ON: WWW.POLGROUP.COM 

Wnętrze pokoju hotelowego 

W przestrzeniach hotelu wiszą wielkoformatowe 

fotografie Magdaleny Hueckel, 

Macieja Kuraka i Urszuli Tarasiewicz. Ściany 

lobby głównego i części konferencyjnych, 

ozdobione zostały muralami autorstwa Mariusza 

Warasa (m-city), Joanny Małeckiej 

i Gregora Eldarba, który wykonał także oryginalny 

system oznaczeń graficznych hotelu. 

Ścianę jednej z restauracji zajmuje składająca 

się z 65 płócien instalacja malarska Grzegorza 

Drozda Anonim, a na wyższych kondygnacjach 

wiszą obrazy Tomasza Partyki. Największą 

atrakcję stanowi jednak słynna praca 

Łyżwiarze Dominika Lejmana, którą można 

Wnętrze basenu 

zobaczyć w głównym holu hotelu w formie 

projekcji wideo na balustradach eliptycznych 

otworów atrium. 

Możemy jeszcze dodać, że malowniczość 

obiektu przyciągała i przyciąga reżyserów 

filmowych, którzy wykorzystują obiekty fabryczne 

jako plany zdjęciowe. Jak podkreślają 

właściciele hotelu, sztuka wchodzi w dialog 

porozumienia z architekturą, zarówno tą 

współczesną jak i historyczną. 

Ta unikatowa mieszanka historii i współczesności 

przypadła do gustu nie tylko gościom 

hotelu ale i architektom oraz krytykom. 

Obiekt został nagrodzony w konkursach: European 

Hotel Design Awards 2009 w kategorii 

„Conversion of an Exising Building to Hotel 

Use”, Contract Magazine Interior Award 2010 

w kategorii „Adaptive Re-Use”, CIJ Award 

2009 w dwóch kategoriach „Best Hotel Development” 

i „Best Overall Development”, 

“Special Tribute to the Guest of Honour” na 

międzynarodowych targach inwestycyjnych 

MIPIM w Cannes, „Najlepsze Wnętrze Roku – 

2009” za wystrój wnętrz Fundacji Ulicy Piotrkowskiej, 

co potwierdza uznanie architektów 

i krytyków dla pracy pracowni OP Architekten. 

Studio Wykładzin Obiektowych 

PROFESJONALNE DORADZTWO, DYSTRYBUCJA I INSTALACJA WSZELKIEGO TYPU WYKŁADZIN PODŁOGOWYCH 

Od bezkompromisowego komfortu autorskich kompozycji najwyższych 

gatunków wełny po elegancką ekonomię pomieszczeń ogólno dostępnych, 

od wielko-kubaturowego biurowca po zaciszny, ekskluzywny apartament. 

Skuteczność wieloletnich gwarancji producentów wykładzin, 

podpieramy profesjonalizmem naszego montażu. 

Posiadamy największe w kraju doświadczenie 

w obsłudze obiektów hotelowych i konferencyjnych. 

MIDLER Milczarek Sp. Jawna ul. Radzymińska 129/2 03-560 Warszawa 

28 świat architektury tel./fax (+48) 22 6795004 tel. (+48) 22 6785709 www.midler.pl świat architektury 29 

fot. wallphotex©OP ARCHITEKTEN

Lokalizacja/Adres ul Ogrodowa 17, Łódź 

Autorzy projektu OP ARCHITEKTEN Wojciech Popławski, 

Andrzej Orliński 

Architekt Prowadzący Wojciech Popławski 

Współpraca Maciej Ciesielka, Robert Szczepaniak, 

Marcus Weissenböck, Wojciech Buczyński, 

Tomasz Zaleśny, Filip Sobstel, Marcin 

Jabłoński, Paweł Nawrocki, Herbert 

Swoboda, Zofi a Kulpa, Michael Bardet, 

Magda Marciniak, Agnieszka Szustak, 

UBM: Christian Eitzenberger, 

Peter Kadlec 

Wystrój wnętrz Jestico&Whiles (koncepcja przestrzeni 

publicznych, pokoi) 

Data opracowania 

OP Architekten (pozostałe obszary, 

projekt wykonawczy) 

2006–2009 

Data realizacji 2007–2009 

Inwestor Warimpex Finanz und Beteiligungs AG 

Powierzchnia całkowita 40100 m2 Powierzchnia użytkowa 28165 m 2 

Kubatura brutto 172 400 m 3 

Generalny Wykonawca PORR Polska S.A. 

Producent /dostawca wanien Kaldawei Polska Sp. z o.o. 

Dostawca mebli Polcom Sp. z o.o. 

Dystrybucja i instalacja 

wykładzin podłogowych 

Midler Dariusz Milczarek 

Wspornikowo wysunięta bryła basenu 

Atrium z instalacją Dominika Lejmana 

fot. wallphotex©OP ARCHITEKTEN, pozostałe – archiwum Jestico&Whiles 

fot. Dominik Lejman©OP ARCHITEKTEN 

MIESZKAĆ 

NOWOCZEŚNIE 

Dom jednorodzinny w okolicach Zielonej Góry 

Polskie przepisy dotyczące zagospodarowania 

terenu promują zabudowę 

jednorodzinną o spadzistych dachach 

i klasycznych rozwiązaniach materiałowych. 

Architekci, który chcą stworzyć coś oryginalnego, 

borykają się z zapisami w miejscowych 

planach oraz w decyzjach o warunkach zabudowy. 

Przykładem udanego połączenia lokalnych 

regulacji przestrzennych i nowoczesnych 

założeń projektowych jest dom jednorodzinny 

w okolicach Zielonej Góry. 



Litera C 

Wprowadzenie do projektu współczesnych 

rozwiązań często spotyka się ze sprzeciwem 

inwestorów. W opisywanej realizacji 

problem ten nie istniał, ponieważ klienci 

znali wcześniejsze dokonania architektów 

i sami wybrali właśnie tę pracownię. Zależało 

im na formie nowatorskiej, ale o „domowym” 

charakterze oraz budynku parterowym. 

Przyjrzyjmy się zatem rozwiązaniom, które 

pozwalają na połączenie marzeń inwestorów 

i wymogów lokalnych przepisów dotyczących 

zagospodarowania terenu. 

Obszerny parter w rzucie przypomina literę 

C, której ramiona osłaniają taras i część 

ogrodu. Centrum domu zajmuje strefa wejściowa, 

z której dostępne są: komunikacja, kuchnia 

z pomieszczeniem gospodarczym, łazienka, 

a przede wszystkim duży salon z jadalnią. 

1

2 

Po zachodniej stronie obiektu zlokalizowano 

strefę nocną, uzupełnioną o pokój 

do pracy, łazienkę i nieodzowną garderobę. 

Oprócz pomieszczeń mieszkalnych, gospodarczych 

i technicznych po wschodniej stronie 

rzutu zlokalizowano wbudowany garaż, 

dostępny od północy. 

W toku prac projektowych okazało się, że 

rozplanowanie domu tylko w przyziemiu powoduje 

zaburzenie proporcji budynku i jego 

relacji z sąsiedztwem. Dlatego ostatecznie na 

poddaszu usytuowano pokoje dzieci wraz z pomieszczeniami 

gospodarczymi. Każde wnętrze 

mieszkalne posiada własny taras oraz wspólną 

łazienkę. Na poddasze prowadzą schody 

o konstrukcji drewnianej. Ponieważ funkcje tej 

części domu zostały znacznie ograniczone, 

piętro stanowi jedynie akcent wysokościowy 

w bryle budynku. 

W służbie mieszkańców 

Projekt wnętrz domu skoncentrowano 

wokół salonu, w którym szczególną uwagę 

zwraca przeszklenie o długości 10 metrów. 

Dzięki temu pomieszczenie zostało optycznie 

powiązane z tarasem i dużym ogrodem. 

Ochronę przed przegrzaniem zapewnia- 

ją rolety zewnętrzne i sprawnie działająca 

klimatyzacja oraz wentylacja mechaniczna 

z rekuperacją. W porze zimowej przeszklenie 

służy pozyskiwaniu energii do ogrzewania 

domu. Takie rozwiązanie sprzyja ekonomiczności 

budynku i świadczy o tym, że 

systemy ekologiczne są coraz chętniej wykorzystywane 

w budynkach jednorodzinnych. 

3 

Elewacje zostały potraktowane bardzo 

współcześnie, ale nie zabrakło "przytulnych 

materiałów", takich jak drewno. Jego ciepła 

barwa wyróżnia się na tle grafitowych płyt 

elewacyjnych. Poziomy układ desek dodatkowo 

uwypukla horyzontalny układ budynku. 

Rytm tworzą również podziały płyt elewacyjnych 

i układ okien. Uzupełnienie stanowi 

biały tynk – trzeci materiał fasadowy. Całość 

przykryto dachem dwuspadowym o kącie 

nachylenia 35°, który wykończono blachą 

tytanowo-cynkową. Zwieńczenie bryły nawiązuje 

do zabudowy tradycyjnej i dobrze 

wpisuje obiekt w otoczenie, mimo pokrycia 

go materiałem o współczesnym charakterze. 

Podsumowanie 

Budynek jednorodzinny pracowni Łącki 

Krzywoszański Architekci jest ciekawym 

przykładem współczesnego projektowania 

w zgodzie z zastanym układem urbanistycznym 

oraz wytycznymi narzuconymi 

przez prawo lokalne. Zestawienie 

blach z drewnem i tynków z płytami elewacyjnymi 

zaowocowało powstaniem 

architektury jednoznacznie kojarzonej 

z funkcją mieszkalną, bez ryzyka pomylenia 

jej z małym biurem czy sklepem. 

Gratulujemy udanej realizacji! 

Lokalizacja/Adres okolice Zielonej Góry 

Pracownia Projektowa Łącki Krzywoszański Architekci Sp. z o.o. Sp.k. 

Architekci Andrzej Łącki, Wojciech Krzywoszański 

Data opracowania 2008 


Inwestor prywatny 

Powierzchnia użytkowa 258,54 m 2 

Powierzchnia zabudowy 302,67 m 2 

Kubatura brutto 1271,21 m 3 

1. 1 Drewniana okładzina 22. Spadzisty dach czytelny w elewacjach 3. 3 Zestawianie faktur i kolorów 44. 

Przejrzyste otoczenie 


4 

fot. archiwum Łącki Krzywoszański Architekci


Z WIDOKIEM 

NA WAWEL 

Hotel Park Inn 

– Kraków 


Kraków jest jednym z najciekawszych 

miejsc w Polsce, w którym można 

się zatrzymać, podróżując po Europie. Od 

2009 globtroterów zaprasza Hotel Park Inn, 

przyciągający wyjątkową architekturą. Jej 

twórcami są Jurgen Mayer – znany architekt 

niemiecki, i młoda polska pracownia Ovotz 

design Lab. 

W sercu miasta 

Pierwszy polski obiekt sieci Hotel Park 

Inn został zlokalizowany przy Rondzie Grunwaldzkim, 

naprzeciw zamku Wawel. Tym samym 

założenie otrzymało wyjątkowo atrakcyjne 

położenie w centrum Krakowa. Mimo 

jedynie czterogwiazdkowego standardu hotelu, 

zrealizowano tu imponującą architekturę, 

której nie powstydziłyby się bardziej luksusowe 

realizacje. Świadczy o tym już sam 

skład zespołu projektowego. 

Głównym założeniem architektonicznym, 

któremu podporządkowany został 

cały obiekt, jest konsekwentne prowadzenie 

i przenikanie się pasów jasnych i ciemnych 

– wklęsłych i wypukłych, tzw. „relief”. Formy 

jakie mu nadano są organiczne, miękkie 

oraz płynne – charakterystyczne dla wcześniejszych 

dzieł Jurgena Mayera. Nie sposób 

również zapomnieć o krakowskim biurze 

architektonicznym Ovotz design Lab, które 

wniosło do realizacji swoje doświadczenie, 

nabyte w trakcie opracowywania poprzednich 

projektów hoteli. 

Bryła budynku jest niejednorodna, została 

bowiem rozczłonkowana i „rozpostarta” 

na działce. Dodatkowe urozmaicenie uzyskano 

dzięki zastosowaniu podcienia, pasów 

przeszkleń i skrzyżowań poszczególnych 

skrzydeł obiektu. Fasadę pokryto naprzemiennie 

błyszczącym, jasnym aluminium 

oraz wycofanymi, matowymi pasami. Gra 

Hotel Park Inn w Krakowie Kolorystyka baru 

www.modul.waw.pl 

www.hufcor.pl 

Hotel Venecia Palace e 

Michałowice k. Warszawy y 

Hotel Ikar Plaza 

Kołobrzeg 

Centrum konferencyjno- 

-bankietowe Baccara 

Jawczyce k. Warszawy 

Wydział Pedagogiczno- 

-Artystyczny UAM 

Kalisz 

wyłączny dystrybutor HUFCOR w Polsce 

Wyposażyliśmy w ściany mobilne ponad 6000 obiektów hotelowych. 

Hotel Park Inn również. 

Moduł Sp. z o.o. ul. Kłobucka 6; 02-699 Warszawa; tel. 228430506; fax. 228431212; modul@modul.waw.pl 

10 

lat 

G W A R A N C J I

Lokalizacja/Adres ul. Monte Cassino, Kraków 

Pracownia Projektowa J. Mayer H. Architekten & Ovotz design Lab, 

Architekt Prowadzący architekt Jürgen Mayer H. (J. Mayer H. Architekten); 

architekci Wojciech Witek, Magdalena Skoplak-Seweryn 

(Ovotz design Lab) 

Architekci architekt Jan-Christoph Stockebrand (J. Mayer H. Architekten); 

architekt Jakub Kaczmarczyk (Ovotz design Lab) 

Współpraca UBM Polska, GD&K Consulting; architekci: 

Iradj Pourrahimi, Peter Eckerstorfer, Julita Styka (UBM 

Polska); Wojciech Kasinowicz (GD&K Consulting) 

Projekt wnętrz JOI design GmbH & Ovotz design Lab: 

architekci Peter Joehnk, Nina Wiech (JOI-Design); 

architekci Wojciech Witek, Jakub Kaczmarczyk, 

Katarzyna Kozaczka, Vadym Rushchits, 

projektant Wojciech Stanczykiewicz (Ovotz design Lab) 


Inwestor SOF Debniki Development (spółka utworzona przez 

deweloperów: GD&K Group oraz UBM) 

Powierzchnia całkowita 12560 m2 Generalny wykonawca PORR Polska 

Elewacje aluminiowe Alsal Sp. z o.o. Sp.k. 

Bramy garażowe 

szybkobieżne 

Efafl ex Polska Sp. z o.o. 

Ściany mobilne Moduł Sp. z o.o. 

Producent wanien Kaldawei 

Producent mebli Profap Meble/U-nex Sp. z o.o. 

Podłoga podniesiona PPHU „Wappex” 

Reliefowa fasada 


Przenikania w elewacji 

tych elementów prowadzona jest również 

w stosowaniu podziałów horyzontalnych 

i wertykalnych. Te ostatnie „domykają” 

ramiona hotelu. Główne wejście do budynku 

zrealizowano w formie wgłębienia w elewacji, 

które „wciąga” gości poprzez obrotowe 

drzwi do hotelowego lobby.

Wnętrza hotelowe 

Hol wejściowy zaprojektowano jako 

przestrzeń obszerną i otwartą. W jej bezpośrednim 

sąsiedztwie znajduje się bar, 

restauracja i reprezentacyjna klatka schodowa 

– rozwiązanie funkcjonalne, a zarazem 

atrakcyjne. Dodatkowo zlokalizowano tu 

recepcję w formie grafitowej rzeźby, niejako 

„wyjętej” z elewacji. Wchodząc głębiej 

w przestrzenie budynku, dostrzeżemy, że 

zaczynają nas otaczać cieplejsze barwy materiałów 

wykończeniowych i mebli. Mimo 

to nie zatracono spójnej koncepcji projektowej, 

a pasowy relief znajduje swoje odbicie 

w: rozwiązaniach sufitów, ścian, podłóg, elementach 

klatki schodowej oraz kształtach 

wyposażenia meblowego holu recepcyjnego. 

Należy podkreślić, że projekty wnętrz 

i mebli opracowywały firmy: Ovotz design 

Lab oraz niemiecka JOI-Design. 

Wśród wnętrz szczególne zainteresowanie 

wzbudzają bar i restauracja. Temu pierwszemu 

nadano klubowy charakter poprzez 

obniżenie stropu, przyciemnienie oświetlenia 

i zastosowanie miękkiego dywanu, na którym 

rozmieszczono głębokie i obłe fotele. 

Wnętrze restauracji fot. archiwum Ovotz design Lab 

Całość podkreślono kontrastowymi kolorami 

– zestawienie intensywnych, ciepłych 

odcieni pomarańczowych z ciemnymi, głębokimi 

brązami. Restauracji nadano bardziej 

„miejski” charakter, otwierając ją na otoczenie 

za pomocą dużych oszklonych witryn 

i stosując pogodne rozwiązania barwne. 

W budynku zaprojektowano 152 pokoje 

hotelowe (od II kondygnacji) wraz z centrum 

konferencyjnym o powierzchni 1000 m 2 

(zlokalizowanym na I piętrze). Na to ostatnie 

składają się sale i pomieszczenia konferencyjne 

oraz duża sala balowa, z której za pomocą 

mobilnych ścian można wydzielić dwie 

niezależne przestrzenie. Całość uzupełnia 

obszerne foyer o funkcji wypoczynkowej, 

w którego narożniku zlokalizowano zaplecze 

gastronomiczne. 

Pokoje hotelowe rozmieszczono na 

czterech najwyższych kondygnacjach budynku. 

Pomieszczono tu również apartamenty 

o podwyższonym standardzie oraz 

pokoje przystosowane do potrzeb osób 

niepełnosprawnych (po jednym na każdej 

z kondygnacji). Zadbano o tektonikę korytarzy 

hotelowych poprzez urozmaicenie 

ciągów komunikacyjnych. Wejścia do pokoi 

są wycofane, dzięki temu znalazło się miejsce 

na czasowe odstawienie bagażu. 

Projekt kolorystyki zdominowały drewniane 

okładziny i jasnobeżowe powierzchnie 

kamienne. Akcenty barwne to ciemnoczerwone 

słupy zlokalizowane w obszarze 

foyer oraz części konferencyjnej. Na bazie 

logotypu sieci hotelowej zaprojektowano 

świecące prostokątne tafle w kolorach 

czerwonym, żółtym, zielonym i niebieskim, 

które swobodnie rozmieszczono w obrębie 

wnętrz. 

Architekci bardzo profesjonalnie wykorzystali 

lokalizację hotelu, dbając o to, aby 

ważne pomieszczenia miały ciekawe widoki. 

I tak: restauracja została otworzona 

w kierunku Starego Miasta, podobnie jak 

małe sale konferencyjne (stanowiące część 

centrum biznesowego), a z okien zamykających 

korytarze hotelowe widać Kościół 

i Klasztor na Skałce, Wawel lub Kopiec 

Kościuszki. 

Polsko-niemiecka współpraca przy projekcie 

Hotelu Park Inn przyniosła bardzo 

dobry efekt. Z przyjemnością obserwujemy, 

jak powstają w kraju obiekty odchodzące 

od prostopadłościennych rozwiązań, 

a bazujące na elementach organicznych. 

Stanowi to dobrą przeciwwagę w stosunku 

do socrealistycznych budynków. 

Dziękujemy 

UBM Polska i PORR Polska 

za współpracę przy realizacji inwestycji 

Hotel Park Inn* 

w Krakowie 

* dostarczyliśmy bramy szybkobieżne 

do garażu wielostanowiskowego, 

które gwarantują 

120 000 cykli między przeglądami, 

prędkości otwierania/zamykania 1,2/0,6 m/s, 

idealnie kompunują się 

z architekturą nowoczesnego budynku 

EFAFLEX Polska Sp. z o. o. 

ul. Krótka 27A, 42-200 Częstochowa 

tel. +48 34 367 15 40, fax +48 34 367 15 45 

e-mail: info@efaflex.pl, www.efaflex.pl 



A W KRAKOWIE 

NA ŁOBZOWSKIEJ… 

Trzy budynki mieszkalne wielorodzinne 

Projekty budynków użyteczności publicznej 

są dla architekta jednocześnie 

wyzwaniem i przygodą. Ich powstanie 

łączy się z nobilitacją, prestiżem, a czasem 

krytyką. Nawet mniej udane realizacje nie 

pozostają bez echa w środowisku. Zespoły 

wielorodzinne traktowane są przez prasę 

branżową jako obiekty drugiej kategorii, 

choć ich powstanie dostarcza nie mniejszych 

wyzwań i trudności. To właśnie budynki 

mieszkaniowe są pierwszym środowiskiem 

człowieka: miejscem wypoczynku, relaksu 

i życia rodzinnego. 

Interesujący kompleks powstał w Kra - 

kowie przy ulicy Łobzowskiej 22, wzniesiony 

według koncepcji Biura Projektów 

Lewicki Łatak. O unikatowości założenia 

świadczy wizualne powiązanie 

różnorodnego sąsiedztwa, przy zachowaniu 

indywidualnego charakteru zespołu. 

Sekwencja 

Sekwencja, jak podkreślają architekci, 

jest „myślą przewodnią” projektu. Łańcuch: 

budynek – dziedziniec – budynek – dziedziniec 

– budynek organizuje przestrzeń i spaja 

zespół. 

W obrębie kompleksu znalazły się trzy 

obiekty mieszkaniowe wraz z częścią usługową 

(sklep) z dwoma wewnętrznymi dziedzińcami 

oraz garaż podziemny (powierzchnia 

4500 m 2 ). Całość zlokalizowano na prostokątnej 

działce, która znajduje się jedynie 

200 m od słynnych krakowskich Plant. 

Sąsiedztwo kompleksu stanowią: od południowego 

wschodu (w pierzei ulicy Łobzowskiej) 

– eklektyczna dziewiętnastowieczna 

kamienica, od południa – oficyna oraz międzywojenny 

budynek modernistyczny, od zacho- 

1 

du – małe ogrody za kamienicami przy ulicy 

Sobieskiego, zaś od północy – blok mieszkalny 

z lat siedemdziesiątych XX wieku. Dodatkowo 

na działce znajduje się obiekt z 1908 

roku, który mimo przebudowy pozostał niezmieniony 

w swoim zewnętrznym wyglądzie 

– zgodnie z decyzją konserwatora. W jego 

obręb wpisano mieszkania o współczesnych 

standardach powierzchni i wyposażenia. 

2 

ul. Zakrzowska 19/26, 51-318 Wrocław 

tel. +48 71 722 78 71-72 

40 świat architektury biuro@mbprojekt.eu, świat architektury www.mbprojekt.eu 41 

Zespół 

Kształtowanie rzutów kompleksu podyktowane 

było zastanym stanem zabudowy 

działki, wymogami planu miejscowego 

i konserwatora zabytków oraz dążeniem do 

uzyskania najbardziej korzystnego doświetlenia 

mieszkań. Przyjęto tradycyjny układ 

klatkowy, sytuując komunikację pionową 

i pomieszczenia sanitarne w zaciemnionych 

częściach planu. Uzyskano w ten sposób 

wygodny rozkład mieszkań. Wszystkie elementy 

składowe zespołu zostały dostosowane 

do potrzeb osób niepełnosprawnych, za 

pomocą pochylni i wind. 

Poszczególne obiekty „reagują bryłą” 

i elewacją na sąsiadujące bezpośrednio ka- 

mienice. Powiązania uzyskano operując: 

podziałami elewacyjnymi, geometrią dachu 

i układem gzymsów. Elewacje zostały podzielone 

na trzy zasadnicze sekcje: wyróżniony 

parter, trzon budynku oraz zwieńczenie. 

Tektonika zewnętrzna budowana jest 

za pomocą gzymsów koronujących, geometrycznych 

obramień okien i drzwi wraz 

z boniowaniami. Detale zakorzenione 

w historii architektury zostały przepuszczone 

przez filtr współczesności i dopiero umieszczone 

na nowych fasadach. Użyto czterech 

zasadniczych materiałów: szkła (okna 

i balustrady), tynków szlifowanych, drewna 

1 

2 

3 

4 

Jeden z dziedzińców 

wewnętrznych 

Elewacja od ul. Łobzowskiej 

Fasada budynku z 1908 roku 

po renowacji 

Nawiązanie do historycznej 

zabudowy 

AUTORYZOWANY PARTNER 

MASZYNY CZYSZCZĄCE 

mycie bieżące, doczyszczanie 

powierzchni płaskich 

krystalizacja posadzek z kamienia 

renowacja podłóg drewnianych 

polerowanie 

odkurzanie na sucho – mokro 

zamiatanie bez emisji kurzu 

PRZEMYSŁOWE AGREGATY 

WYSKOCIŚNIENIOWE 

• mycie elewacji 

• usuwanie grafiti, gumy do żucia 

• piaskowanie 

• wypompowywanie wody i szlamów 

• udrażnianie rur kanalizacyjnych 

i odpływów deszczówki 

• mycie posadzek w płaszczu wodnym 

SPRZEDAŻ I PROFESJONALNY SERWIS

sosnowego (okładziny i ramy okienne) oraz 

okładzin kamiennych. Zastosowanie tych samych 

materiałów elewacyjnych, w każdym 

obiekcie składowym kompleksu, podkreśla 

jego jednorodność. 

Projektanci zadbali o zagospodarowanie 

dziedzińców wewnętrznych zielenią 

i elementami małej architektury, które będą 

stanowić o jakości przestrzeni wspólnej. 

W obrębie terenu przewidywane jest zadrzewienie 

działki klonami, kasztanowcami, lipami, 

robiniami i wiązami wraz z zachowaniem 

istniejących roślin. Dodatkowo na ogrodzeniach 

i elewacji przewidziano zamontowanie 

stelaży z cięgien, po których będą pięły się 

winobluszcze. Elementy małej architektury, tj. 

ławki, donice, zostały zaprojektowane z betonu 

szlifowanego oraz drewna. Tak urozmaicona 

powierzchnia stanie się chętnie odwiedzanym 

miejscem wypoczynku i dziecięcych 

zabaw. 

Zespół budynków wielorodzinnych przy 

ulicy Łobzowskiej 22 zwraca uwagę niezwykle 

trafnym wpisaniem się w życie i tradycję 

budowlaną Krakowa. Założenie podkreśla 

rangę przestrzeni mieszkalnej w życiu człowieka, 

która powinna być nastawiona na realizację 

potrzeby wypoczynku i odprężenia, 

szczególnie gdy lokalizowana jest w centrum 

dużego miasta. 

3 

4 

Lokalizacja/Adres ulica Łobzowska 22, Kraków 

Pracownia Projektowa Biuro Projektów Lewicki Łatak 

Architekci Prowadzący Kazimierz Łatak, Piotr Lewicki, 

Architekci Mateusz Manecki, Begoña Herrera Rodriguez, 

Agnieszka Zajączkowska, Zbigniew Piotrowicz, 

Anna Rytter 

Data opracowania 2005–2006 


Inwestor Bryksy Rezydencje 

Powierzchnia użytkowa 4778,1m 2 

Powierzchnia zabudowy 1170 m 2 

Kubatura brutto 20910 m³ 

fot. archiwum Biura Projektów Lewicki Łatek 

WSI SPOKOJNA 

Budynek administracyjno-recepcyjny 

Muzeum Wsi Opolskiej 

Wyróżniony licznymi nagrodami 

i nominacją do prestiżowej Mies 

van der Rohe Award budynek administracyjno-recepcyjny 

Muzeum Wsi Opolskiej 

zwraca uwagę umiejętnym wpisaniem jego 

formy w architekturę ruralistyczną i współczesnym 

operowaniem tradycyjnymi materiałami. 

Koncepcja obiektu została wybrana 

w drodze konkursu architektonicznego i zrealizowana 

w obrębie parku etnograficznego. 

Kompozycja osiowa 

Koncepcję przestrzenną usytuowania 

budynku i jego otoczenia oparto o dwa 

główne „kierunki-osie” prostopadłe do siebie. 

Obiekt zlokalizowano na osi wschó- 

d-zachód, dzachód, a na kierunku północno-połu- 

północno połu 

ddniowym 

dniowym zaprojektowano nowe elementy 

zzagospodarowania 

agospodarowania terenu. terenu. Układ Układ tych ostatostat- nich wyprowadzono z linii i podziałów elewacyjnych. 

W ten sposób rozwiązano plac 

przed budynkiem i jego posadzkę, ogród, 

elementy małej architektury, parking oraz 

wewnętrzne podwórze. 

Architekci potraktowali teren parku jako 

założenie urbanistyczne, w którym przewodzi 

funkcja edukacyjna, dlatego w rzucie wyeksponowali 

salę konferencyjno-wystawienniczą 

(służącą również naradom). 

Plan obiektu opracowano na podstawie 

podłużnych, tradycyjnych układów chat, 

gdzie wyróżniano dwie główne izby: czarną 

i białą. Pierwsza przeznaczona była do życia 

codziennego rodziny zamieszkującej obiekt, 

w drugiej natomiast obchodzono święta i ważne 

wydarzenia. Izby rozdzielała sień wejściowa, 

a uzupełnienie pomieszczenia rodzinnego 


stanowiła komora przeznaczona do przechowywania 

przedmiotów wartościowych. Architekci 

przenieśli ten układ na rzut budynku 

administracyjno-recepcyjnego, modyfikując 

jego funkcje. Sień to hol wejściowy, izba czarna 

przeznaczona została dla pracowników, 

komora na kosztowności stała się salą konferencyjną, 

a izba biała to wnętrze dla gości. 

W strefie dla pracowników zlokalizowano 

również klatkę schodową i zespół sanitariatów. 

Poddasze przeznaczono na biura administracji 

i pracowni. 

Plastyka fasad 

Elewacje obiektu zostały zainspirowane 

materiałami i formami budownictwa regio- 


Hol wejściowy 

Makieta obiektu

Lokalizacja/Adres ul. Wrocławska 174, Opole 

Pracownia Projektowa db2 architekci 

Architekci Iwona Wilczek, Mariusz Tenczyński, Ewa Oglęcka 

(Biuro Projektowo-Konsultingowe „Biprok”), Jarosław Oglęcki 

Przygotowanie makiety Mariusz Owsiak 



Inwestor Muzeum Wsi Opolskiej 

Powierzchnia parteru 544,2 m2 Powierzchnia poddasza 264,7 m 2 

Generalny wykonawca Energopol Trade Opole Sp. z o.o. 

Producent mebli Sigma Sp. z o.o. 

nalnego z terenu Śląska Opolskiego – klasycznej 

stodoły. Drugie źródło pomysłów 

stanowiły obiekty zlokalizowane w obrębie 

Muzeum Wsi Opolskiej. Nawiązania są 

widoczne w dwuspadowym dachu, proporcjach 

bryły, a nawet usytuowaniu drzwi 

wejściowych na osi elewacji. Fasadę ukształtowano 

przez nałożenie na siebie trzech 

warstw materiałowych. Pierwsza to współczesna 

konstrukcja budynku, drugą stanowi 

szkło, a całość przykrywa drewno. W pełni 

przeszklona (łącznie z dachem) została sień 

– hol wejściowy, co wyraźnie wyróżnia ją 

w bryle. Podobnie potraktowano salę konferencyjną, 

której transparentną, prostopadłościenną 

bryłę wysunięto przed elewację. 

Widok obiektu wraz z otoczeniem 

Układ materiałów przenika się wzajemnie, 

tworząc harmonijną i spójną kompozycję 

plastyczną. Ostatnią warstwę 

stanowią żaluzje chroniące przed nadmiarem 

słońca. Są mobilne, a niektóre mają 

możliwość otwierania. Pozwala to na regulację 

zacienienia w zależności od aury. 

Żaluzje pełnią też dodatkowo funkcję zabezpieczenia 

obiektu przed ingerencją z zewnątrz 

w porze nocnej. Dach pokryto gontem, który 

jest wprawdzie tradycyjnym materiałem 

regionalnym, ale wpisuje się we współczesną 

stylistykę. 

Charakter wnętrz jest spójny z elewacjami, 

m.in. pionowe drewniane profile 

pokrywają ściany. Tradycyjna konstruk- 

cja dachu została wyeksponowana w pomieszczeniach. 

Wejścia do tych ostatnich 

zapewniają drzwi ze szklanych tafli pokrytych 

nadrukami inspirowanymi twórczością 

ludową. Nad strefą holu przewieszono 

kładkę, której metalowe balustrady 

wypełniono siatką, natomiast powierzchnie 

boczne zostały wykończone białymi 

tynkami. Pomieszczenia wypełnia dzienne 

światło, a pogodny charakter wnętrz, 

szczególnie tych przeznaczonych do pracy, 

dodatkowo podkreśla kolorystka. 

Dzięki osiowej koncepcji przestrzennej 

otoczenie budynku jest spokojne i uporządkowane. 

Przed elewacjami posadzono 

w układzie liniowym niskie krzewy, kwiaty 

i wyeksponowano rosnące tu drzewa. W ich 

cieniu ustawiono proste ławki oraz drewniane 

kosze na śmieci. Plac wykończony został jasnoszarą 

kostką brukową, która łagodnie podkreśla 

strefę wejścia do budynku. 

Muzeum Wsi Opolskiej otrzymało dwie 

nagrody Stowarzyszenia Architektów Polskich 

– Nagrodę Roku 2008 oraz nagrodę 

za najlepszy obiekt architektoniczny wzniesiony 

ze środków publicznych. Obiektowi 

przyznano również I miejsce w konkursie 

Bryła Roku 2008, organizowanym przez 

portal poświęcony architekturze www.bryla.pl. 

Wydarzenie to zbiegło się w czasie 

z nominacją budynku do nagrody Mies van 

der Rohe Award. 

Fot. Wojciech Kryński 



W ZGODZIE 

Z NATURĄ 

Osiedle Podleśna w Ząbkach – etap I – budynek mieszkalny 

wielorodzinny z garażem podziemnym 

Ząbki to pierwsze w Polsce „miastoogród”, 

którego założenie zostało 

wyłonione na podstawie konkursu architektonicznego. 

Dziś próżno doszukiwać się reminiscencji 

pierwotnego układu wśród istniejącej 

zabudowy mieszkaniowej. Wyjątek stanowi 

osiedle według projektu 77 STUDIO. 

Kontekst 

Obecnie teren inwestycji to dynamicznie 

rozwijająca się dzielnica mieszkaniowa o charakterystycznym 

dla współczesnych przedmieść 

Warszawy krajobrazie. Okolica do 

niedawna była osiedlem domów jednorodzinnych 

– niewielkich, typowych, niskobudżetowych, 

w kolorach żółci, czerwieni i brązu. 

W związku z uchwaleniem miejscowego 

planu zagospodarowania terenu, dopuszczającego 

lokalizację zabudowy wielorodzinnej 

(5–7 kondygnacji), a także ze względu na 

niedawny boom deweloperski, przestrzenie 

między domami zaczęła wypełniać „hiperintensywna” 

tkanka mieszkaniowa. Klientami 

deweloperów są w większości ludzie „napływający” 

do Warszawy, dla których cena 

stanowi najważniejsze kryterium wyboru 

miejsca zamieszkania. Skutkuje to ciasną zabudową, 

przywodzącą na myśl okres rozwoju 

kolei żelaznej, a podwórka-studnie do 

złudzenia przypominają te z przełomu XIX 

i XX w. (ulica Lwowska, Poznańska, itp.). 

Za prężnym rozwojem nie nadąża miasto 

Ząbki, dlatego tysiące nowych mieszkańców 

okolicy brnie w błocie (brak ulic, chodników) 

i stoi w gigantycznych korkach na dziurawych 

drogach. 

Założenia 

Podstawowym celem i wyzwaniem projektu 

stało się połączenie wizji architektonicznej 

z oczekiwaniami dewelopera. W związku 

z tym nalezało zapewnić satysfakcjonującą 

pod względem inwestycyjnym powierzchnię 

mieszkań oraz stworzyć niedrogi, ale atrakcyjny 

zespół. 

Projektanci musieli zmierzyć się z próbą 

stworzenia „architektury” w tych ograniczeniach. 

Celem poszukiwań był model „cywilizowanego” 

i ekonomicznego zespołu mieszkalnego 

o kameralnej skali, budowanego 

z myślą o jego mieszkańcach i odporności na 

działanie czasu (nie tylko o 3 latach rękojmi 

dewelopera). W zamyśle nowa zabudowa 

ma stanowić zwornik pomiędzy domkami 

jednorodzinnymi i wielkoskalowymi założeniami 

wielorodzinnymi, poprzez szacunek do 

sąsiedztwa i skali ulicy. 

Architektom zależało również na uniknięciu 

w przyszłości wytworzenia się getta czy 

slumsów. Niestety, początki takich procesów 

można już zauważyć w niektórych rejonach 

dużych polskich miast. 

Rozwiązania 

Aksonometria 

zespołu 

Zdecydowano się na stworzenie budynku 

złożonego z czterech niewielkich brył otaczających 

wewnętrzne patio. Dodatkowo skalę 

zredukowano przez wycofanie ostatniej kondygnacji. 

Poszczególne budynki połączono 

ze sobą elementami ażurowymi (balkonami), 

nadając lekkość projektowanemu zespołowi 

oraz wkomponowując obiekt w skalę sąsiadujących 

domów jednorodzinnych. Uzyskano 

50 mieszkań o wspólnej powierzchni użytkowej: 

2520 m 2 . 

W części północno-zachodniej, gdzie projektowany 

budynek bezpośrednio sąsiadował 

z domem jednorodzinnym, zrezygnowano 

z czwartej kondygnacji w celu uzyskania willowego 

wyglądu obiektu. Charakterystyczne 

dla otoczenia zwieńczenia budynków ciemniejszymi 

elementami (w większości dachami 

wysokimi) uzyskano w ostatniej kondygnacji. 

Została ona wyróżniona kolorystycznie i materiałowo. 

Stworzono w ten sposób reprezentacyjne 

tarasy dachowe (pow. do 50 m 2 ). 

Większość pokoi dziennych zorientowano „na 

zewnątrz” patia. Ograniczono w ten sposób 

do minimum ilość okien wychodzących do 

wewnątrz, redukując efekt „okno w okno”. 


Estetyka 

Wyraz architektoniczny budynku uzyskano 

przez wprowadzenie rytmu powtarzalnych, 

czystych w formie „portfenetrów” o wertykalnym 

charakterze (zapewnienie dobrego nasłonecznienia 

i doświetlenia wnętrz, otwarcie 

widoków). „Dwukondygnacyjne” okno oraz 

ramy częściowo wypełnione szkłem dominują 

w elewacji zespołu od ulicy i stanowią akcent 

„zapraszający” na dziedziniec – do wejścia, 

a dodatkowo nadają bryle dynamiki. 

W całości zastosowano stonowaną kolorystykę. 

Biel płaszczyzn kontrastuje z grafitową 

stolarką okienną, zaś dodatki ze stali ocynkowanej 

oraz trejaże dla zieleni urozmaicają stalowe 

krawędzie. Kompozycję uzupełnia łupana 

betonowa cegła elewacyjna (mała architektura 

i akcenty przy wejściach do klatek schodowych) 

oraz panele stalowe na ostatniej kondygnacji. 

Monochromatyczna kolorystyka operująca 

bielą i odcieniami szarości (aż po grafit) ma dodawać 

elegancji. Naturalne materiały, mimo niskiego 

budżetu, zapewniają szlachetne „starzenie 

się” budynku. Szarzejący tynk będzie nadal 

wyglądać czysto w zestawieniu z ciemnymi grafitowymi 

obramieniami okiennymi. Mamy nadzieję, 

że z czasem zazielenią się także trejaże 

na elewacji, co nada zespołowi jeszcze bardziej 

przyjazny charakter. 

Jednym z najważniejszych cech osiedla 

przy ulicy Podleśnej w Ząbkach jest dostosowanie 

budynków do skali ludzkiej z uwzględnieniem 

proporcji otoczenia. Szczególny 

szacunek należy się 77 STUDIO za szczegółowe 

studium kontekstu, co doprowadziło 

do wybranych przez niego rozwiązań oraz 

postawie dewelopera ceniącego architekturę. 

Obecnie ruszyła budowa II etapu osiedla 

(przewidywana realizacja w II kwartale 

2011 r.). Mamy nadzieję, że będzie równie 

udana. 

Lokalizacja/Adres ul. Podleśna, Ząbki pod Warszawą 

Pracownia Projektowa 77 STUDIO Paweł Naduk 

Architekci arch. Paweł Naduk, arch. Józef 

Heliński, arch. Katarzyna Idzikowska, 

stud.arch. Piotr Naduk, 

stud.arch. Agnieszka Osiejewska 

współpraca: stud.arch. Szymon 

Nieszporek 



Inwestor ENERGOBET INVEST Sp. z o.o. 

Powierzchnia 

użytkowa 

4352,76 m² 

Powierzchnia działki 2554 m² 

Generalny wykonawca INGOT Sp. z o.o. 

Wnętrze kompleksu 

Widok budynków z zewnątrz 

Przekrój z układem funkcji 

Nocna iluminacja osiedla 

Fot. archiwum 77 STUDIO


WSPÓŁCZESNY 

BIUROWIEC 

KTR Service Opolska 

Przy ulicach Mehoffera i Różyckiego w Krakowie powstał 

sześciokondygnacyjny obiekt biurowo-usługowy z garażem 

podziemnym. Budynkowi nadano powściągliwą, a zarazem 

bardzo przekonującą, współczesną formę, którą podkreślono 

użytymi materiałami i zastosowaną kolorystyką. 

Zmieniając funkcję 

Interesujące jest, że początkowo budynek przy ulicy Mehoffera 

miał służyć celom mieszkalnym, a dopiero w wyniku 

uzgodnienia projektu zamiennego nadano mu obecną funkcję. 

Wymagało to od projektantów opracowania dokumentacji 

wpisanej w pierwotną koncepcję, ale od niej różnej. Zniknęły 

loggie i balkony, materiały elewacyjne oraz oryginalne 

podziały pomieszczeń. W obrębie projektowanej zabudowy 

zlokalizowano za to przestrzeń dla usług medycznych (pierwsze 

dwie kondygnacje), biur (cztery pozostałe kondygnacje), 

garaż podziemny dla 40 samochodów oraz stację trafo. 

Otoczenie budynku stanowią ciągi piesze oraz zielony dach 

nad parkingiem, z którego wydzielono utwardzony plac wystawowy. 

Bryła budynku jest oszczędna w wyrazie i kubistyczna. 

Jedynie w elewacji bocznej pokuszono się o zastosowanie 

charakterystycznego ścięcia. Tak powstały monolit wieńczy 

płaski dach, zaprojektowany w systemie stropodachu odwróconego. 

Strefę zamykającą budynek podkreślono za pomocą 

wysuniętego wspornikowo stalowego „grilla”. Główne wejście 

do budynku usytuowano w podcieniu elewacji wschodniej, 

natomiast wjazd do garażu zlokalizowano przy ulicy Różyckiego. 

Kubistyczna fasada 

Koncepcję fasad oparto o zastosowanie jednego dominującego 

koloru i dwóch akcentujących. Bryłę budynku podzielono 

na dwie części, które odpowiadają funkcjonalnemu strefowaniu 

wnętrz. W obrębie dwóch pierwszych kondygnacji 

dominują duże przeszklenia, otwierające wnętrza na sąsiedztwo 

i najbliższe otoczenie. Znalazły się tu również podcienia 

oparte na betowych prostopadłościennych słupach. Górną 

część elewacji pokryto aluminiowymi panelami (o barwie 

srebrnoszarej), poprowadzonymi pasmowo wzdłuż elewacji. 

Uzyskane w ten sposób płaszczyzny podzielono horyzontalnie 

za pomocą zespołów okien. Pasowość przeszkleń została 

dodatkowo podkreślona niestandardowym podziałem stolarki, 

który lokalnie wzmocniono żebrem z pomarańczowej 


Szata nocna 

Lokalizacja/Adres ul. Mehoff era i ul. Różyckiego, Kraków 

Pracownia Projektowa Pracownia Architektoniczna Andrzej Pięta 

Architekci arch. Andrzej Pięta, arch. Wiesław Cała, 

arch. Piotr Strzelecki 

Data opracowania maj 2009 


Inwestor Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Budowlane 

„AZBUD” 

Powierzchnia użytkowa 4644 m 2 

Powierzchnia zabudowy 630 m 2 

Kubatura brutto 14215 m 3 

Generalny wykonawca Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Budowlane 

„AZBUD” 

blachy. Zastosowanie tu aluminiowych ram okiennych pozwoliło 

na uzyskanie spójnej koncepcji stylistycznej. 

Po płaszczyznach elewacji rozrzucono asymetryczne 

i o zmiennej wysokości intensywne akcenty wizualne – pasy blach 

w pomarańczowym kolorze. Trzecim kolorem fasadowym jest 

czarny, przeważający w dwóch pierwszych kondygnacjach budynku. 

Horyzontalny układ bryły został złamany poprzez pionowe blendy 

elewacyjne wykonane ze sfalowanej siatki (stal nierdzewna). 

Widoczne w elewacji słupy wykończono gładzią cementową, tzw. 

„beton widokowy”, a balustrady oraz pochwyty zrealizowano ze 

stali nierdzewnej. 

Budynek biurowo-usługowy przy ulicach Mehoffera i Różyckiego 

w Krakowie, wzniesiony według planów Pracowni Architektonicznej 

Andrzeja Pięty, prezentuje nam architekturę na poziomie 

europejskim. Wirtuozerskie operowanie szkłem i aluminium 

w projekcie doczekało się precyzyjnego oraz eleganckiego wykonania, 

które pozwala na wyróżnienie tego obiektu wśród najnowszych 

realizacji. W przyszłości planowana jest dalsza rozbudowa 

biurowca w kierunku ulicy Opolskiej – czekamy. 

Dynamika bryły 

fot. Krzysztof Eberle / Ronet.pl


DIALOG 

Z GAUDIM 

Dom jednorodzinny na leśnej działce 

Inspiracja niepokorną architekturą Antonio 

Gaudiego jest wyczuwalna w nowo 

powstającym domu jednorodzinnym, wznoszonym 

obecnie według projektu autorstwa 

Dagmary Obłuskiej. Miękkie, płynne linie 

i traktowanie detalu z niezwykłą uwagą, charakterystyczne 

dla secesji oraz katalońskiego 

architekta, zostały przepuszczone przez 

wrażliwość i styl projektantki, co zaowocowało 

powstaniem bardzo unikatowego budynku. 

Z szacunkiem 

Koncepcja architektoniczna, jaką przyjęto 

w niniejszym projekcie, została oparta na 

przenikaniu się funkcji użytkowej ze zdobniczą. 

Główny środek wyrazu stanowią miękkie, 

giętkie linie, których sposób prowadzenia 

wywodzi się z secesji. W oparciu o nie ukształtowane 

zostały wszystkie elementy składające 

się na budynek – od rzutów pomieszczeń, po 

najmniejsze detale wyposażenia. 

Rozmach z jakim przygotowano zamierzenie 

projektowe nie przyćmił funkcji użytkowej 

domu, ani leśnego otoczenia. Za cel nadrzędny 

przyjęto wygodę i komfort mieszkańców. 

Dodatkowe ograniczenia na projekt nałożyła 

decyzja o warunkach zabudowy, w zgodzie 

z którą wolno było zająć jedynie 20% działki. 

Postanowiono również zachować wszystkie 

1 

rosnące tu drzewa, głównie sosny i brzozy. 

W celu efektywnego wykorzystania dostępnego 

terenu, budynek zaprojektowano jako 

podpiwniczony z poddaszem użytkowym. 

Bryła obiektu została rozrzeźbiona i zróżnicowana. 

Zabieg ten jest szczególnie wyraźny 

w wyglądzie połaci dachowych, kształtowanych 

przez lukarny, ryzality oraz kalenicę, która kilkakrotnie 

zmienia swój poziom. Efekt płynnego 

przebiegu połaci dachowych uzyskano dzięki 

zastosowaniu płytek włókno-cementowych 

ze strukturonitu, wyglądem przypominających 

łupek. W elewacji dominują przeszklenia o nietypowych 

kształtach, a szczególnie dwukondygnacyjny 

wykusz umieszczony od strony ogrodu. 

Nadmiernemu przegrzewaniu się wnętrz 

zapobiega zacienienie, które latem zapewniają 

korony drzew. 

Strefę wejściową domu podkreślają 

granitowe stopnie na planie wachlarza, 

ujęte w ramy niskich, dekoracyjnych murków. 

Te ostatnie organizują przestrzeń przed budynkiem 

i stanowią swoistego rodzaju donice. 

Dzięki takiemu rozwiązaniu dom został płynnie 

wpisany w otaczający go teren. 

Z uwagą 

Zaletą tej realizacji jest fakt, że jedna 

projektantka pracowała nad projektami: budowlanym, 

wykonawczym wnętrz, wyposażeniem 

meblowym, projektem ogrodu 

i ogrodzenia, zachowując spójność stylistyczną 

elewacji i środka domu. 

Strefa wejściowa to sień, która pełni funkcję 

wiatrołapu i komunikacyjnego spójnika 

pomiędzy różnymi funkcjonalnie częściami 

budynku. Stąd schodzi się do piwnicy mieszczącej 

część magazynową i rekreacyjną oraz 

przechodzi do salonu, wokół którego skupione 

zostały pozostałe strefy domu. 

Zamierzenie architektoniczne jest realizowane 

konsekwentnie już od samego wejścia. 

Przestrzeń sieni aranżuje falująca balustrada, 

która w sposób całkowicie niezauważalny 

staje się uchwytem lampy. Za podwójnymi 

szklanymi drzwiami rozciąga się wysoki salon, 

prowadzony przez dwie kondygnacje. Okalają 

go fantazyjne schody na antresolę, za którą 

zlokalizowano strefę nocną. Z salonem sąsiaduje 

jadalnia, której odrębność podkreślono 

obniżeniem posadzki i kilkoma stopniami. 

W rzucie domu wyróżniono wyraźnie 

kuchnię, gdzie zadbano o podkreślenie czystości, 

a nawet sterylności tego miejsca. Efekt 

ten spotęgowała chłodna kolorystyka chromu, 

bieli i szarości oraz sufit, który pokryto 

folią odbijającą światło. Blaty i szafki kuchenne 

również zostały zaprojektowane i wykonane 

indywidualnie w zgodzie ze stylistyką 

całego domu. 

Strefę dzienną utrzymano w jasnej kolorystyce, 

uzupełnionej dużą ilością światła 

dziennego, pochodzącego od wykusza oraz 

sztucznego, obecnego w porze wieczornej. 

Sączy się ono z zakamarków ścian, a przede 

wszystkim z rozłożystej lampy-kwiatu, która 

„wyrasta” ze stopni schodów, a jej kielich 

„zwiesza się” nad częścią wypoczynkową. 

Ta ostatnia została całkowicie zdominowana 

przez rozłożystą, wygodną, kremową 

kanapę. Całość uzupełnia kominek i miękko 

wznosząca się balustrada schodów. Została 

ona wykonana w zabudowie z płyt gipsowokartonowych 

giętych, w których przewidziano 

owalne wycięcia. Podobnie wykonano 

półki, będące integralną częścią ścian i całego 

projektu. Wszechobecne światło odbijają 

błyszczące powierzchnie luster, granitów, 

marmurów lub folii dekoracyjnych. 

Część wypoczynkowa została uzupełniona 

o obszerny, niezadaszony taras, z którego 

można przejść dalej do ogrodu. W celu 

podniesienia jego walorów rekreacyjnych 

i wypoczynkowych zrealizowano tu strumień, 

a nad nim przewieszono nieduży mostek. 

Z inwestorem 

Wiele uwagi poświęcono projektom stref 

prywatnych domowników, czego doskonałym 

przykładem jest apartament nestorki rodu. 

Mimo że połączono go z całym domem, stanowi 

odrębną niezależną część mieszkalną 

z własną łazienką. Jego wnętrza wywołują 

wrażenie szczególnej przytulności i wyciszenia. 

Każdy z domowników miał wpływ na 

projekt własnej przestrzeni. Efektem tej pracy 

są: stonowana sypialnia syna, barwny pokój 

córki oraz jasny i przestronny apartament 

gospodarzy. Ich łazienka jest również bardzo 

pogodna, dzięki kolorystyce i naturalnemu 

doświetleniu z okna dachowego. Przestrzeń 

zdominowała tu secesyjna kompozycja luster 

i lampa podobna do tej z salonu. 

Jak wszystko w tym założeniu, nietypowo 

została rozwiązana również piwnica. 

Obok standardowych magazynowo-gospodarczych 

funkcji, umieszczono tu część rozrywkową. 

Bezpośredni dostęp z sieni pozwala 

zapraszać gości bez zakłócania rytmu 

życia pozostałych domowników. W tej strefie 

można skorzystać z kina domowego, salki 

fitness, sauny, stołu bilardowego, tenisa stołowego 

lub barku. Ciepłą stylistykę wyższych 

kondygnacji połączono z intensywną czerwienią, 

która podnosi temperaturę wnętrz. 

Architektka Dagmara Obłuska zaproponowała 

zupełnie odmienne myślenie 

o przestrzeni domów jednorodzinnych od 

standardowego, znanego z rozwiązań katalogowych. 

Dzięki postawie inwestorów zre- 

alizowała budynek o charakterystycznej dla 

siebie stylistyce, inspirowanej architekturą 

secesyjną i organiczną. Wśród miękkich form 

Strefa wejściowa 

Laboratoryjna kuchnia 

Secesyjne detale 

Widok salonu z antresoli 

Wszechobecne światło 

ścian i mebli zorganizowała przestrzeń funkcjonalną 

i użyteczną, a „zatopienie” w zieleni 

zwiększyło walory obiektu. 

Pracownia Projektowa Villanette, Dagmara Obłuska 

Typ dachu: wielospadowy 

Kąt dachu: 40° 

Garaż dwustanowiskowy 

Kondygnacje: piwnica, parter, poddasze 

Powierzchnia użytkowa 551,25 m2 Powierzchnia zabudowy 294,2 m2 Kubatura brutto 2260 m 3 


2 

1 

2 

3 

4 

5 

3 

4 5 

fot. archiwum Dagmary Obłuskiej


STACJA PILOTÓW 

Budynek biurowy z pokojami 

gościnnymi w Szczecinie 

Statek w porcie 

Elewacja i balkony – detale Płaskie dachy i duże przeszklenia 

Stacja pilotów przy ulicy Światowida 

w Szczecinie ma wygląd statku, który 

czeka w porcie, ale jeśli tylko przypływ pozwoli, 

wróci na morze. W rzeczywistości jest 

to wzniesiony w 2007 roku budynek biurowy 

z pokojami gościnnymi, przeznaczonymi dla 

pilotów, którzy czekają w porcie na rozładunek 

lub załadunek swojego statku. 

Projekt stacji przygotowało szczecińskie 

biuro Metropolis, które w 2003 roku zwyciężyło 

w rozpisanym na ten obiekt konkursie 

architektonicznym. Horyzontalny budynek 

zlokalizowano na stosunkowo niewielkiej 

działce, położonej nad brzegiem Odry. Koncepcja 

przedsięwzięcia zakładała zaprojektowanie 

architektury marynistycznej, która 

w sposób niezbyt dosłowny będzie nawiązywać 

do budowy okrętów. W tym kontekście 

architekci zastosowali charakterystyczne dla 

statków zaokrąglenia oraz elementy składowe, 

takie jak: mostek kapitański, rufa czy 

dziób. Dodatkowo okno w gabinecie prezesa 


jest współczesną wersją przeszklenia z kajuty 

kapitańskiej dawnych galeonów. 

Całość założenia podniesiono ponad teren 

działki ze względu na znaczne wahania poziomu 

wody. Do zespołu wchodzi się po drewnianym 

trapie, umożliwiającym pokonanie wyniesienia 

pierwszej kondygnacji ponad grunt. 

Żelbetowe łukowe słupy, na których oparto 

konstrukcję nośną obiektu, rozstawiono przekątniowo, 

co przywodzi na myśl pomosty 

rzeczne i nurt dekonstruktywistyczny. Projektant 

wskazuje na inspiracje falami, jakie tworzy 

płynący statek. Element ten jest bardzo dynamiczny 

w opozycji do poziomych podziałów 

elewacyjnych. Budynek składa się z kilku członów, 

których odrębność podkreślono różnymi 

materiałami wykończeniowymi. Obok tynku, 

pomalowanego na kolor błękitny, zalazły się 

tu: drewno – budulec statków historycznych, 

i blacha charakterystyczna dla współczesnych 

okrętów. Kolejnym, dynamicznym rozwiązaniem 

elewacyjnym jest zastosowanie niere- 

gularnego rozmieszczenia okien, w różnych 

kształtach i rozmiarach. Ich niejako „rozsypany” 

po elewacji układ został podkreślony balkonem 

o nieregularnym kształcie. Płaskie dachy, chromowane 

poręcze i słupki z rozpiętymi między 

nimi linkami stalowymi to typowe elementy 

architektury okrętowej. Bryła głównego budynku 

została zwieńczona przeszkloną dyspozytornią, 

która przypomina współczesne 

mostki kapitańskie. Stąd kierowany jest ruch 

w porcie, a praca trwa całodobowo. Obok 

pomieszczeń gościnnych i biur, zlokalizowano 

również salę wielofunkcyjną, która wieczorami 

pełni funkcje klubowe. 

Szczecińska stacja pilotów jest jednym 

z licznych budynków, inspirowanych wyglądem 

statków. Jednak w tym przypadku 

kompleks nie jest natrętnie dosłowny. Szczególnie 

pięknie prezentuje się on od strony 

rzeki, tuż przed schyłkiem dnia. Jeśli zagościcie 

Państwo w Szczecinie, polecamy go 

zobaczyć! 

fot. archiwum Pracowni Projektowej Metropolis


NAD JEZIOREM ŁĄCKIM 

Ośrodek Sportów Wodnych MORiS Pszczyna 

1 

2 

3 

4 


Widok fasady o czytelnym rytmie 

Wnętrze – inspiracja i realizacja 

Widok elewacji – gra kolorów 

Ośrodek Sportów Wodnych, otworzony 

w 2008 roku, cieszy się obecnie 

ogromnym powodzeniem. W słoneczne 

dni przyciąga młodzież i dorosłych nie tylko 

z okolicy, ale także z całego regionu. Inspiracją 

do projektu kompleksu było „stare dobre gospodarstwo“ 

– jak mówi autor, architekt Piotr 

Kuczia. Za główne założenie przyjął on płynne 

wpisanie budynków w otaczający wiejski 

krajobraz terenów rekreacyjnych, położonych 

nad Jeziorem Łąckim. 

Koncepcja przestrzenna 

Trzy ustawione prostopadle względem 

siebie budynki definiują przestrzeń wewnętrznego 

placu – to analogia do klasycznej 

zagrody z chatą, stodołą i stajnią. Podobnie 

jak w tradycyjnym gospodarstwie, każdemu 

z budynków przypisane zostały odrębne 

funkcje. Od strony wschodniej zlokalizowano 

hangar na sprzęt wodny. Od zachodu 

umieszczono skrzydło publiczne z sanitariatami, 

natryskami i zmywalnią. Pomiędzy 

tymi obiektami stanął centralny budynek 

Ośrodka, zorientowany w stronę tafli jeziora 

i piaszczystej plaży. 

Prosty układ przestrzenny ułatwia orientację 

i umożliwia wprowadzenie niezależnych 

systemów konstrukcyjnych dla odmiennych 

wymagań funkcjonalnych. Dodatkową 

zaletą rozwiązania jest możliwość dalszej 

rozbudowy kompleksu i wyraziste zaaranżowanie 

przestrzeni wewnętrznych. 

Założenia architektoniczne 

Całe założenie architektoniczno-urbanistyczne 

jest bardzo eleganckie. Autor znalazł 

inspiracje w formach okolicznej, wiejskiej 

zabudowy o klarownym układzie, czytelnej 

bryle i funkcji. Rozwiązanie to było charakterystyczne 

dla wszystkich budynków 

z sąsiedztwa, zanim wybudowano tu socrealistyczne 

kostki i współcześnie wznoszone 

domy w stylu dworu polskiego. Zamiast 

spotykanego w podobnych przypadkach 

pastiszu w postaci pseudoludowych, rustykalnych 

form, świadomie zrezygnowano 

z imitacji regionalnych detali. Ponieważ budynki 

ośrodka tworzono głównie z myślą 

o młodzieży, w elewacjach zamanifestowano 

nowoczesność i funkcjonalność. 

Tak, jak czarna wieczorowa sukienka 

dodaje kobiecie klasy, tak grafitowe elewacje 

i dachy z rytmicznie rozmieszczonymi 

kolorowymi akcentami, podnoszą estetykę 

dosyć ascetycznych budynków. Odnajdujemy 

tu nawiązania do muzyki, rytmu fal na 

jeziorze i powtarzającego się układu gałęzi 

drzew. Nieprzypadkowo „wieczorowa” 

jest cała koncepcja kolorystyczna kompleksu: 

inspiracją były barwy zachodzącego 

nad jeziorem słońca. Każdemu z trzech 

różniących się przeznaczeniem budynków 

przypisany został indywidualny kod kolorystyczny, 

konsekwentnie kontynuowany 

również we wnętrzach. Rozmieszczone 

w rytmicznym rozstawie barwne kominki 

nieprzypadkowo nawiązują formą do okrętowych 

nawiewników i przywołują na myśl 

nautyczne skojarzenia. Rytm jako temat 

pojawia się także w wertykalnych podziałach 

elewacji z kontrastującymi kolorowymi 

polami. Pionowe podziały okienne są 

kontrapunktem dla linii pni drzew widocznych 

przez przeszklenia. 

Rozwiązania techniczne 

Pod względem technologicznym na 

szczególną uwagę zasługuje konstrukcja elewacji 

budynków. Wykonana z fasadowych 

płyt włókno-cementowych, barwionych 

w masie (o łącznej powierzchni 650 m 2 ) 

i klejonych do elewacji za pomocą specjalnego 

systemu. W jego skład – oprócz odpowiedniego 

kleju montażowego – wchodzą 

preparaty do usuwania zanieczyszczeń, odtłuszczania 

i gruntowania oraz dwustronne 

taśmy klejące (przeznaczone do wstępnego 

mocowania płyt przed utwardzeniem 

kleju). Takie rozwiązanie w odróżnieniu od 

konwencjonalnych, mechanicznych metod 

montażu pozwala na uzyskanie bardzo estetycznego 

obrazu elewacji. Mocowanie posiada 

również zalety techniczne – jest bardzo 

trwałe i jednocześnie elastyczne, co pozwala 

na znaczne odkształcenia tafli płyt i ma korzystne 

właściwości akustyczne. Problemem 

technologicznym jest niestety konieczność 

zachowania odpowiednich temperatur 

w trakcie klejenia. 

Obiekt jest doskonałym przykładem połączenia 

architektury regionalnej ze współczesnymi 

materiałami budowlanymi i inżynie- 

Lokalizacja/Adres 

Architekt Prowadzący 


ul. Piotra Skargi 44, 

43-241 Łąka koło 

Pszczyny, woj. Śląskie 

(nad brzegiem 

Jeziora Łąckiego) 


2 

Powierzchnia 

całkowita 

Powierzchnia 

zabudowy 

dr inż. Architekt 

Piotr Kuczia 

675 m 2 

670 m 2 

Generalny wykonawca HB Unibud S.A. 

ryjnym detalem. Powstał budynek wpisany 

w otoczenie, który jest autentyczny, indywidualny, 

bez odtwórczego kopiowania historycznych 

rozwiązań. W roku 2009 kompleks 

otrzymał główną nagrodę – GRAND PRIX 

– w konkursie Architektura Roku Województwa 

Śląskiego. 

4 fot. Tomasz Sinek, pozostałe – arch. Piotr Kuczia 

3


DREWNIANY 

KOŚCIÓŁ 

Kościół w Tarnowie nad Wisłą 

Obiekty sakralne są stosunkowo rzadko 

budowane, stąd dla każdej pracowni 

architektonicznej zlecenie na zaprojektowanie 

kościoła jest nietypowe i ekscytujące. 

W ferworze prac koncepcyjnych łatwo jest 

zaproponować formy oryginalne, ale niejednokrotnie 

przejaskrawione. Nie stało się 

tak w przypadku projektu pracowni Beton 

z Warszawy, która opracowała plany drewnianego 

kościoła, wzniesionego w Tarnowie 

nad Wisłą. 

Prostota projektu architektonicznego 

i konstrukcyjnego wynikała nie tylko z przyjętych 

założeń, ale również ze względów 

praktycznych. Ponieważ kościół był wznoszony 

przez parafian niejako „gołymi rękami”, 

rozwiązania techniczne nie mogły wymagać 

użycia maszyn budowlanych czy złożonych 

1. 1 Detale konstrukcyjne 

2. 2 Wnętrze kościoła 

3. 3 Forma wpisana w otoczenie 

3 

technologii. Takiemu podejściu sprzyjają też 

niewielkie rozmiary obiektu, który ma zaledwie 

85 m 2 . 

Kościół został ufundowany przez prywatnego 

inwestora jako votum. Pragnął on odbudować 

istniejący tu niegdyś obiekt sakralny, 

zniszczony w XIX wieku przez rzekę zmieniającą 

swój bieg. W celu uniknięcia powtórzenia 

się historii, na lokalizację nowego kościoła 

wybrano wysoką skarpę Wisły. 

W bryle budynku czytelny jest dynamizm 

zorientowany w układzie pionowym. Podwaliny 

pod drewnianą konstrukcję wykonano 

za pomocą żelbetowej płyty osadzonej 

w gruncie. Ściany i więźba dachowa zaprojektowane 

zostały w technologii tradycyjnej 

i pokryto je powłoką z wiór osikowych. Materiał 

ten nawiązuje do tradycyjnego gontu, 

1 

fot. archiwum pracowni BETON 

który jest typowy dla polskiej drewnianej 

architektury sakralnej, w obręb której wchodzą: 

kościoły, kaplice i dzwonnice. Obiekty 

te wznoszone były między XV a XX wiekiem, 

np. kościół św. Rocha w Tarnogrodzie 

czy kościół Narodzenia NMP w Blizanowie. 

Choć gont jest materiałem kojarzonym 

z realizacją dachów, w wielu przypadkach 

pokrywa on również ściany. Tak też stało się 

w tarnowskim kościele, gdzie dach w sposób 

płynny przechodzi w płaszczyzny boczne, 

które zamykają bryłę. Dzięki tej powściągliwej 

formie żadne elementy zdobnicze, 

a nawet okna nie odciągają uwagi parafian od 

2 

podstawowej funkcji kościoła. Ściana szczytowa, 

w której przewidziano wejście do budynku, 

została pokryta prostym deskowaniem. 

Drzwi zaprojektowano jako dwuskrzydłowe, 

pełne i również drewniane. Wnętrze doświetlono 

światłem naturalnym przechodzącym 

przez szklaną ścianę za ołtarzem. Wprowadzono 

tu wertykalne podziały tafli szklanych, 

które podkreślają strzelistość formy. Dekorację 

wnętrz stanowi jedynie odkryta konstrukcja 

dachu i ścian oraz perspektywa drugiego 

brzegu Wisły. 

Marta i Lech Rowińscy, właściciele pracowni 

Beton, zaprojektowali niezwykły kościół, 

którego oryginalność polega właśnie na 

zastosowaniu „zwykłych” – tradycyjnych materiałów. 

Ich podejście do architektury sakralnej 

eksponuje jej podstawową funkcję – domu 

modlitwy. Roztaczający się na zewnątrz obiektu 

krajobraz, potraktowany jako dekoracja 

wnętrz, sprzyja kontemplacji i przypomina, że 

niewiele potrzebujemy do szczęścia, również 

w tworzeniu architektury. 

PIERWSZA 

ODSŁONA 

Rozbudowa Akademii Sztuk 

Pięknych we Wrocławiu 

Tytułowa inwestycja obejmuje stworzenie 

Centrum Sztuk Użytkowych i Centrum 

Innowacyjności. Projekt został przygotowany 

przez architekta Tomasza Głowackiego 

wraz z zespołem, którzy za główne założenia 

koncepcyjne przyjęli: funkcjonalność, elastyczność, 

transparentność, światło, kontakt 

z zielenią oraz interakcję sztuki z mieszkańcami 

miasta. Budowa nowego gmachu ASP rozpocznie 

się we Wrocławiu latem tego roku przy 

skrzyżowaniu ulic Traugutta i Krasińskiego. 

Założenia i idea 

Projekt stawia pytanie, jaka przestrzeń 

sprzyja sztuce i twórczości artystycznej. Odpowiedzią 

autorów jest przestrzeń uwolniona, 

otwarta oraz elastyczna, a jednocześnie 

praktyczna, czyli zapewniająca wygodę i techniczną 

obsługę procesu tworzenia. 

Transparentność budynku pozwala osiągnąć 

główne założenia ideowe. Dodatkowo 

Gra świata i odbić na elewacji 

zapewnia doskonałą ekspozycję sztuki oraz 

samego procesu tworzenia, nawiązując kontakt 

z widzem – przypadkowym przechodniem. 

Szklane elewacje to również otwarcie 

optyczne na istniejący ogród. Obiekt podkreśla 

walory zieleni, z którą przenika się 

sztuka. 

Skrzydła etapu I oraz II opierają się na 

jednym, prostym schemacie przestrzennym. 

W budynku równomiernie rozstawiono poprzeczne, 

zespolone trzony instalacyjno-magazynowe, 

w których zamknięto również 

komunikację pionową. Powstałe jednoprzestrzenne 

wnętrza można swobodnie przymykać 

i wydzielać, co daje dużą elastyczność 

w kształtowaniu pracowni. Między trzonami 

zawieszono antresole. 

Etap III łączy budynki przewidziane 

w stadiach wcześniejszych i stanowi punkt 

centralny całego założenia. Prawe i lewe 

skrzydło mają swoje przedłużenie w bryle 

głównego budynku. W części środkowej 

pomieszczenia budowane są na zasadzie 


zwartego trzonu umieszczonego w otwartej, 

przeszklonej przestrzeni, zaprojektowanej 

analogicznie do schematów pracowni. 


świat architektury 57 

Etap I 

W zakresie etapu I rozbudowy ASP 

przewidziano wzniesienie najważniejszych 

pracowni, warsztatów i laboratoriów. Centralnym 

punktem założenia pozostaje ogród 

Akademii – unikalny w skali całego Placu Społecznego. 

Zieleń zapewnia ochronę przed 

zgiełkiem pochodzącym od węzła komunikacyjnego 

i wraz z projektowanym założeniem 

tworzy zieloną wyspę, która „wciąga” przechodnia 

i zachęca go do spotkania z prawdziwą 

sztuką. 

Koncepcja stanowi uzupełnienie kwartału 

zabudowy przy ulicy Traugutta, dlatego oddziaływać 

będzie nie tylko na teren ASP, ale 

i cały układ Placu Społecznego. Jednocześnie 

projektowany budynek domyka i porządkuje

przestrzeń wewnętrznego dziedzińca 

Akademii, stając w miejscu spontanicznie 

powstałych wiat – pracowni plenerowych. 

Projekt otwiera pracownie na zieleń, sięgają 

ogrodem aż do ulicy Traugutta – stąd wycofanie 

ogrodzenia działki. Tak powstałe załamanie 

linii zagospodarowania terenu pozwala 

na wciągnięcie parku w strefę ogólnomiejską. 

Trakty piesze pośród istniejącej wysokiej zieleni 

prowadzą przechodnia od granicy posesji 

w głąb ogrodu. 

Najbardziej wyeksponowany fragment 

budynku, przy skrzyżowaniu ulicy Krasińskiego 

i Traugutta, stwarza niepowtarzalną 

szansę bezpośredniego kontaktu z mieszkańcami 

Wrocławia, a co za tym idzie kształtowania 

ich poglądów na współczesną sztukę. 

Dlatego właśnie tu znalazły się galerie ASP 

– wewnętrzna wydzielona przestrzeń ekspozycyjna, 

dostępna z ulicy Traugutta, oraz 

zewnętrzna – planowana w dalszym etapie – 

w postaci ekranu LED (powierzchnia około 

80,0 m2 przestrzeń wewnętrznego dziedzińca 

Akademii, stając w miejscu spontanicznie 

powstałych wiat – pracowni plenerowych. 

Projekt otwiera pracownie na zieleń, sięgają 

ogrodem aż do ulicy Traugutta – stąd wycofanie 

ogrodzenia działki. Tak powstałe zała- 

). Jego umieszczenie jest przewidziane 

na pełnej ścianie budynku. Prosta, ale wyrazista 

bryła ASP zamyka optycznie ulicę oraz podwórka 

zabudowań sąsiednich, a otwiera się 

na podwórze wewnętrzne, co pozwala wy- 

dzielić kameralną, uporządkowaną 

przestrzeń w zatłoczonej 

i chaotycznie chaotycznie zabudowanej części miasta. 

Elewacje El j i układ kł df funkcjonalny k j l 

Dla rozbudowanych brył zaproponowano 

szklane elewacje, które zapewniają maksymalne 

doświetlenie miejsc pracy. Pozwalają 

też zintegrować wnętrza pracowni i zieloną 

przestrzeń na zewnątrz. Cała transparentna 

fasada została pokryta białym, matowym sitodrukiem 

o zunifikowanym, gęstym wzorze. 

Takie rozwiązanie nadaje bryle efekt delikatności. 

Półprzezierne szkło izoluje od ruchliwej 

ulicy, a jednocześnie nie ogranicza oświetlenia 

wnętrz. W elewacji zastosowano delikatne 

podziały szkła, które podkreślają wrażenie lekkości 

bryły. 

Poszczególne kondygnacje mieszczą różne 

katedry, a tym samym pełnią odmienne 

funkcje. Ich układ przestrzenny determinowany 

jest poprzez rytm pięciu trzonów 

konstrukcyjnych, mieszczących komunikację 

Makieta obrazująca założenie projektowe 

pionową, główne 

szachty instalacyjne oraz pomieszczenia 

sanitariatów ogólnodostępnych. 

Komunikacja pionowa odbywa się poprzez 

trzy ewakuacyjne klatki schodowe oraz windy, 

umieszczone naprzemiennie w trzonach 

konstrukcyjnych. Komunikacja pozioma na 

poszczególnych kondygnacjach nadziemnych 

została rozwiązana poprzez przestronne galerie 

dostępne z klatek schodowych. 

Na kondygnacji -1 zlokalizowano parking 

podziemny, a w skrajnych pasach, poza obrysem 

parkingu, pomieszczenia techniczne 

dostępne z przedsionków, usytuowanych 

w trzonach konstrukcyjnych. W części podziemnej 

umieszczono także magazyny pracowni 

rzeźby, ceramiki, wzornictwa oraz 

szkła i połączono je z parkingiem za pomocą 

przedsionka. Poza nimi znajduje się strefa 

ogólnodostępna z węzłem sanitarnym, szatnią, 

a dalej pomieszczenia socjalne dla personelu. 

Parter budynku jest podzielony na dwie 

niezależne części przejazdem bramnym oraz 

wjazdem na parking podziemny. W części B 

znajduje się wyodrębniony fragment galerii, 

w której będą wystawiane prace artystów 

Rzut parteru i przekrój 

tworzących w Akademii. Wejście do tej części 

zlokalizowano w narożu ulic Traugutta 

i Krasińskiego pod podcięciem fasady. Od 

strony północnej główne wejście do budynku 

prowadzi poprzez przestronny hall peł- 

niący również rolę ekspozycyjną. Kontrola 

dostępu do budynku odbywa się poprzez 

portiernię ulokowaną pomiędzy hallem, 

a przestronną galerią, z którą bezpośrednie 

połączenie mają pomieszczenia pracowni. 

Wnętrza fot. archiwum pracowni PAG 


Galeria ta, wysokości dwóch kondygnacji – 

6,35 m, jest lokalnie obniżona do 3 m przez 

wspornikowo wysunięte antresole. Pomiędzy 

trzonami konstrukcyjnymi rozlokowano 

pracownie wymagające największych urządzeń. 

Pomieszczeniom tym przyporządkowano 

wyjścia od strony fasady wschodniej 

– bezpośrednio przez wrota, którymi będą 

dokonywane dostawy. Wnętrza spięto pasem 

antresoli, które pełnią rolę komunikacji 

pionowej dla kondygnacji znajdujących się 

nad nimi. W trzech środkowych trzonach 

przewidziano magazyny. 

Na kondygnacji drugiej umieszczono pokoje 

kierowników poszczególnych pracowni, 

szatnie studenckie z indywidualnymi szafkami 

oraz ogólnodostępne sanitariaty i natryski. 

W skrzydle zachodnim znalazły się pomieszczenia 

zaplecza, magazynu oraz kierownika galerii. 

Plan sytuacyjny Szkic koncepcyjny 

Elewacja z sitodrukiem 

skrzydło B 

skrzydło A 

Na poziomie trzecim połączono budynki 

A i B. Zlokalizowano tu (budynek A) wielkoprzestrzenne 

pracownie rozdzielone trzonami 

komunikacyjnymi. Dwa skrajne tych ostatnich 

pełnią rolę ewakuacyjną. W pozostałych 

trzonach znajdują się magazyny i zaplecza 

oraz schody, łączące główny poziom pracowni 

z antresolą. W części B budynku znajdują 

się pomieszczenia dydaktyczne. Kondygnacje 

czwarta, piąta i szósta powtarzają naprzemiennie 

układ poziomów niższych. 

Pionowy układ budynku zamykają pracownie 

zaciemnione ze względu na rodzaj 

prowadzonych prac. Ciąg komunikacyjny, 

biegnący wzdłuż pomieszczeń i stanowiący 

drogę ewakuacyjną, pełni dodatkowo funkcje 

wystawiennicze. Powtarzający się rytm wejść 

pozwala wygospodarować ściany ekspozycyjne 

oraz stworzyć galerię prac Wydziału 

Grafiki. Skrzydło boczne – część B (na kondygnacji 

siódmej) – zostało zmniejszone 

w celu uzyskania uskoku w bryle budynku 

i nawiązania do sąsiednich kamienic. Efektem 

tego zabiegu jest wygospodarowanie tarasu 

widokowego, będącego dodatkową atrakcją 

oraz miejscem rekreacji. 

Koncepcja rozbudowy Akademii Sztuk 

Pięknych we Wrocławiu zapewnia pełne 

wykorzystanie atrakcyjności lokalizacji 

w miejscu tętniącym życiem, pełnym przechodniów 

i przejezdnych. Efektem projektu 

jest wnętrze kreowane przez światło oraz 

zieleń. Czystość podziału i klarowność 

rzutu budują funkcjonalny warsztat, a lekkość 

i neutralność budynku pozwalają, aby 

na pierwszy plan wysunęła się tworzona 

w nim sztuka. 

Architektura to założenie przestrzenne, 

które w prosty, inteligentny 

sposób tworzy spójną kanwę dla wszystkich 

uczestników procesu. A jeśli przy tym 

opowiada historię, to jest idealnie. Z Zofią 

Strumiłło-Sukiennik i Janem Sukiennikiem 

o architekturze i nie tylko rozmawiał Marcin 

Szczelina. 

Skąd wziął się pomysł na założenie studia 

137kilo? 

Jan Sukiennik: Prawda jest taka, że zawodowo 

na ogół poruszamy się w zupełnie 

innych skalach. Cztery lata temu postanowiliśmy 

stworzyć razem pracownię, choć 

nie zakładaliśmy od początku, że będzie to 

ścisła współpraca – bardziej coś w stylu „coworkingu”. 

Liczyliśmy na to, że nauczymy się 

czegoś od siebie nawzajem i zyskamy nowe 

spojrzenie przez pryzmat innego zawodu. 

Z czasem zaczęliśmy pracować razem przy 

projektach „w połowie drogi” – tzn. większych 

niż przedmiot, mniejszych niż budynek. 

Wierzymy, że z czasem tych wspólnych 

projektów będzie więcej! 

Skąd nazwa 137kilo? 

Zofia Strumiłło-Sukiennik: Chcieliśmy, żeby 

nazwa odzwierciedlała skalę pracowni. Mło- 

137kilo 

Rozmowa z założycielami 

studia projektowego 137kilo 

– Zofią Strumiłło-Sukiennik 

i Janem Sukiennikiem. 

de zespoły rzadko mają gotowe realizacje, 

czy wdrożone produkty. Już niebawem zacznie 

się budowa Służewskiego Domu Kultury 

– naszego pierwszego dużego projektu. 

Z pewnością zmienimy nazwę na wartość, 

która lepiej odzwierciedli nowo nabytą masę. 

Założyliście pracownię w 2006 roku i konsekwentnie 

realizujecie projekty na pograniczu 

sztuki, architektury i dizajnu. Mam 

wrażenie, że w Polsce jest bardzo mało pracowni, 

dla których łączenie tych dziedzin 

jest tak ważne. Czy wasza postawa wynika 

z zapotrzebowania na takie projekty? 

JS: Mam wrażenie, że dopiero teraz w Polsce 

rodzi się zapotrzebowanie na architekturę, któ- 

Służewiecki Dom Kultury – makieta 

(projekt wraz z pracownią WWAA, I nagroda w konkursie, rozpoczęcie budowy w 2010 r.) 

ra jest czymś więcej niż tylko prostą odpowiedzią 

na potrzeby rynku lub inwestora. Myślę, 

że z czasem będzie coraz więcej możliwości 

na dodatkowy przekaz – społeczny, ekologiczny 

czy intelektualny. Na razie jest to rzadkość, 

ale wraz z bogaceniem się społeczeństwa oraz 

integracją europejską apetyt rośnie. 

Masz rację, ale czy nie jest tak, że w głównej 

mierze architekci są odpowiedzialni 

za obecną kondycję architektury? Myślę, 

że w Polsce większość projektantów 

„idzie na łatwiznę”, starając się za wszelką 

cenę sprostać wymaganiom inwestora. 

Walcząc o pieniądze, nie próbują generować 

żadnego innego przekazu poza 

tym, jaki inwestor ma w swoim wyobrażeniu. 

Kuba Szczęsny w jednym z wywiadów 

ocenił to dość trafnie, twierdząc że 

wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia 

z potrzebą kreatywnego działania, ta kreatywność 

jest od początku „wykastrowana” 

do poziomu wyobrażenia, które się zna 

z takiego mieszczańskiego filtra informacji, 

z tych zachodnich pism... 

JS: Inwestowanie w architekturę z punktu 

widzenia klienta jest trochę bezpieczniejsze 

niż gra w kasynie, stąd presja wywierana na 

projektantów jest przeogromna. Gdy klient 


Sylwetki

idzie do mięsnego po kotlety schabowe, jest 

mało prawdopodobne, że wróci do domu 

z foie gras. Nie zaprzeczę, że duża odpowiedzialność 

leży po stronie naszego środowiska, 

ale dopóki kreatywne rozwiązania 

nie będą premiowane przez siły rynku, to 

średnia jakość przestrzeni publicznej wciąż 

będzie niska. 

Jaka była wasza strategia? Czy zaczynaliście 

od startu w konkursach, a może od 

razu pozyskaliście inwestorów? 

JS: Od początku mamy zróżnicowaną ofertę, 

co pozwalało nam utrzymać się z mniejszych 

projektów. Bierzemy udział w konkursach. 

Dla tych, którym brakuje architektonicznych 

korzeni , to jedna z nielicznych dróg do samodzielności. 

Krytyk architektury, Shumon Basar, 

w swoim piśmie „Sexy Machinery Architecture 

Magazine” wyjaśnia, że architektura 

to dla niego wszystko, co jest niedefiniowane 

i niezwerbalizowane... Tak 

więc, zadam wam również to pytanie – 

czym jest dla was architektura? Co to jest 

architektura? 

JS: Dla mnie architektura to założenie przestrzenne, 

które w prosty, inteligentny sposób 

tworzy spójną kanwę dla wszystkich uczestników 

procesu – kontekstu, funkcji, użytkowników, 

przechodniów etc. A przy tym opowiada 

historię, to jest idealnie. 

Projektując, szukamy w temacie wyrazistej 

cechy, czegoś na czym można zbudować historię 

i opowiedzieć ją w architekturze. Czasami 

znajdujemy to w kronikach dzielnicy, tak 

było w przypadku wiejskich siedlisk dawnej wsi 

Służew. Z kolei w projekcie konkursowym na 

Dom Kultury Kadr w Warszawie odnieśliśmy 

się do archetypu „podwórka” i stworzyliśmy 

chronioną przestrzeń w gąszczu bloków. 

Klub Kultury na Saskiej Kępie 

(III nagroda w konkursie) 

Wspomniałeś, że już niedługo ruszy budowa 

Służewskiego Domu Kultury. Jest 

to ogromna realizacja i bez wątpienia 

najnowocześniejszy dom kultury jaki powstanie 

w Polsce. Czy możesz opowiedzieć 

więcej o tym projekcie? Jaka była 

idea oraz na jakim etapie są przygotowania 

dokumentacji? 

JS: Projekt robimy wspólnie z pracownią 

WWAA. Przedmiotem konkursu był nowy 

dom kultury w Dolinie Służewieckiej w Warszawie. 

Jest on zielonym klinem wciśniętym 

pomiędzy bloki z wielkiej płyty i estakady. Istniejący 

ośrodek znajduje się w barakach odziedziczonych 

po budowniczych warszawskiego 

metra. Ich rezydentami są dwie kozy, jest tu 

również ptaszarnia, co wspomaga prowadzoną 

w centrum edukację ekologiczną. 

Całość tworzy bardzo ciekawy kontekst styku 

miasta z naturą. W związku z tym w projekcie 

nawiązaliśmy do tradycyjnej zabudowy 

siedliskowej tych terenów. Część programu 

zostanie zrealizowana pod ziemią, natomiast 

najważniejsze funkcje umieściliśmy w małych 

domkach. Zaprojektowany jest też zagłębiony 

amfiteatr, który łączy całość funkcjonalnie. 

Położyliśmy nacisk na edukację ekologiczną – 

przewidzieliśmy małą turbinę wiatrową, ogródek 

organiczny z kompostownią oraz zwierzyniec 

z wybiegiem! 

Projekt wykonawczy złożyliśmy w grudniu. 

Droga do ogłoszenia przetargu jest wyprawą 

przez biurokratyczny gąszcz przepisów 

o zamówieniach publicznych, ale mamy nadzieję, 

że postępowanie zostanie ogłoszone 

w kwietniu. 

Mogę śmiało zaryzykować stwierdzenie, 

że jesteście liderami w Polsce, jeżeli chodzi 

o znajomość tematyki projektowania 

obiektów kulturalnych. Służewiecki Dom 

Kultury, Dom Kultury Kadr, Klub Kultury 

na Saskiej Kępie... to zaledwie kilka 

z waszych projektów. Czy to znaczy, że 

głównie będziecie skupiać się na projektowaniu 

obiektów kultury? 

ZSS: To nas interesuje. Projekty związane 

z kulturą i oświatą dają możliwość rozwinięcia 

skrzydeł. Funkcje, które się w nich znajdują, 

są niewspółmiernie bardziej ciekawe niż 

w biurowcach, czy „wyciskania PUMu” 

w mieszkaniówkach. Jest miejsce na eksperyment 

i wrażliwe podejście. Działamy dopiero 

od kilku lat, więc trudno mówić o specjalizacji. 

Bardzo ciekawy jest wasz konkursowy 

projekt Dom Kultury Kadr, w którym 

duży nacisk kładziecie na przestrzeń publiczną... 

JS: To był projekt konkursowy na dom kultury 

przy ul. Rzymowskiego w Warszawie. 

Założenia konkursu były dosyć karkołomne. 

Wybrano lokalizację przy bardzo ruchliwej 

ulicy, na wąskiej działce, która wymaga- 

ła dużej intensywności zabudowy (zgodnie 

z planem miejscowym). Obawialiśmy się, że 

program skazuje budynek na bycie „biurowcem 

kultury”. Przekopaliśmy kroniki istniejącej 

placówki i znaleźliśmy kapitalne zdjęcia 

przedstawień teatralnych i warsztatów z lat 

80-tych, zorganizowanych na otwartym dziedzińcu. 

Chcieliśmy przywrócić tę przestrzeń, 

ale zmieniliśmy układ poziomy w pionowy. 

Wokół chronionej przestrzeni nowego „podwórka” 

rozmieściliśmy wszystkie pracownie 

plastyczne i warsztaty. 

W waszych projektach dużą wagę przywiązujecie 

do dobrego wzornictwa. Co 

jest dla was ważniejsze – architektura czy 

dizajn? Czy da się to rozgraniczyć? Jak zachować 

między nimi proporcje? 

ZSS: Myślę, że sztuka łączy architekturę 

i wzornictwo. Obie dyscypliny są poddawane 

„obróbce funkcjonalnej”, jednak zawsze punk- 

tem wyjścia jest idea, pomysł i oczywiście forma 

wizualna. Czasem ta ostatnia wynika bezpośrednio 

z funkcji, a niekiedy jest dodawana, 

nakładana. 

Projektując, staram się nie ograniczać i nie zastanawiam 

się nad tym, czy tworzę sztukę czy 

wzornictwo. Wychodzę z założenia, że jeśli 

będę zadowolona z finału, to nieistotne, czym 

do końca coś jest – ważne, że działa. 

JS: Niekiedy trudno stwierdzić co jest architekturą 

a co dizajnem. Jedno jest pewne: 

i to, i to nas interesuje, wpływając na siebie 

nawzajem. 

62 świat świat architektury świat architektury 63

Schemat ukształtowania Służewieckiego Domu Kultury 

Jesteście bardzo ciekawym duetem. Zofio, 

wraz z Anną Łoskiewicz współtworzysz 

jeden z najbardziej znanych i docenianych 

kolektywów – BEZA Projekt. Zajmujecie 

się projektowaniem przedmiotów, 

obiektów, które istnieją na granicy mebla 

i przedmiotu galeryjnego. Na stronie 

www.bezaprojekt.pl piszecie: Beza wciąż 

poszukuje i eksperymentuje. Czy taka postawa 

towarzyszy Ci również przy projektowaniu 

w dużej skali w ramach 137kilo? 

ZSS: Jak najbardziej! Przy każdym projekcie 

pojawia się jakieś nowe wyzwanie. Wprowadzanie 

ciekawych, niestandardowych rozwiązań 

pozwala nam na rozwój i zdobywanie 

doświadczenia, a także zapewnia oryginalność 

pomysłów. Przykładem może być projekt 

scenografii do „Jawnych Kompletów”, wydarzenia 

zorganizowanego pierwszego września 

zeszłego roku przez Dom Spotkań z Historią, 

z okazji obchodów 70. rocznicy wybuchu 

II Wojny Światowej. Ideą organizatora było 

przeprowadzenie jednodniowych spotkań 

z osobami, które chcą opowiedzieć o tym, co 

warto ocalić od zapomnienia. Spotkania odbywały 

się na skwerze obok kościoła Wizytek. 

Zorganizowano sześć klas z ławkami, tablicami 

oraz pulpitami – nawiązanie do przedstawienia 

Tadeusza Kantora pt. „Umarła klasa”. Do wykonania 

ławek wykorzystaliśmy świeże drewno, 

ponieważ zależało nam na jego zapachu. 

W zestawieniu z dźwiękiem ścinanych drzew 

oraz czarnym piaskiem stworzyło klimat, który 

na obrazkach trudno przedstawić. 

Czasem posługiwanie się tak prostymi, niekoniecznie 

wizualnymi środkami, może wywoływać 

większe wrażenie niż konkretny obraz. 

Janie, jesteś znany ze swoich animacji i wideo, 

jako Jan von Hinten. Prezentowałeś 

swoje projekty w ramach „Vinyl Voyage”, 

cyklicznej imprezy Cafe Kulturalnej w Warszawie. 

JS: To prehistoria, choć tęsknię za beztroską 

tamtych czasów! Nadal interesuję się animacją 

i wideo. Pracujemy ostatnio nad cyklem 

animacji stopklatkowych o zjawiskach ekonomicznych 

w świecie zwierząt. Miałem dłuższą 

przerwę i zdążyłem zapomnieć, jak inna jest 

dynamika tej pracy od działalności architekta. 

Okres gratyfikacji kreatywnej mierzy się w 

dniach, nie w miesiącach czy nawet latach. 

Podczas projektowania, zwłaszcza w mniejszej 

skali, szczególną uwagę zwracacie na 

wykorzystanie naturalnych właściwości 

użytych materiałów. Jak recykling wpływa 

na waszą postawę architektoniczną? 

ZSS: Materiały często są wspaniałym punktem 

wyjścia, ponieważ same sugerują różne 

rozwiązania technologiczne i formalne. Dobrze 

dobrany surowiec może mieć kolosalny 

fot. archiwum 137kilo 

Dom Kultury KADR w Warszawie 

(projekt konkursowy 2009 r.) 

wpływ na to, jak produkt będzie się starzał, 

i jak będzie odbierany przez użytkowników. 

Dość powszechnym przykładem mogą być 

okna PCV. Na pierwszy rzut oka niczym się 

nie różnią od drewnianych, ale gdy przyglądamy 

się im bliżej, okazuje się, że napotykamy 

na ograniczenia proporcji szyby do ościeżnicy. 

Z czasem plastik traci swoją biel, w związku 

z tym okna trzeba wymienić. I tu pojawia się 

temat recyklingu. Świadome projektowanie 

to takie, gdy przewidujemy, co dzieje się 

z produktem, nie tylko w trakcie jego użytkowania, 

ale także po. Jakiś czas temu podjęliśmy 

się zaprojektowania scenografii do 

obchodów pierwszych wolnych wyborów 

w 1989 roku. Jako materiał został wybrany 

styropian. Wystawa trwała jeden dzień, 

a po jej zakończeniu okazało się, że styropian 

można wykorzystać ponownie. Pomalowany 

wystąpił jeszcze w innej scenografii, a ostatnio 

dowiedziałam się, że ktoś nim ocieplił dom. 

Nad czym obecnie pracujecie? 

JS: Bierzemy udział w konkursie na teatr 

w Warszawie (wraz z dwustoma innymi pracowniami 

– cóż, kryzys ma swoje dobre strony 

dla przestrzeni publicznej!) i projektujemy 

wystawę o obozie w Mauthausen. 

Rozmawiał: Marcin Szczelina 

Więcej o pracowni http://137kilo.pl 

Scenografia do „Jawnych Kompletów” 

Schemat ukształtowania „podwórka” 

w projekcie Domu Kultury KADR 


Mikser produktowy Mikser produktowy 

Energooszczędne okna Capital 

Okna Capital firmy Stolbud Włoszczowa 

z certyfikatem na Znak Jakości Cieplnej 

CQ ITB pozwalają na znaczące zmniejszenie 

strat energetycznych. System wyróżnia 

jednoramowa, czterowarstwowa 

konstrukcja, która stanowi jeden z podstawowych 

elementów wpływających na 

jakość termiczną oraz pozwala na zastosowanie 

cięższych zestawów szybowych 

o bardzo dobrych parametrach izolacji 

cieplnej Ug=0,5 (W/m2K). Rama może 

być wykonana z najwyższej jakości drewna 

dębowego, sosnowego lub meranti. 

Okna Capital zapewniają również ochronę 

przed uciążliwymi hałasami z zewnątrz 

(izolacyjność akustyczna Rw = 42 dB). 

Przy wyborze okien warto postawić 

na najnowsze i najbardziej ekonomiczne 

rozwiązania poparte naukowymi badaniami 

i certyfikatami ITB. 

www.stolbud.pl 

Nowy zlewozmywak Waterfall 

D-150 marki Schock, dostępny w ofercie 

CCI Sp. z o.o., jest połączeniem zaawansowanej 

technologii z nowoczesnym designem 

i luksusową formą. Prosta bryła, 

zgodna z najnowszymi trendami światowego 

designu, została złagodzona płynną 

linią, falującą niczym kaskada wodospadu. 

W ofercie dostępnych jest 8 propozycji 

kolorystycznych – od czystej bieli, po- 

Bramy Normstahl Design 

Zlewozmywaki nanogranitowe Schock Waterfall D-150 Ceramika Neo – melanż klasyki z nowoczesnością 

przez odcienie beżu, szarości i błękitu, po 

brązy i klasyczną czerń. Ten półtorakomorowy 

zlewozmywak został wykonany 

z Nanogranitu Cristadur ® . Jest to materiał, 

który powstał w wyniku skomplikowanego 

procesu nanotechnologicznego 

połączenia drobnych ziaren kwarcu i wysokogatunkowego 

akrylu, co zapewnia 

wyjątkową trwałość i wieloletnie użytkowanie 

produktu. 

Pod słońcem Toskanii – narożnik Tosca FM Gawin Kludi Zenta Black & White 

W poszukiwaniu inspiracji dla stworzenia 

wyjątkowego mebla – narożnika Tosca, 

projektanci Fabryki Mebli Gawin udali się na 

włoską prowincję – do Toskanii. Przyroda 

regionu, znanego z uprawy winogron do 

produkcji najsłynniejszych włoskich win, zachwyca 

intensywnością barw. Jeden z kolorów 

jest tutaj dominujący – głęboki fiolet. 

Nowy mebel został wyposażony 

w szerokie podłokietniki, miękkie oparcia 

W ofercie firmy znalazły się bramy 

garażowe o różnorodnych wzorach: ponad 

pięćdziesiąt dla typu segmentowego 

górnego Euro model Eurostyle – ISO Design, 

oraz około czterdziestu dla modelu 

sekcyjnego bocznego Topstyle – ISO Design. 

Produkty dostępne są w 15 standardowych 

kolorach: od bieli, poprzez jasną 

kość słoniową, gołębi błękit, po antracyt. 

Dodatkowo w projekcie bramy istnieje 

możliwość doboru koloru z palet RAL 

i NCS, zastosowania proszkowo lakierowanych 

płyt aluminiowych „Longlife” lub 

dekoru imitującego stal szlachetną. W obrębie 

wykończeń firma proponuje: profile, 

których kolory mogą być dobierane niezależnie 

od paneli, wstawki z mosiądzu czy 

stali szlachetnej, nakładki z nieprzezroczystego 

szkła oraz okna ze szkła akrylowego. 

www.normstahl.pl 

wypełnione pianką, dużą powierzchnię 

siedzisk, pojemną skrzynię pościelową 

i poduszki w dwóch rozmiarach, które pełnią 

funkcję oparcia dla pleców lub głowy. 

Prosty w obsłudze mechanizm umożliwia 

zmianę mebla dziennego w przestronne 

łóżko. Dodatkowo według wzornika tkanin 

klient może stworzyć indywidualne kompozycje 

kolorystyczne obić. 

www.gawin.pl 

Zehnder Metropolitan – 

ponadczasowe piękno ciepła 

Zehnder wprowadził na rynek nowy 

grzejnik. Zehnder Metropolitan jest połączeniem 

innowacyjnej konstrukcji, nowoczesnego 

designu oraz unikatowych 

walorów użytkowych. Z powodzeniem 

nadaje indywidualny charakter wnętrzom 

łazienkowym i mieszkalnym. 

Grzejnik dzięki swej konstrukcji charakteryzuje 

się wysoką wydajnością. Za sprawą 

innowacyjnego kształtu ramy o przekroju 

trójkąta, połączonej z poziomymi płaskimi 

rurami stalowymi, posiada wyjątkowo dużą 

powierzchnię grzewczą. Spawy łączące elementy 

są absolutnie niewidoczne, a transparentna 

konstrukcja ułatwia utrzymanie grzejnika 

w czystości. Smukła forma i wygoda 

użytkowania produktu sprawiają, że jest on 

niezwykłą ozdobą wnętrz. 

www.zehnder.pl 

Nowe rozwiązania dla 

profesjonalistów – Emakol 3000 

Specjaliści marki Dekoral Professional 

chcąc sprostać oczekiwaniom 

wszystkich, nawet najbardziej wymagających 

klientów, stale poszerzają ofertę 

produktów. Od marca dostępny jest 

Podkład Antykorozyjny Emakol 3000 

oraz baza Emakol 3000 w wersji półmat. 

Nowa emalia została przeznaczona 

do malowania nie tylko elementów żeliwnych 

i stalowych, ale także przedmiotów 

z drewna i materiałów drewnopochodnych. 

Charakteryzuje się wyjątkową trwałością 

kolorów oraz dużą siłą krycia. Zastosowanie 

przy produkcji Technologii High 

Solid o wysokiej zawartości części stałych, 

skutkuje wysoką odpornością na działanie 

warunków zewnętrznych i uderzenia oraz 

dobrymi właściwościami mechanicznymi. 

www.dekoralprofessional.pl 

Neo – nowa seria ceramiki sanitarnej 

marki Disegno Ceramica, to piękna zapowiedź 

tegorocznych premier w ofercie firmy 

Coram Poland. Styl retro przywołany przez 

włoskich projektantów otrzymał w tym produkcie 

pełną elegancji i lekkości formę. 

W serii oferowane są: umywalka o wymiarach 

71,5 cm (szerokość całkowita) x 54,5 cm 

(głębokość) z postumentem o wysokości 

73 cm i łącznej szerokości 26,5 cm, bidet 

Prezentowane przez ikony stylu i wciąż 

na nowo odkrywane przez projektantów 

mody połączenie czerni z bielą fascynuje siłą 

ekspresji i odwagą. Odzwierciedleniem tego 

trendu w łazience jest Kludi Zenta Black & 

White – zupełnie nowa odsłona cieszącej 

się uznaniem serii armatury łazienkowej. 

Estetyczne, chromowane elementy dodają 

smaku całej koncepcji i współgrają z resztą 

wystroju łazienki, np. akcesoriami Kludi. 

Sanitec Koło – wanny 

W ofercie firmy znalazły się wanny: 

narożne, asymetryczne i wolnostojące 

o różnorodnych wymiarach, pasujące 

do wszelkiego typu łazienek. Do małych 

wnętrz polecany jest kształt prostokątny, 

np. Opal Plus, lub narożne wanny 

asymetryczne w wersji lewo- i prawo- 

stronnej. Wśród modeli wolnostojących, 

stosowanych w pokojach kąpielowych, 

uwagę zwraca owalna Clarisa. Pokrycie 

powierzchni produktów akrylem (Opal 

Plus) gwarantuje długotrwałe utrzymywanie 

temperatury wody, odporność 

na przebarwienia i łatwe sprzątanie. 

Wśród rozwiązań technicznych firmy 

Koło znajdziemy również systemy hydromasażu 

(m.in. wodno-powietrzny 

MX 200 lub MX 600), do zastosowania 

w wybranych typach wanien. 

www.kolo.com.pl 

oraz miska w.c. w wersji stojącej o wymiarach 

49,5x37 cm. Do miski w.c. proponowana jest 

klasyczna deska sedesowa oraz deska z systemem 

wolnego opadania. 

W regularnej sprzedaży ceramika Neo 

znajdzie się na koniec kwietnia br. Umywalka 

z postumentem ma kosztować ok. 540 euro, 

bidet i miska w.c. – po ok. 400 euro za każdy 

element. 

www.coram.pl 

Z nowym wykończeniem oferowane są baterie 

umywalkowe, w tym model XL, bateria 

bidetowa, ponadto armatura natryskowa, 

wannowo-natryskowa oraz program prysznicowy 

i termostaty. Wszystkie produkty są 

przykładem oszczędnego, a zarazem atrakcyjnego 

wzornictwa, które przyciąga wzrok 

– po prostu nie może ich zabraknąć w nowoczesnej, 

eleganckiej łazience! 

www.kludi.com 

Koronkowa Lampa 

firmy Technolux 

W odpowiedzi na współczesne 

trendy świata mody firma Technolux 

przygotowała kolekcję lamp Lace, 

których głównym elementem kompozycyjnym 

jest koronka. Pokryte 

nią abażury o subtelnym kwiatowym 

motywie, ozdobione czarnymi, szklanymi 

kryształkami i chromowanymi 

wykończeniami, będą interesującym 

uzupełnieniem wielu wnętrz. W kolek- 

cji przygotowano sześć różnych lamp: 

zwisy z jednym do czterech abażurów, 

podłogową (wysokość do 165 cm) 

i biurkową. Jako oświetlenie główne 

przewidziano lampę zwisową z trzema 

i czterema źródłami światła, natomiast 

do doświetlania przeznaczono pozostałe 

elementy kolekcji. 

www.technolux.pl 


Historia i współczesność 

1 

2 

Historia Reichstagu 

SPACER PO BERLINIE 

Stałym punktem na turystycznej mapie 

Berlina jest Reichstag. Odwiedzając 

ten budynek, mało kto zdaje sobie 

sprawę, jakie wydarzenia polityczne splatały 

się z jego funkcjonowaniem i symboliką 

architektoniczną. Szczególnie ta ostatnia 

sprawa kształtuje się ciekawie, bo znaczenie 

budynku zmieniało się wraz z epokami, polityką, 

zapatrywaniami ludzi i opiniami narodów. 

Budowla była symbolem zwycięstwa, 

klęski, jedności, podziału, bogactwa, potęgi 

i rozrzutności. 

Początek 

Reichstag nie był pierwszą siedzibą rządu 

Niemiec, a parlament, który powstał w czasie 

Rewolucji Marcowej w 1848 r., kilkakrotnie 

zmieniał miejsce obrad, aż do grudnia 1871 r., 

kiedy Otto von Bismarck zaproponował zbudowanie 

stałej siedziby. 

Inwestycję zlokalizowano na działce, na 

której znajdował się już pałac diuka Raczyń- 

skiego. Rozpisano konkurs, do którego przystąpiło 

stu trzech architektów z całego świata. 

Wygrał Ludwig Bohnstedt z Petersburga, ale 

jego projekt nie doczekał się realizacji. 

Ziemie diuka były darem króla Friedricha 

Wilhelma IV, dlatego prace budowlane 

na tym terenie mogły zostać rozpoczęte 

jedynie za zgodą Kaisera Wilhelma II, co nigdy 

nie nastąpiło. Upatrzony grunt został 

zakupiony dopiero po śmierci Raczyńskiego 

w 1882 r. Naturalnie, zrodziły się wątpliwości, 

czy zwycięzca konkursu, który miał miejsce 

10 lat temu, powinien przystąpić do realizacji 

projektu. Rozpisano kolejny konkurs i dopuszczono 

do niego tylko niemieckich architektów 

oraz tych zagranicznych, którzy zwyciężyli 10 

lat wcześniej. Wygrał Paul Wallot z Frankfurtu. 

Zaproponował on, aby w budynku Reichstagu 

mieszały się klasyczne style: włoskiego 

renesansu, gotyku i baroku wraz z szumnie 

nazwanym „nowym, narodowym stylem niemieckim”. 

Ten ostatni, wyrastający ze stylów 

panujących w ówczesnej Europie, niczym się 

nie wyróżniał. W tej sytuacji projektant zdecydował 

się na wykorzystanie kilku niemieckich 

motywów regionalnych. 

9 lipca 1884 r. rozpoczęto budowę Reichstagu, 

którą zakończono dopiero w 1894 r. 

Powstała długa na 137 m i szeroka na 103 m 

budowla, zwieńczona czterema wieżami 

i kopułą. Architekt wykorzystał materiały 

przypisane obiektom historycznym, czyli 

piaskowiec i granit, z innowacyjnymi ówcześnie 

technologiami. Szkło i stal posłużyły do 

wykonania biblioteki i fragmentów kopuły, 

a ich rozwiązania przygotowano we współpracy 

z Hermannem Zimmermannem. 

W ciągu dziesięciu lat od powstania obiektu, 

Paul Wallot koncentrował się na udekorowaniu 

fasad i wnętrz rzeźbami. 

Sztuka kształtowania przestrzeni 

Szlachetna kostka brukowa 

Symbolika 

Budynek był symbolem zjednoczonych Niemiec 

i potęgi cesarstwa. Wieże reprezentowały 

4 królestwa niemieckie, a kopuła o imponującej 

wysokości 75 m – władzę Kaisera. 

Inskrypcja Wallota głosiła, że budynek ma 

służyć „dem deutschen Volke” (narodowi niemieckiemu). 

W rzeczywistości cesarz ignoro- 

Więcej informacji: www.semmelrock.pl 

wał parlament niemiecki, nie dopuszczając go 

do decydowania o polityce kraju. 

Wydarzenia społeczne i polityczne związane 

z budynkiem były bardzo burzliwe. Podczas 

I wojny światowej w Reichstagu mieściła 

się siedziba wojska i centrum informacji. Przed 

obiektem organizowano protesty przeciw 

wojnie. W 1918 r. ogłoszono tu powstanie 

dwóch republik, a w 1920 r. w puczu Kappa 

zginęło ponad sto osób. 

Tuż po Murze Berlińskim Reichstag symbolizował 

podział Berlina na dwie części. Sztandar 

Niemiec Zachodnich wiszący na budynku 

był doskonale widoczny po stronie wschodniej, 

a samoloty sowieckie przelatywały tak 

blisko budowli, że zagłuszały obrady. Potem 

na schodach budynku odbył się koncert zespołu 

„The Rolling Stones”, a także wystąpienie 

Ronalda Raegana, który z okna Reichstagu 

ogłosił, że Mur Berliński wkrótce runie. 

Szary budynek 

W wyniku zniszczeń wojennych i pożaru 

w 1933 r. budynek znacznie ucierpiał. Gruntowną 

przebudowę przeszedł w latach 60. 

Płyty Corona Brillant 

Kostka brukowa Vindobona 

Ulice i drogi 

Place i skwery 

Chodniki i alejki 

Parki i ogrody 

Centra handlowe i parkingi 

Osiedla i obiekty przemysłowe 



3

XX w., a pieczę nad nią objął Paul Baumgarten. 

Odbudowę wykonano, ograniczając 

dekorację, bez rekonstrukcji kopuły, zmniejszając 

wysokość wnętrz. Położono nacisk 

na przywrócenie funkcjonalności, nie dbając 

o pierwotny reprezentacyjny charakter. 

W 1995 r. szczególną uwagę na Reichstag 

zwrócił artysta o pseudonimie Christo. 

Wraz z żoną Jeanne-Claude opakowali 

obiekt srebrnym materiałem (o pozwolenie 

ubiegali się od 1971 r.), co zupełnie zmieniło 

oblicze budynku. Zakrywanie symboli 

w celu uświadomienia społeczeństwu ich 

wagi i wartości jest praktykowane od tysiącleci, 

szczególnie w religiach. Przykładem jest 

przysłanianie krzyża podczas liturgii Wielkiego 

Tygodnia w katolicyzmie i owijanie Tory 

w judaizmie. Schowany za fałdami i załamaniami 

tkaniny Reichstag po raz kolejny 

zmienił swoją symbolikę. Przedsięwzięcie 

obejrzało pięć milionów ludzi, a zdania odbiorców 

były podzielone. Jedni uważali, że 

brzydki budynek został przetworzony na 

dzieło sztuki, inni nie kryli wzruszenia, ponieważ 

przypomniało im to odrodzenie demokracji, 

a dla niektórych była to zwyczajna 

strata pieniędzy. 

Demokracja 

Realizacji nowych idei w berlińskiej architekturze 

podjął się sir Norman William Foster, 

który w lipcu 1993 r. wygrał konkurs na przebudowę 

Reichstagu. Dla tego angielskiego 

architekta symbolem demokracji była otwartość 

i przybliżenie deputowanych do swoich 

wyborców. 

Przebudowa była bardzo szeroko zakrojona, 

a jej zakończenie przypadło na 1999 r. 

Zadbano o pozostawienie historycznej tkanki 

budowlanej oraz elementów świadczących 

o historii związanej z obiektem, ale dokonano 

licznych wyburzeń. Wiele ścian zostało zastąpionych 

szklanymi przegrodami, pozwalającymi 

na wpuszczenie jak największej ilości światła 

dziennego do gmachu. Wprowadzono 

rozwiązania techniczne służące oszczędności 

energetycznej, której podstawą jest korzystanie 

z odnawialnych źródeł energii. 

Początkowo projekt nie przewidywał 

zastosowania kopuły do zwieńczenia budowli. 

W wyniku nacisków ze strony polityków 

Foster przygotował koncepcję, której 

realizację możemy dziś podziwiać na dachu 

budynku. Szklana kopuła oprócz walorów 

estetycznych pełni funkcje użytkowe, służy 

jako komin wentylacyjny i wprowadza światło 

dzienne do położonej poniżej sali obrad. 

Odpowiednio zaprojektowany system podąża 

za ruchem słońca, aby możliwie długo 

oświetlać wnętrze. 


4 

Obecnie budynek jest częściowo otwarty 

dla zwiedzających. Winda zabiera gości na 

taras, z którego dostępna jest szklana kopuła 

i z niej można podziwiać panoramę Berlina. 

Reichstag zbudowano, by służył parlamentowi 

oraz narodowi niemieckiemu. Był 

i jest obiektem podziwu, nienawiści, re- 

fleksji, krytyki, pozostając wyjątkowym pod 

względem rozwiązań architektonicznych. 

Jego unikalność polega przede wszystkim 

na tym, że miał ogromny udział w historii 

Niemiec i świata. Dlatego będąc w Berlinie, 

warto zatrzymać się przy Reichstagu. 

1 Portyk wejściowy – detale kolumnady 2 Portyk wejściowy 

3 Kopuła wg projektu Normana Forstera 4 Wewnętrzny dziedziniec 

5 

Współczesne okna w historycznej fasadzie 

Joanna Jabłońska 

fot. Joanna Jabłońska 

delikatna 

lekka 

niedranica 

neutralny 

zapach 

dwikochonna 

niepalna 

nie zawiera 

formaldehydu 

Czysta sensacja! 

URSA wprowadza PureOne: 

białą, niepalną i dźwiękochłonną, 

wytwarzaną bez formaldehydu i zaprojektowaną 

z pasją wełnę mineralną. 

Ta delikatna i miękka w dotyku wełna, mniej pyląca, 

o neutralnym zapachu, zawiera w sobie dwa najbardziej 

powszechne na Ziemi surowce: piasek i wodę. 

Wytwarzana z naturalnych zasobów 

oraz szkła z recyklingu, z rozpuszczalnym w wodzie lepiszczem 

– czysta i biała wełna jest nowym standardem izolacji. 

Wszystko to czyni PureOne produktem, 

który jest czystą sensacją na rynku. 

Odkryj PureOne! 

www.pureone.pl 

Delikatna, biała, niepalna i dźwiękochłonna wełna mineralna od URSA


Zlokalizowana przy jednej z największych 

arterii komunikacyjnych 

Wrocławia – ul. Świdnickiej – pełni funkcje 

handlowe, usługowe, restauracyjne i biurowe. 

Stanowi przykład architektury modernistycznej 

i współczesnej. Mowa tu o domu 

handlowym Renoma, którego podwoje 

otworzyły się ponownie 25 kwietnia 2009 

roku. Obiekt zwrócił uwagę krytyków architektury 

w Polsce i za granicą: otrzymał 

nagrodę w konkursie CEE Retail Real Estate 

Awards – kategoria „Refurbished Project of 

the Year 2009”, pierwsze miejsce w rankingu 

na najlepszą realizację architektoniczną, 

przyznane przez forum Skyscrapercity.com, 

oraz został zaprezentowany na londyńskiej 

wystawie organizowanej przez RIBA (Royal 

Institute of British Architects) w okresie październik 

2009 – styczeń 2010. Przyjrzyjmy 

się zatem rozwiązaniom, które wzbudziły 

1 

RENOMA WROCŁAWIA 

Renowacja i rozbudowa domu handlowego Renoma we Wrocławiu 

takie zainteresowanie wśród architektów 

i użytkowników. 

Budynek wizytówka 

Nieszablonowość realizacji Renomy wynika 

z kilku czynników, które wpłynęły na 

ukształtowanie założenia. Pierwszy z nich 

to fakt złożenia budynku z dwóch części – 

historycznej i nowoprojektowanej. Przy ulicy 

Świdnickiej od 1930 roku funkcjonował 

niemiecki dom towarowy firmy Wertheim, 

którego charakterystyczna fasada i słynące 

z dawnej okazałości wnętrza, wymagały 

uważnego podejścia projektowego. Do 

istniejącej tkanki budowlanej dopasowano 

nowe skrzydło, w celu zapewnienia dodatkowej 

powierzchni handlowej, zgodnej ze 

współczesnymi realiami. Kolejne ograniczenia 

wynikały z planu miejscowego, który wyznaczył 

wysokość obiektu, linie zabudowy 

i wymagał zachowania Placu Czystego. 

W założeniach koncepcyjnych oprócz najbliższego 

sąsiedztwa należało uwzględnić 

również bliskość fosy z parkową zielenią, 

budynku opery, hotelu Monopol i Rynku. 

W związku z tym rozbudowa i modernizacja 

Renomy stanowiły wieloelementową układankę 

architektoniczną. 

To poważne zadanie projektowe powierzono 

wrocławskiej pracowni Maćków, 

której właścicielem jest Zbigniew Maćków. 

Podjęto współpracę z pracownią projektową 

Benoy z siedzibą w Londynie, która opracowała 

technologię handlową oraz koncepcję 

wnętrz. Projekty branżowe przygotowała 

polska filia firmy Ove Arup & Partners International 

Limited Sp. z o.o. Renowacja części 

istniejącej odbyła się pod ścisłym nadzorem 

konserwatora zabytków oraz we współpracy 

ze specjalistami w tej dziedzinie – Krystyną 

i Pawłem Kirschke. 

Wracając do historii obiektu, należy zaznaczyć, 

że dom towarowy firmy Wertheim 

został zaprojektowany w duchu modernizmu 

przez profesora Hermanna Dernburga. 

W budynku zastosowano wówczas nowatorskie 

rozwiązania, tj. stalową konstrukcję 

szkieletową, gięte szkło i rozwiniętą infrastrukturę 

techniczną. Dzięki użyciu słupów 

uzyskano wielkoprzestrzenne powierzchnie 

przeznaczone do ekspozycji towarów i cał- 

kowicie uwolniono fasadę od konieczności 

stawiania ścian. W związku z tym w elewacji 

pojawiły się wstęgi poziomych przeszkleń, 

dzielone jedynie dekoracyjnymi pilastrami. 

Te ostatnie, a także pasy miedzy kondygnacjami, 

obłożono szkliwionymi kształtkami 

ceramicznymi. Wśród wykończeń zastosowano 

reprezentacyjne detale: pozłacane 

elementy okładzin elewacyjnych, mosiężne 

obramienia witryn sklepowych i rzeźbione 

głowy. Zabiegi te sprawiły, że dom towarowy 

został wyraźnie wyróżniony w ówczesnej 

tkance miejskiej. Okres świetności 

obiektu skończył się wraz z wybuchem 

II wojny światowej, podczas której pożar 

i bombardowania poważnie uszkodziły wnętrza 

i wykończenia. W czasach powojennych 

budynek nadal pełnił funkcje handlowo-usługowe, 

ale z przyczyn ekonomicznych był 

poddawany jedynie doraźnym remontom 

i konserwacjom. Dopiero w 1997 roku właściciel 

nieruchomości (Domy Towarowe 

Centrum S.A.) zdecydował o jej częściowej 

modernizacji. Przebudowę pozostałych 

elementów Renomy i rozbudowę o nowe 

skrzydło w kierunku ulicy Czystej przeprowadził 

obecny właściciel DTC Renoma 

Sp. z o.o. 

Estetyka handlu 

Architektura większości wznoszonych 

obiektów handlowych w kraju i za granicą 

zdeterminowana jest wymogami ekonomicznymi 

oraz oczekiwaniami inwestorów, 

dotyczącymi rentowności powierzchni. 

Wśród nich pojawiają się również budynki 

o ciekawej koncepcji projektowej 

i atrakcyjnych rozwiązaniach 

funkcjonalnych. Polskim przykładem jest niewątpliwie 

Stary Browar w Poznaniu (projekt 

Studio ADS), a od kwietnia 2009 również 

wrocławska Renoma. 

Zbigniew Maćków i jego pracownicy 

potraktowali projekt Renomy jak wyzwanie 

i niezwykłą szansę zmierzenia się z uznaną 

architekturą, jej modernizacją, kontekstem 

urbanistycznym oraz specyfiką handlu. 

W celu połączenia tych zagadnień przygotowano 

wiele różnych koncepcji architektonicznych, 

niejednokrotnie pracując 

równolegle w kilku zespołach. Po licznych 

konsultacjach, rozmowach i naradach zatwierdzono 

wersję ostateczną i przystąpiono 

do jej realizacji. 

Historyczny obiekt domu towarowego 

wymagał m.in. wzmocnienia części konstrukcyjnej, 

wymiany instalacji i urządzeń 

technicznych. W związku z planowanym 

układem przestrzeni dla najemców i ciągów 

pieszych, zastana tkanka budowlana 

wymagała przebudowy. Wiele pracy włożono 

również w renowację oraz częściową 

rekonstrukcję fasady, gdzie część kształtek 

należało na nowo wykonać i uzupełnić. Po 

całkowitym oczyszczeniu elewacji nałożono 

na nią złocenia, nawiązujące do pierwotnego 

wyglądu. Bryłę dobudowanego skrzydła 

zlokalizowano na tyłach istniejącego obiektu 

i oparto na rzucie trapezoidu. 

Po przebudowie obiekt ma układ czterokondygnacyjnej 

galerii handlowej. Do środka 

prowadzą trzy wejścia: główne od ulicy 

Świdnickiej – zachowane w pierwotnej części 

budynku, do nowego skrzydła, od strony 

Placu Czystego oraz z parkingu – wprowadzające 

klientów do górnej części budynku. 

Strukturę wewnętrzną zaprojektowano 

w oparciu o zasadę cyrkulacji. Na tak uzyskaną 

oś „nanizano” strefy handlowe, które 

oferują obszerne przestrzenie poszczególnym 

najemcom. Połączenia pionowe wykonano 

za pomocą dużej liczby schodów 

ruchomych i wind, które zapewniają wygodne 

użytkowanie obiektu. Zwartą strukturę 

poszczególnych sklepów i butików rozdzielają 

trzy oszklone atria. Dzięki nim do wysokich 

kondygnacji dociera światło dzienne. 

Tak wykorzystana powierzchnia domu handlowego 

wyraża szacunek dla kupujących 

oraz stwarza miejsce na różne rodzaje aktywności. 

Dodatkowo nad nową częścią 

z butikami zaprojektowano wielopoziomowy 

parking – niezbędny 

w tego typu obiekcie – i powierzchnie 

biurowe – zlokalizowane 

w strukturze 

pierwotnej. 

Szereg ciekawych 

rozwią- 

72 7 72 świat świat świ św świ św świ św świ św świ św świ św świ św świ świat wi wwi 

w wi wwi 

at t architektury arc ar arc ar arc ar arc ar arc ar arc ar arc ar arc ar arc architektury r rc rrchit 

hit hi hit h hhit h hhit hi hit hi hit hi hit hitekt it t ekt ek ekt ek ekt eek ekt ek ekt ek ekt ek ekt ek ekt ek ekt ek ektury kt k kt ktt 

ury ur ury ur ury ur ury ur ury ur u ury ur ury ur ury ry r ry y 

świat ś śświ śświ św świ śświ św świ św świ św świ św świ św świ ś wi i at atarchitektury architektury arc ar arc arr rc rchit 

hi hit hi hit hi hit h hit i it t ekt ek ekt ektury kt k kt ktt 

ury ur ury ry r 73 773

zań zastosowano także w fasadzie nowego 

skrzydła Renomy oraz projekcie wnętrz obu 

części. 

Elegancja i luksus 

W celu zachowania kontekstu architektoniczno-urbanistycznego 

nową elewację 

podzielono na poziome pasy, które w części 

górnej obiektu stopniowo wycofano – na 

wzór składanego wachlarza. Układ ten nawiązuje 

do starej części obiektu, a dodatkowo 

pozwala na pokonanie różnicy wysokości 

pomiędzy siedmiokondygnacyjnym domem 

handlowym, a niższymi, czterokondygnacyjnymi 

kamienicami, znajdującymi się w sąsiedztwie 

rozbudowanego skrzydła. „Ukrywanie” 

kolejnych pasów wywołuje złudzenie 

ruchu, tworząc dynamiczną dominantę fasady. 

Poziome podziały uzyskano za pomocą 

znacznie wysuniętych gzymsów o współczesnym 

charakterze. Ich przewaga została 

podkreślona jasną barwą odznaczającą się 

na tle ciemnobrązowej, wycofanej fasady. 

Konsekwentny rytm przerywają jedynie logo 

Renomy i przeszklenia, w których obija się 

pobliska zieleń. Szkło wprowadzono również 

w dolnej części budynku, kontynuując układ 

witryn z istniejącego skrzydła. 

Choć fasadzie nowej części Renomy 

nadano czystą i bardziej powściągliwą formę 

niż w domu towarowym Wertheim, i tu 

znajdziemy luksusowe materiały. Do wykończeń 

elewacyjnych użyto betonu z włókien 

szklanych i alucoru (materiał warstwowy na 

bazie aluminium). Takie rozwiązanie zapew- 

2 

fot. Krzysztof Smyk 

Lokalizacja/Adres Wrocław, 

ul. Świdnicka 40 

Pracownia Projektowa Maćków Pracownia Projektowa 

Sp. z o.o. (MPP) 

Architekt Prowadzący Zbigniew Maćków 

Architekci Juliusz Erdman, Marta Firganek, Paweł 

Kirschke, Marek Kotowski, Piotr Krynicki, 

Piotr Zybura, Piotr Wilk – architekt 

prowadzący, 

Współpraca Jacek Brzezowski, Agnieszka Gilarska, 

Michał Hawrylak, Radosław Jodkowski, 

Katarzyna Korsak, Marcin Macuta, Adam 

Markuszewski, Marta Mnich, Piotr Sulisz, 

Maciej Witaszek, Bartek Zięba 

Koncept handlowy Benoy (GB) Rob Bishop, Pete Challoner 

Projekt wnętrz Benoy (GB) Michelle King, Paulin Long 

Nadzór konserwatorski Krystyna Kirschke 



Inwestor Centrum Development and Investments 

Polska Sp. z o.o. 

Powierzchnia całkowita 99531m 2 

Powierzchnia zabudowy 10726m 2 

Kubatura brutto 381786m 3 

Generalny wykonawca Warbud S.A. 

3 

nia elewacji nie tylko estetyczny wygląd, 

ale i trwałość. Kolorystyczne rozwiązanie 

fasady – elementy ciemne i jasne nawiązują 

do barw oraz złoceń zastosowanych 

w budynku Dernburga. Dwie elewacje spina 

szklany łącznik, pełniący funkcje atrium i holu 

wejściowego. Zastosowany tu podział szkła 

stanowi kontynuację układu gzymsów z części 

istniejącej. 

Wyrazem szacunku, z jakim architekci 

podeszli do opracowywanego budynku, jest 

również projekt stosunkowo niewielkiego 

Placu Czystego. Zagospodarowano go zielenią, 

a w jego posadzce zaznaczono ślady 

po istniejącym tu przed wiekami kościele św. 

Salwadora. 

Należy podkreślić, że na sukces realizacji 

projektu miał również wpływ nadzór 

pracowni nad budową obiektu. Dzięki porozumieniu 

z firmami wykonawczymi, udało 

się precyzyjnie wykonać założenia autorskie 

i detale. 

We wnętrzach Renomy zastosowano 

wykończenia z drewna, szkła i stali nierdzewnej. 

W części restauracyjnej wprowadzono 

przeszklenia, które otwierają widok na ulicę 

Podwale, fosę i pobliską roślinność. Swoje 

miejsce w Renomie znalazła też sztuka. Na 

Placu Czystym można podziwiać instalację 

inspirowaną stoiskami targowymi autorstwa 

Moniki Sosnowskiej, a we wnętrzach: kompozycję 

malarską „Never Say Never Again” 

Jarosława Flicińskiego, mural „Faeton, Amor, 

Hermes” Karola Radziszewskiego, żyrandole 

projektu Vernera Pantona oraz lampy studia 

Puff Buff. 

Realizacja Renomy przyniosła bardzo 

dobry efekt, doceniany już nie tylko przez 

Wrocławian, ale również przez architektów 

na całym świecie. Pracowni Maćków udało 

się połączyć funkcje handlowe z elegancką 

architekturą i współczesną sztuką. Jeden 

z najważniejszych elementów tkanki miasta 

został odnowiony i ożywiony. Klasyczny 

obiekt wrocławskiego modernizmu otrzymał 

nowe skrzydło, które być może stanie się klasykiem 

polskiej architektury współczesnej. 

Historyczna i współczesna Renoma 

Widok fasady o czytelnym rytmie 

Szklany łącznik 

Wnętrze – realizacja 




1 

2 

3 

4 

5 

fot. 1, 3-5: archiwum Centrum Development 

and Investments Polska Sp. z o.o. 

4 

5

Szanowni Architekci, 

zapraszamy Was do współpracy przy redagowaniu naszego miesięcznika „świat architektury”. Zakładamy, że 

magazyn przydatny będzie zarówno w codziennej pracy projektowej, jak i w trakcie nadzorów na budowie, rozmów 

z klientami i kontrahentami oraz w ramach aktualizacji wiedzy. Zwracamy się do Państwa z prośbą o wypełnienie 

ankiety i przesłanie jej faksem na numer (71) 369 93 31. 

Dla pierwszych kilkunastu czytelników firma ufundowała atrakcyjne 

nagrody, m.in. męski portfel skórzany VIP, srebrne spinki do mankietów Apart, biżuteryjne USB z kryształkiem 

Swarovskiego, scyzoryk Victorinox, etui na dokumenty. 

Dodatkowo dla 30 kolejnych czytelników redakcja „świata architektury” ufundowała półroczną prenumeratę 

pisma. 

Ankieta ma charakter anonimowy. Tylko tych z Państwa, którzy zainteresowani są otrzymaniem nagrody, prosimy 

o podanie swoich danych. 

Płeć: 

Kobieta 

Mężczyzna 

Status zawodowy: 

Właściciel 

Główny projektant 

Projektant 

Asystent projektanta 

Inny 

Wykształcenie: 

Architekt 

Architekt krajobrazu 

Architekt wnętrz 

Student 

Inne 

Które działy wydają się Panu/i 

najciekawsze? 

Wydarzenia 

Nowości produktowe 

Projekt z okładki 


Mikser produktowy 


Abroad 


Z wizytą w firmie 

Specjalizacje 

Sylwetki 

Wnętrza 

Lifestyle 

Jakie działy, tematy lub stałe rubryki powinny 

znaleźć się w „świecie architektury”? 

…………………………………………………………………… 

………………………………………….....……………………… 

Co by Pan/i zmienił/a w naszym 

czasopiśmie? 

Szatę graficzną 

Częstotliwość 

Format 

Objętość 

Treść 

Jak ocenia Pan/i przydatność miesięcznika 

„świat architektury” w codziennej 

działalności? 

Bardzo użyteczny 

Użyteczny 

Trudno powiedzieć 

Mało użyteczny 

Bezużyteczny 

Jak postrzega Pan/i reklamy zamieszczone 

w piśmie? 

Są bardzo ważnym źródłem informacji 

Są potrzebne 

Są mi obojętne 

Nie zwracam na nie uwagi 

Denerwują mnie 

Co jest dla Pana/i najlepszym źródłem 

informacji o nowych produktach, firmach, 

rozwiązaniach? 

Prasa branżowa 

Internet 

Spotkania dla architektów 

Imprezy branżowe 

Informacje zasłyszane od kolegów 

Gdzie i w jakiej formie najczęściej czyta 

Pan/i prasę? 

W domu wydania drukowane 

W domu w Internecie 

W pracy wydania drukowane 

W pracy w Internecie 

W podróży 

Imię i nazwisko: ............................................................................................................................................................................................................................................................... 

Adres do korespondencji: .........................................................................................................................................................................................................................................

Abroad 

Abroad 

MOST POLSKA–ANGLIA 

Cezary Bednarski, mieszkający 

w Londynie od 

1981 roku polski architekt, właściciel 

pracowni Studio Bednarski 

Ltd. pracuje na terenie Europy 

i Afryki. Prowadzi międzynarodową 

działalność naukową oraz publikuje, 

a w zakresie jego zainteresowań znajduje 

się architektura, projektowanie 

mostów, oszczędność energii i ogniwa 

fotowoltaiczne. Architekt jest między innymi: 

członkiem Royal Institute of British Architects 

(RIBA), członkiem i doradcą Royal 

Society of Arts, doradcą UNESCO, Amuru 

Futures Ltd. i Lekki Beltway Concession Development 

Ltd. w Nigerii. 

Polskie granice są otwarte dla architektów 

od zaledwie 6 lat. Jak było, gdy 

zaczynał Pan w 1981 roku? Czy trudniej 

niż obecnie? 

Do Londynu przyjechałem 14 marca 1981 

roku na miesiąc wakacji, czyli już jakiś czas 

temu, i wyszły z tego dość długie wakacje. 

Na początku nie było łatwo i zajęło mi trochę 

czasu, aby się ustabilizować, tak w zawodzie, 

jak i w życiu. Musiałem przejść przez system 

tutejszych kwalifikacji zawodowych, chociaż 

tak naprawdę nie było to konieczne, gdyż 

brytyjski system prawny nie chroni zawodu 

architekta. Wydaje mi się, że teraz, po integracji 

europejskiej, łatwiej jest tutaj zacząć. 

społeczeństwa w Wielkiej Brytanii. Niewielkie 

aspiracje klientów pociągają za sobą 

słaby poziom projektów. Być może termin 

„budownictwo” byłby tu bardziej właściwy, 

gdyż „architektura” sugeruje obecność 

składnika sztuki, którego trudno się w tych 

realizacjach doszukać. Nie pomaga system 

pozwoleń planistycznych prowadzony przez 

urzędników, którzy nie mają wykształcenia 

kierunkowego i nie są, poza wyjątkami, 

w stanie stanąć do inteligentnego i krytycznego 

dyskursu z architektami. 

Jak architekt z Polski odbierany jest 

przez angielskich inwestorów? Co szczególnie 

ceni sobie Pan we współpracy 

z nimi? 

Mieszkańcy Londynu porozumiewają się 

ponad 700 różnymi językami. Polski wciąż 

jeszcze jest jednym z dominujących, tak że 

polski architekt jest już tutaj niejako bardziej 

faktem niż ewenementem. Jest nas sporo. 

W zeszłym roku w Museum of London odbyła 

się wystawa pod tytułem London Creatives 

– Polish Roots. Sam byłem zdumiony, ilu luminarzy 

kultury angielskiej jest albo Polakami, 

albo ma polskie pochodzenie. Mam nadzieję, 

że następna taka wystawa będzie prezentować 

również prace kilku architektów. Wśród 

34 osób wybranych do pierwszej wystawy 

byłem jedynym przedstawicielem zawodu, jeżeli 

nie liczyć profesora Józefa Rykwerta, który 

jest historykiem architektury mieszkającym 

w Londynie od roku 1939. 

Moim zdaniem klienci przychodzą do nas 

nie dlatego, że ja jestem Polakiem, tylko z powodu 

jakości naszej architektury i rzetelności 

rzemiosła. Lubią też wyraźnie fakt, że moje 

wykształcenie architektoniczne było bardziej 

wszechstronne niż studia angielskie i obejmowało 

przedmioty takie jak konstrukcje. To powoduje, 

miedzy innymi, że oryginalność naszych 

projektów jest oparta na pragmatyzmie 

i innowacji technicznej, a nie na frywolności 

form i ekspresji. 

Jako skutek oczywisty tej brytyjskiej mieszanki 

kulturowej, prawdopodobnie tylko 

około połowa naszych klientów to Anglicy. 

Spotykamy się z różnymi oczekiwaniami, kulturami, 

no i trzeba też powiedzieć poglądami 

na temat uczciwości... 

Wywiad z Cezarym Bednarskim 2 

To prawda, że w Anglii każdy może 

wykonywać zawód architekta, jednak 

nie każdy może się nim nazywać? 

Istotnie, niezwykła to anomalia. Chroniony 

jest tytuł zawodowy „architekt”, ale nie 

działalność projektowa, którą może podejmować 

każdy. Na przykład Wayne Hemingway, 

współzałożyciel firmy odzieżowej Red 

or Dead, jest teraz znanym „architektem” 

i „urbanistą”… W związku z tą sytuacją, poza 

gwiazdami i gwiazdkami, ciągle obrzucanymi 

medialnym konfetti, niski jest tutaj ogólny 

poziom architektury, szczególnie tej, która 

nie trafia do publicznych środków przekazu 

i jest produkowana przez „projektantów architektonicznych”. 

Ten tytuł może być spokojnie 

używany przez ludzi bez jakiegokolwiek 

wykształcenia w kierunku architektonicznym. 

Nie da sie ukryć, że idzie to „ręka w rękę” 

z raczej niskim poziomem kultury wizualnej 

W portfolio Państwa pracowni sporo 

jest mostów i kładek. Skąd zamiłowanie 

do takiej właśnie nietypowej 

architektury? 

John Roebling, projektant Brooklyn 

Bridge, powiedział: „Uduchowienie natury 

to cel i zwieńczenie aktu kreowania”. Most, 

wg encyklopedii, to struktura umożliwiająca 

pokonanie przeszkody na drodze ruchu, ale są 

to również najbardziej poetyckie i inspirujące 

wytwory ludzkości. Pozostają one wymownymi 

manifestacjami ludzkich pragnień. Wyrażeniem 

potrzeby dotarcia „tam”, tam po drugiej 

stronie rzeki, przepaści, sznurów samochodów 

czy pociągów, tnących powietrze jak 

„noże rzeźników”. Jedyne struktury o podobnej 

głębi atawistycznych znaczeń to świątynie, 

które również umożliwiają sięganie „tam” i definiują 

te najbardziej uświęcone przestrzenie. 

Prawdziwe mosty są uzdrawiającymi wizerunkami 

harmonii i piękna. Z minimalnym tylko 

nadmiarem użytego materiału i powściągliwością 

formy, mają one tę samą ekspresyjność 

i napięcie, jak wielka muzyka i poezja. Jawią 

się jako doskonała synteza harmonii, funkcji 

i użycia materiału. Są dominujące. 

Pierwszy most drewniany, 40-metrowy, 

zaprojektowałem i policzyłem jako student 

trzeciego roku architektury na Politechnice 

Warszawskiej. Przez wiele lat wyglądało na 

to, że będzie on jedyny, w naszych czasach 

bowiem, przed „erą” Santiago Calatravy, 

mosty projektowali nieomal wyłącznie inżynierowie. 

W 1993 roku ogłoszono w Anglii 

otwarty konkurs na kładkę pieszą przez Tamizę. 

Zgłosiło się około 600 architektów 

i inżynierów. W końcu, po dogrywce, wygraliśmy 

projektem mostu z włókien węglowych, 

chronionego powłoką diamentową o grubości 

kilku mikronów. Do pewnego stopnia mosty 

zainteresowały mnie dlatego, że jako drogie, 

„ciężko pracujące” konstrukcje, nie pozwalały 

na dekoracyjne udziwnienia. Elegancja 

i wyrafinowanie formy musiały współgrać 

z logiką konstrukcji – tak mi się przynajmniej 

wydawało. Niestety, w ostatniej dekadzie 

projektowanie mostów, a zwłaszcza kładek 

pieszych, „złapało” już tę ohydną chorobę 

„frywolności formalnej” – im dziwniej, tym 

lepiej, czy ma to sens, czy nie. Coraz częściej 

widzi się projekty mostów, które pozbawione 

są czystości logiki strukturalnej, mają natomiast 

wymyślne formy architektoniczne. 

Na przykład smutne są wyniki konkursów 

na chyba już cztery mosty w Krakowie, 

gdzie dziwactwo zagórowało nad elegancją 

i powściągliwością. Jest to do pewnego stop- 

nia wina mediów i klientów, którzy szukają 

tzw. „ikon mostowych”, jednak wielokrotnie 

winni są projektanci, często cyniczni. Druga 

strona medalu to mosty trywialne, tzw. „tanie”, 

pozbawione gracji (na przykład strasznie 

mnie smucą wszystkie nowe mosty warszawskie 

– zbudowane i będące w budowie – bez 

polotu i finezji formy). Walka z „miernotą” 

i dziwactwem jest obowiązkiem wszystkich, 

którym leży na sercu postęp – tak techniczny, 

jak i intelektualny. Problem z „miernotą” 

polega na tym, że jest ona zawsze w stanie 

wyjaśnić, dlaczego nie można było inaczej 

i dlaczego rozwiązanie musi być byle jakie, 

a dziwactwo dobrze się w naszych czasach 

sprzedaje... 

Jak pokrótce można scharakteryzować 

Pana architekturę? Czym się ona 

wyróżnia? 

To pytanie medialne, sprytnie obnażające 

naszą słabość – nie mamy stylu. W czasach 

gdy architektura została sprowadzona do poziomu 

projektowania mody i trzeba publiczność 

zadziwiać nową fotogeniczną kolekcją 

dwa razy w roku – za każdym razem inną 

i „oryginalną” – brak stylu jest jak klątwa, tak 

dla mediów jak i zależnych od nich klientów, 



3

którzy lubią proste, czytelne etykietki. Jeśli 

takiej nie mają i muszą studiować projekt, 

aby zrozumieć jego logikę i głębię, zaczyna 

się problem. Staramy się, aby każdy nasz 

obiekt był całkowicie stymulowany i określany 

przez jego kontekst, tak urbanistyczny 

jak społeczny, kulturowy, środowiskowy 

i ekonomiczny. Zawsze dążymy do elegancji 

form i przestrzeni. Nie odwołujemy się do 

obecnie ulubionej etykiety ekologicznej. Naszym 

zdaniem wartości środowiskowe są tak 

samo ważne jak humanistyczne i nie wykluczają 

się. Dla nas ten pro-naturalny determinizm, 

w przypadku wielu architektów, jest jak 

zasłona ukrywająca znikome talenty projektowe. 

Czy zauważyła Pani brak elegancji wielu 

tzw. „projektów ekologicznych” i jak „wydmuszkowe” 

są różne ekologiczne deklaracje? 

Już Witruviusz... tak, że nic to nowego pod 

słońcem. Każde rozwiązanie musi być bezpieczne 

dla środowiska, ale nie trzeba o tym 

„trąbić” i udawać specjalisty. 

Jak mówi K. Eric Drexler w „Engines of 

Creation” – Aby zdefiniować granice musimy 

wybrać tak kierunek, jak i podziałkę jakości. 

Jako że kierunek wskaże nam „lepsze”, będziemy 

też wiedzieli, gdzie znajdziemy „najlepsze”... 

Sama wiedza na temat fundamentalnych 

praw materii nie wystarcza, aby być 

świadomym tego, gdzie znajdują się wszystkie 

parametry graniczne. Musimy też uwzględnić 

fakt, że projektowanie jest procesem niesłychanie 

złożonym. 

5 

4 

Czy ma Pan jakieś niespełnione 

architektoniczne marzenie? 

Niejedno, a ich pozycje na skali moich 

marzeń zmieniają się od czasu do czasu. 

W chwili obecnej mam bardzo przyziemne 

marzenie. Od dwóch lat budujemy nasz 

nowy dom, tak naprawdę to „dom na domu”, 

w dzielnicy Notting Hill w Londynie, gdzie 

udało nam się kupić ponoć ostatnią wolną 

działkę. Jak przysłowiowy szewc bez butów, 

walczę z „upiorną” angielską firmą budowlaną, 

a sytuacja jest tak powikłana, że nie możemy 

jej pracowników po prostu wyrzucić. Chciałbym 

to mieć za sobą, ale na szczęście koniec 

już widać. Najwyższy czas, gdyż projekt jest 

filmowany przez Discovery Channel do serii 

Dream Homes. Poza tym stałą ambicją, bardziej 

niż marzeniem, są partnerskie układy 

z klientami, którzy doceniają nasze umiejętności 

i zatrudniają nas z tego powodu (a nie dlatego, 

że nasze honoraria mogłyby być niższe niż 

innych architektów). Od lat marzy mi sie zaprojektowanie 

kościoła. Niestety, tutaj świątynie 

są adaptowane na inne funkcje, a w Polsce nie 

mam kontaktów w tych kręgach. No i może 

też mosty w kraju. Chciałbym również, aby pro- 

jekty naszej 60-ciohektarowej wyspy w Lagos 

i dziesieciokilometrowego mostu zostały zrealizowane. 

Jak to jest wygrać konkurs architektoniczny 

na projekt mostu w centrum 

Kopenhagi z taką gwiazdą światowej 

architektury jak Zaha Hadid? 

Są szanse na realizację tego projektu? 

Musze powiedzieć, że orgazmu nie było. 

Co więcej, po tym jak lista dziesięciu zaproszonych 

uczestników została ogłoszona, myśleliśmy, 

czy się nie wycofać z tego konkursu. 

Pojawianie się tak wielkich gwiazd na listach 

czasami oznacza, że są one już „namaszczone”, 

a klient potrzebuje tylko formalnego 

procesu, marnując czas i pieniądze innych 

uczestników. Znam to od podszewki jako 

sędzia konkursowy walczący z takim kamuflażem. 

Jak zawsze zaczęliśmy od podstaw. 

To wyraźnie spodobało się Duńczykom. 

W końcu wygraliśmy, gdyż jak mówi raport 

sędziowski, było to (...) unikatowe rozwiązanie 

zakorzenione w specyfice lokalizacji, kulturze i historii 

Danii, a jego unikatowość nie była formalna 

czy wizualna tylko pragmatyczna. Wyjątkowość 

naszego rozwiązania nie była oparta na formie, 

ale na konstrukcji. Jest to też rozwiązanie 

w 100% logiczne technicznie, tanie w użytku, 

no i „ekologiczne” – zużywające minimalną 

ilość energii do otwierania i zamykania mostu. 

Muszę się przyznać, że czytuję sobie ten 

raport, jak mam słabe momenty. Takie komplementy, 

i to od Duńczyków, są naprawdę 

bardzo miłe i zachęcają do dalszej pracy. 

Do tej pory wygrałem dwadzieścia 

międzynarodowych konkursów, z czego 

dziesięć na mosty, z których zbudowałem 

tylko jeden w Swansea w Walii. Statystyka 

nie jest zachwycająca. Prace nad mostem 

w Kopenhadze posuwają się szybko do przodu, 

więc jest nadzieja, że będzie w budowie 

w 2011. Mamy nadzieję, że do przetargu staną 

też polskie firmy budowlane. 

Czy pracując na Wyspach miał Pan 

zlecenia od polskich inwestorów? 

Do tej pory nie, może dlatego, że od 

dawna nie miałem specjalnie bliskich kontaktów 

z tutejszym środowiskiem stricte 

polskim. To się powoli zmienia, ponieważ 

obecnie jestem członkiem Polish City Club. 

Nie żałuje Pan wyjazdu z kraju? 

I tak, i nie. Tak, gdyż nie ulega wątpliwości, 

że moi koledzy, którzy zostali w Polsce, 

mieli nieporównywalnie większe możliwości 

rozbudowywania pracowni, unoszeni 

na fali ogólnego rozwoju ekonomii w okresie 

postkomunistycznym. Wszyscy mieli 

w miarę równe szanse. Tutaj wszedłem już 

w całkowicie obstawioną rozgrywkę z tradycyjnymi 

układami i wciąż walczę z tzw. 

„szklanym sufitem”. Ponieważ programowo 

prowadzę stosunkowo małą pracownię, nie 

mam zbyt wielu szans na duże projekty na 

Wyspach. Czasami z zazdrością obserwuję 

skalę projektów, jakie wykonują moi koledzy 

w Polsce. Stąd też nasze zainteresowanie 

projektami poza Anglią – największe 

z nich są obecnie w Afryce. Nie ulega też 

wątpliwości, że prestiż społeczny zawodu 

architekta w Europie i w Polsce jest znacznie 

wyższy niż na Wyspach Brytyjskich. 

Z drugiej strony, działając tutaj od 1981 roku, 

rozpocząłem od pracy dla Nicholasa Grimshaw. 

Zakładając moją pierwszą własną 

pracownię w 1984 roku, miałem znacznie 

większe szanse na cyzelowanie warsztatu 

zarówno projektowego, jak i technicznego 

11. 

Nowa wyspa Foreshore, 

Lagos, Nigeria 

22. 

Kryta pływalnia i centrum sportowe 

NENE, Thrapston, WB 

33. 

Most pieszo-rowerowy przez 

rzekę Medway, Maidstone, WB 

44. 

Dom rodziny Hesmondhalgh, 

South Kensington, Londyn, WB 

5 

5. Górne piętro domu Toast House 

(działka szerokości 2,8 m), 

Peckham, Londyn, WB 

66. 

Przesuwny most pieszo-rowerowy 

Inderhavnen, Kopenhaga, Dania 

77. 

Most pieszo-drogowy, 

Swansea, Walia, WB 

niż miałbym w Polsce, zwłaszcza w latach 

1981–1990. Na pewno zmienił się mój 

światopogląd i poczucie tego, co jest ważne, 

a to nie zawsze pokrywa się z wartościami 

obecnie dominującymi w Polsce. 

Rozmawiała Joanna Jabłońska 


6 

7 

fot. archiwum pracowni Studio Bednarski

Z wizytą w firmie 

Firma ABB ze swoją ofertą osprzętu elektroinstalacyjnego, 

elektroniki konwencjonalnej 

oraz urządzeń i systemów budynków 

inteligentnych jest obecna w Polsce już od 

15 lat. W ofercie można znaleźć pełen wachlarz 

produktów: począwszy od tych najtańszych, 

kończąc na najbardziej skomplikowanych 

i zaawansowanych technologicznie rozwiązaniach 

– trafiających w różne potrzeby klienta. 

Profil firmy prezentuje Pan Krzysztof 

Sasin, który pracuje w firmie ABB od roku 

2000, cały czas zajmując się inteligentnymi 

instalacjami elektrycznymi i osprzętem elektroinstalacyjnym. 

Obecnie jest on Kierownikiem 

Marketingu i Sprzedaży Systemów 

KNX/EIB. 

Living Space 

W roku 2009 firma ABB wprowadziła na 

rynek koncepcję wspólnego sterowania budynkiem, 

tytułując ją hasłem „Living Space”. 

Obejmuje ona spójną estetykę i jeden design 

urządzeń sterujących: w zakresie regulacji 

oświetlenia, temperatury, pozycji żaluzji, czy 

też tworzenia kompleksowych scen złożonych 

z tych elementów. 

Tradycyjny osprzęt elektroinstalacyjny 

może stanowić element sztuki użytkowej. 

Umiejętnie dobrany oraz wyeksponowany 

element systemu świadczy o dobrym gu- 

FIRMA 

ABB 

ście właściciela i dbałości o detal. Firma nieustannie 

podąża za trendami nowoczesnej 

architektury. W naszych produktach kształty, 

kolory i faktura zmieniają się wraz z wytycznymi 

najnowszej mody i aktualnych standardów 

estetycznych. 

Zeszłoroczny niekwestionowany sukces 

firmy ABB w sprzedaży nowego panelu dotykowego 

Busch-ComfortTouch oraz sterownika 

Busch-PriOn – przedstawicieli koncepcji 

Living Space – dowodzi, iż na rynku polskim 

zwiększa się zapotrzebowanie na sterowanie 

własną przestrzenią domową wygodnie 

i automatycznie, za pomocą najnowszej technologii. 

Ten trend, w połączeniu z unikatowym 

wzornictwem (Red Dot Design Award 

2008), szlachetnymi materiałami użytymi 

do produkcji oraz łatwą i intuicyjną obsługą, 

sprawia, iż są to obecnie elementy sterujące, 

po które Polacy sięgają coraz częściej. Dzięki 

zastosowaniu białego i czarnego szkła, elementów 

stalowych i aluminiowych, zarówno 

panel jak i sterownik wspaniale komponują 

się z nowoczesną architekturą. Busch-PriOn 

to element zapewniający dostęp z jednego 

miejsca do sterowania wszystkimi funkcjami 

w danej strefie mieszkalnej: oświetlenie, 

żaluzje, ogrzewanie i klimatyzacja. Jednocześnie 

prostota menu oraz wprowadzenie 

intuicyjnego administrowania kolorami 

pozwala na błyskawiczną i pełną swobodę 

użytkowania. Panel dotykowy Busch-ComfortTouch 

to nie tylko domowe centrum zarządzania 

budynkiem i informacją, ale też zainstalowanymi 

kamerami IP. Dzięki interakcji 

z urządzeniami audio/wideo oraz Internetem, 

produkt zapewnia dostęp do rozrywki 

i jest źródłem informacji o pogodzie, kursach 

walut oraz ważnych wydarzeniach. Dodatkowo 

umożliwia on dostęp do własnej 

skrzynki pocztowej, wysyłanie wiadomości 

e-mail, pozostawianie wiadomości graficznych 

bądź głosowych innym członkom rodziny. 

Dodatkowe funkcje telefonu internetowego 

i interkomu pomiędzy panelami czynią 

z Busch-ComfortTouch prawdziwe centrum 

informacji w jednej spójnej formie. 

Zakład produkcyjny w Aleksandrowie Łódzkim 

Elastyczność 

Potrzeby klientów związane z podniesieniem 

komfortu, takie jak: zapanowanie nad 

większą ilością źródeł światła, zasłanianie żaluzji 

o określonych porach dnia i roku, automatyczne 

dostosowywanie nasłonecznienia 

i temperatury do tygodniowego kalendarza 

czy zewnętrznych warunków atmosferycznych, 

mogą być zaspokojone poprzez instalację 

jednego spójnego systemu zarządzania. 

Pozwala on również na zwiększenie bezpieczeństwa 

poprzez centralne zamknięcie lub 

otwarcie żaluzji czy zapalenie określonych 

źródeł światła w momencie zagrożenia. Ponadto 

system ten jest w stanie dopasować 

się do zmian preferencji użytkownika oraz do 

wymagań, które pojawią się dopiero w trakcie 

użytkowania, bez konieczności montażu, 

demontażu czy zmiany oprogramowania. Jest 

to szczególnie ważne na etapie architektonicznego 

projektowania wnętrz, gdyż do danych 

funkcji określa się jedynie ergonomiczne 

punkty sterowania, bez konieczności analizowania 

z jakiego miejsca dane urządzenia będą 

używane. Decyzje o rozszerzeniu funkcji 

można podejmować praktycznie na każdym 

etapie realizacji oraz modyfikować je w późniejszym 

okresie bez zmiany okablowania. 

Jednym słowem system zwalnia architekta 

z obowiązku określenia, skąd będą mogły być 

sterowane źródła światła. 

„Z doświadczenia wiemy, iż zwykle zajmuje 

to wiele czasu, a nawet najstaranniej podjęta 

decyzja może skutkować niezadowoleniem właściciela 

w późniejszym okresie. Dzieje się tak 

dlatego, że preferencje mieszkańca dotyczące 

sposobu korzystania z wnętrz krystalizują się 

nawet do roku czasu od momentu rozpoczęcia 

użytkowania. Nasz system jest na tyle elastyczny, 

iż jest w stanie w sposób nieinwazyjny dopasowywać 

się do zmian upodobań.” 

Firma ABB dostosowuje swoją koncepcję 

Living Space do konkretnych projektów, 

jak również chętnie wspiera pomysły i wizje 

architekta, „ubierając je” jedynie w techniczne 

możliwości dostępnych rozwiązań. 

Wyspecjalizowani inżynierowie są w stanie 

w sposób optymalny dobrać urządzenia do 

oczekiwanych preferencji użytkownika i budżetu 

inwestora. 

Nasi partnerzy handlowi przygotowują 

szczegółowe projekty na zlecenie, wykonują 

instalację, oprogramowanie oraz serwisują 

wszystkie urządzenia w omawianym systemie. 

Referencje 

Firma ABB posiada liczne referencje 

w zakresie różnych rozwiązań automatyki: 

dla budynków biurowych, przemysłowych, 

hoteli i innych obiektów użyteczności publicznej, 

co pozwala na ich komfortowe 

użytkowanie przy optymalnym zużyciu 

energii. Dodatkowo systemy dostarczają 

właścicielom cennych informacji o aktualnym 

statusie wszystkich objętych systemem 

instalacji. 

Przykładem obiektu o przeznaczeniu 

biurowym jest siedziba firmy Skalski 

w Krakowie, gdzie przy pomocy pojazdu 

KNX steruje się zarówno oświetleniem, jak 

i temperaturą wewnątrz pomieszczeń oraz 

zaciemnieniem okien. Jest to najlepsza 

instalacja KNX wykonana w Polsce w 2007 

roku (Nagroda Stowarzyszenia KNX Polska, 

2008). Tegorocznym pretendentem do tej 

nagrody jest nowa fabryka silników elektrycznych 

w Aleksandrowie Łódzkim, gdzie 

w spójnej, zaawansowanej technologicznie 

i skondensowanej formie zastosowane zostały 

najnowocześniejsze rozwiązania firmy 

ABB. Instalacja ta, oprócz rzeczywistego 

polepszenia komfortu użytkowania, w tym 

wygody poszczególnych pracowników oraz 

podniesienia efektywności energetycznej 

całego budynku, ma spełniać swoją główną 

rolę – kontrolę nad przebiegiem i optymalizacją 

mocy produkcyjnych. 

W chwili obecnej projektowany jest 

system automatyki dla kolejnej fabryki ABB 

w Aleksandrowie Łódzkim, która będzie 

spełniała dodatkową funkcję polskiego profesjonalnego 

centrum logistycznego aparatury 

niskiego napięcia. Warto podkreślić, 

iż doświadczenie architektów nabyte podczas 

projektowania tej konkretnej fabryki 

w Polsce, posłużyło do stworzenia jednego 

wspólnego konceptu kolorystycznego dla 

wszystkich nowopowstałych fabryk ABB na 

świecie. O studium tego przypadku będą 

Państwo mogli przeczytać na łamach „świata 

architektury" w kolejnych edycjach. 

Jeżeli interesują Państwa konferencje, szkolenia 

i spotkania poświęcone produktom i rozwiązaniom 

firmy ABB, prosimy do nas napisać, 

a nasz pracownik udzieli informacji. 

osprzęt.pomoc@pl.abb.com 


fot. archiwum ABB

Specjalizacje 

W 

Polsce, gdzie sezon wegetacyjny 

roślin trwa średnio od kwietnia 

do października, przydomowy ogród 

zimowy jest doskonałym rozwiązaniem, 

aby zapewnić sobie odrobinę zieleni przez 

cały rok. W związku z tym nie dziwi fakt, 

że inwestorzy coraz chętniej sięgają po 

przeszklone oranżerie, zabudowane loggie 

i tarasy. Najczęściej są projektowane już po 

wybudowaniu domu i stanowią uzupełnienie 

zagospodarowania działki. 

Przed przystąpieniem do planowania 

ogrodu zimowego należy wybrać odpowiednią 

lokalizację na działce: względem stron 

świata, zgodnie z dysponowanym miejscem, 

kształtem domu, planem miejscowym oraz 

przepisami prawa budowlanego. Wielkość 

obiektu zależy od planowanego rodzaju 

i ilości roślin, wyposażenia meblowego, 

a także kosztów utrzymania. Warto rozważyć 

zastosowanie rozwiązań pozwalających 

OGRODY 

ZIMOWE 

CZ. 1 

Lokalizacja i dobór technologii 

na pozyskiwanie energii cieplnej ze światła 

słonecznego, co podniesie ekonomiczność 

rozwiązania i przyczyni się do promowania 

projektowania proekologicznego. Aktualne 

przepisy prawa budowlanego dopuszczają 

budowę ogrodów zimowych o powierzchni 

zabudowy do 25 m 2 , bez uprzedniego 

występowania o pozwolenie na budowę, 

ale po zgłoszeniu właściwemu organowi. 

Dla działek do 500 m 2 możemy wykonać 

jeden obiekt o wspomnianej powierzchni, 

a na każde kolejne 500 m 2 wolno realizować 

następny. 

Za najkorzystniejsze lokalizacje ogrodu 

przydomowego uznaje się: południowowschodnią, 

gdzie światło dzienne dociera 

od godzin porannych do wczesnopopołudniowych, 

oraz południowo-zachodnią, 

gdzie słońcem można się cieszyć do wieczora. 

Umieszczenie oranżerii od strony 

południowej pozwala na doświetlenie roślin, 

szczególnie w okresie zimowym. Należy 

jednak pamiętać, że przy takim rozwiązaniu 

w czasie wiosenno-letnim ekspozycja zieleni 

będzie zbyt duża. Dlatego w projekcie 

dobrze jest przewidzieć wykonanie części 

fot. archiwum BTM-Eurolinx 

przezroczystych oranżerii ze szkła refleksyjnego 

i stosowanie ruchomych osłon, tj. żaluzji, 

markiz, rolet czy wewnętrznych przesłon 

tekstylnych. Sytuowanie ogrodów zimowych 

od strony północnej może być podyktowane 

wielkością działki lub ograniczeniami wynikającymi 

z planu miejscowego. W takim 

przypadku należy dobrać właściwe gatunki 

roślin, którym służy zmniejszona ilość światła 

dziennego. 

W doborze właściwego kształtu ogrodu 

winno się kierować architekturą domu: 

spadkami dachu, istniejącymi werandami, 

balkonami i gankami, użyciem skosów czy 

łuków w rzucie budynku. Koszty utrzymania 

obiektu zredukuje ograniczenie płaszczyzn 

szklanych, dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu 

geometrii istniejącego domu. Można 

również dostawić przeszkloną bryłę na 

zasadzie kontrastu w stosunku do zastanej 

zabudowy. Spadek projektowanego dachu 

ogrodu winien gwarantować sprawne usuwanie 

wody opadowej i śniegu. W obrębie 

ścian oranżerii warto umożliwić otworzenie 

lub zsunięcie szklanych paneli, zapewniając 

korzystanie z ogrodu w porze letniej, jak 

z zadaszonego tarasu. 

Kolejna decyzja projektowa dotyczy doboru 

odpowiedniego materiału, z którego 

wykonany zostanie ogród. Rynek oferuje 

szereg rozwiązań, wybór których podyktowany 

jest nie tylko kwestiami kosztów, 

ale przede wszystkim oczekiwaniami inwestora 

i aspektami estetycznymi. Do dyspozycji 

mamy systemy aluminiowe, PCV 

oraz drewniane i z drewna klejonego. 

W zakresie wypełnień można stosować 

szkło, należy jednak wziąć pod uwagę bezpieczeństwo 

jego użytkowania, zabezpieczenie 

przed włamaniami i opcję samoczyszczenia. 

W przypadku szyb zespolonych trzeba zadbać 

o zastosowanie tzw. „ciepłych ramek”, 

które zredukują ucieczkę ciepła z wnętrza 

i zapobiegną powstawaniu niepożądanych 

mostków termicznych. Szczególną dbałość 

należy wykazać w rozwiązywaniu styku 

muru domu z ogrodem, ponieważ obie 

konstrukcje działają w inny sposób. Dodatkowo, 

niedostatecznie starannie wykonane 

połączenia między obiektami mogą spowodować, 

że do wnętrza będzie się dostawać 

woda. Warto sięgnąć po uszczelki i profile 

zabezpieczające. 

Zastosowanie w ogrodzie przydomowym 

efektywnej wentylacji zapobiegnie 

gromadzeniu się nadmiernej ilości wilgoci 

pochodzącej od roślin oraz przegrzewaniu 

się wnętrza w okresie letnim. Wybrać można 

między tradycyjną wentylacją grawitacyjną, 

systemami wentylacji mechanicznej oraz 

rzadziej stosowaną klimatyzacją. Wspomnia- 

ne już przesłony chroniące przed nadmiarem 

słońca, w zależności od technologii mogą 

być sytuowane: wewnętrznie, zewnętrznie 

lub między szybami na odpowiednich prowadnicach. 

Obecnie oferowane systemy 

umożliwiają automatyczne dostosowanie 

się osłon do ilości światła. Pozostaje jeszcze 

dobór systemu ogrzewania, który zapewni 

optymalne warunki cieplne dla hodowanych 

roślin (gatunki tropikalne wymagają 

wyższych temperatur). Oferta jest bogata: 

od zwykłych grzejników, poprzez grzejniki 

kanałowe, po ogrzewanie podłogowe, gwarantujące 

równomierne ogrzewanie całej 

oranżerii. 

Projekt ogrodu zimowego jest zagadnieniem 

złożonym i kilkuetapowym. Poprawne 

rozwiązanie wszystkich problematycznych 

kwestii pozwoli cieszyć się oazą spokoju 

i zieleni przez cały rok. Do przeczytania 

artykułu o doborze wyposażenia i roślin do 

ogrodu zapraszamy w następnych numerach. 

www.btm-eurolinx.pl 

Projektowanie i wykonawstwo 

ogrodów zimowych, oranżerii, 

zabudów tarasów, 

zadaszeń basenów. 

al. a Legionów 147, 18-400 Łomża, tel. 086 2198051 

fax faxx 

086 2198062, email: ogrody@btm-eurolinx.pl 


Specjalizacje 

SYSTEM HBE W POLSCE 

Drewniana konstrukcja monolityczna 

firmy Konsbud 

Domy z drewna to nie tylko rozwiązania 

szkieletowe, ale również 

konstrukcja monolityczna klejona warstwowo. 

Pojawienie się w Polsce systemu HBE 

wywołało spore zainteresowanie ze strony 

deweloperów i inwestorów prywatnych. 

Konstrukcja monolityczna 

Cechą systemu, na którą należy zwrócić 

uwagę, jest rozwiązanie przegród. Ściany 

i stropy stanowią konstrukcję monolityczną, 

a nie szkieletową. Elementy wykonane 

są ze świerku skandynawskiego klejonego 

warstwowo, wysuszonego do wilgotności 

10–12 procent. Surowiec charakteryzuje 

się małymi przyrostami rocznymi, co ma 

korzystny wpływ na właściwości i jakość 

drewna. Ponadto jednorodna wilgotność na 

całym przekroju powoduje, że ściany i stropy 

podczas montażu nasiąkają tylko powierzchniowo, 

po czym szybko oddają przyjętą 

wilgoć. Już podczas procesu suszenia eliminowane 

są częściowo czynniki biologiczne, 

przez co wykonana konstrukcja jest odporna 

na grzyby i szkodniki. 

Warto też zaznaczyć, że system wyróżnia 

się wysoką ognioodpornością, często 

przewyższającą konstrukcje tradycyjne. Jak 

to możliwe? Powierzchnia elementów użytych 

do produkcji jest dokładnie strugana, 

przez co staje się odporniejsza na działanie 


Drewniany dom może stanąć na placu budowy już w trzy dni. 

płomienia. Jeżeli przy większym pożarze 

dojdzie do jej zajęcia, to wytworzona zostaje 

zwęglona warstwa, która odcina dopływ 

powietrza do przekroju nośnego, pozostawiając 

go nienaruszonym. 

Budowa domu 

fot. Konsbud 

Konstrukcja prefabrykowanych ścian 

składa się z paneli połączonych ze sobą, 

dzięki specjalnie wyprofilowanym złączom 

pióro-wpust oraz ukośnemu gwoździowaniu 

na połączeniach. Standardowa grubość 

ścian zewnętrznych dla budynków do dwu 

i pół kondygnacji to 100 mm. Ściany działowe 

pełnią w systemie rolę nośną, zmniejszając 

rozpiętości stropów i przyczyniając się do 

redukcji ich grubości, a co za tym idzie do 

obniżenia kosztów. Zastosowanie stropów 

HBE przynosi wiele korzyści wiążących się 

z krótkim czasem montażu oraz możliwością 

przenoszenia projektowanych obciążeń 

zaraz po ułożeniu paneli stropowych. Kolejnym 

atutem jest brak stempli w pomieszczeniach 

podstropowych, co pozwala na szybkie 

rozpoczęcie prac wykończeniowych na 

niższych kondygnacjach. Konstrukcja więźby 

dachowej może być wykonana z drewna 

klejonego warstwowo BSH lub klejonego 

po długości KVH. Zazwyczaj stosuje się krokwie 

o przekroju 8x20 cm, co uwarunkowane 

jest 20 centymetrową warstwą izolacji 

termicznej. 

Niewielki ciężar domu z drewna klejonego 

pozwala na zastosowanie mniejszych ław 

fundamentowych niż w budynku wznoszonym 

metodą tradycyjną oraz posadowienie 

na słabych gruntach. Gotowe prefabrykowane 

elementy ścian i sufitów umożliwiają szybki 

montaż. Dla budynku o powierzchni parteru 

120 m 2 opisane prace zajmują około 3 dni. 

Więźbę dachową wykonuje się w sposób tradycyjny. 

Wygląd elewacji domu niczym nie odbiega 

od tradycyjnego, a otrzymujemy lepsze 

parametry izolacyjności termicznej. Wszystkie 

przegrody charakteryzują się również 

dyfuzyjnością. Od środka na ściany systemowej 

nakładane są płyty gipsowo-kartonowe, 

a od zewnątrz wiatroizolacja o wysokiej paroprzepuszczalności, 

trójwarstwowa wełna 

mineralna o grubości 160 mm i tynk mineralny 

zbrojony siatką. Przy takim układzie 

warstw współczynnik przenikania ciepła 

kształtuje się na poziomie U = 0,2 W/m 2 K, 

który można zwiększyć do U < 0,15 W/m 2 K 

(przegrody pasywne) poprzez dodanie wełny 

mineralnej. 

Rozprowadzenie instalacji wodno-kanalizacyjnych, 

c.o. i elektrycznych zostało przemyślane 

tak, aby prace z tym związane przebiegały 

szybko i sprawnie. Rury centralnego ogrzewania, 

zimnej i ciepłej wody zlokalizowane 

są w posadzce, a instalację elektryczną przy 

połączeniu poszczególnych paneli ściennych 

między frezami pióro-wpustów w specjalnych 

kanałach. Znacznie ułatwiono również prace 

montażowe płyt gipsowo-kartonowych, schodów 

i elementów wyposażenia. 

Podsumowanie 

Wśród wielu nowoczesnych technologii 

System HBE wyróżnia się izolacyjnością termiczną, 

pozwalającą zmniejszyć koszty na 

etapie użytkowania obiektu. Kolejny atut to 

przegrody dyfuzyjnie otwarte, dzięki którym 

w pomieszczeniach zawsze panuje odpowiednia 

wilgotność. Ze względu na prefabrykację 

elementów ściennych konstrukcja 

powstaje w przeciągu tygodnia. Ciekawostką 

jest również możliwość wznoszenia budynku 

niezależnie od pory roku i temperatury. 

Dodatkowo korzyścią jest konkurencyjna 

cena. Na rynku wtórnym, który weryfikuje 

rzeczywistą wartość obiektów, domy w tej 

technologii są droższe od tradycyjnych. 

KONSBUD DREWNO KLEJONE 

Ks. Witolda 7-9, 71-063 Szczecin 

info@konsbud.com, tel. +48 91 812 53 87, fax +48 91 812 83 87 

Bardzo krótki czas budowy | Ciepły dom 

Gwarancja ceny | Doradztwo fi nansowe 

* cena netto * powierzchnia użytkowa 

Zdrowy mikroklimat i wysoki komfort życia | Ekologiczny materiał budowlany 

Letnia ochrona cieplna | Konstrukcja monolityczna (pełna) 

Udzielamy 30 lat gwarancji na konstrukcję budynku, 

oraz 3 lata gwarancji na roboty budowlane wyszczególnione w umowie

Specjalizacje 

ODDZIAŁ CHIRURGII 

JEDNEGO DNIA 

Kilka praktycznych wskazówek projektowych 

Problematyka obiektów służby zdrowia 

jest jedną z bardziej specjalistycznych, 

jakie są realizowane w pracowniach. 

Projekt architektoniczny winien zostać podzielony 

na trzy etapy: rozwiązań funkcjonalnych, 

w którym zostanie zaprojektowany 

układ pomieszczeń zgodny z rozporządzeniem 

Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 

2006 r. w sprawie wymagań, jakim powinny 

odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym 

pomieszczenia i urządzenia zakładu 

opieki zdrowotnej wraz z późniejszymi 

zmianami, dobór materiałów o odpowiednich 

certyfikatach, zapewniających wysokie 

standardy higieniczne oraz szczegółowy 

projekt technologii. W skład tego ostatniego 

wejdzie szczególnie ważne opracowanie: 

instalacji gazów medycznych, wentylacji, klimatyzacji 

i stropów laminarnych. 

Układ ogólny 

Przede wszystkim należy rozdzielić strefy: 

brudne, czyste i aseptyczne oraz zadbać 

o to, aby ich ciągi komunikacyjne nie krzyżowały 

się. Przejście pomiędzy częściami 

o różnych sposobach użytkowania realizowane 

jest za pomocą śluz. W zależności od 

rodzaju tych ostatnich (dla lekarzy, pacjentów, 

materiałów), stosowane są odrębne 

przepisy. Oprócz wymienionego już rozporządzenia 

obowiązują tu przepisy Prawa Budowlanego 

wraz z aktami prawnymi związanymi 

z bezpieczeństwem i higieną pracy 

oraz wymogi ochrony przeciwpożarowej. 

Centrum zespołu chirurgii jednego dnia 

stanowi blok sal operacyjnych. Ich wielkość 

powinna odpowiadać planowanym rodzajom 

zabiegów, ale być nie mniejsza niż 

35 m 2 , standardowa wysokość w świetle 

to 3,5–4 m. Ilość sal projektuje się w zależności 

od zapotrzebowania inwestora. 

Przed blokiem organizujemy pomieszczenie 

przygotowania pacjenta, które może być 

wspólne dla dwóch sal operacyjnych. Tędy 

dostarczane są również materiały medyczne. 

Osobno urządza się śluzę przygotowania 

lekarzy. Stałym elementem zespołu jest sala 

wzbudzeń. Powinna ona sąsiadować z salami 

operacyjnymi oraz strefą wypoczynku. 

W związku z tym, że w zespole przeprowadzane 

są zabiegi niewymagające dłuższej 

hospitalizacji (maksymalny czas przebywania 

pacjenta to 24 h), rozporządzenie nie wymaga 

organizowania oddziału łóżkowego. 

Potrzebne są natomiast pokoje wypoczynku, 

gdzie pacjenci pozostają pod obserwacją 

medyczną, prowadzoną przez wyspecjalizowaną 

pielęgniarkę. Stanowisko nadzoru 

można wydzielić bezpośrednio w sali lub 

zastosować system monitorujący funkcje 

życiowe wraz z kamerami ustawionymi na 

twarze chorych. W razie nagłego pogorszenia 

się stanu zdrowia pacjenta musi być 

możliwość natychmiastowego przewiezienia 

go karetką do wyznaczonego szpitala. Należy 

też przewidzieć miejsce na czasowe 

odizolowanie chorego, w razie podejrzenia 

wystąpienia choroby zakaźnej. 

Strefowanie 

W oddziale chirurgii jednego dnia najwygodniej 

jest zaprojektować dwie strefy 

brudne: zewnętrzną – ogólnodostępną 

i zlokalizowaną przed wejściem do strefy 

czystej, i wewnętrzną – zlokalizowaną za salami 

operacyjnymi. W skład pierwszej strefy 

brudnej można wliczyć: wejście z holem 

i komunikacją, recepcję-rejestrację, szatnię 

odzieży wierzchniej, gabinet lekarski, toaletę 

ogólną oraz pomieszczenie techniczne. Z tej 

strefy winna być dostępna śluza dla pacjentów. 

Pracownikom medycznym, ze strefy 

wejściowej dla personelu, projektujemy śluzę 

szatniową. Do drugiej strefy brudnej zaliczamy: 

pomieszczenie porządkowe, strefę 

mycia i dezynfekcji sprzętu oraz środków 

transportu (miejsce to sąsiaduje z magazynem 

sprzętu), a także komunikację umożliwiającą 

bezkolizyjne usunięcie odpadów 

medycznych. 

W skład strefy czystej wchodzą: komunikacja 

wewnętrzna, magazyn sprzętu 

i aparatury, pomieszczenie socjalne z pomieszczeniem 

higieniczno-sanitarnym dla 

personelu medycznego, kuchenka oddziałowa, 

sale przygotowania pacjenta i śluza 

przygotowania lekarzy. W skład strefy aseptycznej 

wchodzą sale operacyjne, co więcej 

należy pamiętać, że pokój wybudzeń wymaga 

podwyższonych standardów sanitarnych, 

szczególnie w zakresie wentylacji. 

Sale wypoczynkowe wraz z pokojem 

pielęgniarki, gdzie można wykonać drobne 

zabiegi medyczne, są częścią strefy czystej. 

Tu wydziela się odrębne miejsca do przechowywania 

bielizny pościelowej czystej 

i brudownik z magazynem bielizny brudnej. 

Ten ostatni musi być wyposażony w myjniędezynfektor 

oraz wentylację mechaniczną 

wyciągową. 

Ciągi technologiczne 

Droga pacjenta prowadzi przez strefę 

wejściową i hol. Sporadycznie zdarza się, że 

chory jest dowożony na zabieg. Wtedy wymagany 

jest zadaszony podjazd dla karetek 

i winda szpitalna, jeśli oddział jest umieszczony 

na wyższej niż przyziemie kondygnacji. 

Po uprzedniej rejestracji, pacjent może skorzystać 

z konsultacji medycznej w gabinecie 

lekarskim. Następnie przechodzi przez śluzę, 

gdzie ma dostępną przebieralnię, szafki 

depozytowe do przechowania odzieży 

i sanitariat. Na salę operacyjną dostaje się 

poprzez pomieszczenie do przygotowania 

pacjentów. Po wykonanym zabiegu, 

jest transportowany przez strefę czystą, 

na salę wybudzeń, gdzie pozostaje pod 

ścisłym nadzorem pielęgniarki dyżurnej. 

W razie potrzeby chory do czasu wypisu 

przebywa w sali wypoczynkowej. 

Personel medyczny wchodzi do bloku 

operacyjnego przez śluzę szatniową, która 

składa się z części brudnej (odzież wierzchnia) 

i czystej (odzież medyczna), najczęściej 

rozdzielonych między sobą węzłem sanitarnym. 

Z tych wnętrz lekarze, pielęgniarki i sanitariusze 

mają bezpośredni dostęp do strefy 

czystej bloku operacyjnego. 

Zaprojektowanie zespołu chirurgii jednego 

dnia jest nie mniej skomplikowane niż 

bloku operacyjnego w szpitalu. Podstawą 

właściwego funkcjonowania oddziału jest 

układ funkcji i jasny schemat architektonicznokonstrukcyjny, 

ponieważ stanowi podstawę 

do opracowań branżowych i uzgodnień. 

Joanna Jabłońska 

Indywidualny Dom TypOwy w Pszczynie 

– autorstwa arch. Roberta Koniecznego 

– dach w systemie SOPREMA 

– elastyczny METAL SILVER ART ® 

ELASTYCZNY 

METAL SILVER ART ® 

Innowacyjne rozwiązanie dla dachów eksponowanych 

Wolność w projektowaniu 

Marzeniem architektów i projektantów 

zawsze było tworzenie bez barier. 

SOPREMA opracowała innowacyjne systemy 

pokryć dachowych, które łączą w sobie 

piękno tradycyjnych materiałów z nowoczesną 

technologią oraz pozwalają łatwo 

i szybko wykonać dach w dowolnym kolorze 

czy kształcie, dając nieograniczoną wolność 

w projektowaniu: elastyczny metal COPPER 

ART ® – SILVER ART ® , membrany w kolorze 

blachy cynkowej, ołowianej lub miedzianej 

patynowanej, kolorowe membrany z grafiką 

lub logotypem. 

Elastyczny metal SILVER ART ® 

Dzięki unikalnej technologii produkcji, 

umożliwiającej połączenie elastycznego PVC ze 

sproszkowanym aluminium, SOPREMA opracowała 

nowoczesny system ELASTYCZNY 

METAL SILVER ART® do mocowania mechanicznego 

lub klejenia całopowierzchniowego. 

Materiał nie tylko zapewnia idealną szczelność 

dachu, dokładne wykonanie wszystkich obróbek, 

ale również świetnie komponuje się 

z elementami nowoczesnej architektury. Uzupełnieniem 

systemu jest dekoracyjny rąbek 

stojący z PVC, dający efekt wizualny tradycyjnego 

pokrycia metalowego. 

Membrana SILVER ART® z dodatkiem 

sproszkowanego aluminium, nadającego jej 

autentyczny połysk metalu, jest doskonałą 

alternatywą dla blachy ocynkowanej, aluminiowej 

lub tytan-cynkowej. 

Walory tego systemu docenił znany 

architekt Robert Konieczny, stosując go 

w projekcie Indywidualnego Domu TypOwego. 

W jednym z wywiadów wspomina: 

W domu pod Pszczyną na dachu zastosowaliśmy 

membranę, która z powodzeniem 

zastąpiła blachę. Wygląda ona znacznie lepiej, 

a przy tym jest dużo trwalsza. 

Specjalizacje 

Więcej informacji o systemach 

hydroizolacji SOPREMA, 

w tym rysunki techniczne, 

certyfikaty i aprobaty, znajdą państwo 

na naszej stronie internetowej: 

www.soprema.pl. 

SOPREMA POLSKA Sp. z o.o. 

ul. Zaliwskiego 9 A, 04-145 Warszawa 

tel. 022 879 90 92, fax 022 879 84 94 

biuro@soprema.pl, www.soprema.pl 


fot. archiwum Soprema

Wnętrza 

KOLEKCJA LACERTA 

Meble ze stali kwasoodpornej kształtowane laserowo 

Unikatowe meble z kolekcji Lacerta 

powstały w firmie Lacerta Studio 

& Ronja Design, w jednej z komórek, która 

zajmuje się współczesnym wzornictwem. 

Produkty zaprojektowano w oparciu o innowacyjne 

technologie produkcji przemysłowej 

i zastosowanie cięcia laserowego przy 

wykonywaniu ażurowych wzorów. 

W skład kolekcji włączono: stoliki kawowe, 

lampy, stoliki nocne (o dodatkowej funkcji 

lampy), krzesła i bufety. Dekoracyjne meble 

polecane są do zastosowania zarówno we 

wnętrzach domowych, jak i biurach, hotelach, 

przestrzeniach usługowych. Mimo ozdobności 

elementy kolekcji zachowują nowoczesny 

wygląd. Dodatkowe efekty wizualne można 

uzyskać stosując odpowiednie podświetlenie. 

Powstaną ażurowe cienie, którymi możemy 

aranżować ściany, podłogi i sufity wokół mebli. 

Inspiracją do projektów wycinanych wzorów 

stały się ludowe motywy, stosowane 

90 świat świat architektury ry 

w dekoracji i haftach, pochodzące z terenów 

Śląska. Dodatkowo pracownia oferuje możliwość 

przygotowania indywidualnego ażuru 

wg zaleceń klienta. Wszystkie meble cechuje 

wysoka jakość wykonania. Zastosowany materiał 

i metoda produkcji zapewnia trwałość 

i odporność na zniszczenia czy zarysowania. 

Choć produkty firmy Lacerta Studio 

& Ronja Design są przeznaczone głównie 

dla klientów indywidualnych, realizowane są 

również zamówienia dla firm. W związku 

z tym pracownia planuje rozwinąć działalność 

na rynku polskim, a następnie w obrębie Unii 

Europejskiej. 

Meble z kolekcji Lacerta zostały już odnotowane 

w konkursach Prodeco i Śląska 

Rzecz, a w Pomyśle Na Biznes 2009, organizowanym 

przez Politechnikę Śląską, otrzymały 

drugie miejsce. 

Lacerta Studio & Ronja Design to biuro 

projektowe mające doświadczeniem 

w realizacji zarówno wnętrz jak i obiektów 

wielkopowierzchniowych. Ich koncepcje 

adresowane są przede wszystkim 

do klienta indywidualnego, ale w planach 

firmy jest dalszy rozwój i wpisanie 

w swoją działalność różnorodnych dziedzin, 

które będą się wzajemnie uzupełniać. 

W kręgu zainteresowań firmy leży 

w zastosowanie nanotechnologii w konserwacji 

zabytków oraz badaniach naukowych 

i przeprowadzanie rewitalizacji terenów 

postindustrialnych. W planach jest 

również utworzenie komórki zajmującej 

się wprowadzeniem na rynek zabawki 

innowacyjno-edukacyjnej RONJA, która 

znalazła się w finale konkursu PRODECO 

2007. Dział ten odpowiadałaby również 

za produkcję przemysłową opisanych 

w artykule meble LACERTA. 

fot. archiwum Lacerta

Wnętrza 

ORIGAMI 

PRZESTRZENI 

Lokalizacja/Adres ul. Borkowska, dzielnica Łagiewniki 

m. Krakowa 

Pracownia Projektowa Kumashdesign – Magdalena Kubit 

Pracownia projektowania wnętrz 

Architekci Magdalena Kubit, Katarzyna Szymańska 


Powierzchnia całkowita 354 m2 Japońska sztuka origami stała się inspiracją 

projektu wnętrz budynku handlowo-usługowego 

w Łagiewnikach. Powstało 

wnętrze proste, ale o czytelnym i indywidualnym 

charakterze. Autorkami założenia 

są dwie projektantki wnętrz – Magdalena 

Kubit i Katarzyna Szymańska z pracowni 

Kumashdesign. 

Układ funkcjonalny 

Kompleks, który podlegał opracowaniu 

Kumashdesign, jest częścią budynku miesz- 

kalnego, wielorodzinnego, zlokalizowanego 

na osiedlu Kliny Borkowskie. Założenie 

wyróżnia się z otoczenia rzutem opartym 

na okręgu, który został przycięty w obrębie 

parteru. Ściany pierwszego poziomu zostały 

przeszklone, co zapewniło otwarcie wnętrz 

na okolicę. Podobnie rozwiazano dwie kondygnacje 

górne, co znacznie zwiększyło pole 

działania architektkom. 

Na poziomie 0 znalazła się izba handlowa 

apteki wraz z zapleczem. Na kondygnacji pierwszej 

umieszczono gabinety lekarskie, zaś na drugiej 

przewidziano biura i sale szkoleniowe. 

Budynek handlowousługowy 

w dzielnicy 

Łagiewniki miasta Krakowa 

przy ulicy Borkowskiej 

Strefy przy umywalkach Lada – origami 

Projekt wnętrz 

Jak wskazują projektantki, kompozycja płasko-przestrzenna 

jest wstrzemięźliwa, czysta 

i bardzo konsekwentna formalnie. Potraktowanie 

architektury i mebli jako jednorodnej 

tkanki budowlanej i ich wzajemne przenikanie 

się wywołuje wrażenie żyjącego organizmu, 

który przerasta cały budynek. 

Pomieszczenia apteki wykończono materiałami 

o podwyższonym standardzie. Nietypowe 

gabloty z gięto-klejonej, lakierowanej 

sklejki z przeszkleniami w konstrukcji ze stali 

nierdzewnej wykonane zostały według projektu 

autorskiego. Podobnie zrealizowano lady 

i blaty części ekspozycyjnej, ukształtowane na 

bazie ciągnących się, miękko zaginanych wstążek. 

Są one rozwijane i zawijane, a w razie potrzeby 

zwężane i poszerzane. W miejscach ich 

wzajemnych przeplotów projektantki rozmieściły 

potrzebne półki, szafki i regały. 

Kształt witryny ekspozycyjnej apteki jest 

negatywem układu lady. We wnętrzu dominują 

monochromatyczne szarości z akcentami 

w kolorze fasolki szparagowej i bieli. Ich zadaniem 

jest podkreślenie przebiegu wstążek 

meblowych i zbudowanie stref funkcjonalnych: 

witryny wystawienniczej, lady głównej oraz 

zaplecza. Na posadzkach zastosowano piękne 

szare gresy o fugach w podobnej tonacji kolorystycznej. 

Cokoły ze stali nierdzewnej dobrze 

korespondują z aluminiowymi obramieniami 

okien. Dzięki zastosowaniu ogrzewania podłogowego 

zminimalizowano widoczność elementów 

instalacyjnych. Na szklanych drzwiach 

prowadzących do apteki powielono motyw 

wstążek poprzez wprowadzenie delikatnych 

akcentów graficznych w kolorze zielonym. 

Oświetlenie górne to jasna linia, która podkreśla 

układ pomieszczenia. 

W ciekawy sposób zaprojektowane zostały 

drzwi do pomieszczeń. Jak kameleony „chowają 

się” we wnętrzach, dostosowując swój kolor 

do ścian. Najbardziej widoczne jest to w przypadku 

drzwi, prowadzących z sali ekspozycyjnej 

na zaplecze, w zabudowie meblowej. 

Projekt klatki schodowej zrywa z monochromatycznością 

i sterylnością apteki. 

W sposób nietypowy rozwiązano tu balustrady, 

których wypełnienie wykonano 

z impregnowanej siatki cięto-ciągnionej. Pochwyt 

przygotowano z lakierowanej stali, 

a w nim umieszczono oświetlenie w postaci 

liny świetlnej. Na ściany i posadzki nałożono 

okładziny gresowe w kolorze bakłażana 

i o strukturze, której wzór zwielokrotniają 

cienie rzucane przez siatki balustrad. Opisane 

płyty wykorzystano również na pierwszym 

poziomie, gdzie zlokalizowano gabinety lekarskie. 

Przypisaną im poczekalnię zamknięto 

półkolem, urozmaicacjacym wygląd ciągu 

komunikacyjnego. Zespół uzupełniają sanitariaty, 

które utrzymano w kolorze szarym. 

W celu uniknięcia monotonii, każda płaszczyzna 

wykończona została innym odcieniem. 

W projekcie gabinetów zachowano powściągliwość, 

ale znalazły się tu dominujące akcenty 

kolorystyczne zarezerwowane dla blatów 

i wnęk umywalkowych. 

Na ostatniej kondygnacji zaprojektowano 

biura z możliwością zorganizowania 

w ich obrębie zespołu szkoleniowego. 

Przewidziano tu przestrzeń typu otwartego 

(tzw. „open space”). Meble biurowe wybrano 

z kolekcji wiodących na polskim rynku firm, 

zaś regały i szafy wykonano według projektu 

indywidualnego. Posadzki zrealizowano z bakłażanowych 

płyt gresowych z cokołem ze 

stali nierdzewnej. 

Projekt pracowni Kumashdesign to wnętrze 

minimalistyczne, ale nie monotematyczne. 

Wręcz przeciwnie, zadziwia ilością detali 

i sposobem ich rozwiązań. Inspiracja japońską 

sztuką składania papieru jest czytelna 

i zrealizowana bardzo logicznie. Na szczególną 

uwagę zasługuje również koncepcja kolorystyczna, 

która stanowi niewątpliwie jedną 

z ważniejszych zalet obiektu. 

Klatka schodowa 


fot. archiwum Kumashdesign

Wnętrza 

Wnętrza domu jednorodzinnego 

we Wrocławiu 

WILLA NA 

SĘPOLNIE 

O tym, jak z przedwojennej willi stworzyć nowoczesne 

wnętrze o przemyślanej stylistyce, wysmakowanych 

detalach i nie zatracić przy tym funkcjonalności, 

z projektantem Maciejem Skupińskim rozmawiał 

Szymon Ciach. 

Jest Pan autorem niezwykle minimalistycznych 

wnętrz w willi na Sępolnie. Proszę 

nam powiedzieć, skąd pomysł na taką 

oszczędność w środkach wyrazu? Czy to 

rozwiązanie było zamysłem inwestora, 

a może to Pan natchnął klienta do tej śmiałej 

realizacji? 

Maciej Skupiński: Każdy projekt jest odpowiedzią 

na zastaną sytuację, wyobrażenia 

inwestora i własne, całkowicie subiektywne 

odczucia oraz wrażenia, które wnosi nowy temat. 

Wszystko zaczyna się od długich rozmów 

z klientem, wspólnych inspiracji. Na takim fundamencie 

powstają nasze projekty. 

Czy obecne strefowanie wnętrz wymagało 

dużej przebudowy stanu zastanego? 

MS: Wnętrza willi na Sępolnie w ogóle 

nie przypominają pierwotnego układu. Dom 

został pomyślany jako wygodne „studio” 

z ogrodem dla pary młodych ludzi. Wiem, że 

to brzmi bardzo dziwnie, kiedy o 200 metrowym 

obiekcie mówię studio, ale zaprojektowany 

podział przestrzeni daje super komfort 

mieszkańcom i absolutnie nie ma nic wspólnego 

z budynkiem jednorodzinnym, w którym 

mamy np. 3 sypialnie. 

Strefowanie wyniknęło automatycznie 

z kondygnacji. Parter – część wejściowa 

i dzienna – to serce domu. Piwnica mieści: 

Spa, saunę, deszczownicę z biczami wodnymi 

i podgrzewaną ławkę. Piętro przeznaczono na 

sypialnię, pokój kąpielowy i garderobę. 

Kuchnia-laboratorium jest całkowicie 

otwarta. Wzrok przyciągają białe tafle szafek. 

Czy są one Pana autorskiego projektu 

i wykonywane były na indywidualne zamówienie? 

Jakie materiały pozwoliły na uzyskanie 

obecnego efektu? 

MS: Kuchnia była ważnym elementem. 

Jest ona używana codziennie, więc musi 

być bardzo funkcjonalna, a jednocześnie nie 

zdominować salonu. Stąd wybór bieli na 

wybarwienie frontów. Biel to w ogóle kolor 

dominujący we wnętrzach domu na Sępolnie 

– występuje tu w różnych fakturach i odcieniach. 

Osobiście uważam, że o jakości projektu 

nie świadczy jak największa ilość „indywidualnie” 

zaprojektowanych elementów. Oczywiście 

każdy projekt jest oryginalny, inny, ale 

tam gdzie można, korzystam z oferty dostępnej 

na rynku. Dzięki temu mamy pewność, 

że stosujemy sprawdzone systemy, poparte 

gwarancjami. Tak jest właśnie w kuchni. To 

miejsce jest chyba najbardziej eksploatowane 

w codziennym użytkowaniu domu. W projekcie 

willi wykorzystaliśmy system mebli, który 

uzupełniliśmy blatami ukształtowanymi tak, by 

pod oknem stworzyć „rynnę” na świeże zioła. 

Otwarte rozwiązania kuchni zawsze 

generują problemy: właściwego usytuowania 

ciągu technologicznego, odpowiedniego 

doświetlenia blatów roboczych i niewystarczającej 

wentylacji, a ostatecznie 

sprzątania. Czy zastosował Pan szczególne 

rozwiązania? 

MS: Tak, to prawda, mówiłem o tym chwilę 

wcześniej. Salon (o powierzchni 50 m 2 ) 

z otwartą kuchnią wygląda bardzo efektownie, 

ale przysparza dużo kłopotów, szczególnie kiedy 

podczas „Faktów” smażymy rybę. Rozdzieliliśmy 

tę przestrzeń tzw. „wyspą”, która nie zasłania 

tego, co dzieje się podczas przygotowania 

posiłków, ale stwarza barierę psychologiczną. 

W centrum przestrzeni dziennej, zaraz za „wyspą”, 

usytuowaliśmy stół. Dzięki temu układowi 

dodatkowo zwiększyliśmy dystans pomiędzy 

kuchnią a „salonem właściwym”. 

Bardzo dobre oświetlenie światłem naturalnym 

blatów zapewniają duże przeszklenia. 

Nad blatami usytuowaliśmy spoty. Wentylacja 

w kuchni i salonie jest wspomagana mechanicznie, 

a nad płytą elektryczną znajduje się okap. 

Proszę nam przybliżyć konstrukcyjne 

i materiałowe rozwiązania bardzo interesujących 

schodów. 

MS: Klatka schodowa była dużym wyzwaniem. 

Po zdemontowaniu starej konstrukcji 

okazało się, że ściana z cegieł jest całkowicie 

zrujnowana. Mur, który od samego początku 

chcieliśmy odsłonić, był zmurszały, a ubytki 

miały miejscowo do kilkudziesięciu centymetrów. 

Zdecydowaliśmy się zatem na jego 

„sztuczne” odtworzenie. Posłużyły nam do 

tego cegły z rozbiórek, cięte na pół, klejone 

i kotwione do oryginalnej ściany. 

Schody zostały zaprojektowane jako całkowicie 

pomostowa konstrukcja. Kotwione są 

do stropów tylko na początku i końcu biegu, 

natomiast wzdłuż całej ściany jest otwór o szerokości 

10 cm. Nośność zapewnia konstrukcja 

stalowa (dwie belki wiązane ze sobą co 

30 cm), do której przymocowano spoczniki 

w postaci skrzyń z naturalnego dębu. Bardzo 

ciekawym elementem jest pierwszy stopień, 

wykonany z zagiętej blachy o grubości 10 mm. 

Jego wprowadzenie zostało wymuszone przez 

problem z pogłębieniem piwnicy i wysokość 

biegów schodowych. Stopień ma zupełnie 

Łazienka – strefa umywalkowa 

armatura sanitarna Axor Starck, Hansgrohe 

Część kąpielowa łazienki 

kolumna prysznicowa Axor Starck, Hansgrohe 



inny wygląd niż cała klatka schodowa – bardzo 

lubię ten detal. 

Łazienka nie jest już tak minimalistyczna 

jak kuchnia. Pojawiają się w niej ciepłe 

akcenty drewna, piękne obłe formy wolno-stojącej 

wanny i dużo światła. Widać 

darzy Pan to pomieszczenie szczególną 

sympatią. 

MS: No nie wiem (śmiech), często słyszę 

inne opinie. Tak, do łazienki wprowadziliśmy 

drewno. Ten zabieg faktycznie dużo zmienił 

w ogólnym odbiorze tego pomieszczenia, 

w którym dominują biele i szarości. Łazienka 

miała być duża, pełna światła i służyć relaksowi. 

I taka jest – moim zdaniem. 

Całą część „mokrą” umieściliśmy na podeście, 

na którym usytuowaliśmy wannę 

i prysznic. Woda właściwie nie ma styczności 

z drewnem. 

Kumulację „przytulności” znajdujemy 

w salonie, gdzie królują miękkie kanapy, fantazyjne 

lampy i kolorowe akcenty w postaci 

poduszek. Jaka jest koncepcja przewodnia 

tego wnętrza? 

MS: Przytulność w salonie to przede 

wszystkim tkaniny, które oszczędnie stosujemy 

w innych partiach domu. Kanapa oraz dywan 

sprawiają, że od razu chcemy się wtulić w te 

faktury i miękkości. Do salonu wprowadziliśmy 

Dominująca biel kuchenna 

Sterylne wnętrze 

Armatura kuchenna Talis S Variarc, Hansgrohe 

także kolor w dodatkach – odcienie fioletów 

i różów. Te elementy na tle wszechpanującej 

bieli i surowości bardzo ocieplają wnętrze, 

niewątpliwego uroku dodają również lampy. 

Czy w tej realizacji jest jakiś wyjątkowy 

detal, element, moment, który szczególnie 

Pan zapamiętał? 

MS: Jestem dumny z tej realizacji. To naprawdę 

świetny projekt i bardzo dobre wykonanie. 

Trudno mi wskazać jakiś konkretny 

jeden szczegół, bo przeżyłem cały ten proces 

od pierwszej kreski do odbioru. Do dziś jestem 

zaangażowany w dobór detali, w to jak 

ten dom się zmienia. 

Armatura łazienkowa 

Axor Starck, Hansgrohe 

Lokalizacja/Adres dzielnica Sępolno, Wrocław 

Projektant Maciej Skupiński 

Współpraca Katarzyna Godzina 



Inwestor prywatny 

Powierzchnia całkowita 240 m 2 

Nadzór nad realizacją MOOOS Sp. z o.o. 

Armatura łazienkowa Hansgrohe 

Wykonanie schodów ZPM Chowaniec 

Moim ulubionym elementem chyba jest 

„ściana z wybitym zębem”, niestety trudna do 

pokazania na zdjęciach w całości. Patent polega 

na zastosowaniu jednorodnej okładzinie ściennej, 

złożonej z kilku jednakowych paneli wykonanych 

z lakierowanych płyt. Trzy elementy 

to ukryte drzwi do sypialni, garderoby i pokoju 

kąpielowego. Pomiędzy nimi mamy „wybity 

ząb” – przerwę w rytmie podkreśloną intensywnym 

fioletowym kolorem – jest to wejście 

do kina domowego na poddaszu. Cała wnęka 

ze schodami wyłożona jest miękką wykładziną 

– w ten sposób bez stosowania drzwi uzyskaliśmy 

barierę akustyczną. 

Projekt przez swoją „surowość” musiał 

znaleźć odpowiedniego odbiorcę. Jest 

Pan autorytatywnym dyktatorem w pracy 

z klientami czy zwolennikiem starannie wypracowanego 

kompromisu? 

MS: Tak jak mówiłem na początku, każdy 

projekt to wynik zastanej sytuacji, programu 

funkcjonalnego, założeń inwestora, budżetu 

i własnych przemyśleń. Nie staram się mieć 

swojego „stylu”. Projekt na Sępolnie powstał 

3 lata temu i teraz tworzymy pewnie inaczej. Za 

każdym razem projektujemy inaczej (śmiech). 

Sukces polega na tym, że po realizacji 

wszyscy zainteresowani mówią: to jest mój 

dom, mój projekt, moja realizacja i każdy jest 

zadowolony z tego, co powstało. Aby osiągnąć 

taki efekt, trzeba słuchać i umieć dostosować 

się do sytuacji, ale tak, by osiągnąć także swój 

cel i zamysł. 

Rozmawiał: Szymon Ciach 

Schody z wyeksponowanym murem ceglanym 


fot. źródło – www.ksmyk.com

Lifestyle 

Grillowanie czas zacząć! 

Wspólne przygotowywanie potraw 

na świeżym powietrzu to doskonały 

pomysł na letnie przyjęcie czy 

spontaniczne spotkanie w gronie znajomych. 

Elektryczny Barbecue-grill PG 

2330 firmy Severin będzie niezastąpiony 

podczas takiej imprezy. Na uwagę 

zasługuje nie tylko wysokiej jakości 

grill, ale również drewniany wózek, 

który wchodzi w skład kompletu. 

www.severin.pl 

R5.5 – Rado i Jasper Morrison 

Rado, pionier w wykorzystaniu 

ceramiki hightech 

w zegarmistrzostwie 

stworzył wyjątkowy czasomierz 

będący efektem 

pracy dwóch talentów. 

Zegarek wykonany całkowicie 

z ceramiki hightech 

zaprojektował słynny 

www.rado.com 

designer Jasper Morrison. 

Charakterystyczna kwadratowa 

sylwetka z zaokrąglonymi 

krawędziami, 

których promień wygięcia 

użyczył zegarkowi swoją 

nazwę R5.5 jest wiernym 

odzwierciedleniem jego 

unikalnego stylu. 

NewWave Caffè Colours of Arabia 

Villeroy&Boch prezentuje nową 

limitowaną edycję w ramach cieszącej 

się uznaniem serii NewWave Caffè, 

kontynuując tym samym ofertę dekorów, 

której tematem są różne regiony 

świata związane z kawą. Z serią 

naczyń współgra kolekcja akcesoriów 

Arabian Inspiration, utrzymana w subtelnym 

duchu Bliskiego Wschodu. 

www.villeroy-boch.com 

Finezyjny mini-komputer 

Dell Inspiron Zino HD 

Dell Inspiron Zino HD to minikomputer 

o nieprzeciętnych możliwościach 

i pociągającej aparycji. Jest lekki 

i kompaktowy, a do tego występuje 

w wielu fantazyjnych kolorach. Z podręcznego 

biura błyskawicznie przekształci 

się nie tylko w familijne kino, 

ale również w centrum muzycznej 

rozrywki. A wszystko za sprawą inspirującej 

platformy AMD. 

www.amd.com 

Urządzenie do robienia lodów 

Urządzenie do robienia lodów EZ 

7401 firmy Severin pozwoli własnoręcznie 

przygotować mrożone pyszności. 

Można w nim zrobić nie tylko 

lody, ale również sorbety, napoje lub 

jogurty. Konstrukcja urządzenia pozwala 

przyrządzić deser w zaledwie 

30 minut. Wystarczy wcześniej schłodzić 

pojemnik, a po wyjęciu z zamrażalnika 

wymieszać wszystkie składniki. 

www.severin.pl 

Samsung Galaxy S 

Najnowszy smartfon Samsunga 

uczyni Twoje życie wygodniejszym 

i bardziej ekscytującym, a jednocześnie 

zorganizowanym jak nigdy dotąd. 

Dzięki zastosowaniu 4-calowego 

ekranu dotykowego Super AMOLED 

oraz najnowszej wersji systemu Android 

Galaxy S wkracza na wyższy poziom! 

www.samsung.pl. 

 

najbardziej 

 

 

 

 

 

 

 



Melbourne Convention & Exhibition Centre, Australia 

A Plenary Group Public Private Partnership 

Architects: Woods Bagot and NH Architecture 

Photographs © Peter Bennetts 

 

 

WSC Witold Szymanik i S-ka Sp. z o.o. 

Graphisoft Center Poland 

Brukselska 44 lok. 2, 03-973 Warszawa 

tel. + 48 (0) 22 617 68 35, + 48 (0) 22 616 07 65 

fax + 48 (0) 22 616 07 74 

e-mail: archicad@wsc.pl 

www.archicad.pl 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

designerski 

rower świata 

www.strida.pl

Lifestyle 

ODMŁODZONY TUSCON CZYLI HYUNDAI ix35 

„Opływowy” język projektowania koreańskiego koncernu zawiera się w wyprofilowanych i delikatnie 

zakrzywionych liniach. Ponadto nowego SUV-a wyróżnia agresywna linia boczna, nadająca mu dynamiczno-sportowy 

charakter. Dopełnieniem całości jest sześciokątna osłona chłodnicy – element stylistyczny 

łączący przyszłe modele z rodziny Hyundaia. 

Stylistyczna pewność siebie 

W celu zwiększenia komfortu podróżujących, 

projektantom udało się wygospodarować 

więcej miejsca na nogi i nad 

głowami przy jednoczesnym obniżeniu 

całkowitej wysokości pojazdu. Poczucie 

przestrzeni wewnątrz kabiny pasażerskiej 

potęguje dwupanelowe, panoramiczne 

okno dachowe z szybami blokują- 

cymi promienie UV, z którego cieszyć się 

mogą także pasażerowie zajmujący tylne 

siedzenia. Centralny panel może zostać 

uchylony lub całkowicie otwarty poprzez 

wysunięcie go do góry, a następnie 

umiejscowienie ponad panelem tylnym. 

Niebanalne wnętrze 

Na tablicy przyrządów wykorzystano 

technologię Supervision zapożyczoną 

z luksusowego sedana Genesis, dzięki 

której kluczowe informacje wyświetlane 

są w niezwykle przejrzysty i nieobciążający 

wzroku kierowcy sposób. Wszystkie 

przyciski i wskaźniki podświetlone są 

na niebiesko, czyli w kolorze charakterystycznym 

dla marki. Użyte we wnętrzu 

materiały są bardzo dobrej jakości. Dobrze 

spasowane nie wydają niepokojących 

dźwięków podczas jazdy. 

Innowacje przede wszystkim 

Struktura karoserii została opracowana 

z uwzględnieniem najwyższych standardów 

bezpieczeństwa: w wewnętrznych 

testach bezpieczeństwa model ix35 uzyskał 

pięć gwiazdek Euro NCAP zarówno 

przy zderzeniu czołowym, jak i bocznym. 

Szczególnie wiele uwagi poświęcono 

zwiększeniu sztywności przednich podłużnic, 

które dodatkowo wydłużono i wyprostowano. 

Środkowe słupki służą teraz 

jako kotwice nowej struktury pierścieniowej, 

która poprawia sztywność bocznych 

części nadwozia przy jednoczesnym 

zapewnieniu większej ilości miejsca na 

podłokietniki drzwiowe i siedzenia. 

SUV pełną gębą 

Oprócz napędu na cztery koła 4WD 

(w opcji), przynależność do segmentu 

aut SUV potwierdzają dwa nowe systemy 

bezpieczeństwa: Hillstart Assist Control 

(wspomaganie ruszania na pochyłości) 

i Downhill Brake Control (wspomaganie 

zjazdu z pochyłości). 

Dobry klimat wnętrza 

System ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji 

HVAC (Heating Ventilation and Air 

Conditioning) zawiera nową dmuchawę 

oraz panel pozwalający ustawić odrębną 

temperaturę dla kierowcy i pasażera 

siedzącego z przodu. Powietrze do 

układu dostarczane jest w odpowiednich 

proporcjach zarówno z zewnątrz, jak 

i z wnętrza pojazdu, co zapewnia szybsze 

chłodzenie i ogrzewanie. W układzie 

umieszczono także jonizator, który zapobiega 

gromadzeniu się pleśni i grzybów. 

Jednostki napędowe 

Do wyboru są dwa oszczędne i ekologiczne 

silniki benzynowe: Theta-II rozwijający 

moc 166 KM oraz Gamma 1,6 

GDI o mocy 140 KM. Europejską gamę 

silników uzupełnią dwie zupełnie nowe 

wysokoprężne jednostki: R 2,0 i U-II 1,7 

(dostępne będą od listopada 2010 roku). 

Fot: źródło Hyundai 


Szymon Ciach

“świat architektury”– nowy miesięcznik dla 

architektów. OTWARTA PRZESTRZEŃ 

DLA TWOICH POMYSŁÓW! 

Jesteś autorem ciekawego projektu, którego 

realizacja została już ukończona, i chcesz go 

opublikować bezpłatnie na naszych łamach? 

Chciałbyś otrzymywać nieodpłatnie 

miesięcznik „świat architektury”? 

Skontaktuj się z nami! 

biuro@swiatarchitektury.com 

Tel. 71 369 93 45 

„świat architektury” to nowy miesięcznik 

dla architektów, w którym prezentować 

będziemy najnowsze realizacje polskich 

biur projektowych. 

Magazyn dystrybuowany będzie do 

biur architektonicznych, jak również 

inwestorów, właścicieli firm budowlanych 

i deweloperskich, Wydziałów Architektury 

Urzędów Miast oraz banków. 



Naczelny Sąd Administracyjny 

Złożoność sprawiedliwości 

Ośrodek sportów wodnych 

w Pszczynie 

Transformacje architektoniczne 

Pierwsza odsłona 

Rozbudowa Akademii Sztuk Pięknych 

we Wrocławiu 

Wydawca: 

W.A. Sp. z o.o. 

Adres Wydawcy i Redakcji: 

ul. Szewska 3a 

50-053 Wrocław 

tel. 71 369 93 49 

fax 71 369 93 31 

Redaktor Naczelna: 

dr inż. arch. Joanna Jabłońska 

tel . 71 369 93 62 

j.jablonska@swiatarchitektury.com 

Sekretarz Redakcji: 

Szymon Ciach 

tel. 71 369 93 49 

sz.ciach@swiatarchitektury.com 

Korekta: 

Maja Kadłubek 

Autorzy: 

Marta Głowacka, Paweł Kraus, 

Magdalena Maszczyk, Grzegorz Mazur, 

Marcin Szczelina 

Kierownik Projektu: 

Magdalena Buczek 

tel. 71 369 93 45 

m.buczek@swiatarchitektury.com 

Dział marketingu i reklamy: 

Karolina Cawricz 

tel. 71 369 93 48 

k.cawricz@swiatarchitektury.com 

Szymon Ciach 

tel. 71 369 93 49 

sz.ciach@swiatarchitektury.com 

Redaktor techniczny: 

Tomasz Głowicki 

Druk: 

MeCo Media Communications GmbH 

Wiedeń, Austria 

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów, 

zmiany tytułów oraz niepublikowania ich bez podania przyczyny. 

Wszystkie materiały publikowane na łamach „świata architektury” 

objęte są prawem autorskim. Przedruk i udostępnianie 

wyłącznie po uzyskaniu zgody redakcji. 

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść 

zamieszczanych ogłoszeń i reklam. 

©Wszelkie prawa zastrzeżone W.A. Sp. z o.o. 

Wrocław 2010 

Axor Urquiola 

Awakening your Senses. 

Więcej informacji na temat kolekcji łazienkowej 

Axor Urquiola oraz projektantki Patricii Urquioli 

znajduje się na: www.hansgrohe.pl, www.axor-design.com

Busch-priOn. Stwórz indywidualny 

komfort mieszkania. 

Busch-priOn to nowoczesny naścienny element sterujący oświetleniem, żaluzjami, 

ogrzewaniem i klimatyzacją. Dzięki Busch-priOn mamy dostęp do wszystkich tych funkcji 

indywidualnie oraz możemy tworzyć dowolne kompleksowe sekwencje zdarzeń i wywoływać 

je jednym ruchem ręki. Proste menu oraz system naprowadzania kolorami pozwala na intuicyjne 

i swobodne użytkowanie. Dzięki zastosowaniu unikatowego wzornictwa (Red Dot Design 

Award 2008) oraz szlachetnych materiałów takich, jak szkło białe i czarne, stal i aluminium, 

sterownik Busch-priOn wspaniale komponuje się z nowoczesną architekturą, nieustannie 

dostosowując się do indywidualnych potrzeb domowników. www.busch-jaeger.com/pl 

ABB Sp. z o.o. 

tel.: +48 22 51 64 400 

fax: +48 22 51 64 444 

e-mail: osprzet.pomoc@pl.abb.com 

www.abb.pl

Ciepły dom Gwarancja ceny - ŚWIAT ARCHITEKTURY

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?