Apotekarski_Glasnik_br._2
e-magazin Udruženja privatnih apotekara SPAS e-magazin Udruženja privatnih apotekara SPAS
8jasno definisanih kriterijuma: jednakosti upogledu dostupnosti lekova i medicinskihsredstava, broju stanovnika na gravitacionompodručju apoteke, udaljenosti izmeđuapoteka.S druge strane, Zakonom o zdravstvenojzaštiti u Plan mreže uključene su isključivoapotekarske ustanove čiji je osnivač lokalnasamouprava. Time ne samo da je kompletanprivatni sektor - koji je danas dominantanu pružanju apotekarske delatnosti,izostavljen iz zakonske regulative, već sePlan mreže zasniva na apotekama čiji jeosnivač lokalna samouprava i koje su, premaživom svedočenju svih nas, u procesuubrzanog odumiranja i gašenja. Kao konsekvencu,na raspolaganju imamo jednufiktivnu, gotovo virtuelnu mrežu apotekakoja nema dodirnih tačaka sa aktuelnomstvarnošću, što je nedopustivo i kosi se saosnovnim principima organizovanja apotekarskedelatnosti u jednom zdravstvenomsistemu i društvu.Apoteke u domovima zdravljaSadašnje zakonsko rešenje pravno normatizujejoš jednu anomaliju, koja je upotpunom neskladu sa principima i načelimaapotekarske delatnosti. Naime,prema nacrtu Zakona o apotekarskoj de-latnosti, apoteke domova zdravlja formirajuse kao apoteke zatvorenog tipa. Njihovaglavna namena jeste da obezbedesnabdevanje zdravstvenih ustanova lekovimai medicinskim sredstvima potrebnimza kontinuiran i nesmetan rad. Međutim,Zakonom o zdravstvenoj zaštiti udomovima zdravlja konstituisane su apotekeotvorenog tipa, čime se podstiče nelojalnakonkurencija jer se stimuliše potencijalnointeresni odnos izmeđulekara-propisivača lekova i apotekara, teplasman i prodaja lekova u središtuzdravstvene ustanove postaju predmettržišnog nadmetanja na osnovu dominacijeodređene propisivačke prakse ili dominacijejedne apoteke nad drugom, uslovljenelokacijskim povlasticama ipogodnostima. Bez svake sumnje, takavmodel ne poznaju uređene zemlje jer je upotpunom neskladu sa nizom etičkih ideontoloških načela i principa koji vekovimavaže u farmaciji.Demografsko-geografski kriterijumiza otvaranje apotekeSadašnji Zakon o zdravstvenoj zaštiti NEpreviđa postojanje demografskih i geografskihkriterijuma za otvaranje apoteka,što jeste jedan od osnovnih pretpostavki ipravnih normativa da bi apotekarski sektorkvalitetno fukncionisao. To praktičnoznači da apoteke mogu nicati bez ikakvogpravila i reda, što se i dešava u realnosti.S druge strane, nacrt Zakona o apotekarskojdelatnosti eksplicitno definiše pomenutizakonodavni aspekt. Shodno ovome,apoteka se osniva za područje od najmanje4000 stanovnika, odnosno najmanjaudaljenost između apoteka mora iznositi300 metara.Jasno je da su ovi kriterijumi usklađeni saregulativom i shodno vladajućem modeluu većini evropskih zemalja, kao i zemalja uokruženju – tema kojoj ćemo posvetiti posebantemat.Nepostojanje demografskih i geografskihkriterijuma u važećoj zakonskoj regulativi
stvara pobleme u pogledu obezbeđivanjaoptimalne pokrivenosti – broj i koncentracijaapoteka u Republici Srbiji.Naime, nekontrolisano otvaranje apotekabez kriterijuma, povećava njihovu koncentracijuu ekonomski, urbano i geografskirazvijenim područijima, što se posledicuima stvaranje negativne konkurencije kojase ogleda u trgovinskom nadmetanju snižavanjemcena lekova, pa i onih koji se izdajuna recept. Dugoročno, to dovodi dopotpune devalvacije farmaceutske uslugei do pretvatanja apoteka u maloprodajneobjekte trgovinskog tipa. To i jeste jedan odvodećih uzroka urušavanja apotekarskedelatnosti, kao i marginalizacije pozicijefarmaceuta u nas.Uzimajući u obzir činjenicu da se apoteke,za razliku od svih drugih zdravstvenih ustanovau sistemu zdravstvene zaštite, finansirajuisključivo od marže koju ostvarujupreko izdatih lekova i medicinskih sredstava(marža je definisana i fiksna, kao što jemaksimalna cena leka fiksna, što limitiraprihode!), smatra se da se finansijska sredstvakoja su potrebna da bi se u kontinuitetuobezbedio njihov rad realno moguobezbediti ako prema toj apoteci gravitirane manje od 4.000 stanovnika. Dakle, uovoj zakonomernosti i proceni likvidnostiposlovanja reflektuje se značaj poštovanjademografskih kriterijuma. Oni postajuobavezujući pravni akt koji je u gotovosvim evropskim zemljama na snazi, ali nei kod nas. Ne samo da nije obavezujući; uRepublici Srbiji on i ne postoji!Mogućnost vertikalne integracijeRadi sprečavanja mogućnosti zloupotrebai dominacije finansijskih i drugih interesau odnosu na rad i funkcionisanje apotekarskogsektora, u većini zemaljazabranjuje se vertikalna integracija apoteka(interesno povezivanje nosioca dozvola,proizvođača lekova, veledrogerija krozosnivanje apoteka), odnosno horizontalnaintegracija apoteka (stvaranja neograničenovelikih konglomerata i lanaca).Zakonska regulativaZakon o zdravstvenoj zaštiti potpuno prenebregavaove zabrane, dok nacrt Zakonao apotekarskoj delatnosti nedvosmislenodefiniše zabranu vertikalnih integracijau sektoru.Shodno ovom nacrtu, apotekarsku ustanovuu privatnoj svojini ne može osnovatipravno ili fizičko lice koje obavlja posloveiz oblasti proizvodnje lekova, odnosno medicinskihsredstava, poslove prometa lekovai medicinskih sredstava na veliko, nosilacdozvole za stavljanje leka u promet,doktor medicine koji obavlja poslovezdravstvene delatnosti, kao ni direktor, članovinadzornog odnosno upravnog odbora,zaposleni u tom pravnom licu, neposrednoili posredno preko povezanih lica.Navedena doktrina je vrlo bitna za apotekarskisektor, zato što lek kao sredstvoza lečenje od posebnog društvenog izdravstvenog značaja ne bi smeo bitipredmet monopolizacije pojedinih pravnihsubjekata ili povezanih lica. Lek, kaoproizvod koji ima direktan uticaj na zdravljei život građana, ne može nositi prerogativerobe u najširem trgovačkom smislu,odnosno premise zasnovaneisključivo na ekonomskim principima.Upravo kako bi se u jednom društvenomuređenju obezbedila ravnomerna dostupnostsvih zastupljenih terapijskih grupamedikamenata, te mogućnost najboljegterapijskog izbora u cilju lečenja i izlečenja,apoteke moraju biti rukovođene nepristrasno,uz profesionalni integritet i poštovanjeprava pacijenata. Dakle, ukolikovlasnici kapitala raspolažu i vladaju različitimkarikama duž medicinskog lancasnabdevanja (fabrike lekova, veledrogerije,apoteke), oni imaju mogućnost da eliminišupojedina terapijska sredstva sa tržišta,da izazivaju veštačke nestašice ilida promovišu one lekove i medicinskasredstva za čiji promet imaju najveći ekonomskiinteres, nezavisno od zdravstvenedobrobiti pacijenata, kao i od naučnih,medicinskih ili farmakoekonomskihimplikacija takvog postupanja.9
- Page 1 and 2: ApotekarskiGLASNIKe-magazin Udruže
- Page 3 and 4: Sadržaj56Reč uredniceZakon o zdra
- Page 5 and 6: Reč urednicePOŠTOVANE KOLEGINICE
- Page 7: Od mnogobrojnih sistemskih rešenja
- Page 11 and 12: Asortiman predmeta opšteupotrebe u
- Page 13 and 14: K-Laser Blue ne zahteva održavanje
- Page 15 and 16: spekcijskom nadzoru. Naravno, farma
- Page 17 and 18: NOVODIGEBIANERFxPRIRODNO REŠENJE Z
- Page 19 and 20: Serapeptaza je proteolitički enzim
- Page 21 and 22: godina, uz razumevanje zdravstvenih
- Page 23 and 24: LivsaneMr ph Jelena NešovićŠta s
- Page 25 and 26: Integrativna medicinakome je izvor
- Page 27 and 28: 27
- Page 29 and 30: Farmaceuti i beli mantilFarmaceuti,
- Page 31 and 32: 31
8
jasno definisanih kriterijuma: jednakosti u
pogledu dostupnosti lekova i medicinskih
sredstava, broju stanovnika na gravitacionom
području apoteke, udaljenosti između
apoteka.
S druge strane, Zakonom o zdravstvenoj
zaštiti u Plan mreže uključene su isključivo
apotekarske ustanove čiji je osnivač lokalna
samouprava. Time ne samo da je kompletan
privatni sektor - koji je danas dominantan
u pružanju apotekarske delatnosti,
izostavljen iz zakonske regulative, već se
Plan mreže zasniva na apotekama čiji je
osnivač lokalna samouprava i koje su, prema
živom svedočenju svih nas, u procesu
ubrzanog odumiranja i gašenja. Kao konsekvencu,
na raspolaganju imamo jednu
fiktivnu, gotovo virtuelnu mrežu apoteka
koja nema dodirnih tačaka sa aktuelnom
stvarnošću, što je nedopustivo i kosi se sa
osnovnim principima organizovanja apotekarske
delatnosti u jednom zdravstvenom
sistemu i društvu.
Apoteke u domovima zdravlja
Sadašnje zakonsko rešenje pravno normatizuje
još jednu anomaliju, koja je u
potpunom neskladu sa principima i načelima
apotekarske delatnosti. Naime,
prema nacrtu Zakona o apotekarskoj de-
latnosti, apoteke domova zdravlja formiraju
se kao apoteke zatvorenog tipa. Njihova
glavna namena jeste da obezbede
snabdevanje zdravstvenih ustanova lekovima
i medicinskim sredstvima potrebnim
za kontinuiran i nesmetan rad. Međutim,
Zakonom o zdravstvenoj zaštiti u
domovima zdravlja konstituisane su apoteke
otvorenog tipa, čime se podstiče nelojalna
konkurencija jer se stimuliše potencijalno
interesni odnos između
lekara-propisivača lekova i apotekara, te
plasman i prodaja lekova u središtu
zdravstvene ustanove postaju predmet
tržišnog nadmetanja na osnovu dominacije
određene propisivačke prakse ili dominacije
jedne apoteke nad drugom, uslovljene
lokacijskim povlasticama i
pogodnostima. Bez svake sumnje, takav
model ne poznaju uređene zemlje jer je u
potpunom neskladu sa nizom etičkih i
deontoloških načela i principa koji vekovima
važe u farmaciji.
Demografsko-geografski kriterijumi
za otvaranje apoteke
Sadašnji Zakon o zdravstvenoj zaštiti NE
previđa postojanje demografskih i geografskih
kriterijuma za otvaranje apoteka,
što jeste jedan od osnovnih pretpostavki i
pravnih normativa da bi apotekarski sektor
kvalitetno fukncionisao. To praktično
znači da apoteke mogu nicati bez ikakvog
pravila i reda, što se i dešava u realnosti.
S druge strane, nacrt Zakona o apotekarskoj
delatnosti eksplicitno definiše pomenuti
zakonodavni aspekt. Shodno ovome,
apoteka se osniva za područje od najmanje
4000 stanovnika, odnosno najmanja
udaljenost između apoteka mora iznositi
300 metara.
Jasno je da su ovi kriterijumi usklađeni sa
regulativom i shodno vladajućem modelu
u većini evropskih zemalja, kao i zemalja u
okruženju – tema kojoj ćemo posvetiti poseban
temat.
Nepostojanje demografskih i geografskih
kriterijuma u važećoj zakonskoj regulativi
Change language