Mabuting Pamumuhay sa Aking Komunidad - Bahagi 3 - Mga Katangian ng Kalidad sa Home and Community-Based Services
- Page 2 and 3: Paano gagamitin ang Mabutin
- Page 4 and 5: Pagiging Bahagi ng
- Page 6 and 7: Pagiging Bahagi ng
- Page 8 and 9: Pagiging Bahagi ng
- Page 10 and 11: Pagiging Bahagi ng
- Page 12 and 13: Pagiging Bahagi ng
- Page 14 and 15: Pagiging Bahagi ng
- Page 16 and 17: Pagpili ng Kung Saan Maninirahan at
- Page 18 and 19: Pagpili ng Kung Saan Maninirahan at
- Page 20 and 21: Pagpili ng Kung Saan Maninirahan at
- Page 22 and 23: Ang Pagkakaroon ng Pagka-Pribado, K
- Page 24 and 25: Ang Pagkakaroon ng Pagka-Pribado, K
- Page 26 and 27: Ang Pagkakaroon ng Pagka-Pribado, K
- Page 28 and 29: Ang Pagkakaroon ng Pagka-Pribado, K
- Page 30 and 31: Ang Pagkakaroon ng Pagka-Pribado, K
- Page 32 and 33: Pagiging Malaya Paano at Kanino Ko
- Page 34 and 35: Pagiging Malaya SKILL: Magagandang
- Page 36 and 37: Pagiging Malaya SKILL: Pinakamagand
- Page 38 and 39: Pagpili ng mga Suporta at Sino ang
- Page 40 and 41: Pagpili ng mga Suporta at Sino ang
- Page 42 and 43: Pagpili ng mga Suporta at Sino ang
- Page 44 and 45: Pagpili ng mga Suporta at Sino ang
- Page 46 and 47: Mga Karagdagang Ba
- Page 48 and 49: Mga Karagdagang Ba
- Page 50 and 51: Mga Karagdagang Ba
<stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
<stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> 3<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong><br />
<strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong><br />
<strong>Community</strong>-<strong>Based</strong><br />
<strong>Services</strong>
Paano gagamitin a<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
<stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
Maari mo<strong>ng</strong> i-download a<strong>ng</strong> patnubay na ito at ibahagi ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
iba. A<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>> ay nilikha<br />
upa<strong>ng</strong> tulu<strong>ng</strong>an a<strong>ng</strong> mga tao<strong>ng</strong> may mga kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan at a<strong>ng</strong><br />
service providers na mas maunawaan a<strong>ng</strong> mga karapatan at<br />
mga tu<strong>ng</strong>kulin upa<strong>ng</strong> mamuhay na<strong>ng</strong> mabuti <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> komunidad.<br />
Ipinapaliwanag <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> 1 ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> Patakaran <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong><br />
<strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> at ku<strong>ng</strong> paano ito makakatulo<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga tao<strong>ng</strong> may mga kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan upa<strong>ng</strong> manirahan sila <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
komunidad tulad <strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga tao<strong>ng</strong> wala<strong>ng</strong> mga kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan.<br />
Sa <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> 2, a<strong>ng</strong> resources mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Charti<strong>ng</strong> the Life Course ay<br />
maari<strong>ng</strong> gamitin upa<strong>ng</strong> makapagplano ku<strong>ng</strong> paano magkakaroon<br />
<strong>ng</strong> mainam na buhay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> komunidad. Inilalarawan naman <strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> 3 a<strong>ng</strong> bawat kata<strong>ng</strong>ian <strong>ng</strong> mahuhu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y na home <strong>and</strong><br />
community-based services; ito’y may mga katanu<strong>ng</strong>an upa<strong>ng</strong><br />
maaseso a<strong>ng</strong> progreso at malaman ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an maari<strong>ng</strong> patuloy<br />
na humu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y. May ibinibigay na mga halimbawa <strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong> personcentered<br />
approaches (mga pamamaraan na nagbibigay-priyoridad<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> indibidwal) upa<strong>ng</strong> tulu<strong>ng</strong>an a<strong>ng</strong> mga indibidwal na may mga<br />
kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan at a<strong>ng</strong> providers na bigyan-pansin a<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>arap <strong>ng</strong><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao na magkaroon <strong>ng</strong> mabuti<strong>ng</strong> pamumuhay. A<strong>ng</strong> personcentered<br />
approaches na nakalarawan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>><br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>> ay makakatulo<strong>ng</strong> din <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> providers na<br />
matugunan a<strong>ng</strong> mga pa<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>aila<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> home at communitybased<br />
setti<strong>ng</strong>s. A<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> 4 ay may mga mainam na tip kapag<br />
makikipagtulu<strong>ng</strong>an <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> planni<strong>ng</strong> team upa<strong>ng</strong> masuportahan<br />
a<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>arap na magkaroon <strong>ng</strong> mabuti<strong>ng</strong> pamumuhay gamit<br />
a<strong>ng</strong> person-centered planni<strong>ng</strong>, at iba’t-iba<strong>ng</strong> resources para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
karagdaga<strong>ng</strong> impormasyon.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Pa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lamat<br />
Marami<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lamat <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba’t-iba<strong>ng</strong> contributors na tumulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
paglikha <strong>ng</strong> patnubay na ito<br />
HCBS Peer Partner Advisory Committee<br />
Dave Mulvey, HCBS Peer Partners Project Coordinator<br />
Diva Johnson, Tri-Counties Regional Center<br />
Harry Bruell, PathPoint<br />
Judy Linares, UCP Work Inc.<br />
Kathy Webb, UCP Work Inc.<br />
Mark O’Keefe, Tri-Counties Regional Center<br />
Mary Beth Lepkowsky, Helen S<strong>and</strong>erson Associates USA<br />
Michele Ferrall, CPES/Novelles<br />
Niki<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Simmons UCP-LA<br />
Tina Calderaro-Mendoza, Tri-Counties Regional Center<br />
A<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>> ay pinondohan<br />
<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> grant mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> California Department of Developmental<br />
<strong>Services</strong> at naglalaman ito <strong>ng</strong> mga tuntunin at mga konsepto na<br />
idinebelop at ginamit dito na<strong>ng</strong> may pahintulot <strong>ng</strong> The Learni<strong>ng</strong><br />
<strong>Community</strong> for Person-Centered Practices. http://tlcpcp.com/<br />
A<strong>ng</strong> mga kuwento at mga halimbawa ay nagmula kay Sue<br />
Goss, Diva Johnson, Rebecca Martinez, David Mulvey, Valerie<br />
Nix, Michael Kaszycki, Derek Smith at Mary Beth Lepkowsky. A<strong>ng</strong><br />
iba<strong>ng</strong> mga tao naman ay may kag<strong>and</strong>aha<strong>ng</strong>-loob na nagbigay<br />
<strong>ng</strong> pahintulot upa<strong>ng</strong> maibahagi a<strong>ng</strong> iba’t-iba<strong>ng</strong> person-centered<br />
resources.<br />
Helen S<strong>and</strong>erson Associates USA<br />
https://helen<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ndersonassociates.com<br />
John O’Brien at Beth Mount<br />
https://inclusion.com/product/make-a-difference-a-guidebookfor-person-centered-direct-support<br />
Line Plourde-Kelly Kapuskasi<strong>ng</strong> & District Association for<br />
<strong>Community</strong> Livi<strong>ng</strong> (KDACL)<br />
http://www.kdacl.com<br />
Charti<strong>ng</strong> the Lifecourse<br />
https://www.lifecoursetools.com<br />
Inedit ni: Mary Beth Lepkowsky, Dave Mulvey, at Eugene Baldwin<br />
Translations/pag<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lin <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba<strong>ng</strong> mga wika: Inline Translation<br />
<strong>Services</strong><br />
Design: Julie Barclay<br />
Mayo 2020<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Nilalaman<br />
<stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> 3: <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong><br />
<strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong><br />
Requirements <strong>ng</strong> Pagigi<strong>ng</strong> Mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y.................................. 3.3<br />
Pagigi<strong>ng</strong> bahagi <strong>ng</strong> komunidad........................................... 3.3<br />
• Skill: Gifts <strong>and</strong> Capacities (Talent at Kakayahan)............ 3.4<br />
• Skill: <strong>Community</strong> Mappi<strong>ng</strong> (Paggawa <strong>ng</strong> Mapa<br />
<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>)................................................................. 3.7<br />
• Skill: Ano a<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong>yayari Dito......................................... 3.10<br />
• Skill: Presence to Contribution<br />
(Pagpunta at Pag-contribute).........................................3.13<br />
A<strong>ng</strong> pagpili <strong>ng</strong> ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an at ku<strong>ng</strong> paano maninirahan.........3.16<br />
• Skill: Profile Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon....................3.17<br />
• Skill: Kasunduan Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon................3.20<br />
A<strong>ng</strong> pagkaroon <strong>ng</strong> pagka-pribado, kara<strong>ng</strong>alan,<br />
at respeto............................................................................. 3.22<br />
• Skill: Communication Chart........................................... 3.23<br />
• Skill: <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Rutina at mga Ritwal..................................... 3.26<br />
• Skill: Learni<strong>ng</strong> Log.......................................................... 3.29<br />
Kalayaan.............................................................................. 3.32<br />
• Skill: <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Mag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> Araw/Ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> Araw..........3.33<br />
• Skill: Perpekto<strong>ng</strong> Li<strong>ng</strong>go................................................ 3.36<br />
Pagpili <strong>ng</strong> services, at sino a<strong>ng</strong> maglalaan<br />
<strong>ng</strong> mga ito............................................................................ 3.38<br />
• Skill: Matchi<strong>ng</strong> (Pagtugma)........................................... 3.39<br />
• Skill: Donut Sort.............................................................. 3.43<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Karagdaga<strong>ng</strong> Bagay na Dapat<br />
I<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> Residential Providers........................... 3.46<br />
• Skill: 4+1 na mga Katanu<strong>ng</strong>an ....................................... 3.47<br />
• Skill: Person-centered Approach <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Pa<strong>ng</strong>anib...............3.51<br />
3.2 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
Pagigi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <strong>Kalidad</strong> na Kinakaila<strong>ng</strong>an <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> HCBS <strong>Services</strong><br />
May lima<strong>ng</strong> requirements <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kalidad <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> HCBS Rule. A<strong>ng</strong> bawat requirement ay inilalarawan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
tatlo<strong>ng</strong> mga seksyon:<br />
• Inilalarawan <strong>ng</strong> una<strong>ng</strong> seksyon ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> ibig <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bihin <strong>ng</strong> requirement.<br />
• Nakakatulo<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>alawa<strong>ng</strong> seksyon na mapag-isipan ku<strong>ng</strong> gaano kahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y natutupad a<strong>ng</strong><br />
requirement na ito at ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> maari<strong>ng</strong> magbago upa<strong>ng</strong> gawin pa ito<strong>ng</strong> mas mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y.<br />
• Inililista <strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>atlo<strong>ng</strong> seksyon a<strong>ng</strong> person-centered thinki<strong>ng</strong> tools at practices na nakakatulo<strong>ng</strong>;<br />
magbibigay <strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong> mga halimbawa nito.<br />
Pagigi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
<strong>Kalidad</strong> na Kinakaila<strong>ng</strong>an #1: Pagigi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
A<strong>ng</strong> ibig <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bihin nito’y a<strong>ng</strong> mga tao<strong>ng</strong> may mga kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan ay may pareho<strong>ng</strong> mga pagkakatao<strong>ng</strong> magi<strong>ng</strong><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> aktibo at ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>li<strong>ng</strong> miyembro <strong>ng</strong> kanila<strong>ng</strong> kapitbayahan at komunidad, tulad <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> wala<strong>ng</strong><br />
mga kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan. A<strong>ng</strong> mga tao ay dapat may mga pagkakatao<strong>ng</strong>:<br />
• makahanap <strong>ng</strong> kompetitibo<strong>ng</strong> trabaho, ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an makapagtratrabaho sila ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma <strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga<br />
tao<strong>ng</strong> wala<strong>ng</strong> mga kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan.<br />
• lumahok <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga lokal na aktibidad.<br />
• mag-access <strong>ng</strong> mga serbisyo <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> komunidad tulad <strong>ng</strong> pag-access <strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga tao<strong>ng</strong> wala<strong>ng</strong> mga<br />
kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan.<br />
Kumusta a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> sitwasyon?<br />
Sinusuportahan ba <strong>ng</strong> provider a<strong>ng</strong> tao na gumugol <strong>ng</strong> panahon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga lugar ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an nagpupunta<br />
a<strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga tao<strong>ng</strong> naninirahan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo<strong>ng</strong> komunidad? (mga halimbawa: mga tindahan, restaurants,<br />
ba<strong>ng</strong>ko, simbahan). Oo Hindi<br />
Sinusuportahan ba <strong>ng</strong> provider a<strong>ng</strong> tao na gawin a<strong>ng</strong> gusto niya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> komunidad? (mga<br />
halimbawa: pagpunta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> gym, <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> library, <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> klase). Oo Hindi<br />
Tumata<strong>ng</strong>gap ba a<strong>ng</strong> mga indibidwal <strong>ng</strong> mga serbisyo <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga pareho<strong>ng</strong> lugar tulad <strong>ng</strong> para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga tao<br />
wala<strong>ng</strong> mga kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan? Oo Hindi<br />
Sinusuportahan ba <strong>ng</strong> provider a<strong>ng</strong> tao na gawin a<strong>ng</strong> lahat <strong>ng</strong> gusto niya<strong>ng</strong> gawin <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> komunidad,<br />
ha<strong>ng</strong>ga’t maaari? Oo Hindi<br />
Ku<strong>ng</strong> sinagot <strong>ng</strong> “hindi,” ano<strong>ng</strong> mga pagbabago a<strong>ng</strong> maari<strong>ng</strong> gawin upa<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> mga tao ay<br />
makakuha <strong>ng</strong> karagdaga<strong>ng</strong> pagkakataon na magi<strong>ng</strong> bahagi <strong>ng</strong> komunidad?<br />
A<strong>ng</strong> person-centered thinki<strong>ng</strong> tools at mga gawi na makakatulo<strong>ng</strong><br />
A<strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong> mga ta<strong>ng</strong>i<strong>ng</strong> halimbawa upa<strong>ng</strong><br />
makamit a<strong>ng</strong> kalidad <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> bahagi<strong>ng</strong> ito<br />
• <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Talent at mga Kakayahan “Sino Ako?”<br />
• <strong>Community</strong> Mappi<strong>ng</strong>.<br />
• Presence to Contribution.<br />
• Ano a<strong>ng</strong> Na<strong>ng</strong>yayari Dito.<br />
Iba pa<strong>ng</strong> skills na maari<strong>ng</strong> makatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
pagkuha at pagdokumento <strong>ng</strong> impormasyon<br />
• Mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> / Mahalaga para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>.<br />
• Matchi<strong>ng</strong>.<br />
• <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Rutina at <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Ritwal.<br />
• Mag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> Araw / Ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> Araw.<br />
• Gumagana / Hindi Gumagawa.<br />
• Profile Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon.<br />
• Kasunduan Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.3
Pagigi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
SKILL: <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Talent at mga Kakayahan: “Sino Ako?”<br />
Paano ito<br />
gagawin<br />
Ano a<strong>ng</strong> nagagawa<br />
nito<br />
Tiniti<strong>ng</strong>nan a<strong>ng</strong> mga talent,<br />
skills, at mga kakayahan, ku<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao, at<br />
ku<strong>ng</strong> ano<strong>ng</strong> mga kalidad a<strong>ng</strong><br />
maaari nila i-contribute.<br />
Paano ito<br />
nakakatulo<strong>ng</strong><br />
Hinihikayat tayo nito na pagisipan<br />
a<strong>ng</strong> mga sitwasyon<br />
ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an a<strong>ng</strong> tao ay maari<strong>ng</strong><br />
magbigay <strong>ng</strong> kontribusyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba.<br />
Paano ito gagamitin<br />
Imbitahin a<strong>ng</strong> tao na mag<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lita<br />
tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> panahon ku<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an nakagawa <strong>ng</strong> mag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong><br />
pagkakaiba para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba a<strong>ng</strong><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> bagay na ginawa nila, at<br />
na nagbigay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tao<strong>ng</strong> ito <strong>ng</strong><br />
“mag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> pakiramdam.”<br />
Gamitin ito<strong>ng</strong> batayan para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
iba<strong>ng</strong> mga kuwento mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba<strong>ng</strong><br />
mga tao<strong>ng</strong> talaga<strong>ng</strong> nakakakilala<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya, tu<strong>ng</strong>kol halimbawa <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
iba<strong>ng</strong> panahon na<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> tao ay<br />
may napakag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> bagay na<br />
ginawa.<br />
I<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong><br />
sina<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bi nito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> atin tu<strong>ng</strong>kol<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga talent, skills, at mga<br />
kontribusyon <strong>ng</strong> tao.<br />
©2010. Inclusion Press. Reserbado a<strong>ng</strong> Lahat <strong>ng</strong><br />
mga Karapatan. Ginamit na<strong>ng</strong> may pahintulot<br />
mula kay John O’Brien at Beth Mount. Make a<br />
difference A guidebook for person-centered<br />
direct support. Inclusion press:<br />
htps://inclusion.com/product/make-adifference-bundle<br />
A<strong>ng</strong> mga talent <strong>ng</strong> kamay (at mga<br />
paa at boses) ay mga kakayahan at<br />
skills na maari<strong>ng</strong> i-contribute <strong>ng</strong><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao. A<strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong> mga halimbawa<br />
nito ay:<br />
• pag<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>yaw, pagkanta, pag-arte.<br />
• pag-type, pag-drawi<strong>ng</strong>, pag-ayos<br />
<strong>ng</strong> mga hugis at mga kulay, pagdecorate.<br />
• paggamit <strong>ng</strong> computer.<br />
• pagkatha <strong>ng</strong> musika, pagtahi.<br />
• pagtrabaho na<strong>ng</strong> masigasig,<br />
gamit a<strong>ng</strong> lakas <strong>ng</strong> katawan.<br />
• kakayaha<strong>ng</strong> mag-sign la<strong>ng</strong>uage,<br />
kakahaya<strong>ng</strong> mag<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lita o<br />
makaunawa <strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> wika.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> talent <strong>ng</strong><br />
kamay (at mga<br />
paa at boses)<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> talent<br />
<strong>ng</strong> puso<br />
A<strong>ng</strong> mga talent <strong>ng</strong> puso ay mga hilig,<br />
pagigi<strong>ng</strong> masigasig, personal na hilig, at<br />
a<strong>ng</strong> mga kabutihan <strong>ng</strong> mga relasyon na<br />
naibabahagi <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba, tulad <strong>ng</strong>:<br />
• pagta<strong>ng</strong>gap <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga tao, pasyensiya,<br />
lakas <strong>ng</strong> loob, pagkawala<strong>ng</strong> tiyaga<br />
dahil gusto na<strong>ng</strong> kumilos <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> halip na<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lita lama<strong>ng</strong>.<br />
• pagigi<strong>ng</strong> sensitibo <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba, pagigi<strong>ng</strong><br />
lubos na masigla, kagustuha<strong>ng</strong><br />
magkaroon <strong>ng</strong> kaayu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n, kakayaha<strong>ng</strong><br />
makinig.<br />
• kagustuha<strong>ng</strong> magkaroon <strong>ng</strong><br />
kataru<strong>ng</strong>an, hilig <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kalika<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n,<br />
kakayaha<strong>ng</strong> tulu<strong>ng</strong>an a<strong>ng</strong> mga tao<strong>ng</strong><br />
mahiyain, spiritual talent.<br />
Kabila<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga talent <strong>ng</strong> utak<br />
a<strong>ng</strong> kaalaman, mga katanu<strong>ng</strong>an,<br />
karana<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n, at impormasyon na<br />
maari<strong>ng</strong> maibahagi <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao. A<strong>ng</strong><br />
ila<strong>ng</strong> mga halimbawa nito ay:<br />
• a<strong>ng</strong> siya<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>tin a<strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga tao,<br />
pag-organi<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> at pag-classify <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga<br />
bagay.<br />
• mga route <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> biyahe, balita <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
sports, impormasyon para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> fans,<br />
tsismis.<br />
• lokal na ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>yan, trivia.<br />
• creative thinki<strong>ng</strong>, math, paglutas <strong>ng</strong><br />
mga puzzle.<br />
• hilig <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> politiko, kagustuha<strong>ng</strong> magisip<br />
at pag-u<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>pan a<strong>ng</strong> malalaki<strong>ng</strong><br />
katanu<strong>ng</strong>an.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> talent<br />
<strong>ng</strong> utak<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> talent <strong>ng</strong><br />
pagkukuwento<br />
at identidad<br />
A<strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong> mga halimbawa <strong>ng</strong><br />
talent <strong>ng</strong> pagkukuwento at<br />
identidad ay a<strong>ng</strong> mga karana<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n,<br />
kaalaman, mga tu<strong>ng</strong>kulin, mga<br />
alalahanin ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> responsibilidad,<br />
mga uri <strong>ng</strong> pagigi<strong>ng</strong> bahagi <strong>ng</strong><br />
pamilya, relihiyon, pamban<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> o<br />
etniko<strong>ng</strong> grupo, at citizenship, o<br />
pagigi<strong>ng</strong> miyembro <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> club.<br />
3.4 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
pagbabahagi <strong>ng</strong><br />
mga kuwento<br />
Pagigi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
SKILL: <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Talent at mga Kakayahan: “Sino Ako?”<br />
Tyler<br />
Tini<strong>ng</strong>nan <strong>ng</strong> support staff ni Tyler a<strong>ng</strong> mga<br />
bagay ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y si Tyler, at na maari<strong>ng</strong><br />
makatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagtatag niya <strong>ng</strong> mga koneksyon at<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagsuporta niya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> lokal na komunidad.<br />
Natutunan nila na si Tyler ay mahilig makihalubilo<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba<strong>ng</strong> tao, at gusto<strong>ng</strong>-gusto niya<strong>ng</strong> tumulo<strong>ng</strong>.<br />
A<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> relihiyon at spirituality ay lubos na<br />
mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya at mahilig niya<strong>ng</strong> ibahagi ito. Si<br />
Tyler ay mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y mag-ayos <strong>ng</strong> mga bagay at kaya<br />
niya<strong>ng</strong> ayusin a<strong>ng</strong> halos anuma<strong>ng</strong> bagay. Gusto ni<br />
Tyler na mayroon siya<strong>ng</strong> ginagawa, kaya gumawa na<br />
tayo <strong>ng</strong> plano na<strong>ng</strong> makapagsimula na tayo!<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> kamay at paa at boses<br />
• Kaya<strong>ng</strong> ayusin a<strong>ng</strong> kahit ano<strong>ng</strong><br />
bagay<br />
• Gumagamit <strong>ng</strong> computer<br />
• Maruno<strong>ng</strong> mag-hardin<br />
• Yoga<br />
• Church service<br />
• Pagluluto<br />
• Fundraisi<strong>ng</strong> support<br />
Utak<br />
• Alam niya ku<strong>ng</strong> paano malaman<br />
ku<strong>ng</strong> paano gawin a<strong>ng</strong> mga bagay.<br />
• Researcher<br />
• Electronic at computer repair<br />
• Facebook-learni<strong>ng</strong><br />
• Connecti<strong>ng</strong><br />
• Pag-train <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba<strong>ng</strong> mga tao<br />
• Gusto rin niya makatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
iba. Matulu<strong>ng</strong>in<br />
• Hospitality<br />
• Mabait at madali<strong>ng</strong> kau<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>pin<br />
• Palatawa<br />
• Lagi<strong>ng</strong> positibo at ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ya<br />
Puso<br />
• Lagi<strong>ng</strong> nais tumulo<strong>ng</strong><br />
• Spirituality<br />
• Pag-aaral <strong>ng</strong> relihiyon/bibliya<br />
• Pagkuha <strong>ng</strong> kaalaman tu<strong>ng</strong>kol<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> epilepsy<br />
Ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>yan at Identidad<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.5
Pagigi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
SKILL: <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Talent at mga Kakayahan: “Sino Ako?”<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> kamay at paa at boses<br />
Utak<br />
Puso<br />
Ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>yan at Identidad<br />
3.6 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
Paano ito<br />
gagawin<br />
Ano a<strong>ng</strong> nagagawa nito<br />
A<strong>ng</strong> community mappi<strong>ng</strong> ay graphic na<br />
paglalarawan <strong>ng</strong> ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>yayari <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
komunidad – mga lugar at mga tao. Ito’y i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
paraan upa<strong>ng</strong> matutunan a<strong>ng</strong> mga posible<strong>ng</strong><br />
ugnayan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo<strong>ng</strong> komunidad.<br />
Paano ito nakakatulo<strong>ng</strong><br />
Nakakatulo<strong>ng</strong> ito na matukla<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong><br />
unique tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> komunidad at mga lugar<br />
na karaniwa<strong>ng</strong> ginagamit upa<strong>ng</strong> magpulo<strong>ng</strong>pulo<strong>ng</strong>.<br />
Makikita rito ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> ginagawa<br />
<strong>ng</strong> mga tao upa<strong>ng</strong> magliba<strong>ng</strong>an, at ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an<br />
nadadama <strong>ng</strong> mga tao na sila’y minamahalaga<br />
at malugod na tinata<strong>ng</strong>gap. Kinikilala nito a<strong>ng</strong><br />
mga organi<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>syon at mga network <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo<strong>ng</strong> lokal<br />
na komunidad. Pinagtutugma nito a<strong>ng</strong> mga<br />
hilig, talent, at skills <strong>ng</strong> tao <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
komunidad.<br />
Paano ito gagamitin<br />
Imbitahin a<strong>ng</strong> mga tao na gumawa <strong>ng</strong> mapa<br />
ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an ilalagay a<strong>ng</strong> mga makabuluha<strong>ng</strong><br />
lugar at mga tao. Ma<strong>ng</strong>uha <strong>ng</strong> impormasyon<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pamamagitan <strong>ng</strong> pakikipag-u<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba,<br />
pagti<strong>ng</strong>in <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> dyaryo, newsletters, at internet.<br />
Tanu<strong>ng</strong>in:<br />
• Ano<strong>ng</strong> mga lugar a<strong>ng</strong> hindi na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>aila<strong>ng</strong>an<br />
<strong>ng</strong> transportasyon?<br />
• Ano<strong>ng</strong> mga lugar a<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>aila<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong><br />
transportasyon?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> mga pa<strong>ng</strong>unahi<strong>ng</strong> kalye para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
shoppi<strong>ng</strong> at entertainment?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> mga pampubliko<strong>ng</strong> lugar<br />
(community centers) ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an nagpupunta<br />
a<strong>ng</strong> mga tao?<br />
• Saan a<strong>ng</strong> sentro <strong>ng</strong> komunidad?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> mga paborito<strong>ng</strong> lugar para magshoppi<strong>ng</strong>?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> unique <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo<strong>ng</strong> komunidad?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> mga ‘di-pormal na lugar ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an<br />
nag-iistambay a<strong>ng</strong> mga tao?<br />
• Sino a<strong>ng</strong> mga tao<strong>ng</strong> matulu<strong>ng</strong>in at <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an sila<br />
mahahanap?<br />
Pagigi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
SKILL: Paggawa <strong>ng</strong> Mapa <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
Pamilya at <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>><br />
Kaibigan<br />
Maaari<strong>ng</strong><br />
lakarin<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Oportunidad<br />
upa<strong>ng</strong><br />
Magtrabaho at<br />
Matuto<br />
Buhay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
<stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
Kaila<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> transportasyon<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Grupo <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
<stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
Bago ka ba <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> komunidad?<br />
Magtano<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
iyo<strong>ng</strong> Chamber of<br />
Commerce, Welcome<br />
Wagon, o Parks<br />
<strong>and</strong> Recreation.<br />
Maghanap <strong>ng</strong> local<br />
resource person na<br />
tutulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo na<br />
gawin a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong><br />
mapa.<br />
Ipinapakita <strong>ng</strong> template dito a<strong>ng</strong> mga<br />
oportunidad upa<strong>ng</strong> magtatag <strong>ng</strong> mga<br />
koneksyon; klasipikado rin <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> template ku<strong>ng</strong><br />
alin a<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>aila<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> transportasyon at<br />
ku<strong>ng</strong> alin a<strong>ng</strong> hindi.<br />
Bukod pa rito, hinihikayat ka <strong>ng</strong> template na<br />
ti<strong>ng</strong>nan a<strong>ng</strong> iba’t-iba<strong>ng</strong> mga aspeto <strong>ng</strong> buhay<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> komunidad:<br />
• Pamilya at <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Kaibigan.<br />
• Buhay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>.<br />
• <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> oportunidad upa<strong>ng</strong> magtrabaho at<br />
matuto.<br />
• <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Grupo <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>.<br />
A<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> mapa ay dapat mag-focus <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> indibidwal na<br />
sinusuportahan mo, bukod pa <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagbigay<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanila <strong>ng</strong> mga bago<strong>ng</strong> oportunidad na<br />
masusubukan.<br />
Upa<strong>ng</strong> suportahan a<strong>ng</strong> mga tao upa<strong>ng</strong> sila’y<br />
magi<strong>ng</strong> mga minamahalaga<strong>ng</strong> miyembro <strong>ng</strong><br />
kanila<strong>ng</strong> komunidad, kaila<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong> maunawaan<br />
natin ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an may mga oportunidad upa<strong>ng</strong><br />
makapagtatag <strong>ng</strong> mga koneksyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> lokal na<br />
komunidad. May iba’t-iba<strong>ng</strong> mga paraan upa<strong>ng</strong><br />
magdibelop <strong>ng</strong> mga community map.<br />
• Maaari ka<strong>ng</strong> mag-pin <strong>ng</strong> mga flag <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
papel na mapa.<br />
• Gamitin a<strong>ng</strong> Google Maps o Google Earth<br />
upa<strong>ng</strong> gumawa <strong>ng</strong> custom map overlays.<br />
• Pumili <strong>ng</strong> istilo <strong>ng</strong> pagmapa at subukan ito.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.7
Pagigi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
SKILL: Paggawa <strong>ng</strong> Mapa <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
pagbabahagi <strong>ng</strong><br />
mga kuwento<br />
Tyler<br />
A<strong>ng</strong> support staff ni Tyler ay nagsikap upa<strong>ng</strong> tulu<strong>ng</strong>an<br />
siya<strong>ng</strong> makamit ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya upa<strong>ng</strong><br />
siya’y magi<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> minamahalaga<strong>ng</strong> miyembro <strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> komunidad. Sila’y gumawa <strong>ng</strong> mapa <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong><br />
komunidad ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an ipinapakita a<strong>ng</strong> mga tao at mga<br />
lugar na mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya. Ipinapakita <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mapa a<strong>ng</strong> mga<br />
lugar na maari niya<strong>ng</strong> lakarin at mga lugar para ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an<br />
kaila<strong>ng</strong>an niya <strong>ng</strong> transportasyon.<br />
Pamilya at <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Kaibigan<br />
Buhay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
Pamilya<br />
Sherry<br />
Shawn<br />
Brian<br />
Braden<br />
Pam<br />
David<br />
Pat (ina)<br />
Chuck (stepdad)<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> kaibigan<br />
Li<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
Jeff (C4H)<br />
Jo<br />
Crunch Fitness<br />
CVS<br />
Savemart<br />
Starbucks<br />
Maari<strong>ng</strong> lakarin<br />
Comcast Internet (home<br />
based work)<br />
J&W Walker Farms (trabaho)<br />
Northern California Epilepsy<br />
Foundation<br />
Kaila<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> transportasyon<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Oportunidad upa<strong>ng</strong><br />
Magtrabaho at Matuto<br />
Cycles 4 Hope<br />
Supported Life Institute<br />
State Council-RAC (Regional<br />
Advocacy Committee)<br />
Bayside Adventure Church<br />
Northern California Epilepsy<br />
Foundation<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Grupo <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
3.8 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
Pagigi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
SKILL: Paggawa <strong>ng</strong> Mapa <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
Pamilya at <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Kaibigan<br />
Buhay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
Maari<strong>ng</strong> lakarin<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Oportunidad upa<strong>ng</strong> Magtrabaho at Matuto<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Grupo <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
Kaila<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> transportasyon<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.9
Pagigi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
SKILL: Ano a<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>yayari dito<br />
Paano ito<br />
gagawin<br />
pagbabahagi <strong>ng</strong><br />
mga kuwento<br />
Ano a<strong>ng</strong> nagagawa nito<br />
Natutulu<strong>ng</strong>an kami<strong>ng</strong> matutunan a<strong>ng</strong> mga kata<strong>ng</strong>ian,<br />
mga panlipuna<strong>ng</strong> patakaran, at mga tu<strong>ng</strong>kulin <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
grupo.<br />
Paano ito nakakatulo<strong>ng</strong><br />
Kinikilala nito a<strong>ng</strong> mga bagay na magagawa upa<strong>ng</strong><br />
matulu<strong>ng</strong>an a<strong>ng</strong> tao na makibagay. Tiniti<strong>ng</strong>nan nito a<strong>ng</strong><br />
mga iba’t-iba<strong>ng</strong> yugto <strong>ng</strong> interaksyon.<br />
Paano ito gagamitin<br />
Pag-isipan a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> aktibidad na nais subukan <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
tao. Gumawa <strong>ng</strong> listahan <strong>ng</strong> impormasyon <strong>ng</strong> “dapat<br />
malaman”.<br />
Tanu<strong>ng</strong>in a<strong>ng</strong> mga katanu<strong>ng</strong>an tulad nito:<br />
• Ano<strong>ng</strong> oras dumarati<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> mga tao?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> suot nila?<br />
• Mayroon ba sila<strong>ng</strong> dinadala?<br />
• Mayroon ba<strong>ng</strong> anuma<strong>ng</strong> mga hindi nakasulat na<br />
patakaran?<br />
• Saan umuupo a<strong>ng</strong> mga tao?<br />
• Mayroon ba<strong>ng</strong> mga tu<strong>ng</strong>kulin a<strong>ng</strong> mga tao?<br />
• Mayroon ba<strong>ng</strong> anuma<strong>ng</strong> mga inaa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>han a<strong>ng</strong> indibidwal<br />
o a<strong>ng</strong> grupo <strong>ng</strong> mga tao?<br />
• Paano umaalis a<strong>ng</strong> mga tao?<br />
Tyler<br />
A<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga bagay na<br />
mahalaga kay Tyler ay a<strong>ng</strong><br />
paggamit <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> mga<br />
talent upa<strong>ng</strong> tulu<strong>ng</strong>an a<strong>ng</strong><br />
iba. Mayroon siya<strong>ng</strong> kaalaman<br />
at kakayahan upa<strong>ng</strong> ayusin<br />
a<strong>ng</strong> iba’t-iba<strong>ng</strong> mga bagay.<br />
Na-identify <strong>ng</strong> staff a<strong>ng</strong> Cycles<br />
4 Hope bila<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> lugar <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanya<strong>ng</strong> komunidad ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an<br />
maari<strong>ng</strong> magustuhan niya<strong>ng</strong><br />
ibahagi a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> skills.<br />
Hin<strong>and</strong>a ni Tyler at <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong><br />
staff a<strong>ng</strong> sumusunod na “Ano<br />
a<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>yayari dito” na analisis<br />
upa<strong>ng</strong> masigurado na si Tyson<br />
ay may impormasyon at suporta<br />
na kaila<strong>ng</strong>an niya upa<strong>ng</strong> magi<strong>ng</strong><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> minamahalaga<strong>ng</strong> kalahok.<br />
3.10 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
Pagigi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
SKILL: Ano a<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>yayari dito<br />
Ano a<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>yayari dito<br />
Cycles 4 Hope<br />
Ano<strong>ng</strong> oras dumarati<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> mga tao?<br />
6-9 p.m. Miyerkoles at Huwebes. Si Tyler ay nagpupunta kapag Miyerkoles.<br />
Ito’y bukas anim na oras lama<strong>ng</strong> bawat li<strong>ng</strong>go (Miyerkoles at Huwebes. 6-9 p.m.)<br />
Ano a<strong>ng</strong> suot nila?<br />
Isuot a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> Cycles 4 Hope t-shirt o a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong><br />
volunteer group t-shirt. Magsuot <strong>ng</strong> apron;<br />
mapupuno ka <strong>ng</strong> gra<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> at marurumihan ka.<br />
Mayroon ba<strong>ng</strong> mga ‘di-nakasulat na patakaran<br />
na dapat ko<strong>ng</strong> malaman?<br />
Siguraduhi<strong>ng</strong> itatabi mo a<strong>ng</strong> lahat <strong>ng</strong> tools<br />
pagkatapos <strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> shift. Magligpit pagkatapos.<br />
Kapag pinagta<strong>ng</strong>gal-ta<strong>ng</strong>gal mo a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> bike,<br />
mainam a<strong>ng</strong> itabi a<strong>ng</strong> lahat <strong>ng</strong> mga parte nito dahil<br />
maaari sila<strong>ng</strong> gamitin muli. Humi<strong>ng</strong>i <strong>ng</strong> tulo<strong>ng</strong> mula<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> sinoman; h<strong>and</strong>a kami<strong>ng</strong> tumulo<strong>ng</strong>.<br />
May mga tu<strong>ng</strong>kulin ba a<strong>ng</strong> mga tao?<br />
Dalhin a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> bike <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> QA mechanic (Jeff,<br />
Ed). Mag-merienda, ku<strong>ng</strong> mayroon; a<strong>ng</strong> cookies<br />
ay paborito (mainam din a<strong>ng</strong> magdala nito ku<strong>ng</strong><br />
gusto mo<strong>ng</strong> mag-share)!<br />
Paano umaalis a<strong>ng</strong> mga tao?<br />
Tulu<strong>ng</strong>an a<strong>ng</strong> iba na makatapos. Si Tyler at a<strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> staff ay nananatili at tumutulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
paglilinis <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> (pagwawalis, pagsisigurado na<br />
itinatabi a<strong>ng</strong> lahat <strong>ng</strong> tools).<br />
Paano ba makagagawa <strong>ng</strong> mga<br />
koneksyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> grupo<strong>ng</strong> ito?<br />
Ti<strong>ng</strong>nan a<strong>ng</strong> darati<strong>ng</strong> na events para mayroon<br />
ka<strong>ng</strong> impormasyon na kinakaila<strong>ng</strong>an upa<strong>ng</strong><br />
lumahok. Umalis na<strong>ng</strong> may pabiro, magbabay at<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bihi<strong>ng</strong>: “See ya next week!”<br />
Ano a<strong>ng</strong> “over-support”?<br />
Kapag sinusuportahan mo si Tyler <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Cycles 4<br />
Hope, bigyan siya <strong>ng</strong> lugar; huwag basta lama<strong>ng</strong><br />
susundan-sundan siya. Huwag lagi<strong>ng</strong> dumikit kay<br />
Tyler. Ayaw niya<strong>ng</strong> ma-stigmatize.<br />
Mayroon ba sila<strong>ng</strong> dinadala?<br />
Magdala <strong>ng</strong> mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y na attitude, magi<strong>ng</strong><br />
h<strong>and</strong>a na matuto, at kagustuha<strong>ng</strong> makatulo<strong>ng</strong>.<br />
Saan umuupo a<strong>ng</strong> mga tao?<br />
Ku<strong>ng</strong> busy a<strong>ng</strong> lugar, maaari ka pa<br />
ri<strong>ng</strong> makapasok. Maaari<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> labas ka<br />
magtratrabaho.<br />
Mayroon ba<strong>ng</strong> anuma<strong>ng</strong> individual o collective<br />
expectations (mga inaa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>han <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> akin)?<br />
Libre a<strong>ng</strong> programa. A<strong>ng</strong> Cycles 4 Hope ay<br />
palakad <strong>ng</strong> mga donation (maaari ka<strong>ng</strong> magdonate<br />
<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> bike o <strong>ng</strong> supplies).<br />
Paano ba magpakilala?<br />
Makinig upa<strong>ng</strong> malaman ku<strong>ng</strong> may<br />
ma<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>aila<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> tulo<strong>ng</strong>, lalo na mga<br />
bago<strong>ng</strong> volunteer. Kapag tapos na a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong><br />
bike, umaalis a<strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong> tao, at a<strong>ng</strong> iba naman<br />
ay tumutulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba na makatapos.<br />
Ano a<strong>ng</strong> itsura <strong>ng</strong> mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y na suporta para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> indibidwal na sinusuportahan mo?<br />
Ku<strong>ng</strong> si Tyler ay nagka-seizure, siguraduhi<strong>ng</strong><br />
hindi siya na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ktan; bigyan siya na<strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong><br />
minuto at babalik din siya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong><br />
ginagawa.<br />
Ano<strong>ng</strong> resources o equipment a<strong>ng</strong><br />
kinakaila<strong>ng</strong>an?<br />
Maaari mo<strong>ng</strong> dalhin a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili<strong>ng</strong> bike<br />
tools, o maaari mo<strong>ng</strong> hiramin a<strong>ng</strong> bike tools<br />
nila.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.11
Pagigi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
SKILL: Ano a<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>yayari dito<br />
Ano a<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>yayari dito<br />
Ano<strong>ng</strong> oras dumarati<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> mga tao?<br />
Ano a<strong>ng</strong> suot nila?<br />
Mayroon ba sila<strong>ng</strong> dinadala?<br />
Mayroon ba<strong>ng</strong> mga ‘di-nakasulat na patakaran<br />
na dapat ko<strong>ng</strong> malaman?<br />
Saan umuupo a<strong>ng</strong> mga tao?<br />
May mga tu<strong>ng</strong>kulin ba a<strong>ng</strong> mga tao?<br />
Mayroon ba<strong>ng</strong> anuma<strong>ng</strong> individual o collective<br />
expectations (mga inaa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>han <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> akin)?<br />
Paano umaalis a<strong>ng</strong> mga tao?<br />
Paano ba magpakilala?<br />
Paano ba makagagawa <strong>ng</strong> mga<br />
koneksyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> grupo<strong>ng</strong> ito?<br />
Ano a<strong>ng</strong> itsura <strong>ng</strong> mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y na suporta para<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> indibidwal na sinusuportahan mo?<br />
Ano a<strong>ng</strong> “over-support”?<br />
Ano<strong>ng</strong> resources o equipment a<strong>ng</strong><br />
kinakaila<strong>ng</strong>an?<br />
3.12 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
Pagigi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
SKILL: Presence to Contribution (Pagpunta at Pag-contribute)<br />
Paano ito<br />
gagawin<br />
Ano a<strong>ng</strong> nagagawa nito<br />
Ito’y i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> paraan <strong>ng</strong> pakikipag-u<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong><br />
sinusuportahan <strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> team upa<strong>ng</strong> makahanap <strong>ng</strong> mga<br />
paraan upa<strong>ng</strong> makabahagi a<strong>ng</strong> tao <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> komunidad.<br />
Matutulu<strong>ng</strong>an ka nito<strong>ng</strong> irekord ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> hilig <strong>ng</strong><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao (o kopyahin ito mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanila<strong>ng</strong> one-page<br />
profile), ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> ibig <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bihin <strong>ng</strong> pagpunta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
aktibidad at ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> magagawa niya upa<strong>ng</strong> mas<br />
makapag-contribute siya.<br />
Paano ito nakakatulo<strong>ng</strong><br />
Ito’y nagbibigay <strong>ng</strong> istruktura na pag-iisipan tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
ginagawa <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao araw-araw, upa<strong>ng</strong> makita natin<br />
a<strong>ng</strong> mga oportunidad para makagawa siya <strong>ng</strong> mga<br />
bago<strong>ng</strong> koneksyon, makakilala siya <strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga tao, at<br />
makapagbigay siya <strong>ng</strong> kontribusyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> komunidad.<br />
Paano ito gagamitin<br />
Alamin ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> mga aktibidad na sinalihan na <strong>ng</strong><br />
tao<strong>ng</strong> iyon, o ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an niya gusto<strong>ng</strong> sumali. Tukuyin ku<strong>ng</strong><br />
na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lukuyan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> graphic na ‘from Presence<br />
to Contribution’. Pagkatapos ay magtulu<strong>ng</strong>an kayo upa<strong>ng</strong><br />
ikilos a<strong>ng</strong> aktibidad mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> “pagpunta doon” patu<strong>ng</strong>o<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> “pagigi<strong>ng</strong> naroroon”, “aktibo<strong>ng</strong> paglahok” patu<strong>ng</strong>o <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
“paggawa <strong>ng</strong> koneksyon”, “paggawa <strong>ng</strong> koneksyon” patu<strong>ng</strong>o<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> “kontribusyon”.<br />
Ano a<strong>ng</strong> mga dapat tanu<strong>ng</strong>in<br />
• Ali<strong>ng</strong> mga aktibidad a<strong>ng</strong> maaari<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> na<br />
makakatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagdibelop <strong>ng</strong> relationships?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> maaari<strong>ng</strong> makita natin kapag talaga<strong>ng</strong><br />
kumokonekta a<strong>ng</strong> tao?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> maaari<strong>ng</strong> makita natin ku<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> tao ay naginvest<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> komunidad?<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.13
Pagigi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
SKILL: Presence to Contribution (Pagpunta at Pag-contribute)<br />
Tamara<br />
Ayon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ami<strong>ng</strong> community<br />
mappi<strong>ng</strong>, a<strong>ng</strong> simbahan ay<br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> lugar <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> komunidad ku<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an may koneksyon si Tamara.<br />
Ila<strong>ng</strong> beses na nahuhulí si<br />
Tamara patu<strong>ng</strong>o <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> simbahan,<br />
at kadala<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n ay umaalis siya<br />
bago pa man matapos a<strong>ng</strong><br />
services. Na<strong>ng</strong> nagi<strong>ng</strong> mas<br />
komportable siya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> simbahan,<br />
pinagpasiyahan <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong><br />
support staff na gamitin a<strong>ng</strong><br />
Presence to Contribution<br />
tool upa<strong>ng</strong> humanap <strong>ng</strong> mga<br />
paraan ku<strong>ng</strong> paano magi<strong>ng</strong><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> mahalaga<strong>ng</strong> miyembro<br />
si Tamara <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> church<br />
community. Mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y na<br />
nag-focus a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> team<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> paggamit <strong>ng</strong> Presence to<br />
Contribution <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> simbahan.<br />
Dahil <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga pagsisikap na<br />
ito, nagkaroon si Tamara,<br />
a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> support staff,<br />
at a<strong>ng</strong> church community<br />
<strong>ng</strong> napakarami<strong>ng</strong> mabuti<strong>ng</strong><br />
karana<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n.<br />
Aktibidad<br />
Pagpunta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> simbahan<br />
Pagpunta Doon<br />
• Pagpunta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Simbahan<br />
• A<strong>ng</strong> magpunta doon<br />
•<br />
Kapag Naroroon<br />
• Makipagkamayan<br />
• Kumanta <strong>ng</strong> Hymns<br />
• Magkomunyon<br />
Aktibo<strong>ng</strong> Paglahok<br />
• Trick or Treati<strong>ng</strong><br />
• Pagpunta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga aktibidad na<br />
na<strong>ng</strong>yayari <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba<strong>ng</strong> mga araw<br />
• Visiti<strong>ng</strong> Teachi<strong>ng</strong><br />
• 4th of July flag raisi<strong>ng</strong><br />
• Service projects<br />
Paggawa <strong>ng</strong> Koneksyon<br />
• OK lama<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> staff a<strong>ng</strong> lumapit a<strong>ng</strong> iba<br />
kay Tamara<br />
• Pagbisita <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> foyer bago at pagkatapos <strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>kramento<br />
• Dumati<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong> 10 min. bago magsimula<br />
Pag-contribute<br />
• Pag-donate <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Goodwill<br />
• Pagbigay <strong>ng</strong> kontribusyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> simbahan<br />
• Pag-alay <strong>ng</strong> pag-aayuno<br />
• Service Projects<br />
pagbabahagi <strong>ng</strong><br />
mga kuwento<br />
3.14 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
Pagigi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Bahagi</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>><br />
SKILL: Presence to Contribution (Pagpunta at Pag-contribute)<br />
Aktibidad<br />
Pagpunta Doon<br />
Kapag Naroroon<br />
Aktibo<strong>ng</strong> Paglahok<br />
Paggawa <strong>ng</strong> Koneksyon<br />
Pag-contribute<br />
*Ginamit na<strong>ng</strong> may pahintulot mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Helen S<strong>and</strong>erson Associates<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.15
Pagpili <strong>ng</strong> Ku<strong>ng</strong> Saan Maninirahan at Ku<strong>ng</strong> Paano Mamumuhay<br />
Pagpili <strong>ng</strong> Ku<strong>ng</strong> Saan Maninirahan at Ku<strong>ng</strong> Paano Mamumuhay<br />
<strong>Kalidad</strong> na Kinakaila<strong>ng</strong>an #2: Choice<br />
A<strong>ng</strong> ibig <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bihin nito’y sinusuportahan <strong>ng</strong> setti<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> may kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan na piliin ku<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an siya maninirahan at ku<strong>ng</strong> paano siya mamumuhay, pati na <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga setti<strong>ng</strong> ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an<br />
naninirahan at gumugugol <strong>ng</strong> panahon a<strong>ng</strong> mga tao<strong>ng</strong> wala<strong>ng</strong> mga kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan. Para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
residential setti<strong>ng</strong>s, ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma rito a<strong>ng</strong> pagkakaroon <strong>ng</strong> opsyon para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> pribado<strong>ng</strong> kuwarto,<br />
ku<strong>ng</strong> ito’y available.<br />
At ano a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> sitwasyon?<br />
Pinili ba <strong>ng</strong> tao a<strong>ng</strong> lugar ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an siya maninirahan? Oo Hindi<br />
Pinili ba <strong>ng</strong> tao ku<strong>ng</strong> sino a<strong>ng</strong> magigi<strong>ng</strong> ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma niya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tirahan? Oo Hindi<br />
Ku<strong>ng</strong> sinagot <strong>ng</strong> “hindi,” ano<strong>ng</strong> mga pagbabago a<strong>ng</strong> dapat gawin upa<strong>ng</strong><br />
magkaroon <strong>ng</strong> choice a<strong>ng</strong> mga tao?<br />
Person-centered thinki<strong>ng</strong> tools at mga gawi na makakatulo<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> ila<strong>ng</strong> halimbawa upa<strong>ng</strong> makamit a<strong>ng</strong> kalidad <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> bahagi<strong>ng</strong> ito<br />
• Profile Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon.<br />
• Kasunduan Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon.<br />
Iba pa<strong>ng</strong> skills na maari<strong>ng</strong> makatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagkuha at pagdokumento <strong>ng</strong> impormasyon<br />
• Mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> / Mahalaga para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
• Matchi<strong>ng</strong><br />
• <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Rutina at <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Ritwal<br />
• Mag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> Araw / Ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> Araw<br />
• Gumagana / Hindi Gumagana<br />
3.16 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
Pagpili <strong>ng</strong> Ku<strong>ng</strong> Saan Maninirahan at Ku<strong>ng</strong> Paano Mamumuhay<br />
Paano ito<br />
gagawin<br />
SKILL: Profile Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon<br />
Ano a<strong>ng</strong> nagagawa nito<br />
Malinaw na ipinapakita <strong>ng</strong> profile ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> paggawa <strong>ng</strong><br />
desisyon ku<strong>ng</strong> paano gumagawa <strong>ng</strong> desisyon a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao<br />
at ku<strong>ng</strong> paano niya gusto<strong>ng</strong> masuportahan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> paggawa <strong>ng</strong><br />
desisyon. Ito’y magagamit ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bay <strong>ng</strong> Kasunduan Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
Paggawa <strong>ng</strong> <strong>ng</strong> Desisyon upa<strong>ng</strong> tulu<strong>ng</strong>an a<strong>ng</strong> mga tao na<br />
magkaroon <strong>ng</strong> choice at kontrol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanila<strong>ng</strong> mga buhay.<br />
Inilalarawan nito ku<strong>ng</strong> paano magbigay <strong>ng</strong> impormasyon<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> paraan na mainam <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tao<strong>ng</strong> iyon. Magi<strong>ng</strong> ku<strong>ng</strong> paano<br />
niya gusto<strong>ng</strong> ayusin mo a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> wika, ku<strong>ng</strong> gusto niya<br />
<strong>ng</strong> mga nakasulat na <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lita, mga simbolo o mga retrato, o<br />
siguro i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> audio format.<br />
Paano ito nakakatulo<strong>ng</strong><br />
A<strong>ng</strong> mga seksyon <strong>ng</strong> profile ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> paggawa <strong>ng</strong> desisyon<br />
ay makakatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> atin na suportahan a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao na<br />
maunawaan a<strong>ng</strong> choices na mapagpipilian niya, na<strong>ng</strong><br />
makagawa siya <strong>ng</strong> mga may-kaalama<strong>ng</strong> desisyon. Ito’y<br />
lubos na mahalaga kapag nag-iisip tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pahintulot at<br />
kapasidad.<br />
Paano ito gagamitin<br />
Kumuha <strong>ng</strong> impormasyon mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tao<strong>ng</strong> iyon at <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga<br />
kilala<strong>ng</strong>-kilala niya upa<strong>ng</strong> kumpletohin a<strong>ng</strong> lima<strong>ng</strong> mga<br />
seksyon <strong>ng</strong> proseso <strong>ng</strong> paggawa <strong>ng</strong> desisyon:<br />
1. Paano ko gusto<strong>ng</strong> makakuha <strong>ng</strong> impormasyon.<br />
2. Paano magpakita <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> akin <strong>ng</strong> choices.<br />
3. <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> paraan ku<strong>ng</strong> paano mo ako matutulu<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong><br />
makaunawa.<br />
4. Kailan a<strong>ng</strong> pinakamainam na panahon para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> akin na<br />
gumawa <strong>ng</strong> mga desisyon?<br />
5. Kailan hindi mag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> panahon para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> akin na<br />
gumawa <strong>ng</strong> desisyon?<br />
Kapag kinokompleto mo a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> profile ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> paggawa<br />
<strong>ng</strong> desisyon ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao, ti<strong>ng</strong>nan a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong><br />
one-page profile at communication chart. Ti<strong>ng</strong>nan ku<strong>ng</strong><br />
ano a<strong>ng</strong> sina<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bi nito tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga pinakamabuti<strong>ng</strong><br />
panahon at mga paraan upa<strong>ng</strong> suportahan a<strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> iyon<br />
na gumawa <strong>ng</strong> desisyon.<br />
Maaari<strong>ng</strong> makatulo<strong>ng</strong> na isipin a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> desisyon na<br />
ginawa <strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> iyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> nakaraan, at isipin ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong><br />
mainam na ginawa, at ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> hindi mainam na<br />
ginawa, at ku<strong>ng</strong> paano siya sinuportahan.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.17
Pagpili <strong>ng</strong> Ku<strong>ng</strong> Saan Maninirahan at Ku<strong>ng</strong> Paano Mamumuhay<br />
SKILL: Profile Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon<br />
pagbabahagi <strong>ng</strong><br />
mga kuwento<br />
A<strong>ng</strong>ie<br />
Si A<strong>ng</strong>ie ay ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>yahin at malinaw niya<strong>ng</strong> naipapaalam<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> gusto niya at ku<strong>ng</strong> ano at hindi niya<br />
gusto. Nakatira siya ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma <strong>ng</strong> tatlo<strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga babae<br />
at mayroon siya<strong>ng</strong> direct support upa<strong>ng</strong> tulu<strong>ng</strong>an siya<br />
buo<strong>ng</strong> araw. Si A<strong>ng</strong>ie ay hindi gumagamit <strong>ng</strong> marami<strong>ng</strong><br />
mga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lita upa<strong>ng</strong> makipagkomunika, at umaa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> siya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanya<strong>ng</strong> mga aksyon upa<strong>ng</strong> ipaalám <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba ku<strong>ng</strong> ano<br />
a<strong>ng</strong> nararamdaman niya. Kapag nadarama ni A<strong>ng</strong>ie na<br />
hindi niya makontrol a<strong>ng</strong> mga na<strong>ng</strong>yayari <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> paligid niya,<br />
halimbawa, ku<strong>ng</strong> paano niya nais gugulin a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong><br />
panahon, maari<strong>ng</strong> manigaw siya, maghagis <strong>ng</strong> mga bagay,<br />
o maari niya<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ktan a<strong>ng</strong> mga tao upa<strong>ng</strong> ipaalam <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo<br />
na siya’y naiinis.<br />
A<strong>ng</strong> staff <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tirahan ni A<strong>ng</strong>ie ay tumulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong><br />
magkompleto <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> profile ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> paggawa <strong>ng</strong><br />
desisyon at i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> kasunduan ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> paggawa <strong>ng</strong> desisyon.<br />
Natutunan <strong>ng</strong> staff ku<strong>ng</strong> paano suportahan si A<strong>ng</strong>ie <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
paggawa <strong>ng</strong> mga desisyon at ku<strong>ng</strong> paano siguraduhin<br />
na siya’y may kontrol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga mahahalaga<strong>ng</strong> desisyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanya<strong>ng</strong> buhay.<br />
Kapag si A<strong>ng</strong>ie ay may<br />
karagdaga<strong>ng</strong> choice at kontrol<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> buhay, hindi siya<br />
naninigaw, hindi siya nagbabato<br />
o naghahagis <strong>ng</strong> mga bagay, at<br />
hindi siya nananakit <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba. Siya<br />
rin ay mas malama<strong>ng</strong> na magi<strong>ng</strong><br />
ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>yahin <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba!<br />
Paano gusto<br />
ni A<strong>ng</strong>ie<br />
makakuha <strong>ng</strong><br />
impormasyon...<br />
Paano ipakita kay<br />
A<strong>ng</strong>ie ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> mapipili...<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> paraan<br />
ku<strong>ng</strong> paano mo<br />
matutulu<strong>ng</strong>an si<br />
A<strong>ng</strong>ie...<br />
Kailan a<strong>ng</strong><br />
pinakamainam na<br />
panahon upa<strong>ng</strong><br />
gumawa <strong>ng</strong> desisyon<br />
si A<strong>ng</strong>ie?<br />
Kailan hindi<br />
mag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> panahon<br />
upa<strong>ng</strong> magdesisyon si<br />
A<strong>ng</strong>ie?<br />
Mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong><br />
paborito<strong>ng</strong> staff.<br />
Itinuturo niya.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> retrato<br />
(hindi gumagana<br />
a<strong>ng</strong> line<br />
drawi<strong>ng</strong>s).<br />
Ila<strong>ng</strong> mga senyas<br />
o pagkumpas.<br />
Hayaan a<strong>ng</strong> staff<br />
na nagugustuhan<br />
ni A<strong>ng</strong>ie na magalok<br />
<strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong> mga<br />
mapagpipilian<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pamamagitan<br />
<strong>ng</strong> pagtuturo,<br />
pagpapakita <strong>ng</strong> mga<br />
retrato, o paggamit<br />
<strong>ng</strong> mga senyas na<br />
nalalaman niya.<br />
Magtiyaga at bigyan<br />
siya <strong>ng</strong> panahon na<br />
maproseso niya ito at<br />
na makapili.<br />
Linawin ku<strong>ng</strong> ano<br />
a<strong>ng</strong> panaho<strong>ng</strong><br />
pinag-uu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>pan.<br />
Pinag-uu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>pan<br />
mo ba a<strong>ng</strong><br />
ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lukuya<strong>ng</strong><br />
panahon, o bukas?<br />
Ipakita <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<br />
a<strong>ng</strong> kalendaryo.<br />
Kapag kayo la<strong>ng</strong><br />
dalawa a<strong>ng</strong> nag-uu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p.<br />
Kapag tahimik at<br />
kalmado a<strong>ng</strong> panahon.<br />
Kapag si A<strong>ng</strong>ie ay hindi<br />
naiistorbo <strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong><br />
mga aktibidad.<br />
Kapag si A<strong>ng</strong>ie ay<br />
tense. Kapag a<strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> kapaligiran<br />
ay magulo at mai<strong>ng</strong>ay.<br />
Kapag may iba<strong>ng</strong><br />
nakakaistorbo<strong>ng</strong><br />
aktibidad na<br />
na<strong>ng</strong>yayari <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong><br />
paligid. Kapag palabas<br />
si “Barney” <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> TV.<br />
3.18 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
PPagpili <strong>ng</strong> Ku<strong>ng</strong> Saan Maninirahan at Ku<strong>ng</strong> Paano Mamumuhay<br />
SKILL: Profile Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon<br />
Paano ko<br />
gusto<strong>ng</strong><br />
makakuha <strong>ng</strong><br />
impormasyon.<br />
Paano magpakita<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> akin <strong>ng</strong><br />
choices.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> paraan ku<strong>ng</strong><br />
paano mo ako<br />
matutulu<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong><br />
makaunawa.<br />
Ano a<strong>ng</strong> pinakamainam<br />
na panahon para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
akin na gumawa <strong>ng</strong><br />
mga desisyon?<br />
Kailan hindi<br />
mag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong><br />
panahon para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
akin na gumawa<br />
<strong>ng</strong> desisyon?<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.19
Pagpili <strong>ng</strong> Ku<strong>ng</strong> Saan Maninirahan at Ku<strong>ng</strong> Paano Mamumuhay<br />
SKILL: Kasunduan Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon pagbabahagi <strong>ng</strong><br />
mga kuwento<br />
A<strong>ng</strong>ie<br />
A<strong>ng</strong> Kasunduan ni A<strong>ng</strong>ie Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon ay<br />
batay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ati<strong>ng</strong> natutunan mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> Profile Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon.<br />
Si A<strong>ng</strong>ie ay lumikha <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> kasunduan ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> paggawa<br />
<strong>ng</strong> desisyon batay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> ibinahagi niya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanya<strong>ng</strong> profile ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> paggawa <strong>ng</strong> desisyon. Upa<strong>ng</strong><br />
suportahan siya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pag<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>gawa <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> kasunduan, a<strong>ng</strong><br />
staff ay gumawa <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> set <strong>ng</strong> wallet-size na mga retrato<br />
<strong>ng</strong> mga tao, kaibigan, at mga bagay na mahalaga kay A<strong>ng</strong>ie.<br />
Makikita <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga retrato a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> pamilya (tutulu<strong>ng</strong>an<br />
siya <strong>ng</strong> staff na tawagan sila), a<strong>ng</strong> opisina <strong>ng</strong> doktor (upa<strong>ng</strong><br />
magh<strong>and</strong>a para magpunta doon), a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> staff<br />
(kapag maaari, mapipili niya ku<strong>ng</strong> sino a<strong>ng</strong> gusto niya<strong>ng</strong><br />
umalalay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya), at marami <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> mga paborito<strong>ng</strong><br />
bagay, kabila<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> stuffed animals, at si Barney.<br />
Nakatulo<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> mga retrato<strong>ng</strong> ito kay A<strong>ng</strong>ie na gumawa<br />
<strong>ng</strong> choices tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> buhay. A<strong>ng</strong> pagkakaroon <strong>ng</strong><br />
ganoo<strong>ng</strong> kontrol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> buhay ay lubos na nakabawas<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga maproblema<strong>ng</strong> nakapaninira at agresibo<strong>ng</strong> kilos na<br />
dati<strong>ng</strong> lumalabas kapag hindi siya pinakiki<strong>ng</strong>gan.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> mahalaga<strong>ng</strong> desisyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
aki<strong>ng</strong> buhay. . .<br />
• Kanino ko ginugugol a<strong>ng</strong> aki<strong>ng</strong><br />
panahon (staff, mga kaibigan)?<br />
• Ano<strong>ng</strong> mga aktibidad a<strong>ng</strong><br />
aki<strong>ng</strong> nilalahukan?<br />
• Pagkain (ano, kailan, <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an).<br />
• <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> gamot - Health Care<br />
Paano ba ako dapat tumulo<strong>ng</strong>?<br />
Gusto ni A<strong>ng</strong>ie na bigyan siya <strong>ng</strong> staff <strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong><br />
choices batay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanya. Magpakita <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya <strong>ng</strong> mga retrato,<br />
linawin ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> takda<strong>ng</strong> panahon.<br />
Gamitin a<strong>ng</strong> Kalendaryo.<br />
Magh<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> ipakita kay A<strong>ng</strong>ie (pagtuturó -<br />
mga retrato) ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> choices<br />
kapag tahimik a<strong>ng</strong> panahon. Alamin ku<strong>ng</strong> ano<br />
a<strong>ng</strong> nagpapahinahon kay A<strong>ng</strong>ie (Barney video).<br />
Natutuwa si A<strong>ng</strong>ie kapag nagpupunta siya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
Doktor pero dapat mo <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bihin ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong><br />
na<strong>ng</strong> maaga. Gusto niya <strong>ng</strong> apple<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>uce ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<br />
<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> gamot.<br />
Sino a<strong>ng</strong> gumagawa <strong>ng</strong><br />
huli<strong>ng</strong> desisyon?<br />
Si A<strong>ng</strong>ie.<br />
Ano a<strong>ng</strong> magagawa ko upa<strong>ng</strong> magkaroon <strong>ng</strong> karagdaga<strong>ng</strong><br />
kontrol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> aki<strong>ng</strong> buhay?<br />
Magh<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> ipakita kay A<strong>ng</strong>ie (pagtuturó - mga retrato) ku<strong>ng</strong><br />
ano a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> choices kapag tahimik a<strong>ng</strong> panahon. Alamin<br />
ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> nagpapahinahon kay A<strong>ng</strong>ie (Barney video)<br />
3.20 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
Pagpili <strong>ng</strong> Ku<strong>ng</strong> Saan Maninirahan at Ku<strong>ng</strong> Paano Mamumuhay<br />
SKILL: Kasunduan Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> mahalaga<strong>ng</strong> desisyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
aki<strong>ng</strong> buhay<br />
Paano ba ako dapat<br />
tumulo<strong>ng</strong>?<br />
Sino a<strong>ng</strong> gumagawa <strong>ng</strong> huli<strong>ng</strong><br />
desisyon?<br />
Ano a<strong>ng</strong> magagawa ko upa<strong>ng</strong> magkaroon <strong>ng</strong> karagdaga<strong>ng</strong><br />
kontrol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> aki<strong>ng</strong> buhay?<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.21
A<strong>ng</strong> Pagkakaroon <strong>ng</strong> Pagka-Pribado, Kara<strong>ng</strong>alan, at Respeto<br />
A<strong>ng</strong> Pagkakaroon <strong>ng</strong> Pagka-Pribado, Kara<strong>ng</strong>alan, at Respeto<br />
<strong>Kalidad</strong> na Kinakaila<strong>ng</strong>an #3: <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Indibidwal na Karapatan<br />
A<strong>ng</strong> setti<strong>ng</strong> ay sumusuporta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga indibidwal na karapatan, kabila<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> pagka-pribado,<br />
kara<strong>ng</strong>alan, paggala<strong>ng</strong>, at a<strong>ng</strong> pagigi<strong>ng</strong> malaya mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pamimilit at pagpigil. A<strong>ng</strong> ilan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga<br />
indibidwal na karapatan na mayroon a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> may kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan ay:<br />
• a<strong>ng</strong> kakayaha<strong>ng</strong> mag-lock <strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> mga pintuan.<br />
• a<strong>ng</strong> magamit a<strong>ng</strong> telepono kapag gusto mo.<br />
• a<strong>ng</strong> lumabas-pasok kapag gusto mo.<br />
At ano a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> sitwasyon?<br />
A<strong>ng</strong> indibidwal ba ay nakakakuha <strong>ng</strong> personal na lugar at panaho<strong>ng</strong> makapag-i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kapag tumata<strong>ng</strong>gap siya <strong>ng</strong> mga serbisyo? Oo Hindi<br />
Makakalabas-pasok ba a<strong>ng</strong> indibidwal kapag gusto niya? Oo Hindi<br />
Maari ba<strong>ng</strong> magkaroon <strong>ng</strong> mga bisita at makata<strong>ng</strong>gap <strong>ng</strong> mga serbisyo a<strong>ng</strong><br />
indibidwal <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> tinitirahan? Oo Hindi<br />
Nakikinig ba a<strong>ng</strong> mga tao kapag nag<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lita a<strong>ng</strong> indibidwal para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili? Oo Hindi<br />
Ku<strong>ng</strong> sinagot <strong>ng</strong> “hindi,” ano<strong>ng</strong> mga pagbabago a<strong>ng</strong> dapat gawin upa<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> indibidwal ay<br />
mabigya<strong>ng</strong>-gala<strong>ng</strong>?<br />
Person-centered thinki<strong>ng</strong> tools at mga gawi na makakatulo<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> ila<strong>ng</strong> halimbawa upa<strong>ng</strong> makamit a<strong>ng</strong> kalidad <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> bahagi<strong>ng</strong> ito<br />
• Communications Tools.<br />
• <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Rutina at mga Ritwal.<br />
• Mag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> Araw / Ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> Araw.<br />
Iba pa<strong>ng</strong> skills na magagamit <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagkuha at pagdokumento <strong>ng</strong> impormasyon<br />
• Mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> / Mahalaga para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
• Profile Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon<br />
• Kasunduan Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon<br />
3.22 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
Paano ito<br />
gagawin<br />
A<strong>ng</strong> Pagkakaroon <strong>ng</strong> Pagka-Pribado, Kara<strong>ng</strong>alan, at Respeto<br />
SKILL: Communication Chart<br />
Alamin ku<strong>ng</strong> Ano a<strong>ng</strong> Komunikasyon,<br />
Ku<strong>ng</strong> Paano Ito Gagamitin at<br />
Irerekord<br />
Ano a<strong>ng</strong> nagagawa nito<br />
A<strong>ng</strong> communication chart ay i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> simple pero mabi<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
paraan upa<strong>ng</strong> irekord ku<strong>ng</strong> paano nakikipagkomunika a<strong>ng</strong><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao gamit a<strong>ng</strong> mga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lita at kilos.<br />
A<strong>ng</strong> tool na ito ay makakatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> atin na mag-focus <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
sinusubuko<strong>ng</strong> ikomunika <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao, gumagamit man<br />
sila <strong>ng</strong> mga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lita o hindi. Mainam din ito ku<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> mga<br />
paraan <strong>ng</strong> pagkomunika <strong>ng</strong> mga tao <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanila<strong>ng</strong> kilos ay<br />
mas malinaw kay<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lita<strong>ng</strong> ginagamit nila, o ku<strong>ng</strong><br />
a<strong>ng</strong> mga sina<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bi <strong>ng</strong> mga tao ay naiiba <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanila<strong>ng</strong> ibig<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bihin.<br />
Paano ito nakakatulo<strong>ng</strong><br />
Madali<strong>ng</strong> isipin na kaunti lama<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bi <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
tao ku<strong>ng</strong> bihira lama<strong>ng</strong> siya mag<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lita, pero hindi iyan<br />
a<strong>ng</strong> kaso. A<strong>ng</strong> lahat <strong>ng</strong> mga tao ay nagkokomunika. A<strong>ng</strong><br />
person-centered thinki<strong>ng</strong> tool na ito ay makakatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
atin na <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma-<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> humanap <strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga paraan <strong>ng</strong><br />
mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y na komunikasyon.<br />
Sinisigurado <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> communication chart na a<strong>ng</strong> mga<br />
tao ay nauunawaan. Ito’y lubos na napakahalaga, lalo na<br />
para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga tao<strong>ng</strong> umaa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> suporta. A<strong>ng</strong><br />
pagkakaroon <strong>ng</strong> lakas na magkomunika at na maunawaan<br />
ay a<strong>ng</strong> pinakamahalaga upa<strong>ng</strong> magkaroon <strong>ng</strong> choice at<br />
kontrol a<strong>ng</strong> mga tao <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanila<strong>ng</strong> mga buhay.<br />
Paano ito gagamitin<br />
Haba<strong>ng</strong> sinisimulan mo<br />
a<strong>ng</strong> communication chart,<br />
maghanap <strong>ng</strong> madali, simple at<br />
malinaw na mga ekspresyon.<br />
• Paano mo malalaman<br />
ku<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> tao ay ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ya,<br />
malu<strong>ng</strong>kot, o galit?<br />
• Paano mo malalaman ku<strong>ng</strong><br />
gusto o ayaw <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao a<strong>ng</strong><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> bagay?<br />
Makakatulo<strong>ng</strong> na magsimula<br />
oras na may pagkakataon, at<br />
patuloy na i-update a<strong>ng</strong> chart<br />
tuwi<strong>ng</strong> may mga bago<strong>ng</strong><br />
napapansin.<br />
Gawin ito<strong>ng</strong> available <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga<br />
tao<strong>ng</strong> bago pa lama<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> buhay<br />
noo<strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> iyon, at haba<strong>ng</strong><br />
nagbabago a<strong>ng</strong> komunikasyon<br />
o ito’y nagigi<strong>ng</strong> mas komplikado,<br />
gawin din ito<strong>ng</strong> available <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga<br />
tao<strong>ng</strong> may mga karana<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n at<br />
may natutunan na.<br />
1. Magsimula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga nakikita<br />
o naririnig mo<strong>ng</strong> sina<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bi o<br />
ginagawa <strong>ng</strong> tao.<br />
2. Pansinin ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong><br />
na<strong>ng</strong>yayari <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kapaligiran.<br />
3. Isulat ku<strong>ng</strong> ano <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> palagay mo<br />
a<strong>ng</strong> ibig <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bihin nito; a<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
palagay mo’y sinusubuka<strong>ng</strong><br />
ikomunika <strong>ng</strong> tao.<br />
4. Isulat ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> dapat<br />
malaman <strong>ng</strong> iba, o dapat<br />
nila<strong>ng</strong> gawin bila<strong>ng</strong> pagtugon<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> nakomunika<strong>ng</strong> bagay.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.23
A<strong>ng</strong> Pagkakaroon <strong>ng</strong> Pagka-Pribado, Kara<strong>ng</strong>alan, at Respeto<br />
SKILL: Communication Chart<br />
pagbabahagi <strong>ng</strong><br />
mga kuwento<br />
Lionel<br />
Si Lionel ay nakatira <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tahanan ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma <strong>ng</strong> tatlo<strong>ng</strong><br />
iba<strong>ng</strong> mga lalaki. Siya’y popular <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tahanan dahil mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y<br />
siya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> computer at mahilig siya<strong>ng</strong> mag-bake! Nagpasiya si<br />
Lionel na mag-google <strong>ng</strong> recipe para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pumpkin muffins.<br />
Plano niya<strong>ng</strong> mag-bake <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> batch upa<strong>ng</strong> ibigay<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> mga kaibigan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tahanan. Pagkatapos niya<br />
gumawa <strong>ng</strong> listahan <strong>ng</strong> bibilhin, nagpunta siya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> grocery<br />
ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> housemates at staff upa<strong>ng</strong> bilhin a<strong>ng</strong><br />
kinakaila<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong> i<strong>ng</strong>redients para gumawa <strong>ng</strong> muffins.<br />
Pamin<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n-min<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n ay gumagamit <strong>ng</strong> mga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lita si Lionel<br />
upa<strong>ng</strong> makipagkomunika. Sa iba<strong>ng</strong> mga panahon naman<br />
ay nag-i-ii<strong>ng</strong>ay at nagkukumpas siya upa<strong>ng</strong> ipahiwatig ku<strong>ng</strong><br />
ano a<strong>ng</strong> gusto at kaila<strong>ng</strong>an niya. Idinagdag <strong>ng</strong> staff ni Lionel<br />
a<strong>ng</strong> karana<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> communication chart.<br />
Mas malalaman tuloy <strong>ng</strong> staff na<br />
susuporta kay Lionel <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> darati<strong>ng</strong><br />
na panahon ku<strong>ng</strong> paano<br />
magbigay <strong>ng</strong> mabuti<strong>ng</strong> suporta<br />
kay Lionel dahil magkakaroon<br />
sila <strong>ng</strong> access <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong><br />
Communication Chart.<br />
Paunawa: Ginamit <strong>ng</strong> staff a<strong>ng</strong><br />
third person Communication<br />
Chart dahil kinompleto nila ito<br />
para kay Lionel bila<strong>ng</strong> mga tao<strong>ng</strong><br />
pinaka-nakakakilala <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya.<br />
Ano a<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>yayari (o<br />
na<strong>ng</strong>yari lama<strong>ng</strong>). . .<br />
Ito a<strong>ng</strong> ginagawa ni<br />
Lionel...<br />
Sa palagay namin ay ibig<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bihi<strong>ng</strong>. . .<br />
At dapat ito gawin <strong>ng</strong> iba. . .<br />
Si Lionel ay na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> computer<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> den, at naghahanap<br />
siya <strong>ng</strong> pumpkin muffins<br />
recipes <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> internet.<br />
Kinukunot niya a<strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> noo at malakas<br />
siya<strong>ng</strong> umuu<strong>ng</strong>ol.<br />
Siya’y lubos na nagtutuon<br />
<strong>ng</strong> pansin.<br />
Huwag siya<strong>ng</strong> istorbohin—<br />
nakakagambala ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong><br />
konsentrasyon. Hintayin<br />
siya<strong>ng</strong> humi<strong>ng</strong>i <strong>ng</strong> tulo<strong>ng</strong> ku<strong>ng</strong><br />
kinakaila<strong>ng</strong>an.<br />
Si Lionel ay na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> grocery<br />
store at naghahanap siya<br />
<strong>ng</strong> harina.<br />
Sina<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>mpal niya a<strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili<strong>ng</strong> mukha<br />
at malakas siya<strong>ng</strong><br />
umuu<strong>ng</strong>ol.<br />
Naiinis siya dahil hindi niya<br />
mahanap a<strong>ng</strong> harina.<br />
Hikayatin si Lionel na gumamit<br />
<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> nakakatulo<strong>ng</strong> na copi<strong>ng</strong><br />
skill (halimbawa, humi<strong>ng</strong>a na<strong>ng</strong><br />
malalim). Upa<strong>ng</strong> hikayatin siya<strong>ng</strong><br />
mas uma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili,<br />
tanu<strong>ng</strong>in si Lionel ku<strong>ng</strong> mayroon<br />
siya<strong>ng</strong> nakikita<strong>ng</strong> anuma<strong>ng</strong> sign<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> aisle na mag<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bi <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<br />
ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an mahahanap a<strong>ng</strong><br />
baki<strong>ng</strong> i<strong>ng</strong>redients.<br />
Si Lionel ay na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong><br />
kusina at hinah<strong>and</strong>a niya<br />
a<strong>ng</strong> wet i<strong>ng</strong>redients para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanya<strong>ng</strong> pumpkin muffins.<br />
Paulit-ulit niya<strong>ng</strong><br />
pinagkikiskis a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong><br />
mga kamay.<br />
Hindi siya sigurado ku<strong>ng</strong><br />
ano a<strong>ng</strong> susunod niya<strong>ng</strong><br />
gagawin <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> proseso <strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> pinaplano<strong>ng</strong><br />
gawin.<br />
Maghintay na<strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong> minuto<br />
upa<strong>ng</strong> malaman ku<strong>ng</strong><br />
malalaman niya a<strong>ng</strong> susunod na<br />
gagawin. Ku<strong>ng</strong> hindi, tanu<strong>ng</strong>in si<br />
Lionel ku<strong>ng</strong> maayos a<strong>ng</strong> lahat.<br />
Si Lionel ay na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> livi<strong>ng</strong><br />
room at binibigyan niya<br />
a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> mga kaibigan<br />
<strong>ng</strong> pumpkin muffins.<br />
Gamit a<strong>ng</strong> malakas na<br />
boses, inulit niya a<strong>ng</strong><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> linya mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanya<strong>ng</strong> paborito<strong>ng</strong><br />
pelikula “‘What ain’t no<br />
country I ever heard of!<br />
They speak E<strong>ng</strong>lish in<br />
‘What?’”<br />
Hindi gaano<strong>ng</strong> natuwa a<strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> mga kaibigan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanya<strong>ng</strong> muffins, at siya’y<br />
nadismaya at nagsimula<strong>ng</strong><br />
magalit.<br />
Tanu<strong>ng</strong>in si Lionel ku<strong>ng</strong> may iba<br />
pa<strong>ng</strong> tao na nais niya<strong>ng</strong> bigyan<br />
<strong>ng</strong> muffins. Tanu<strong>ng</strong>in <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<br />
ku<strong>ng</strong> gusto niya<strong>ng</strong> magbigay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> kapitbahay.<br />
3.24 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
A<strong>ng</strong> Pagkakaroon <strong>ng</strong> Pagka-Pribado, Kara<strong>ng</strong>alan, at Respeto<br />
SKILL: Communication Chart<br />
Ano a<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>yayari<br />
(o na<strong>ng</strong>yari lama<strong>ng</strong>). . .<br />
Ito a<strong>ng</strong> ginagawa ni. . .<br />
Sa palagay namin ay<br />
ibig <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bihi<strong>ng</strong>...<br />
At dapat ito gawin <strong>ng</strong><br />
iba...<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.25
A<strong>ng</strong> Pagkakaroon <strong>ng</strong> Pagka-Pribado, Kara<strong>ng</strong>alan, at Respeto<br />
SKILL: <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Rutina at mga Ritwal<br />
Paano ito<br />
gagawin<br />
Ano a<strong>ng</strong> nagagawa<br />
nito<br />
T<strong>and</strong>aan na a<strong>ng</strong> mga rutina at<br />
mga ritwal ay nakakatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
iba na maunawaan ku<strong>ng</strong> ano<br />
a<strong>ng</strong> mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao at<br />
ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> nakakatulo<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya na magkaroon <strong>ng</strong><br />
magag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> araw. Tiniti<strong>ng</strong>nan<br />
nito a<strong>ng</strong> iba’t-iba<strong>ng</strong> mga<br />
sitwasyon para ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an<br />
karaniwa<strong>ng</strong> mayroon tayo<strong>ng</strong><br />
personal na mga rutina at mga<br />
ritwal.<br />
Paano ito<br />
nakakatulo<strong>ng</strong><br />
A<strong>ng</strong> pag-unawa <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga rutina<br />
at mga ritwal <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao ay<br />
mahalaga upa<strong>ng</strong> makapagbigay<br />
<strong>ng</strong> mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y na person-centered<br />
na suporta. Mahalaga<strong>ng</strong><br />
malaman a<strong>ng</strong> mga kultural<br />
na tradisyon at mga ritwal <strong>ng</strong><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao dahil matutulu<strong>ng</strong>an<br />
ka nito<strong>ng</strong> makapagsuporta na<strong>ng</strong><br />
naaa<strong>ng</strong>kop <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> kultura.<br />
Paano ito gagamitin<br />
Matututunan mo a<strong>ng</strong> mga<br />
rutina at mga ritwal <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
pamamagitan <strong>ng</strong> pag-uu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p<br />
at obserbasyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> indibidwal<br />
na iyo<strong>ng</strong> sinusuportahan, at<br />
pati na rin <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pamamagitan<br />
<strong>ng</strong> pakikipag-u<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p at pagobserba<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> indibidwal na<br />
iyo<strong>ng</strong> sinusuportahan, at<br />
pakikipag-u<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga tao<strong>ng</strong><br />
talaga<strong>ng</strong> nakakakilala <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tao<strong>ng</strong><br />
iyon (konsultahin a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong><br />
Relationship Map). Gaano kaya<br />
kahalaga a<strong>ng</strong> malaman a<strong>ng</strong> mga<br />
sumusunod?<br />
Sa umaga<br />
Paano nagigisi<strong>ng</strong> (alarm, clock<br />
radio, marami<strong>ng</strong> reminder,<br />
snooze alarm)? Gaano katagal<br />
a<strong>ng</strong> panahon na kinakaila<strong>ng</strong>an<br />
upa<strong>ng</strong> makalabas <strong>ng</strong> pinto? Ano<br />
a<strong>ng</strong> hygiene routine <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> umaga?<br />
Mayroon ba<strong>ng</strong> anuma<strong>ng</strong> special<br />
products na ginagamit? Pinipili ba<br />
a<strong>ng</strong> isusuot <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> gabi pa lama<strong>ng</strong> bago<br />
matulog? Sa umaga? Ano a<strong>ng</strong> mga<br />
paborito<strong>ng</strong> almu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>l? Kaila<strong>ng</strong>an ba<br />
<strong>ng</strong> caffeine? Ku<strong>ng</strong> oo, ano<strong>ng</strong> klase?<br />
Oras <strong>ng</strong> pagtulog<br />
Oras <strong>ng</strong> pagtulog: Kaila<strong>ng</strong>an mo<br />
ba<strong>ng</strong> i-check a<strong>ng</strong> pinto at mga<br />
bintana bago ka humiga?<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> oras <strong>ng</strong> pagkain<br />
Naghahapunan ka ba <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pareho<strong>ng</strong><br />
oras bawat Li<strong>ng</strong>go? Mayroon ka<br />
ba<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> partikular na paraan<br />
upa<strong>ng</strong> mag-set <strong>ng</strong> me<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>?<br />
Transisyon<br />
Kaila<strong>ng</strong>an mo ba<strong>ng</strong> organi<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>hin<br />
a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> araw bago ito<br />
magsimula?<br />
Kaarawan<br />
Dapat ba ito magi<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> “national<br />
holiday?” Gusto mo ba na <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>na’y<br />
wala<strong>ng</strong> makakapansin?<br />
Kultural/Piyesta<strong>ng</strong> Tradisyon<br />
Ano a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> paborito<strong>ng</strong> piyesta?<br />
Ano<strong>ng</strong> pagkain a<strong>ng</strong> dapat na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
me<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> para ito magi<strong>ng</strong> piyesta?<br />
Hindi mag<strong>and</strong>a a<strong>ng</strong> pakiramdam<br />
Ano a<strong>ng</strong> ginagawa mo kapag hindi<br />
mag<strong>and</strong>a a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> pakiramdam?<br />
Para ka ba<strong>ng</strong> oso na nagtatago<br />
kapag ikaw ay may <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>kit? Sina<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bi<br />
mo ba<strong>ng</strong> “iwanan mo ako, o<br />
nagtatapon-tapon ka ba <strong>ng</strong> pagkain<br />
pamin<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n-min<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n? Gusto mo<br />
ba<strong>ng</strong> alagaan ka, o gusto mo ba<strong>ng</strong><br />
tratuhin ka na para<strong>ng</strong> baby?<br />
Spiritwal<br />
Mahalaga ba a<strong>ng</strong> religious services,<br />
pagdara<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>l, o meditasyon?<br />
Bakasyon<br />
May mga bagay ba na kaila<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong><br />
naroroon upa<strong>ng</strong> ito’y magi<strong>ng</strong><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tunay na bakasyon? Kailan<br />
ito nagsisimula – maaga ba ito<strong>ng</strong><br />
pag-uu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>pan at plaplanuhin, o paguu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>pan<br />
at plaplanuhin lama<strong>ng</strong><br />
kapag magsisimula na ito?<br />
Magbigay-ginhawa kapag<br />
ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma a<strong>ng</strong> mood<br />
Ano a<strong>ng</strong> nakakatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo na<br />
pabutihin a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> pakiramdam<br />
kapag wala ka <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mood?<br />
Nakakatulo<strong>ng</strong> ba <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo a<strong>ng</strong> … magehersisyo.<br />
. . shoppi<strong>ng</strong>. . . chocolate.<br />
. . uminom. . . o iba pa? Nagbibigayginhawa<br />
ba <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo a<strong>ng</strong> paglilinis, o<br />
ito ba’y para<strong>ng</strong> paru<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo?<br />
Selebrasyon<br />
Ano a<strong>ng</strong> nagbibigay-kasiyahan<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo, o ano a<strong>ng</strong> dapat ma<strong>ng</strong>yari<br />
upa<strong>ng</strong> maramdaman mo na nagcelebrate<br />
ka?<br />
Pagluluk<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
Ano-ano a<strong>ng</strong> iba’t-iba<strong>ng</strong> mga ritwal<br />
para makaya mo a<strong>ng</strong> pagluluk<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> at<br />
kamatayan? Tulad <strong>ng</strong> Methodist,<br />
ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an may mi<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> church<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nctuary, at pagkatapos ay may<br />
pana<strong>ng</strong>halian <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> church basement?<br />
Tulad <strong>ng</strong> Katoliko—ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an<br />
nagbibidahan buo<strong>ng</strong> gabi at nagiinuman?<br />
O Jewish—ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an<br />
may sitti<strong>ng</strong> Shiva na<strong>ng</strong> 7 araw?<br />
O iba pa<strong>ng</strong> mga para<strong>ng</strong> ritwal,<br />
tulad <strong>ng</strong> pagtakip <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lamin,<br />
pagtigil <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> clock. . . pagdala <strong>ng</strong><br />
nagugustuha<strong>ng</strong> pagkain kapag<br />
sila’y bumibisita. . . marami<strong>ng</strong><br />
tumatawag. . . 24-oras na may<br />
nakasindi<strong>ng</strong> k<strong>and</strong>ila <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> aniber<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ryo<br />
<strong>ng</strong> kamatayan <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao.<br />
3.26 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
A<strong>ng</strong> Pagkakaroon <strong>ng</strong> Pagka-Pribado, Kara<strong>ng</strong>alan, at Respeto<br />
pagbabahagi <strong>ng</strong><br />
mga kuwento<br />
SKILL: <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Rutina at mga Ritwal<br />
Juan<br />
Kakalipat lama<strong>ng</strong> ni Juan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> bago<strong>ng</strong> tahanan ku<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an siya nakatira ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma <strong>ng</strong> tatlo<strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga lalaki.<br />
Gusto niya a<strong>ng</strong> mga tao <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> bago<strong>ng</strong> tahanan at<br />
mukha<strong>ng</strong> nagkakasunduan sila.<br />
Pagkatapos ay dumati<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> bisperas <strong>ng</strong> Pasko. Excited<br />
a<strong>ng</strong> lahat at <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma-<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma sila<strong>ng</strong> nagpunta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong><br />
ritwal <strong>ng</strong> Simba<strong>ng</strong> Gabi. Mukha<strong>ng</strong> nag-eenjoy si Juan<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tugtugin at gilas <strong>ng</strong> Pasko. Na<strong>ng</strong> umuwi sila mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
simbahan, sinabi <strong>ng</strong> staff kay Juan na dapat na siya<strong>ng</strong><br />
matulog na<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> gayon ay makapagh<strong>and</strong>a siya para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
malaki<strong>ng</strong> pista <strong>ng</strong> Araw <strong>ng</strong> Pasko at selebrasyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> susunod<br />
na araw. Na-shock sila <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> reaksyon. Nagwala si<br />
Juan: siya’y humiyaw na<strong>ng</strong> humiyaw, nanili, at nagba<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>g<br />
<strong>ng</strong> mga Christmas decoration. Nagpumilit siya<strong>ng</strong> hindi<br />
matulog. Nagtaka a<strong>ng</strong> staff ha<strong>ng</strong>ga<strong>ng</strong> tinano<strong>ng</strong> nila<br />
a<strong>ng</strong> staff mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> dati niya<strong>ng</strong> tirahan. Nalaman nila na<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tahanan ni Juan ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an siya lumaki, at <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong><br />
nakaraa<strong>ng</strong> tahanan, naiiba a<strong>ng</strong> tradisyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Pasko na<br />
sinusunod nila. A<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> pamilya, at pagkatapos a<strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> housemates, ay nagsi-Simba<strong>ng</strong> Gabi, at umuuwi<br />
upa<strong>ng</strong> magkaroon <strong>ng</strong> malaki<strong>ng</strong> selebrasyon na may mga<br />
regalo at marami<strong>ng</strong> pagkain. Sa kanya<strong>ng</strong> bago<strong>ng</strong> tahanan,<br />
a<strong>ng</strong> mga lalaki ay nagpupunta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Simba<strong>ng</strong> Gabi, umuuwi,<br />
at natutulog dahil inaa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>han nila<strong>ng</strong> may party na may mga<br />
regalo at kainan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ta<strong>ng</strong>hali <strong>ng</strong> Araw <strong>ng</strong> Pasko.<br />
Dahil a<strong>ng</strong> ritwal na ito ay ‘di-pamilya kay Juan, akala<br />
niya’y sina<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bi <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> matulog at na hindi siya<br />
pahihintuluta<strong>ng</strong> lumahok <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga selebrasyon na<br />
inaa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>han niya pag-uwi gali<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> simbahan. Matagal bago<br />
naka-recover si Juan mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> emotional trauma at nagsikap<br />
sila na<strong>ng</strong> husto bago bumalik a<strong>ng</strong> tiwala ni Juan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga<br />
tao <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> bago<strong>ng</strong> tahanan. Madali <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>na<strong>ng</strong> naiwa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n<br />
ito ku<strong>ng</strong> nag-research lama<strong>ng</strong> muna sila na<strong>ng</strong> kaunti at<br />
nalaman nila a<strong>ng</strong> mga rutina at mga ritwal na mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanya.<br />
Gamitin a<strong>ng</strong> Relationship Map upa<strong>ng</strong> malaman ku<strong>ng</strong><br />
sino pa, bukod pa <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> indibidwal na sinusuportahan mo,<br />
a<strong>ng</strong> dapat mo<strong>ng</strong> interbyuhin tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> mga<br />
Rutina at Ritwal. Siguraduhi<strong>ng</strong> irekord ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong><br />
natutunan upa<strong>ng</strong> maibahagi mo ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.27
A<strong>ng</strong> Pagkakaroon <strong>ng</strong> Pagka-Pribado, Kara<strong>ng</strong>alan, at Respeto<br />
SKILL: <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Rutina at mga Ritwal<br />
Umaga<br />
Hindi mag<strong>and</strong>a a<strong>ng</strong> pakiramdam<br />
Oras <strong>ng</strong> pagtulog<br />
Nagbibigay-ginhawa<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> oras <strong>ng</strong> pagkain<br />
Bakasyon<br />
Transisyon<br />
Nagbibigay-ginhawa<br />
Kaarawan<br />
Selebrasyon<br />
Kultural / piyesta<strong>ng</strong> tradisyon<br />
Pagluluk<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
3.28 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
A<strong>ng</strong> Pagkakaroon <strong>ng</strong> Pagka-Pribado, Kara<strong>ng</strong>alan, at Respeto<br />
Paano ito<br />
gagawin<br />
SKILL: Learni<strong>ng</strong> Log<br />
Lagi tayo<strong>ng</strong> may bago<strong>ng</strong> natutukla<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n at nalalaman<br />
tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga tao<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> sinusuportahan. Haba<strong>ng</strong><br />
may mga bago<strong>ng</strong> natutukla<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga bagay na<br />
mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao, mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> communication<br />
chart o mga rutina at mga ritwal, o mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga pag-uu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p<br />
tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> mag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> araw at ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong><br />
araw, mahalaga a<strong>ng</strong> isulat ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> natututunan at<br />
a<strong>ng</strong> ibahagi ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba na nagbibigay-suporta rin <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tao<strong>ng</strong><br />
iyon.<br />
A<strong>ng</strong> notes at files na nirerekord <strong>ng</strong> mga tao<strong>ng</strong> nagbibigaysuporta<br />
ay karaniwan facts tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga na<strong>ng</strong>yayari<br />
araw-araw, pero hindi tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong><br />
natututunan. Kapag nagbibigay-suporta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba, mahalaga<br />
a<strong>ng</strong> irekord a<strong>ng</strong> anuma<strong>ng</strong> natututunan haba<strong>ng</strong> ito’y<br />
na<strong>ng</strong>yayari dahil magagamit ito para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagpaplano at<br />
paggawa <strong>ng</strong> suporta<strong>ng</strong> ibibigay.<br />
Ano a<strong>ng</strong> nagagawa nito<br />
A<strong>ng</strong> Learni<strong>ng</strong> Log ay nagbibigay <strong>ng</strong> proseso upa<strong>ng</strong><br />
mairekord ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> natutunan <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> staff member<br />
haba<strong>ng</strong> nagbibigay-suporta siay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao.<br />
• Ito’y lubos na makabuluhan kapag sinusubukan <strong>ng</strong> mga<br />
tao a<strong>ng</strong> mga bago<strong>ng</strong> aktibidad o sila’y sinusuportahan<br />
<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> bago<strong>ng</strong> team member.<br />
Paano ito nakakatulo<strong>ng</strong><br />
• Kapag nirekord a<strong>ng</strong> impormasyon na ito, patuloy na<br />
matututo a<strong>ng</strong> buo<strong>ng</strong> team ku<strong>ng</strong> paano magbigay <strong>ng</strong><br />
pinakamabuti<strong>ng</strong> suporta.<br />
• A<strong>ng</strong> Learni<strong>ng</strong> Logs ay dapat regular na rebyuhin <strong>ng</strong><br />
team leaders at dapat ibahagi <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga tao<strong>ng</strong> ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong><br />
nagbibigay <strong>ng</strong> suporta.<br />
Paano ito gagamitin<br />
A<strong>ng</strong> Learni<strong>ng</strong> Log ay organi<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>do<br />
alinsunod <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga sumusunod<br />
na katanu<strong>ng</strong>an tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> aktibidad o bago<strong>ng</strong> mga<br />
pa<strong>ng</strong>yayari.<br />
• Pet<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>.<br />
• Ano a<strong>ng</strong> ginawa <strong>ng</strong> tao? (ano,<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an, kailan, gaano katagal,<br />
atbp.)<br />
• Sino a<strong>ng</strong> naroroon?<br />
• Ano<strong>ng</strong> mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y na istratehiya<br />
a<strong>ng</strong> natutunan mo?<br />
Ano a<strong>ng</strong> nagustuhan <strong>ng</strong><br />
tao tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> aktibidad?<br />
Ano a<strong>ng</strong> dapat hindi baguhin?<br />
• Ano<strong>ng</strong> hindi mag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong><br />
istratehiya a<strong>ng</strong> natutunan mo?<br />
Ano a<strong>ng</strong> hindi nagustuhan<br />
<strong>ng</strong> tao tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> aktibidad?<br />
Ano a<strong>ng</strong> dapat baguhin?<br />
Rebyuhin a<strong>ng</strong> bago<strong>ng</strong> insights<br />
ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma <strong>ng</strong> mas malawak na<br />
team upa<strong>ng</strong> malaman ku<strong>ng</strong><br />
paano maari<strong>ng</strong> humu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y a<strong>ng</strong><br />
suporta alinsunod <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ku<strong>ng</strong> ano<br />
a<strong>ng</strong> gumagana, at ku<strong>ng</strong> paano<br />
maari<strong>ng</strong> gumawa <strong>ng</strong> pagbabago<br />
ku<strong>ng</strong> may ‘di-gumagana.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.29
A<strong>ng</strong> Pagkakaroon <strong>ng</strong> Pagka-Pribado, Kara<strong>ng</strong>alan, at Respeto<br />
SKILL: Learni<strong>ng</strong> Log<br />
SHARING<br />
STORIES<br />
pagbabahagi <strong>ng</strong><br />
mga kuwento<br />
Lucas<br />
Si Lucas ay 10 taon na<strong>ng</strong> nakatira <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> maliit<br />
na residential home. Mainam naman a<strong>ng</strong> buhay ni<br />
Lucas. Nagdibelop siya <strong>ng</strong> mga bago<strong>ng</strong> paraan upa<strong>ng</strong><br />
magkomunika. Dati ay halos puro pagkukumpas at<br />
pagbago lama<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> ekspresyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mukha at boses a<strong>ng</strong><br />
ginagamit niya. Ngayon ay gumagamit na rin siya <strong>ng</strong> mga<br />
maiikli<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>u<strong>ng</strong>u<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p upa<strong>ng</strong> ipahiwatig ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> nararamdaman.<br />
Bagama’t natutuwa si Lucas <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga bago<strong>ng</strong> lugar at<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pakikipagkaibigan, pamin<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n-min<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n ay ‘di siya<br />
komportable <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga lugar na marami<strong>ng</strong> traffic, mai<strong>ng</strong>ay, at<br />
marami<strong>ng</strong> tao. Ku<strong>ng</strong> mag<strong>and</strong>a a<strong>ng</strong> panahon, halos lahat ay<br />
magagawa ni Lucas. Pero ku<strong>ng</strong> mapaghamon a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong><br />
araw, mas pag-iisipan <strong>ng</strong> support staff ku<strong>ng</strong> paano sila<br />
makakatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya na<strong>ng</strong> mainam. Hilig ni Lucas a<strong>ng</strong><br />
subukan a<strong>ng</strong> mga bago<strong>ng</strong> kainan para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ta<strong>ng</strong>halian. I<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
siya<strong>ng</strong> foodie, at mahilig siya talaga<strong>ng</strong> kumain. Gusto<strong>ng</strong>gusto<br />
niya a<strong>ng</strong> mga maluluto<strong>ng</strong> na pagkain tulad <strong>ng</strong><br />
chips, corn nuts, at lahat <strong>ng</strong><br />
uri <strong>ng</strong> maluluto<strong>ng</strong> at <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>riwa<strong>ng</strong><br />
gulay. Kamakailan-lama<strong>ng</strong> ay<br />
sinuportahan si Lucas ni Maggie,<br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> support professional, <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanya<strong>ng</strong> tahanan. Inirekord ni<br />
Maggie a<strong>ng</strong> impormasyon na<br />
nakasulat <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ibaba na<strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong><br />
beses sila ni Lucas lumabas para<br />
mana<strong>ng</strong>halian.<br />
Ngayon, kahit na hindi<br />
makapunta si Maggie kay<br />
Lucas upa<strong>ng</strong> lumabas sila para<br />
mana<strong>ng</strong>hali, alam <strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga<br />
tauhan ku<strong>ng</strong> paano magbigay<br />
<strong>ng</strong> mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y na suporta dahil<br />
mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y a<strong>ng</strong> impormasyon<br />
na isinulat ni Maggi. Mas<br />
malama<strong>ng</strong> na mag-eenjoy si<br />
Lucas at a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> support<br />
staff kapag kumain sila <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> labas.<br />
Pet<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
Ano a<strong>ng</strong> ginawa<br />
<strong>ng</strong> tao (ano, <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an,<br />
kailan, gaano<br />
katagal, atbp.)?<br />
Sino a<strong>ng</strong> naroroon<br />
(mga pa<strong>ng</strong>alan <strong>ng</strong><br />
staff, mga kaibigan,<br />
iba<strong>ng</strong> tao, atbp.)?<br />
Ano<strong>ng</strong> mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y na istratehiya a<strong>ng</strong><br />
natutunan mo? Ano a<strong>ng</strong> nagustuhan <strong>ng</strong><br />
tao tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> aktibidad? Ano a<strong>ng</strong> hindi<br />
dapat baguhin?<br />
Ano<strong>ng</strong> hindi mag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> istratehiya a<strong>ng</strong><br />
natutunan mo? Ano a<strong>ng</strong> hindi nagustuhan<br />
<strong>ng</strong> tao tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> aktibidad? Ano a<strong>ng</strong> dapat<br />
baguhin?<br />
02/01/19<br />
Si Lucas at Maggie<br />
ay nagpunta<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> North China<br />
Restaurant upa<strong>ng</strong><br />
mana<strong>ng</strong>halian<br />
na<strong>ng</strong> 1.5 oras<br />
Lucas at Maggie.<br />
A<strong>ng</strong> North China ay may aquarium na<br />
marami<strong>ng</strong> isda, coral, atbp. malapit <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
mga booth. Naka<strong>ng</strong>iti si Lucas buo<strong>ng</strong><br />
panahon na naroroon sila, at madalas<br />
niya<strong>ng</strong> tinitigan a<strong>ng</strong> mga isda. Gusto niya<br />
a<strong>ng</strong> green beans at natuwa siya dahil<br />
marami<strong>ng</strong> ulam <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> restaurant a<strong>ng</strong> may<br />
green beans.<br />
Kaunti lama<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> kinain ni Lucas <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
restaurant, at ito’y ‘di niya talaga gawi. Inuwi<br />
namin a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> pana<strong>ng</strong>halian.<br />
04/18/19<br />
Si Lucas at Maggie<br />
ay nagpunta<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> North China<br />
Restaurant upa<strong>ng</strong><br />
mana<strong>ng</strong>halian<br />
na<strong>ng</strong> 1.5 oras<br />
Lucas at Maggie.<br />
Nakuha namin a<strong>ng</strong> ami<strong>ng</strong> paborito<strong>ng</strong><br />
booth at doon kami umupo. Haba<strong>ng</strong><br />
naroroon kami ay bina<strong>ng</strong>git ni Lucas na<br />
gusto<strong>ng</strong>-gusto niya a<strong>ng</strong> mga isda.<br />
Mukha<strong>ng</strong> naiila<strong>ng</strong> si Lucas na<strong>ng</strong> kumain<br />
kami dahil lunch rush noon. Madalas niya<strong>ng</strong><br />
kinukumpas a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> mga kamay at sobra<br />
siya<strong>ng</strong> tumahimik. Kaunti lama<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> green<br />
beans na ulam a<strong>ng</strong> kinain niya at inuwi namin<br />
a<strong>ng</strong> natira. Dapat nami<strong>ng</strong> iwa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n a<strong>ng</strong> lunch<br />
rush <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> susunod na beses.<br />
05/03/19<br />
Si Lucas at Maggie<br />
ay nagpunta<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> North China<br />
Restaurant upa<strong>ng</strong><br />
mana<strong>ng</strong>halian<br />
na<strong>ng</strong> 1.5 oras<br />
Lucas at Maggie.<br />
Tuwa<strong>ng</strong>-tuwa si Lucas na<strong>ng</strong> nakita<br />
niya<strong>ng</strong> mayroon na <strong>ng</strong>ayo<strong>ng</strong> palaka<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> aquarium <strong>ng</strong> restaurant. At nakuha<br />
namin a<strong>ng</strong> ami<strong>ng</strong> paborito<strong>ng</strong> booth na<br />
pinakamalapit <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> aquarium. Dumati<strong>ng</strong><br />
kami <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> hapon, pagkatapos <strong>ng</strong> lunch<br />
rush.<br />
Hindi lahat ay kinain ni Lucas <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> araw na ito.<br />
Bago kami umalis, sinabi niya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> akin na “Ayaw<br />
ko <strong>ng</strong> Chinese food,” at <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>na raw ay mayroon<br />
siya<strong>ng</strong> aquarium <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tahanan. Sa susunod ay mas<br />
pag-uu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>pan muna namin a<strong>ng</strong> menu <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> lugar na<br />
iniisip nami<strong>ng</strong> kainan, at pag-uu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>pan din namin<br />
ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> magagawa para makapaglagay siya<br />
<strong>ng</strong> fish tank <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tahanan.<br />
3.30 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
A<strong>ng</strong> Pagkakaroon <strong>ng</strong> Pagka-Pribado, Kara<strong>ng</strong>alan, at Respeto<br />
SKILL: Learni<strong>ng</strong> Log<br />
Pet<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
Ano a<strong>ng</strong> ginawa<br />
<strong>ng</strong> tao (ano, <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an,<br />
kailan, gaano<br />
katagal, atbp.)?<br />
Sino a<strong>ng</strong> naroroon<br />
(staff, mga<br />
kaibigan, iba<strong>ng</strong> tao,<br />
atbp.)?<br />
Ano<strong>ng</strong> mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y na istratehiya<br />
a<strong>ng</strong> natutunan mo? Ano a<strong>ng</strong><br />
nagustuhan <strong>ng</strong> tao tu<strong>ng</strong>kol<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> aktibidad? Ano a<strong>ng</strong> hindi<br />
dapat baguhin?<br />
Ano<strong>ng</strong> hindi mag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong><br />
istratehiya a<strong>ng</strong> natutunan mo?<br />
Ano a<strong>ng</strong> hindi nagustuhan <strong>ng</strong><br />
tao tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> aktibidad? Ano<br />
a<strong>ng</strong> dapat baguhin?<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.31
Pagigi<strong>ng</strong> Malaya<br />
Paano at Kanino Ko Ginugugol a<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> Panahon<br />
<strong>Kalidad</strong> na Kinakaila<strong>ng</strong>an #4: Pagigi<strong>ng</strong> Malaya<br />
A<strong>ng</strong> pagigi<strong>ng</strong> malaya ay na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>ahuluga<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> indibidwal a<strong>ng</strong> siya<strong>ng</strong> gagawa <strong>ng</strong> mga<br />
desisyon tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> buhay at <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> gusto niya<strong>ng</strong> gawin. Kabila<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga desisyon na ito<br />
a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> mga pa<strong>ng</strong>-araw-araw na aktibidad, a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> kapaligiran, at a<strong>ng</strong> mga tao ku<strong>ng</strong><br />
kanino siya nakikihalubilo. A<strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong> mga halimbawa <strong>ng</strong> pagigi<strong>ng</strong> malaya ay:<br />
• Pag-set <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili<strong>ng</strong> iskedyul.<br />
• Siya a<strong>ng</strong> pipili ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an niya gusto<strong>ng</strong> magpunta.<br />
• Siya a<strong>ng</strong> nagkokontrol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili<strong>ng</strong> budget.<br />
At ano a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> sitwasyon?<br />
Napipili ba niya a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili<strong>ng</strong> iskedyul? Oo Hindi<br />
Pinipili ba niya ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> gusto niya<strong>ng</strong> gawi<strong>ng</strong> liba<strong>ng</strong>an? Oo Hindi<br />
Pinipili ba niya ku<strong>ng</strong> paano niya gusto<strong>ng</strong> gastusin a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> pera? Oo Hindi<br />
May pagkakataon ba siya<strong>ng</strong> gumawa <strong>ng</strong> mga desisyon tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> buhay<br />
at ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> gusto niya<strong>ng</strong> gawin? Oo Hindi<br />
Ku<strong>ng</strong> sinagot <strong>ng</strong> “hindi,” ano<strong>ng</strong> mga pagbabago a<strong>ng</strong> dapat gawin upa<strong>ng</strong> siya’y magi<strong>ng</strong><br />
malaya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tulo<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> mga serbisyo?<br />
Person-centered thinki<strong>ng</strong> tools at mga gawi na makakatulo<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> ila<strong>ng</strong> halimbawa upa<strong>ng</strong> makamit a<strong>ng</strong> kalidad <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> bahagi<strong>ng</strong> ito<br />
• <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Rutina at <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Ritwal<br />
• Mag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> Araw / Ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> Araw<br />
• Perfect na Li<strong>ng</strong>go<br />
Iba pa<strong>ng</strong> skills na maari<strong>ng</strong> makatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagkuha at pagdokumento <strong>ng</strong> impormasyon<br />
• Mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> / Mahalaga para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
• Relationship Map<br />
• Gumagana / Hindi Gumagana<br />
• Profile Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon<br />
• Kasunduan Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon<br />
3.32 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
Paano ito<br />
gagawin<br />
Pagigi<strong>ng</strong> Malaya<br />
SKILL: Magag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> Araw at Ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> Araw<br />
Ano ito<br />
A<strong>ng</strong> Mag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> Araw /<br />
Ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> Araw ay i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> paraan<br />
upa<strong>ng</strong> matutunan ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong><br />
mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao at ku<strong>ng</strong><br />
ano<strong>ng</strong> suporta a<strong>ng</strong> kaila<strong>ng</strong>an<br />
niya upa<strong>ng</strong> magkaroon <strong>ng</strong> mga<br />
magag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> araw at iwa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n<br />
a<strong>ng</strong> mga ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> araw.<br />
Paano ito<br />
nakakatulo<strong>ng</strong><br />
Sa pamamagitan <strong>ng</strong> mga<br />
pag-uu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p, natutulu<strong>ng</strong>an tayo<br />
nito<strong>ng</strong> malaman ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong><br />
nagdudulot <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> karaniwa<strong>ng</strong><br />
araw, ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> dapat<br />
ma<strong>ng</strong>yari upa<strong>ng</strong> ito’y magi<strong>ng</strong> mas<br />
mag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> araw, at ku<strong>ng</strong> ano<br />
a<strong>ng</strong> dapat ma<strong>ng</strong>yari upa<strong>ng</strong> ito’y<br />
magi<strong>ng</strong> mas ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> araw.<br />
Nakakatulo<strong>ng</strong> ito<strong>ng</strong> makakuha<br />
<strong>ng</strong> impormasyon tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> at<br />
mahalaga para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao<br />
hi<strong>ng</strong>gil <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> kalayaan.<br />
Kaila<strong>ng</strong>an natin a<strong>ng</strong><br />
impormasyon na ito para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> lahat<br />
<strong>ng</strong> tumata<strong>ng</strong>gap <strong>ng</strong> suporta, at<br />
para din <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>mahan. Ito’y<br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> paraan upa<strong>ng</strong> simulan o<br />
dagdagan a<strong>ng</strong> one-page profiles<br />
para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>mahan at para<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga sinusuportahan, at upa<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma-<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> magpasiya tu<strong>ng</strong>kol<br />
as mga aksyon na gagawin.<br />
A<strong>ng</strong> halimbawa ni Adhira ay ginawa para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> trabaho. Ito’y<br />
nagsimula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> maari<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bihi<strong>ng</strong> karaniwa<strong>ng</strong> araw –<br />
ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> karaniwa<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>yayari—at pagkatapos ay<br />
tiniti<strong>ng</strong>nan dito ku<strong>ng</strong> bakit ito mas mabuti o mas ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong><br />
araw. Tini<strong>ng</strong>nan namin a<strong>ng</strong> buo<strong>ng</strong> araw dahil para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
marami<strong>ng</strong> tao, may na<strong>ng</strong>yayari bago pa man sila magpunta<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> trabaho/eskwelahan, at a<strong>ng</strong> mga pa<strong>ng</strong>yayari<strong>ng</strong> ito ay<br />
may epekto <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> takbo <strong>ng</strong> kanila<strong>ng</strong> araw. At ano naman a<strong>ng</strong><br />
katapu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n <strong>ng</strong> araw at a<strong>ng</strong> epekto nito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo?<br />
Paano ito gagamitin<br />
Makakatulo<strong>ng</strong> ku<strong>ng</strong> hahanapin a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> ispesipiko<strong>ng</strong><br />
bagay para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mabuti o ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> araw. Ano a<strong>ng</strong> dahilan<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagkakaroon <strong>ng</strong> Mabuti/Ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> araw <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tahanan? Sa<br />
trabaho? Sa Sabado’t Li<strong>ng</strong>go? Ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma <strong>ng</strong> mga kaibigan?<br />
Magsimula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagba<strong>ng</strong>on o ano pa ma<strong>ng</strong> ginagawa <strong>ng</strong> tao<br />
upa<strong>ng</strong> magh<strong>and</strong>a para magpunta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> trabaho.<br />
Huwag isulat a<strong>ng</strong> anuma<strong>ng</strong> kunwa-kunwari<strong>ng</strong> bagay.<br />
Gumawa <strong>ng</strong> composite <strong>ng</strong> mga pinakama<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> araw na<br />
narana<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n <strong>ng</strong> tao.<br />
Mag-iwan <strong>ng</strong> puwa<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagitan <strong>ng</strong> mga linya upa<strong>ng</strong><br />
makapagdagdag a<strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga tao tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> nalalaman<br />
nila hi<strong>ng</strong>gil <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pinakama<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> araw / araw <strong>ng</strong> trabaho <strong>ng</strong><br />
tao<strong>ng</strong> iyon.<br />
Irekord a<strong>ng</strong> mga aktibidad <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagkakasunud-sunod na<br />
na<strong>ng</strong>yari sila. Mag-focus <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> buo<strong>ng</strong> araw <strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> iyon o<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> bahagi lama<strong>ng</strong> nito: pa<strong>ng</strong>-umaga<strong>ng</strong> rutina, araw <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
trabaho, pagkatapos <strong>ng</strong> trabaho ha<strong>ng</strong>ga<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagtulog,<br />
atbp.<br />
Ibahagi lama<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> bagay para ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an komportable<br />
a<strong>ng</strong> tao na ibahagi ito.<br />
Gamitin a<strong>ng</strong> Mag<strong>and</strong>a/Ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> Araw na chart upa<strong>ng</strong><br />
simula<strong>ng</strong> maunawaan ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tao<strong>ng</strong><br />
iyon. Simula<strong>ng</strong> tanu<strong>ng</strong>in a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>’t-i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong><br />
magagawa natin upa<strong>ng</strong> matulu<strong>ng</strong>an a<strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> ito na<br />
magkaroon <strong>ng</strong> mga karagdaga<strong>ng</strong> magag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> araw.<br />
T<strong>and</strong>aan: A<strong>ng</strong> tao mismo a<strong>ng</strong> siya<strong>ng</strong> eksperto at siya a<strong>ng</strong><br />
magpapasiya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kahulihan.Konsultahin siya ha<strong>ng</strong>ga’t<br />
maaari haba<strong>ng</strong> isina<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>gawa a<strong>ng</strong> ehersisyo at <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagtakda<br />
<strong>ng</strong> mga layunin <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> katapu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n <strong>ng</strong> ehersisyo<strong>ng</strong> ito.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.33
Pagigi<strong>ng</strong> Malaya<br />
SKILL: Magag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> Araw at Ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> Araw<br />
Adhira<br />
Si Adhira ay nakatira <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> group home ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma <strong>ng</strong><br />
tatlo<strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga babae. Si Adhira ay mapagbiro at matalas,<br />
at hilig niya<strong>ng</strong> bisitahin a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> pamilya, mga kaibigan,<br />
at mga ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>mahan upa<strong>ng</strong> magkape. A<strong>ng</strong> mga magula<strong>ng</strong><br />
ni Adhira ay a<strong>ng</strong> pinakamahalaga<strong>ng</strong> tao <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> buhay;<br />
ginagamit niya a<strong>ng</strong> anuma<strong>ng</strong> pagkakataon upa<strong>ng</strong> gumugol<br />
<strong>ng</strong> panahon ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma nila. Mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y a<strong>ng</strong> timi<strong>ng</strong> ni Adhira<br />
pagdati<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagpapatawa at sinusubukan niya<strong>ng</strong> humanap<br />
<strong>ng</strong> matatawanan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili<strong>ng</strong> mga hamon at <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga<br />
hamon <strong>ng</strong> iba. Alam niya ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> gusto niya at ku<strong>ng</strong><br />
paano ito makukuha, at wala siya<strong>ng</strong> gaano<strong>ng</strong> pasyensiya<br />
para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga tao<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>-iinsulto <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> katalinuhan.<br />
Lubos niya<strong>ng</strong> nakakaya<strong>ng</strong> gumawa <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili<strong>ng</strong> mga<br />
desisyon at naiinis siya kapag sinusubukan <strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> tao na<br />
pigilan siya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> gusto<strong>ng</strong> gawin. Naninirahan si Adhira<br />
ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma <strong>ng</strong> tatlo<strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga babae <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> specialized<br />
group home at pumapasok siya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> day program.<br />
Inis na inis si Adhira kapag kaila<strong>ng</strong>an niya<strong>ng</strong> paulit-ulit<br />
na <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bihin a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> bagay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> direct support<br />
staff. <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> halimbawa: mas gusto niya<strong>ng</strong> magsuot <strong>ng</strong><br />
sombrero kay<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> maglagay <strong>ng</strong> sunblock dahil ayaw niya<br />
a<strong>ng</strong> amoy nito, pero inilalagay nila a<strong>ng</strong> sunblock <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong><br />
backpack <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> halip na ilagay a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> sombrero. OK<br />
la<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> mga prutas at gulay<br />
para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ta<strong>ng</strong>hali, pero ayaw niya<br />
a<strong>ng</strong> carrots dahil ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>kit ito<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> <strong>ng</strong>ipin (dalawa<strong>ng</strong><br />
araw <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> lima<strong>ng</strong> araw ay carrots<br />
lama<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> nahahanap niya<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> fridge para ibaon<br />
niya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> pana<strong>ng</strong>halian.<br />
Naaa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>r si Adhira kapag paulitulit<br />
na hindi pinapansin a<strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> mga nagugustuhan o<br />
hindi nagugustuhan. Isinulat <strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> support staff a<strong>ng</strong> ilan<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga bagay na natutunan nila<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> Araw / Ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong><br />
Araw na table <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ibaba. Lubos<br />
na nabawa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n a<strong>ng</strong> kaini<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n ni<br />
Adhira na<strong>ng</strong> nalaman <strong>ng</strong> bago<strong>ng</strong><br />
staff a<strong>ng</strong> impormasyon na ito,<br />
at nakatulo<strong>ng</strong> ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya na<br />
magkaroon <strong>ng</strong> mga karagdaga<strong>ng</strong><br />
mabubuti<strong>ng</strong> araw. Kapag<br />
ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ya si Adhira, mas ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ya<br />
rin a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> staff!<br />
SHARING<br />
STORIES<br />
pagbabahagi <strong>ng</strong><br />
mga kuwento<br />
Panahon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Araw<br />
Karaniwan<br />
Mas Mainam<br />
Mas Ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<br />
Umaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Bahay<br />
Commute<br />
Umaga<br />
Ta<strong>ng</strong>hali<br />
Naghah<strong>and</strong>a ako para<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> araw, nag-aalmu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>l<br />
at nagkakape.<br />
Sa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>kay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> van<br />
patu<strong>ng</strong>o <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> program.<br />
Nagkita kami <strong>ng</strong> aki<strong>ng</strong><br />
staff worker para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
araw na iyon at pinagu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>pan<br />
namin a<strong>ng</strong> mga<br />
aktibidad para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> araw.<br />
Kakainin ko a<strong>ng</strong><br />
baon ko <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ta<strong>ng</strong>hali;<br />
tumulo<strong>ng</strong> ako<strong>ng</strong><br />
iprepara ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tirahan.<br />
Pancakes at mga itlog para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
almu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>l, at panahon para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
dalawa<strong>ng</strong> ta<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> man lama<strong>ng</strong><br />
<strong>ng</strong> kape.<br />
Sinusundo ako <strong>ng</strong> aki<strong>ng</strong> mga<br />
magula<strong>ng</strong>, drive through <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
Starbuck’s, at pagkatapos<br />
ay hinahatid nila ako <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
program. Inilagay <strong>ng</strong> staff a<strong>ng</strong><br />
aki<strong>ng</strong> sombrero <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> backpack.<br />
Naka-assign <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> akin a<strong>ng</strong> aki<strong>ng</strong><br />
paborito<strong>ng</strong> staff at plinaplano<br />
nami<strong>ng</strong> lumabas at manatili<br />
na<strong>ng</strong> buo<strong>ng</strong> araw <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Adopt a<br />
Park.<br />
McDonald’s ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma <strong>ng</strong> aki<strong>ng</strong><br />
ama at ina.<br />
Cereal para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> almu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>l.<br />
Nagmamadali ako kaya’t wala<strong>ng</strong><br />
panahon para magkape, at carrots<br />
lama<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> ipa-pack para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
ta<strong>ng</strong>hali.<br />
Náhuhuli a<strong>ng</strong> van, bad mood<br />
a<strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga pa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>hero at<br />
pinagbubuhatan nila <strong>ng</strong> kamay a<strong>ng</strong><br />
iba, a<strong>ng</strong> staff ay busy <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanila<strong>ng</strong><br />
mga cell phone, inilagay <strong>ng</strong> staff a<strong>ng</strong><br />
sunblock <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> backpack.<br />
Naka-assign <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> akin a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
bago<strong>ng</strong> staff na hindi ko kilala at<br />
hindi niya ako kilala. Bago siya<br />
kaya ayaw niya<strong>ng</strong> lumabas at<br />
magpunta kahit <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an.<br />
Turkey <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ndwich na may keso<br />
(ayaw ko <strong>ng</strong> keso!), wala<strong>ng</strong> chips,<br />
wala<strong>ng</strong> tubig!<br />
3.34 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
Pagigi<strong>ng</strong> Malaya<br />
SKILL: <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> magag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> araw<br />
Panahon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Araw<br />
Karaniwan Mas Mainam Mas Ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<br />
Umaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Bahay<br />
Commute<br />
Umaga<br />
Ta<strong>ng</strong>hali<br />
Hapon<br />
Commute<br />
Gabi<br />
Magdamag<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.35
Pagigi<strong>ng</strong> Malaya<br />
SKILL: Pinakamag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> Li<strong>ng</strong>go<br />
Paano SHARING ito<br />
gagawin STORIES<br />
Ano ito<br />
Inilalarawan <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> perpekto o pinakamag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> li<strong>ng</strong>go<br />
a<strong>ng</strong> mainam na li<strong>ng</strong>go <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao, na siya<strong>ng</strong> kapwa<br />
praktikal at posible hi<strong>ng</strong>gil <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> resources (halimbawa, mga<br />
personal na lakas, assistive technology, mga kaibigan,<br />
mga kapitbahay at pamilya, mga community-based na<br />
organi<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>syon, <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili<strong>ng</strong> pinipili<strong>ng</strong> Indibidwal na Budget, at<br />
iba pa<strong>ng</strong> mga suporta batay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagigi<strong>ng</strong> eligible).<br />
Ito’y i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> detalyado<strong>ng</strong> paglalarawan <strong>ng</strong> ku<strong>ng</strong> paano nais<br />
mamuhay <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao at hindi i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>arap na ‘dimakatotohanan.<br />
Kabila<strong>ng</strong> dito a<strong>ng</strong> mga mahalaga<strong>ng</strong> lugar,<br />
mga hilig, at mga tao<strong>ng</strong> mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tao<strong>ng</strong> iyon.<br />
Paano ito nakakatulo<strong>ng</strong><br />
A<strong>ng</strong> pinakamag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> li<strong>ng</strong>go ay maari<strong>ng</strong> magi<strong>ng</strong> batayan<br />
<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> personalized na iskedyul, at magagamit mo ito<br />
upa<strong>ng</strong> itugma a<strong>ng</strong> proseso <strong>ng</strong> suporta upa<strong>ng</strong> mapag-isipan<br />
ninyo <strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> sinusuportahan ku<strong>ng</strong> sino a<strong>ng</strong> tao na gusto<br />
niya<strong>ng</strong> magbigay-suporta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> bawat element<br />
<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> pinakamag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> li<strong>ng</strong>go.<br />
A<strong>ng</strong> Pinakamag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> Li<strong>ng</strong>go ni Darnell<br />
Paano ito gagamitin<br />
A<strong>ng</strong> paggamit <strong>ng</strong> perfect week<br />
tool ay nakakatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga<br />
tao na pag-isipan ku<strong>ng</strong> ano<strong>ng</strong><br />
klase<strong>ng</strong> buhay a<strong>ng</strong> gusto nila, at<br />
maari ito<strong>ng</strong> bawi<strong>ng</strong> batayan <strong>ng</strong><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> mabi<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> person-centered<br />
care at support plan. Maari rin<br />
ito<strong>ng</strong> gamitin upa<strong>ng</strong> masigurado<br />
na a<strong>ng</strong> mga tao ay hindi sobrasobra<strong>ng</strong><br />
prinoprotektahan o<br />
sinusuportahan at na mayroon<br />
sila<strong>ng</strong> choice at kontrol kapag<br />
maaari. Nakakatulo<strong>ng</strong> ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga<br />
tao na gamitin a<strong>ng</strong> paid support<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pinakamabi<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> paraan.<br />
Darnell<br />
Sa umaga Sa hapon Sa gabi<br />
Pagkuha <strong>ng</strong> retrato <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> may ilog<br />
(ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma ni Anthony at Terrell)<br />
(Buo<strong>ng</strong> araw, i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> beses bawat<br />
li<strong>ng</strong>go<br />
Shoppi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Albertson’s<br />
(ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma ni Jackie)<br />
Paggawa <strong>ng</strong> photography<br />
website (ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma ni Anthony)<br />
Volunteeri<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> animal shelter<br />
(ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma ni Jackie)<br />
Na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tahanan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> umaga.<br />
I-update a<strong>ng</strong> music collection.<br />
Physical therapy (bawat li<strong>ng</strong>go)<br />
Maglalaan <strong>ng</strong> panahon ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<br />
ni Shanice. Anuman a<strong>ng</strong> gusto<br />
nami<strong>ng</strong> gawin<br />
Magpupunta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> simbahan (si<br />
Shanice ay nagsisimba<strong>ng</strong> Katoliko)<br />
ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma <strong>ng</strong> ina ni Shanice<br />
Pagkuha <strong>ng</strong> retrato <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> may ilog<br />
(ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma ni Anthony at Terrell) (Buo<strong>ng</strong><br />
araw, i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> beses bawat li<strong>ng</strong>go)<br />
Pag-check <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> job posti<strong>ng</strong>s (dyaryo/<br />
internet/job center) (ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma ni Jackie)<br />
Makipagkita kay Shanice <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ta<strong>ng</strong>hali,<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> downtown (bawat li<strong>ng</strong>go)<br />
Pagturo <strong>ng</strong> photography <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> day center,<br />
at makipagkita <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga kaibigan<br />
Volunteeri<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> animal shelter<br />
(ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma ni Jackie)<br />
Pag-volunteer <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Zoo (ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<br />
ni Phillip)<br />
Makikipagkita kay papa at mama<br />
(bawat li<strong>ng</strong>go)<br />
Magpupunta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> gym ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma ni<br />
Shanice (ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma ni Anthony)<br />
Na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tahanan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> gabi ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<br />
ni Shanice (nanonood <strong>ng</strong> TV at<br />
nagda-download <strong>ng</strong> mga retrato)<br />
Pagpunta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pub ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma ni<br />
Shanice (kada dalawa<strong>ng</strong> li<strong>ng</strong>go<br />
ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma ni Carmine)<br />
Basketball (Bawat li<strong>ng</strong>go ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<br />
ni Nick, David, at Pedro)<br />
Na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tahanan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> gabi ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma ni<br />
Shanice - TV, DVD, makikinig <strong>ng</strong><br />
tugtugin<br />
Lalabas <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> gabi ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma ni Shanice<br />
at mga kaibigan. Kakain <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> labas o<br />
pupunta <strong>ng</strong> pub (kada dalawa<strong>ng</strong> li<strong>ng</strong>go)<br />
Manonood <strong>ng</strong> live music (i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
beses bawat buwan) ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma ni<br />
Tito Pete o Pedro<br />
Na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tahanan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> gabi ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<br />
ni Shanice<br />
3.36 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
Pagigi<strong>ng</strong> Malaya<br />
SKILL: Pinakamag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> Li<strong>ng</strong>go<br />
Sa umaga Sa hapon Sa gabi<br />
Mon<br />
Tues<br />
Wed<br />
Thurs<br />
Fri<br />
Sat<br />
Sun<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.37
Pagpili <strong>ng</strong> mga Suporta at Sino a<strong>ng</strong> Nagbibigay Nito<br />
Pagpili <strong>ng</strong> mga Suporta at Sino a<strong>ng</strong> Nagbibigay Nito<br />
<strong>Kalidad</strong> na Kinakaila<strong>ng</strong>an #5: Pagpili <strong>ng</strong> mga suporta at ku<strong>ng</strong> sino a<strong>ng</strong><br />
magbibigay <strong>ng</strong> mga ito<br />
Sinusuportahan ka <strong>ng</strong> provider setti<strong>ng</strong> upa<strong>ng</strong> mapili mo a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> mga serbisyo at ku<strong>ng</strong> sino<br />
a<strong>ng</strong> magbibigay nito. A<strong>ng</strong> pagkakaroon <strong>ng</strong> choice ay na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>ahuluga<strong>ng</strong> mapipili <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao<br />
ku<strong>ng</strong> ano<strong>ng</strong> mga serbisyo at mga suporta a<strong>ng</strong> kaila<strong>ng</strong>an niya. Mapipili <strong>ng</strong> tao ku<strong>ng</strong> sino a<strong>ng</strong><br />
magbibigay <strong>ng</strong> mga serbisyo<strong>ng</strong> ito at ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an sila ibibigay. Tulad <strong>ng</strong> karamiha<strong>ng</strong> bagay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ati<strong>ng</strong><br />
buhay, a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> choices ay nababatay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ati<strong>ng</strong> mga pa<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>aila<strong>ng</strong>an at kagustuhan, at pati na<br />
rin <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga opsyon at resources na available <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> atin.<br />
At ano a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> sitwasyon?<br />
Pinipili ba <strong>ng</strong> tao ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an ibibigay a<strong>ng</strong> mga serbisyo? (halimbawa, group home,<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili<strong>ng</strong> tahanan, day program)<br />
Pinili ba <strong>ng</strong> tao a<strong>ng</strong> mga serbisyo<strong>ng</strong> tinata<strong>ng</strong>gap nila?<br />
Pinili ba <strong>ng</strong> tao ku<strong>ng</strong> sino a<strong>ng</strong> magbibigay <strong>ng</strong> mga serbisyo?<br />
Oo Hindi<br />
Oo Hindi<br />
Oo Hindi<br />
Ku<strong>ng</strong> sinagot <strong>ng</strong> “hindi,” ano<strong>ng</strong> mga pagbabago a<strong>ng</strong> dapat gawin upa<strong>ng</strong> siya’y magi<strong>ng</strong><br />
malaya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tulo<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> mga serbisyo?<br />
Person-centered thinki<strong>ng</strong> tools at mga gawi na makakatulo<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> ila<strong>ng</strong> halimbawa upa<strong>ng</strong> makamit a<strong>ng</strong> kalidad <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> bahagi<strong>ng</strong> ito<br />
• Matchi<strong>ng</strong><br />
• Donut<br />
Iba pa<strong>ng</strong> skills na maari<strong>ng</strong> makatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagkuha at pagdokumento <strong>ng</strong> impormasyon<br />
• Profile Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon<br />
• Kasunduan Ukol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Paggawa <strong>ng</strong> Desisyon<br />
• Mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> / Mahalaga para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
3.38 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
Pagpili <strong>ng</strong> mga Suporta at Sino a<strong>ng</strong> Nagbibigay Nito<br />
Paano ito<br />
gagawin<br />
SKILL: Matchi<strong>ng</strong> o Pagtutugma<br />
Ano a<strong>ng</strong> nagagawa nito<br />
A<strong>ng</strong> pagkuha <strong>ng</strong> mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y na pagtugma <strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong><br />
nagsusuporta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tao<strong>ng</strong> sinusuportahan – may bayad man o<br />
wala – ay mahalaga.<br />
A<strong>ng</strong> matchi<strong>ng</strong> support tool ay i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> simple<strong>ng</strong> paraan<br />
upa<strong>ng</strong> irekord ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> kinakaila<strong>ng</strong>an upa<strong>ng</strong> gawin<br />
a<strong>ng</strong> pinakamag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> match.<br />
Paano ito nakakatulo<strong>ng</strong><br />
May tatlo<strong>ng</strong> dahilan ku<strong>ng</strong> bakit dapat pagsikapan na<strong>ng</strong><br />
husto na matiyak ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> mabuti<strong>ng</strong> match, at<br />
ku<strong>ng</strong> bakit dapat pagsikapan na<strong>ng</strong> husto na kilu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n a<strong>ng</strong><br />
impormasyon na iyon.<br />
A<strong>ng</strong> kalidad <strong>ng</strong> match ay:<br />
• I<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pinakamalakas na impluwensiya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kalidad <strong>ng</strong><br />
buhay para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga tao<strong>ng</strong> dumidepende <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> suporta <strong>ng</strong> iba.<br />
• Ito a<strong>ng</strong> pinakamalaki<strong>ng</strong> impluwensiya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> turnover<br />
o pagpalit-palit <strong>ng</strong> mga tao<strong>ng</strong> binabayaran upa<strong>ng</strong><br />
magbigay <strong>ng</strong> mga serbisyo.<br />
• May kinalaman <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kadala<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n <strong>ng</strong> pagkakaroon <strong>ng</strong> abuso<br />
at pagpapabaya – kapag mas mabuti a<strong>ng</strong> match,<br />
mas kakaunti a<strong>ng</strong> mga na<strong>ng</strong>yayari<strong>ng</strong> pag-abuso at<br />
pagpapabaya.<br />
• May kinalaman <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> staff turnover – ku<strong>ng</strong> mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y<br />
a<strong>ng</strong> match <strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>aila<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> suporta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lukuya<strong>ng</strong> staff, o kapag nag-rerecruit <strong>ng</strong> bago<strong>ng</strong><br />
staff, mas madala<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> turnover.<br />
Kapag tiniti<strong>ng</strong>nan <strong>ng</strong> mga ahensiya a<strong>ng</strong> skills na<br />
kinakaila<strong>ng</strong>an upa<strong>ng</strong> suportahan a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao, karaniwan<br />
nila<strong>ng</strong> nililimita a<strong>ng</strong> kanila<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> skills na kinakaila<strong>ng</strong>an<br />
upa<strong>ng</strong> tugunan a<strong>ng</strong> mga isyu <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kalusugan at kaligta<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n at<br />
karaniwa<strong>ng</strong> skills na kinakaila<strong>ng</strong>an para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> posisyon. Kasi<strong>ng</strong><br />
halaga nito a<strong>ng</strong> pagtugon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> skills na kinakaila<strong>ng</strong>an upa<strong>ng</strong><br />
makuha <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao a<strong>ng</strong> mga bagay na mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<br />
at mahalaga para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya. Bagama’t a<strong>ng</strong> pagkakaroon <strong>ng</strong><br />
tama<strong>ng</strong> skills ay a<strong>ng</strong> minimum na inaa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>han, a<strong>ng</strong> pagmatch<br />
<strong>ng</strong> mga kata<strong>ng</strong>ian ay mahalaga rin.<br />
Paano ito gagamitin<br />
Ano<strong>ng</strong> mga suporta a<strong>ng</strong><br />
kaila<strong>ng</strong>an mo?<br />
Ilista dito:<br />
Ano<strong>ng</strong> mga suporta a<strong>ng</strong> kaila<strong>ng</strong>an mo?<br />
Ano a<strong>ng</strong> kaila<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong> gawin <strong>ng</strong> iba para<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo, upa<strong>ng</strong> suportahan ka <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pinili<br />
mo<strong>ng</strong> pamumuhay at <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagigi<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
minamahalaga<strong>ng</strong> miyembro <strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong><br />
komunidad?<br />
Ano dapat a<strong>ng</strong> skills <strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong><br />
ire-recruit namin?<br />
Ilista dito:<br />
Ano dapat a<strong>ng</strong> skills <strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> ire-recruit<br />
namin?<br />
I<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma a<strong>ng</strong> skills na dapat ituro at<br />
dapat <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong>-ayunan <strong>ng</strong> mga recruit na<br />
matutunan.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> personal na kata<strong>ng</strong>ia<strong>ng</strong><br />
kinakaila<strong>ng</strong>an<br />
(at dapat iwa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n)...<br />
Ilista dito:<br />
Ano a<strong>ng</strong> mga kata<strong>ng</strong>ian <strong>ng</strong> mga tao <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
iyo<strong>ng</strong> buhay na may pinakamag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong><br />
relasyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo?<br />
Ano<strong>ng</strong> mga kata<strong>ng</strong>ian a<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> palagay<br />
mo’y pinakamainam <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo? Ano a<strong>ng</strong><br />
magigi<strong>ng</strong> layunin <strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> magsisilbi<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo<strong>ng</strong> recovery?<br />
“A<strong>ng</strong> pagpapasensya ay i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> personal<br />
na kata<strong>ng</strong>ian.”<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> magkatulad na hilig.. .<br />
Ilista dito:<br />
Ano dapat a<strong>ng</strong> mga hilig <strong>ng</strong> mga tao<strong>ng</strong><br />
ire-recruit namin (pareho <strong>ng</strong> gusto mo)?<br />
Isipin a<strong>ng</strong> mga bagay na nagbibigaykasiyahan<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo at na ku<strong>ng</strong> mas<br />
mainam na sinuportahan ay<br />
makakatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo na magkaroon <strong>ng</strong><br />
buhay na mas nagbibigay-kasiyahan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
iyo, o nakakatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo<strong>ng</strong> recovery.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.39
Pagpili <strong>ng</strong> mga Suporta at Sino a<strong>ng</strong> Nagbibigay Nito<br />
SKILL: Matchi<strong>ng</strong> o Pagtutugma<br />
pagbabahagi <strong>ng</strong><br />
mga kuwento<br />
Steve<br />
Natutuwa si Steve na siya’y<br />
nag<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili at na nagagawa niya<br />
a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili<strong>ng</strong> mga desisyon.<br />
Gusto niya<strong>ng</strong> minamaneho a<strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>kyan (i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
truck o van, ku<strong>ng</strong> maaari), pero a<strong>ng</strong><br />
kaya la<strong>ng</strong> niya bilhin ay i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> fixer<br />
upper. Mahilig siya<strong>ng</strong> manood <strong>ng</strong><br />
luma<strong>ng</strong> westerns. A<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong><br />
ina at step-dad ay nakatira malapit<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya pero kakaunti lama<strong>ng</strong><br />
a<strong>ng</strong> iba niya<strong>ng</strong> kaibigan. Stressful<br />
para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya a<strong>ng</strong> mga bago<strong>ng</strong><br />
social setti<strong>ng</strong>. Hirap siya<strong>ng</strong> magbudget,<br />
lalo na kapag sumosobra<br />
a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> binibili<strong>ng</strong> scratchers<br />
(lottery tickets).<br />
Mahilig si Steve mag-buy <strong>and</strong><br />
sell <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> yard <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>les at mga tiya<strong>ng</strong>ge.<br />
Madalas tumirik a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong><br />
luma<strong>ng</strong> truck; kaila<strong>ng</strong>an niya<br />
<strong>ng</strong> gumaga<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>kyan upa<strong>ng</strong><br />
ipagpatuloy a<strong>ng</strong> trabaho<strong>ng</strong> ito.<br />
Hindi na niya matirahan a<strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> maliit na apartment dahil<br />
madalas na magulo ito dahil <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanya<strong>ng</strong> mga binibili.<br />
Mahalaga<strong>ng</strong>-mahalaga para kay<br />
Steve a<strong>ng</strong> rutina. A<strong>ng</strong> diet niya ay<br />
limitado dahil iilan lama<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong><br />
mga pagkai<strong>ng</strong> gusto niya<strong>ng</strong> kainin,<br />
at marami <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga pagkai<strong>ng</strong> ito ay<br />
dapat niya iwa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> kainin dahil<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> diyabetis. Si Steve ay<br />
umiinom <strong>ng</strong> mga gamot para<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> diyabetis, depression, anxiety<br />
disorder, at OCD. Ayaw na ayaw<br />
niya<strong>ng</strong> inumin a<strong>ng</strong> mga gamot na<br />
ito dahil siya’y nagigi<strong>ng</strong> matamlay<br />
at mas depressed.<br />
Si Steve ay may supported livi<strong>ng</strong> services mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> local<br />
provider. Nakailan na siya <strong>ng</strong> providers at provider agencies<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga nakaraa<strong>ng</strong> taon. A<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> supported livi<strong>ng</strong> staff<br />
ay kadala<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> kalahati <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> edad, pero <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ti<strong>ng</strong>in<br />
niya’y sinusubukan nila<strong>ng</strong> gawin a<strong>ng</strong> tu<strong>ng</strong>kulin <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong><br />
magula<strong>ng</strong>, at sina<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bi nila <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> gagawin <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
halip na tulu<strong>ng</strong>an siya<strong>ng</strong> gawin a<strong>ng</strong> mga ito. Dahil mabilis a<strong>ng</strong><br />
turnover <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> staff at pakiramdam niya na para<strong>ng</strong> hindi<br />
siya pinakiki<strong>ng</strong>gan, humina a<strong>ng</strong> kalusugan ni Steve. Lumala a<strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> depression at nag-isip-isip na siya<strong>ng</strong> magpakamatay.<br />
Nagpasiya a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> bago<strong>ng</strong> provider agency na ti<strong>ng</strong>nan a<strong>ng</strong><br />
kaso<strong>ng</strong> ito: Sino kaya a<strong>ng</strong> mainam na match para kay Steve?<br />
Ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma ni Steve, nag-interbyu sila <strong>ng</strong> mga k<strong>and</strong>idato at pinili<br />
nila si Jose, i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> support worker na kasi<strong>ng</strong> edad ni Steve; si Jose<br />
ay i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> may pasensiya at makikinig kay Steve. Si Jose<br />
ay mahilig din mag-ayos <strong>ng</strong> mga luma<strong>ng</strong> kotse at mag-buy<br />
<strong>and</strong> sell <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tiya<strong>ng</strong>ge. Magka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> inayos ni Steve at ni Jose<br />
a<strong>ng</strong> luma<strong>ng</strong> truck ni Steve. Nakapagtatag sila <strong>ng</strong> relasyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>’t-i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> batay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanila<strong>ng</strong> pakikipagtulu<strong>ng</strong>an <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pareho nila<strong>ng</strong><br />
layunin. Pagkatapos noon ay nagtulu<strong>ng</strong>an sila<strong>ng</strong> i-trade a<strong>ng</strong><br />
truck para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> van na maaayos nila; dahil <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>kya<strong>ng</strong> ito,<br />
may napaglagyan si Steve <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> mga ipinamili ha<strong>ng</strong>ga<strong>ng</strong><br />
maibenta niya muli a<strong>ng</strong> mga ito. Haba<strong>ng</strong> unti-unti<strong>ng</strong> lumalakas<br />
a<strong>ng</strong> kanila<strong>ng</strong> pakikipag-kaibigan, nakipagtulu<strong>ng</strong>an si Steve<br />
kay Jose upa<strong>ng</strong> humanap <strong>ng</strong> mga solusyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ilan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong><br />
challe<strong>ng</strong>es, kabila<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> paglilinis, pag-budget, at health care.<br />
Para kay Steve, para ito<strong>ng</strong> pakikipagtulu<strong>ng</strong>an upa<strong>ng</strong> lutasin a<strong>ng</strong><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> problema, at hindi para<strong>ng</strong> sina<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bihan siya ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong><br />
gagawin. Nakontrol ni Steve a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> diyabetis <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tulo<strong>ng</strong><br />
<strong>ng</strong> diyeta at ehersisyo. Unti-unti niya<strong>ng</strong> naitigil a<strong>ng</strong> karamihan<br />
<strong>ng</strong> mga gamot na inireseta <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> psychiatrist. Sinimulan<br />
niya<strong>ng</strong> linisin a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> apartment at nakontrola niya a<strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> budget. Ayon kay Steve, a<strong>ng</strong> karana<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n niya kay Jose,<br />
a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> bago<strong>ng</strong> staff, a<strong>ng</strong> siya<strong>ng</strong> “naka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>gip <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong><br />
buhay.” At napaka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ya rin ni Jose <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> trabaho. Natutuwa<br />
siya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> ginagawa ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma ni Steve, na talaga<strong>ng</strong> kasundo<br />
niya. Yumaman a<strong>ng</strong> kanila<strong>ng</strong> mga buhay dahil mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y a<strong>ng</strong><br />
match nila.<br />
3.40 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
Pagpili <strong>ng</strong> mga Suporta at Sino a<strong>ng</strong> Nagbibigay Nito<br />
SKILL: Matchi<strong>ng</strong> o Pagtutugma<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> suporta<strong>ng</strong> nais makuha /<br />
kinakaila<strong>ng</strong>an<br />
• Suporta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> paggawa <strong>ng</strong> mga<br />
desisyon na mas mainam para<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kabutihan <strong>ng</strong> kalusugan<br />
(nutrisyon, mga gamot).<br />
• Suporta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagpapanatili<br />
<strong>ng</strong> malinis at maayos na<br />
kapaligiran <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tirahan.<br />
• Suporta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagturo ku<strong>ng</strong> paano<br />
pamahalaan a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> budget.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> kinakaila<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong> skills<br />
• Pasensya.<br />
• Pag-unawa <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga<br />
pa<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>aila<strong>ng</strong>an <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> health care<br />
(pamamahala <strong>ng</strong> diyabetis).<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> personal na kata<strong>ng</strong>ia<strong>ng</strong><br />
kinakaila<strong>ng</strong>an (at dapat iwa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n)<br />
• Mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y makinig (nakikinig <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
aki<strong>ng</strong> mga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lita at kilos).<br />
• Iwa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n (bossy, attitude na para<strong>ng</strong><br />
magula<strong>ng</strong>, binabali-wala, alam<br />
a<strong>ng</strong> lahat).<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> magkatulad na hilig (* ito a<strong>ng</strong> mga<br />
mahalaga<strong>ng</strong> magkatulad na hilig)<br />
• Magmintina <strong>ng</strong> mga luma<strong>ng</strong><br />
kotse. *<br />
• Panonood <strong>ng</strong> luma<strong>ng</strong><br />
westerns.<br />
• Shoppi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> flea market at<br />
garage <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>le*.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.41
Pagpili <strong>ng</strong> mga Suporta at Sino a<strong>ng</strong> Nagbibigay Nito<br />
SKILL: Matchi<strong>ng</strong> o Pagtutugma<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> suporta<strong>ng</strong> nais makuha / kinakaila<strong>ng</strong>an<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> kinakaila<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong> skills<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> personal na kata<strong>ng</strong>ia<strong>ng</strong> kinakaila<strong>ng</strong>an<br />
(at dapat iwa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n)<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> magkatulad na hilig<br />
(* ito a<strong>ng</strong> mga mahalaga<strong>ng</strong> magkatulad na hilig)<br />
3.42 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
Pagpili <strong>ng</strong> mga Suporta at Sino a<strong>ng</strong> Nagbibigay Nito<br />
sort<br />
Paano ito<br />
gagawin<br />
SKILL: Donut<br />
Ano a<strong>ng</strong> nagagawa<br />
nito<br />
A<strong>ng</strong> Donut Sort ay i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tool<br />
na nakakatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> staff na<br />
makita hindi lama<strong>ng</strong> ku<strong>ng</strong><br />
ano a<strong>ng</strong> dapat nila<strong>ng</strong> gawin<br />
(mga pinakamahalaga<strong>ng</strong><br />
responsibilidad) ku<strong>ng</strong> ‘di ku<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an nila maaari<strong>ng</strong> subukan a<strong>ng</strong><br />
mga bago<strong>ng</strong> bagay (judgment<br />
at creativity). Makikita rin<br />
nila ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> hindi nila<br />
responsibilidad. A<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
pinakamahalaga<strong>ng</strong> skills para<br />
makuha a<strong>ng</strong> mga resulta ay a<strong>ng</strong><br />
linawin a<strong>ng</strong> mga tu<strong>ng</strong>kulin at<br />
mga responsibilidad <strong>ng</strong> mga<br />
nag<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>gawa nito. A<strong>ng</strong> tool<br />
na ito’y tinatawag na “Donut<br />
Sort”, at ito’y batay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> trabaho ni<br />
Charles H<strong>and</strong>y.<br />
Paano ito<br />
nakakatulo<strong>ng</strong><br />
Makakatulo<strong>ng</strong> ito<strong>ng</strong> linawin<br />
a<strong>ng</strong> mga tu<strong>ng</strong>kulin <strong>ng</strong> iba’tiba<strong>ng</strong><br />
mga propesyonal at mga<br />
ahensiya<strong>ng</strong> nagbibigay suporta<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao. Ito’y magagamit <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
pagpaplano <strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>alaga<br />
at suporta, at ito’y maaari<strong>ng</strong><br />
gamitin upa<strong>ng</strong> malaman ku<strong>ng</strong><br />
ano a<strong>ng</strong> mga tu<strong>ng</strong>kulin at mga<br />
inaa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>han <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> team plan.<br />
Gumawa <strong>ng</strong> Donut Sort:<br />
• Kapag hindi nalalaman<br />
<strong>ng</strong> mga tao a<strong>ng</strong> kanila<strong>ng</strong><br />
mga pinakamahalaga<strong>ng</strong><br />
responsibilidad.<br />
• Kapag hindi nalalaman<br />
<strong>ng</strong> mga tao ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an<br />
kinakaila<strong>ng</strong>an at hinihikayat a<strong>ng</strong> creativity.<br />
• Kapag hindi nalalaman <strong>ng</strong> mga tao ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
labas <strong>ng</strong> kanila<strong>ng</strong> responsibilidad.<br />
• Kapag may ginawa<strong>ng</strong> mga pagbabago <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ku<strong>ng</strong> paano<br />
sinusuportahan a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao.<br />
• Kapag gumawa <strong>ng</strong> mga pagbabago <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> organi<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>syon na<br />
nakakaapekto <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga tu<strong>ng</strong>kulin at mga responsibilidad.<br />
Paano ito gagamitin<br />
1. Magsimula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> ispesipiko<strong>ng</strong> tu<strong>ng</strong>kulin <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
ispesipiko<strong>ng</strong> sitwasyon.<br />
2. Bago mo simulan a<strong>ng</strong> Donut Sort ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma <strong>ng</strong> mga<br />
tinutulu<strong>ng</strong>an mo<strong>ng</strong> matuto, isulat ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong><br />
nalalaman mo tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> at<br />
mahalaga para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tao, at ku<strong>ng</strong> ano pa a<strong>ng</strong> dapat mo<strong>ng</strong><br />
malaman hi<strong>ng</strong>gil <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ispesipiko<strong>ng</strong> sitwasyon na iyon.<br />
3. Gamitin a<strong>ng</strong> pareho<strong>ng</strong> technique <strong>ng</strong> pagsimula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
marami<strong>ng</strong> mga ispesipiko<strong>ng</strong> sitwasyon, patu<strong>ng</strong>o<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pa<strong>ng</strong>kalahata<strong>ng</strong> sitwasyon kapag gumagawa <strong>ng</strong><br />
Donut Sort ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> manager o lisensyado<strong>ng</strong><br />
propesyonal.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>><br />
Pinakamahalaga<strong>ng</strong><br />
Responsibilidad<br />
Paggamit <strong>ng</strong><br />
Pagpapasiya at<br />
Creativity<br />
Hindi Ito a<strong>ng</strong><br />
Ami<strong>ng</strong> Karaniwa<strong>ng</strong><br />
Responsibilidad<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.43
Pagpili <strong>ng</strong> mga Suporta at Sino a<strong>ng</strong> Nagbibigay Nito<br />
SKILL: Donut<br />
pagbabahagi <strong>ng</strong><br />
mga kuwento<br />
Dana<br />
Talaga<strong>ng</strong> independent si Dana at ipinaalam niya na<br />
gusto niya<strong>ng</strong> magkaroon <strong>ng</strong> boyfriend. Nakatira siya<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> specialized community-based residential care<br />
setti<strong>ng</strong> na nagsusuporta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga tao<strong>ng</strong> may intellectual/<br />
developmental di<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bility at kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kaisipan.<br />
Nalaman <strong>ng</strong> direct support staff <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tahanan na kapag ila<strong>ng</strong><br />
beses na nawawala si Dana <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tahanan na<strong>ng</strong> magdamag,<br />
siya pala ay tumatawag <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> “chat room,” ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an<br />
nag-uu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p a<strong>ng</strong> mga indibidwal at nag-aasikaso sila <strong>ng</strong><br />
mga hook-up. Sinabi <strong>ng</strong> residential providers kay Dana at<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> Service Coordinator na plano nila<strong>ng</strong> bigyan<br />
siya <strong>ng</strong> discharge notice upa<strong>ng</strong> paalisin siya. Ito’y dahil<br />
siya ay nagi<strong>ng</strong> liyabilidad <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili, at dahil hindi<br />
nila matutupad a<strong>ng</strong> kanila<strong>ng</strong> licensi<strong>ng</strong>. Na<strong>ng</strong> sinabihan si<br />
Dana, ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong>-ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma a<strong>ng</strong> loob nito at ayaw niya<strong>ng</strong><br />
umalis.<br />
Iminu<strong>ng</strong>kahi <strong>ng</strong> service coordinator ni Dana <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya at <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanya<strong>ng</strong> team na mag-meet sila at gamitin a<strong>ng</strong> Donut Sort<br />
tool upa<strong>ng</strong> mapag-isipan pa a<strong>ng</strong> mga na<strong>ng</strong>yari bago sila<br />
magdesisyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga susunod na gagawin. Ipinapakita <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
table <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ibaba a<strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong> mga bagay na natutunan.<br />
Gamit a<strong>ng</strong> Donut Sort skill,<br />
napahintulutan a<strong>ng</strong> team na<br />
makipagtulu<strong>ng</strong>an kay Dana<br />
at magdibelop <strong>ng</strong> mga plano<br />
ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an ginagamit a<strong>ng</strong><br />
creativity hi<strong>ng</strong>gil <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagtupad<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanila<strong>ng</strong> mga mahahalaga<strong>ng</strong><br />
responsibilidad.<br />
Tapat na nag-u<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p si Dana at<br />
a<strong>ng</strong> staff tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pag-date<br />
at sekswalidad. Sa kalaunan ay<br />
pakiramdam pa rin ni Dana na<br />
sobra a<strong>ng</strong> kontrol <strong>ng</strong> staff <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanya<strong>ng</strong> mga desisyon.<br />
Suma<strong>ng</strong>-ayon a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> team<br />
na tulu<strong>ng</strong>an siya<strong>ng</strong> lumipat <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> shared apartment ku<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an siya maaari<strong>ng</strong> magi<strong>ng</strong><br />
mas independent. Patuloy<br />
siya<strong>ng</strong> ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ya<strong>ng</strong> naninirahan<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> komunidad <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> shared<br />
apartment na may independent<br />
livi<strong>ng</strong> support.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Pinakamahalaga<strong>ng</strong><br />
Responsibilidad<br />
Pagtupad <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga regulasyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
Licensi<strong>ng</strong>. Pagkakaroon <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
plan upa<strong>ng</strong> panatilihi<strong>ng</strong> na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
mabuti<strong>ng</strong> kalusugan at upa<strong>ng</strong><br />
panatilihi<strong>ng</strong> ligtas si Dana.<br />
Paggamit <strong>ng</strong> Pagpapasiya at<br />
Creativity<br />
Paano susuportahan si Dana na<br />
matutunan a<strong>ng</strong> mga mas ligtas<br />
na paraan upa<strong>ng</strong> makipagkilala<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga lalaki at magtatag <strong>ng</strong> mga<br />
relasyon.<br />
Hindi Ito a<strong>ng</strong> Ami<strong>ng</strong> Karaniwa<strong>ng</strong><br />
Responsibilidad<br />
A<strong>ng</strong> mga choice ni Dana <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kalaunan tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> mga<br />
relasyon.<br />
3.44 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
Pagpili <strong>ng</strong> mga Suporta at Sino a<strong>ng</strong> Nagbibigay Nito<br />
SKILL: Donut<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Pinakamahalaga<strong>ng</strong><br />
Responsibilidad<br />
Paggamit <strong>ng</strong> Pagpapasiya at<br />
Creativity<br />
Hindi Ito a<strong>ng</strong> Ami<strong>ng</strong> Karaniwa<strong>ng</strong><br />
Responsibilidad<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.45
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Karagdaga<strong>ng</strong> Bagay na Dapat I<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> Providers<br />
Iba pa<strong>ng</strong> mga bagay na dapat i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> residential<br />
service providers<br />
Bukod pa <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga kalidad na kinakaila<strong>ng</strong>an, dapat din siguraduhin <strong>ng</strong> provider-owned o<br />
managed residential setti<strong>ng</strong>s na natutupad a<strong>ng</strong> mga kondisyon na ito.<br />
Sinisigurado na a<strong>ng</strong> mga tao<strong>ng</strong> may intellectual/developmental di<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bilities (kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kaisipan) ay binibigyan <strong>ng</strong> proteksyon na ibinibigay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> lahat <strong>ng</strong> mga umuupa <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
California; ito’y karaniwa<strong>ng</strong> tinatawag na “Tenant’s Rights” (“<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Karapatan <strong>ng</strong> Tenants”.)<br />
A<strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> may kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan ay dapat may pareho<strong>ng</strong> mga karapatan at proteksyon mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
eviction tulad <strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga tenants. A<strong>ng</strong> mga probisyon <strong>ng</strong> requirement na ito ay nakasulat <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
TCRC Placement Agreement.<br />
Masigurado na a<strong>ng</strong> mga tao ay trinatrato na<strong>ng</strong> may respeto at binibigyan <strong>ng</strong> pagka-pribado.<br />
A<strong>ng</strong> bawat indibidwal ay may privacy <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> tulugan o tinitiraha<strong>ng</strong> unit. A<strong>ng</strong> mga tahanan<br />
ay dapat may mga pasuka<strong>ng</strong> pintuan na maaari<strong>ng</strong> i-lock <strong>ng</strong> tao, at a<strong>ng</strong> mga a<strong>ng</strong>kop na tauhan<br />
lama<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> may mga susi <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pintuan, ku<strong>ng</strong> kinakaila<strong>ng</strong>an. A<strong>ng</strong> mga indibidwal na nakikihati<br />
<strong>ng</strong> mga unit <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba ay makakapili <strong>ng</strong> mga roommate <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> setti<strong>ng</strong> na iyon. Maaari<strong>ng</strong> i-furnish at<br />
i-decorate <strong>ng</strong> mga indibidwal a<strong>ng</strong> kanila<strong>ng</strong> tinutulugan o tinitiraha<strong>ng</strong> unit ku<strong>ng</strong> paano man<br />
nila gusto, <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> loob <strong>ng</strong> kasunduan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> lease o <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba<strong>ng</strong> kasunduan<br />
Suportahan a<strong>ng</strong> mga tao <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> paggawa <strong>ng</strong> mga iskedyul alinsunod <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanila<strong>ng</strong> mga<br />
pa<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>aila<strong>ng</strong>an, at na nagpapabuti <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanila<strong>ng</strong> ninanais na pamumuhay.<br />
Susuportahan <strong>ng</strong> providers a<strong>ng</strong> mga tao<strong>ng</strong> may mga kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan na makontrola a<strong>ng</strong> kanila<strong>ng</strong><br />
mga pa<strong>ng</strong>-araw-araw na buhay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pareho<strong>ng</strong> paraan tulad <strong>ng</strong> para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga tao wala<strong>ng</strong> mga<br />
kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan. Ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma rito a<strong>ng</strong> pamamahala <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ku<strong>ng</strong> kailan nila gusto<strong>ng</strong> buma<strong>ng</strong>on at<br />
magh<strong>and</strong>a para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> araw, at ku<strong>ng</strong> ano<strong>ng</strong> oras at ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> kakainin nila.<br />
Masigurado na a<strong>ng</strong> mga tao ay may mga pagkakatao<strong>ng</strong> magkaroon <strong>ng</strong> mga bisita.<br />
A<strong>ng</strong> mga tao ay dapat magkaroon <strong>ng</strong> pagkakatao<strong>ng</strong> magdibelop <strong>ng</strong> malapit, pribado, at<br />
mga personal na relasyon na<strong>ng</strong> wala<strong>ng</strong> mga hindi kinakaila<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong> hadla<strong>ng</strong> o hara<strong>ng</strong>. A<strong>ng</strong><br />
mga tao<strong>ng</strong> may mga kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan ay maari<strong>ng</strong> magkaroon <strong>ng</strong> mga bisita kahit kailan na<strong>ng</strong><br />
wala<strong>ng</strong> restriksyon. A<strong>ng</strong> providers ay hindi rin dapat mag-screen <strong>ng</strong> mga bisita. Hindi nito<br />
ibig <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bihin na maari<strong>ng</strong> ibalewala <strong>ng</strong> mga tao a<strong>ng</strong> mga karapatan o pa<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>aila<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> iba<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> katahimikan at kaligta<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tahanan. A<strong>ng</strong> mga tao ay susuportahan upa<strong>ng</strong> magawa a<strong>ng</strong><br />
mga uri <strong>ng</strong> kasunduan na ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> household o <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>mbahayan, tulad <strong>ng</strong> maaa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>han din <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
anuma<strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> tahanan.<br />
Masigurado na a<strong>ng</strong> tahanan <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao ay accessible para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanila buo<strong>ng</strong> araw.<br />
Sisiguraduhin <strong>ng</strong> providers na a<strong>ng</strong> kapaligiran <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao ay tumutugma <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga<br />
pa<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>aila<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> tao. Dapat ay magagamit <strong>ng</strong> mga tao a<strong>ng</strong> common areas <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tahanan,<br />
tulad <strong>ng</strong> kusina, kainan, labahan, at shared na tirahan, <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanila<strong>ng</strong> kagustuhan<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Pan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>mantala<strong>ng</strong> Pagbabago – Ku<strong>ng</strong> A<strong>ng</strong> mga Tao ay Na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>aila<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong><br />
Karagdaga<strong>ng</strong> Suporta<br />
Pamin<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n-min<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n ay kaila<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> mga tao <strong>ng</strong> karagdaga<strong>ng</strong> suporta at maari<strong>ng</strong> hindi nila<br />
matatama<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> a<strong>ng</strong> lahat <strong>ng</strong> mga kalayaan na inilalaan <strong>ng</strong> mga bago<strong>ng</strong> patakaran. Kapag<br />
na<strong>ng</strong>yari ito, a<strong>ng</strong> provider ay may mga mahigpit na patakara<strong>ng</strong> dapat nila sundin:<br />
• Ibatay a<strong>ng</strong> pagbabago <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ispesipiko<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>aila<strong>ng</strong>an;<br />
• Ipakita na sinubukan nila<strong>ng</strong> tumulo<strong>ng</strong>, pero hindi ito gumana (irekord din ito); Patuloy na<br />
mag-obserba upa<strong>ng</strong> malaman ku<strong>ng</strong> mabi<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> a<strong>ng</strong> pagbabago!;<br />
• Ipakita na PANSAMANTALA lama<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> anuma<strong>ng</strong> pagbabago;<br />
• Kumuha <strong>ng</strong> may-kaalama<strong>ng</strong> pahintulot!<br />
Bukod pa <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> malaman ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> at mahalaga para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao, a<strong>ng</strong> 4+1<br />
Questions at Person-Centered Approach to Risk, na makikita <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga susunod na pahina, ay<br />
makakatulo<strong>ng</strong> at makakarekord <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga ganito<strong>ng</strong> sitwasyon.<br />
3.46 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Karagdaga<strong>ng</strong> Bagay na Dapat I<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> Providers<br />
Paano ito<br />
gagawin<br />
SKILL: 4 + 1 <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Katanu<strong>ng</strong>an<br />
Ano a<strong>ng</strong> nagagawa nito<br />
A<strong>ng</strong> 4+1 skill ay lubos na makakatulo<strong>ng</strong> kapag ginamit<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga meeti<strong>ng</strong> o review, o upa<strong>ng</strong> ti<strong>ng</strong>nan a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
partikular na aspeto <strong>ng</strong> buhay <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao. Makakatulo<strong>ng</strong><br />
ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> service provider na malaman ku<strong>ng</strong> paano<br />
lutasin a<strong>ng</strong> mga problema<strong>ng</strong> may kinalaman <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagtupad<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> requirements <strong>ng</strong> tahanan at <strong>ng</strong> community-based<br />
services.<br />
Makakatulo<strong>ng</strong> ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga tao na pag-isipan a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
partikular na challe<strong>ng</strong>e o sitwasyon, at magplano para<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagbabago. Dahil a<strong>ng</strong> 4 plus 1 na mga katanu<strong>ng</strong>an ay<br />
sina<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>got <strong>ng</strong> mahigit <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao, grinugrupo nito a<strong>ng</strong><br />
pagtuturo mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba’t-iba<strong>ng</strong> mga perspektibo.<br />
Paano ito nakakatulo<strong>ng</strong><br />
Magagamit ito upa<strong>ng</strong> mag-update <strong>ng</strong> one-page profile o<br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> person-centered plan, o upa<strong>ng</strong> rebyuhin a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
proyekto o plano. Ito’y mabilis na paraan upa<strong>ng</strong> mapagisipan<br />
a<strong>ng</strong> mga mas mabuti<strong>ng</strong> paraan upa<strong>ng</strong> suportahan<br />
a<strong>ng</strong> mga tao o upa<strong>ng</strong> magtulu<strong>ng</strong>an.<br />
• Iniiwa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n nito a<strong>ng</strong> pagkakaroon <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> “dominante<strong>ng</strong><br />
tao” na magkokontrola <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> meeti<strong>ng</strong>.<br />
• Binibigyan nito a<strong>ng</strong> lahat <strong>ng</strong> pakiramdam na sila’y<br />
pinakiki<strong>ng</strong>gan.<br />
• Mas madali<strong>ng</strong> nakikita a<strong>ng</strong> mga isyu na madali<strong>ng</strong><br />
makalimutan.<br />
• Kapag panahon na upa<strong>ng</strong> magpunta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> susunod na<br />
gagawin, may rekord a<strong>ng</strong> grupo <strong>ng</strong> kanila<strong>ng</strong> mga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong><br />
natutunan.<br />
• Pinagtitibay nito a<strong>ng</strong> pagpaplano bila<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> proseso.<br />
Paano ito gagamitin<br />
Imbitahin a<strong>ng</strong> lahat na<br />
magbigay <strong>ng</strong> mga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>got <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
apat na mga pa<strong>ng</strong>unahi<strong>ng</strong><br />
katanu<strong>ng</strong>an: Ano a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong><br />
nasubukan? Ano a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong><br />
natutunan? Saa<strong>ng</strong> mga bagay<br />
ka nasisiyahan? Ano a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong><br />
inaalala? A<strong>ng</strong> mga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>got <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga<br />
katanu<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong> ito ay nauuwi<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga ideya para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ‘plus 1′<br />
na tano<strong>ng</strong> – batay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ati<strong>ng</strong><br />
nalalaman, ano a<strong>ng</strong> susunod<br />
nati<strong>ng</strong> dapat gawin?<br />
Ano a<strong>ng</strong><br />
ati<strong>ng</strong><br />
nasubukan?<br />
Saa<strong>ng</strong> mga<br />
bagay tayo<br />
nasisiyahan?<br />
Ano a<strong>ng</strong><br />
ati<strong>ng</strong><br />
natutunan?<br />
Ano a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong><br />
inaalala?<br />
Ano a<strong>ng</strong> dapat natin<br />
subukan/gawin, batay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
ati<strong>ng</strong> natutunan?<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.47
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Karagdaga<strong>ng</strong> Bagay na Dapat I<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> Providers<br />
SKILL: 4 + 1 <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Katanu<strong>ng</strong>an<br />
pagbabahagi <strong>ng</strong><br />
mga kuwento<br />
Dianne<br />
Si Dianne, i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> Service<br />
Coordinator, ay itinakda<strong>ng</strong><br />
makipagtulu<strong>ng</strong>an kay Cathy, na<br />
siya<strong>ng</strong> tumata<strong>ng</strong>gap <strong>ng</strong> serbisyo<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pamamagitan <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong><br />
ahensiya. Sa una<strong>ng</strong> meeti<strong>ng</strong><br />
niya kay Cathy at <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> day services<br />
support team, hinikayat ni<br />
Dianne si Cathy na pag-u<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>pan<br />
ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanya.<br />
Ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ya<strong>ng</strong>-ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ya si Cathy<br />
na<strong>ng</strong> marinig niya a<strong>ng</strong> tano<strong>ng</strong>,<br />
at sinabi niya na siya’y lubos<br />
na nabibigo dahil wala siya<strong>ng</strong><br />
sinusuwelduha<strong>ng</strong> trabaho.<br />
Napansin ni Dianne na haba<strong>ng</strong><br />
nag<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lita si Cathy tu<strong>ng</strong>kol<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kagustuha<strong>ng</strong> makakuha<br />
<strong>ng</strong> trabaho, nag-iba a<strong>ng</strong> mga<br />
mukha <strong>ng</strong> mga day program<br />
staff members at tila iniisip<br />
nila<strong>ng</strong> “eto na naman tayo”.<br />
Na<strong>ng</strong> nagkaroon <strong>ng</strong> staff<br />
meeti<strong>ng</strong>, nagtano<strong>ng</strong> si Dianne<br />
tu<strong>ng</strong>kol dito. Nalaman niya<br />
na lagi<strong>ng</strong> pinag-uu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>pan<br />
ni Cathy a<strong>ng</strong> kagustuha<strong>ng</strong><br />
makakuha <strong>ng</strong> sinusuwelduha<strong>ng</strong><br />
trabaho, at bawat beses ay<br />
madali<strong>ng</strong> natatapos ito dahil<br />
tinata<strong>ng</strong>gihan ni Cathy a<strong>ng</strong><br />
trabaho<strong>ng</strong> itinatakda <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya.<br />
Iminu<strong>ng</strong>kahi ni Dianne <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanila<strong>ng</strong> susunod na meeti<strong>ng</strong><br />
na gamitin nila a<strong>ng</strong> 4 + 1 questions na format upa<strong>ng</strong><br />
ma-ik<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>men a<strong>ng</strong> kahili<strong>ng</strong>an ni Cathy para makakuha<br />
<strong>ng</strong> sinusuwelduha<strong>ng</strong> trabaho. Hinikayat niya a<strong>ng</strong> staff<br />
members na suportahan si Cathy at a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>’t-i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> haba<strong>ng</strong><br />
isina<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> bawat i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga katanu<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong><br />
pag-uu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>pan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> susunod na meeti<strong>ng</strong>. Hi<strong>ng</strong>gil <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
sinusuwelduha<strong>ng</strong> trabaho para kay Cathy: Ano a<strong>ng</strong><br />
nasubukan? Ano a<strong>ng</strong> natutunan? Saa<strong>ng</strong> mga bagay ka<br />
nasisiyahan? Ano a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> inaalala?<br />
Sa i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> follow-up meeti<strong>ng</strong>, inilagay ni Dianne a<strong>ng</strong> apat na<br />
mga katanu<strong>ng</strong>an <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> wall at hinikayat niya si Cathy (na<strong>ng</strong><br />
may suporta) at <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tauhan na isulat a<strong>ng</strong> kanila<strong>ng</strong> mga puna<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Post-it notes na siya<strong>ng</strong> ilalagay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> 4 + 1 chart.<br />
Pagkatapos ay sinimulan ni Dianne a<strong>ng</strong> pag-uu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p tu<strong>ng</strong>kol<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> nakasulat <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga charts.<br />
Pagkatapos <strong>ng</strong> kanila<strong>ng</strong> diskusyon, napagkasunduan<br />
ni Cathy at <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> team a<strong>ng</strong> sumusunod na plan<br />
(ti<strong>ng</strong>nan a<strong>ng</strong> susunod na pahina). Dahil <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pag-uu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p<br />
na ito, pakiramdam ni Cathy na mas may kontrol at<br />
responsibilidad siya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> buhay. Pinahintulutan<br />
siya nito<strong>ng</strong> makita a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili, hindi lama<strong>ng</strong> bila<strong>ng</strong><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> tumata<strong>ng</strong>gap <strong>ng</strong> serbisyo; pinahintulutan din<br />
siya nito na tuma<strong>ng</strong>gap <strong>ng</strong> karagdaga<strong>ng</strong> responsibilidad<br />
para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> choices niya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> buhay. Natukla<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n ni Cathy na<br />
gusto<strong>ng</strong>-gusto niya a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> volunteer work <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga<br />
bata at naipagmamalaki niya ito.<br />
3.48 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Karagdaga<strong>ng</strong> Bagay na Dapat I<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> Providers<br />
SKILL: 4 + 1 <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Katanu<strong>ng</strong>an<br />
Ano a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> nasubukan?<br />
Staff - Paglagay kay Cathy <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba’tiba<strong>ng</strong><br />
mga uri <strong>ng</strong> trabaho.<br />
Ano a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> natutunan?<br />
Staff - Si Cathy ay excited na makakuha<br />
<strong>ng</strong> trabaho pero ayaw niya<strong>ng</strong> sina<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bihan<br />
siya ku<strong>ng</strong> ano<strong>ng</strong> gagawin <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> trabaho -<br />
kahit ku<strong>ng</strong> ito’y i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> bagay na maaari<strong>ng</strong><br />
OK naman niya<strong>ng</strong> ginagawa. Tata<strong>ng</strong>gihan<br />
ni Cathy a<strong>ng</strong> mga itinakda<strong>ng</strong> trabaho at<br />
masisi<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nte siya.<br />
Cathy - Lagi ako<strong>ng</strong> sina<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bihan <strong>ng</strong> mga<br />
tao na gawin a<strong>ng</strong> mga bagay na ayaw<br />
ko<strong>ng</strong> gawin.<br />
Saa<strong>ng</strong> mga bagay tayo nasisiyahan?<br />
Ano a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> inaalala?<br />
Staff - Nasisiyahan si Cathy kapag<br />
tinutulu<strong>ng</strong>an niya a<strong>ng</strong> iba at mahilig<br />
siya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga bata.<br />
Cathy - Nag-eenjoy ako kapag may<br />
mga bata at ayaw ko<strong>ng</strong> inuutu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n ako.<br />
Staff - Hindi kami makahanap <strong>ng</strong><br />
trabaho ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an h<strong>and</strong>a si Cathy<br />
na mautu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n.<br />
Cathy - A<strong>ng</strong> hindi makapagtrabaho.<br />
Ano a<strong>ng</strong> dapat natin subukan/gawin, batay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ati<strong>ng</strong> natutunan?<br />
Susuportahan <strong>ng</strong> staff si Cathy <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> paghanap <strong>ng</strong> mga pagkakataon<br />
upa<strong>ng</strong> mag-volunteer na magtrabaho ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma <strong>ng</strong> mga bata ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an<br />
magkakaroon pa rin siya <strong>ng</strong> kontrol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> ginagawa.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.49
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Karagdaga<strong>ng</strong> Bagay na Dapat I<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> Providers<br />
SKILL: 4 + 1 <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Katanu<strong>ng</strong>an<br />
Ano a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> nasubukan?<br />
Ano a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> natutunan?<br />
Saa<strong>ng</strong> mga bagay tayo nasisiyahan?<br />
Ano a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> inaalala?<br />
Ano a<strong>ng</strong> dapat natin subukan/gawin, batay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ati<strong>ng</strong> natutunan?<br />
3.50 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Karagdaga<strong>ng</strong> Bagay na Dapat I<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> Providers<br />
Paano ito<br />
gagawin<br />
SKILL: Person-Centered Approach <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Pa<strong>ng</strong>anib<br />
Choice at Risk<br />
Pamin<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n-min<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n, bagamat<br />
lubos na mag<strong>and</strong>a a<strong>ng</strong><br />
intensyon, maari<strong>ng</strong> limitahan<br />
<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> service provider at/o<br />
service coordinator a<strong>ng</strong> choices<br />
<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> may kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan<br />
dahil nag-aalala sila na a<strong>ng</strong><br />
tao<strong>ng</strong> iyon ay maari<strong>ng</strong> ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ktan<br />
o <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>mantalahin <strong>ng</strong> iba. O<br />
maari<strong>ng</strong> isipin nila na a<strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong><br />
iyon ay gagawa <strong>ng</strong> “ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong>”<br />
choice ku<strong>ng</strong> ibinigay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<br />
a<strong>ng</strong> mga kalayaan na iniutos <strong>ng</strong><br />
HCBS rule.<br />
Mahalaga a<strong>ng</strong> t<strong>and</strong>aan na<br />
a<strong>ng</strong> lahat <strong>ng</strong> mga miyembro<br />
<strong>ng</strong> komunidad, kabila<strong>ng</strong> mga<br />
tao<strong>ng</strong> tumata<strong>ng</strong>gap <strong>ng</strong> home<br />
<strong>and</strong> community-based services,<br />
ay may karapata<strong>ng</strong> gumawa <strong>ng</strong><br />
kanla<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili<strong>ng</strong> desisyon, kahit<br />
na hindi mag<strong>and</strong>a a<strong>ng</strong> mga<br />
resulta <strong>ng</strong> mga desisyon na iyon.<br />
A<strong>ng</strong> mga tao ay natututo <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanila<strong>ng</strong> mga pagkakamali. A<strong>ng</strong><br />
mga tao<strong>ng</strong> nagbibigay-suporta<br />
ay dapat lubos na maghikayat<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao na gumawa <strong>ng</strong><br />
mga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili<strong>ng</strong> desisyon, haba<strong>ng</strong><br />
binabawa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n a<strong>ng</strong> risk na<br />
ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ktan a<strong>ng</strong> tao o a<strong>ng</strong> iba.<br />
Ano a<strong>ng</strong> nagagawa nito<br />
Lahat tayo ay nakikipag<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>palaran – magi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagkuha<br />
<strong>ng</strong> bago<strong>ng</strong> trabaho, pagsubok <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> bago<strong>ng</strong> hobby,<br />
pagbakasyon, o pagtawid <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kalye. Tinata<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>han natin<br />
a<strong>ng</strong> posible <strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>anib, at gumagawa tayo <strong>ng</strong> desisyon<br />
batay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga maari<strong>ng</strong> magi<strong>ng</strong> benepisyo, haba<strong>ng</strong><br />
binabawa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n naman a<strong>ng</strong> chance na may ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong><br />
ma<strong>ng</strong>yayari bila<strong>ng</strong> resulta. Ito a<strong>ng</strong> risk assessment,<br />
o pag-aseso <strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>anib. A<strong>ng</strong> person-centered risk<br />
management ay na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>ahuluga<strong>ng</strong> kinikilala na a<strong>ng</strong><br />
mga tao tumata<strong>ng</strong>gap <strong>ng</strong> suporta ay karapat-dapat na<br />
makipag<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>palaran upa<strong>ng</strong> makuha a<strong>ng</strong> buhay na nais<br />
nila; na <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>mantalahin a<strong>ng</strong> mga pagkakataon kahit na a<strong>ng</strong><br />
mga ito’y may ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>anib. A<strong>ng</strong> buhay na wala<strong>ng</strong><br />
pa<strong>ng</strong>anib ay buhay na wala<strong>ng</strong> mga oportunidad, wala<strong>ng</strong><br />
kalidad, at wala<strong>ng</strong> pagbabago.<br />
Paano ito nakakatulo<strong>ng</strong><br />
• A<strong>ng</strong> person-centered risk ay nakakatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga<br />
organi<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>syon na nagsusuporta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga tao <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> lahat<br />
<strong>ng</strong> uri <strong>ng</strong> mga sitwasyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pa<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>alaga – hal., mga<br />
matat<strong>and</strong>a, mga tao<strong>ng</strong> may dementia, at mga tao<strong>ng</strong><br />
may intellectual at developmental di<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bilities o mga<br />
kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pag-iisip.<br />
• Sinisigurado nito na a<strong>ng</strong> risk management ay<br />
nagsisimula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pananaw <strong>ng</strong> ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> makabuluhan<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao. Ito’y bahagi <strong>ng</strong> ku<strong>ng</strong> paano ibinibigay a<strong>ng</strong><br />
suporta, <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> halip na i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> bagay na hiwalay dito.<br />
• Inilalagay nito a<strong>ng</strong> tao <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> sentro <strong>ng</strong> proseso at<br />
nagsisimula ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pamamagitan <strong>ng</strong> pagtiyak ku<strong>ng</strong> ano<br />
a<strong>ng</strong> gusto <strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> buhay.<br />
• Binibigyan nito a<strong>ng</strong> tao, at a<strong>ng</strong> mga nagbigigay <strong>ng</strong><br />
suporta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya, <strong>ng</strong> kakayaha<strong>ng</strong> malaman ku<strong>ng</strong> paano<br />
nila makakamit a<strong>ng</strong> nais nila<strong>ng</strong> makamit, <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pinakaligtas<br />
na paraa<strong>ng</strong> maaari, <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> halip na magsimula<strong>ng</strong><br />
magtano<strong>ng</strong> ku<strong>ng</strong> posible kaya ito<strong>ng</strong> ma<strong>ng</strong>yari dahil<br />
lama<strong>ng</strong> tumata<strong>ng</strong>gap sila <strong>ng</strong> suporta.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.51
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Karagdaga<strong>ng</strong> Bagay na Dapat I<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> Providers<br />
SKILL: Person-Centered Approach <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Pa<strong>ng</strong>anib<br />
1. Sino a<strong>ng</strong> tao?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> nagugustuhan at<br />
hinaha<strong>ng</strong>aan <strong>ng</strong> mga tao tu<strong>ng</strong>kol<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tao<strong>ng</strong> iyon, ano a<strong>ng</strong> mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanya, at paano siya pinakamainam<br />
na masusuportahan.<br />
2. Na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an na tayo <strong>ng</strong>ayon?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> gumagana at hindi<br />
gumagana, mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pananaw <strong>ng</strong> tao,<br />
at iba pa<strong>ng</strong> mga pananaw?<br />
• Linawin ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>anib –<br />
ano a<strong>ng</strong> problema<strong>ng</strong> sinusubukan<br />
mo<strong>ng</strong> lutasin?<br />
3. Saan natin gusto<strong>ng</strong> makarati<strong>ng</strong>?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> itsura <strong>ng</strong> tagumpay para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tao at<br />
para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba?<br />
4. Ano na a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> nasubukan at<br />
natutunan?<br />
• Ano na a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> nasubukan at natutunan?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> mga konsekwensiya ku<strong>ng</strong> wala tayo<strong>ng</strong><br />
gagawin?<br />
5. Ano a<strong>ng</strong> susunod na ati<strong>ng</strong> gagawin?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> obvious?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> mga potensyal na solusyon?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> ra<strong>ng</strong>go <strong>ng</strong> mga potensyal na solusyon<br />
kapag isina<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong><br />
mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tao<strong>ng</strong> iyon?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> susubukan? Sino a<strong>ng</strong> gagawa <strong>ng</strong><br />
ano, at para kailan?<br />
• Paano mo masisigurado na a<strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> iyon ay<br />
may lahat <strong>ng</strong> choice at kontrol na posible dito?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> mga pananagutan?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> ibig <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bihin <strong>ng</strong> mainam na suporta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
pag<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>gawa <strong>ng</strong> action plan?<br />
• Paano mo irerekord ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong><br />
natutunan?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> magagawa mo ku<strong>ng</strong> hindi matutupad<br />
a<strong>ng</strong> plano?<br />
3.52 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Karagdaga<strong>ng</strong> Bagay na Dapat I<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> Providers<br />
pagbabahagi <strong>ng</strong><br />
mga kuwento<br />
SKILL: Person-Centered Approach <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Pa<strong>ng</strong>anib<br />
Oscar<br />
Si Oscar, i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> 27-tao<strong>ng</strong>-gula<strong>ng</strong><br />
na “lalaki<strong>ng</strong>-lalaki,” ay nakatira<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> group home ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<br />
<strong>ng</strong> tatlo<strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga lalaki na<br />
itinuturi<strong>ng</strong> niya<strong>ng</strong> mga kaibigan.<br />
Ito’y tinatawag niya<strong>ng</strong> “mga<br />
kapatid niya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba<strong>ng</strong> mga ina.”<br />
Sa bahay, kadala<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n niya<strong>ng</strong><br />
ginagampanan a<strong>ng</strong> tu<strong>ng</strong>kulin<br />
<strong>ng</strong> pagigi<strong>ng</strong> “assistant” <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> staff,<br />
at tumutulo<strong>ng</strong> siya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga<br />
pa<strong>ng</strong>-araw-araw na gawain tulad<br />
<strong>ng</strong> paglabas <strong>ng</strong> basura at paggrocery<br />
para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> bahay. Mahilig<br />
din siya<strong>ng</strong> magbigay <strong>ng</strong> payo <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanya<strong>ng</strong> “mga kapatid na lalaki”<br />
para malaman nila ku<strong>ng</strong> paano<br />
rin magi<strong>ng</strong> “assistant.” Dalawa<strong>ng</strong><br />
taon na siya<strong>ng</strong> may part-time<br />
na trabaho <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tindahan malapit<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanila at nalalaman <strong>ng</strong> mga<br />
tao<strong>ng</strong> regular na nagpupunta<br />
doon ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong><br />
pa<strong>ng</strong>alan. Gusto<strong>ng</strong>-gusto ni<br />
Oscar a<strong>ng</strong> trabaho niya doon;<br />
hindi na siya bagger dahil napromote<br />
na siya; shelf stocker na<br />
siya <strong>ng</strong>ayon.<br />
A<strong>ng</strong> pinaka-nagugustuhan ni Oscar ay a<strong>ng</strong> magtambay<br />
ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> mga lalaki<strong>ng</strong> kaibigan, tuwi<strong>ng</strong> maaari;<br />
sila’y nag-iinuman at nagbi-billiard <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> bar malapit <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanya<strong>ng</strong> bahay. Natutuwa siya<strong>ng</strong> makipagkaibigan, lalo<br />
na <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga babae. Hindi pa siya kailanman nagkaroon<br />
<strong>ng</strong> girlfriend; pakiramdam niya na mas napapansin siya<br />
<strong>ng</strong> mga babae kapag siya’y umiinom at ipinapakita niya<br />
ku<strong>ng</strong> gaano siya kahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y mag-billiard (natuto siya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
mga lalaki<strong>ng</strong> na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> bar). Umaa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> siya na bala<strong>ng</strong> araw ay<br />
magigi<strong>ng</strong> kasi<strong>ng</strong> suwerte siya tulad <strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga lalaki<strong>ng</strong><br />
kilala niya at na iuuwi siya <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> babae pagkatapos<br />
nila mag-u<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p. A<strong>ng</strong> ilan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga katrabaho niya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> grocery<br />
ay nagsimula na<strong>ng</strong> maglaro <strong>ng</strong> billiards kapag Sabado’t-<br />
Li<strong>ng</strong>go. Nahihiya si Oscar na dalhin a<strong>ng</strong> mga kaibigan niya<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> bahay dahil ayaw niya<strong>ng</strong> malaman nila na nakatira siya<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> group home. Hinihili<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> house manager <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
mga naninirahan na sundin a<strong>ng</strong> itinatag na mga tahimik<br />
na oras <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> hati<strong>ng</strong>gabi upa<strong>ng</strong> hindi maistorbo a<strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong><br />
tao. Madalas umuuwi si Oscar bago mag-hati<strong>ng</strong>gabi.<br />
Gayunman, madalas niya<strong>ng</strong> nakakalimuta<strong>ng</strong> i-charge<br />
a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> cell phone bago siya lumabas at pamin<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nmin<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n<br />
ay hindi siya makapasok <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> trabaho dahil sobra a<strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> ha<strong>ng</strong>over. I<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> beses ay hinikayat siya <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
babae <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> support staff na uminom <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> drink lama<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> bar mula <strong>ng</strong>ayon o “tumambay na lama<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba<strong>ng</strong><br />
lugar.” Nagalit tuloy si Oscar at sinigawan niya a<strong>ng</strong> babae,<br />
at sinabi niya<strong>ng</strong> “Hindi ikaw a<strong>ng</strong> boss ko!” Sa ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>maa<strong>ng</strong>palad<br />
ay nabila<strong>ng</strong>go na siya para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga maliliit na <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>la<br />
tulad <strong>ng</strong> pakikipag-away <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> bar at pagigi<strong>ng</strong> lasi<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> labas.<br />
Ikaw a<strong>ng</strong> nagbibigay <strong>ng</strong> suporta kay Oscar. Ano a<strong>ng</strong> aseso<br />
mo <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba’t-iba<strong>ng</strong> mga istratehiya upa<strong>ng</strong> tugunan a<strong>ng</strong> risk<br />
at magbigay <strong>ng</strong> mga serbisyo <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> ligtas at personcentered<br />
na paraan?<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.53
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Karagdaga<strong>ng</strong> Bagay na Dapat I<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> Providers<br />
SKILL: Person-Centered Approach <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Pa<strong>ng</strong>anib<br />
Ilarawan a<strong>ng</strong> aktibidad / pa<strong>ng</strong>yayari na may kinalaman <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> risk<br />
Mahilig si Oscar uminom at tumambay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga bar halos gabi-gabi.<br />
Ano a<strong>ng</strong> kaugnayan <strong>ng</strong> aktibidad / pa<strong>ng</strong>yayari <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> at mahalaga para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tao?<br />
Mahalaga kay Oscar a<strong>ng</strong> gumawa at magpanatili <strong>ng</strong> mga relasyon, at magi<strong>ng</strong> kasi<strong>ng</strong> independent at normal na maaari.<br />
Sa bar, maaari siya<strong>ng</strong> makipagkaibigan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> marami<strong>ng</strong> mga babae at lalaki. Pakiramdam niya na independent siya kapag<br />
siya’y tulad <strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga lalaki. Mahilig din siya<strong>ng</strong> mag-billiard at nakakapaglaro siya dito. At kapag ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma niya a<strong>ng</strong><br />
kanya<strong>ng</strong> mga katrabaho, pakiramdam niya na siya’y bahagi doon at <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> trabaho. Mahalaga para kay Oscar na hindi muli<br />
mabila<strong>ng</strong>go, na hindi magi<strong>ng</strong> addict, na magi<strong>ng</strong> ligtas mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> sex na wala<strong>ng</strong> condom, at na mintinahin a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong><br />
attendance <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> trabaho upa<strong>ng</strong> hindi siya mapatalsik <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> trabaho. A<strong>ng</strong> aktibidad na ito ay mahalaga para kay Oscar upa<strong>ng</strong><br />
mamintina niya a<strong>ng</strong> emosyonal na pakiramdam na siya’y tinata<strong>ng</strong>gap, at na siya’y may kompiyan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>.<br />
Haba<strong>ng</strong> sinusuportahan a<strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> aktibidad na ito<br />
Ano a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong><br />
sinubukan?<br />
Hikayatin siya<strong>ng</strong><br />
uminom <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
drink lama<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> bar.<br />
Ano a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong><br />
natutunan?<br />
Nagagalit si Oscar kapag<br />
may limit <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong><br />
pag-inom at kapag<br />
pakiramdam niya na<br />
siya’y kinokontrola.<br />
Ano a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> ikinatutuwa?<br />
Nirerespeto ni Oscar<br />
a<strong>ng</strong> curfew at hindi niya<br />
ginigisi<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> iba kapag<br />
umuwi siya na<strong>ng</strong> lasi<strong>ng</strong>.<br />
Ano a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> inaalala?<br />
Si Oscar ay baka ma-addict <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
alak, baka siya mabila<strong>ng</strong>go<br />
dahil siya’y naglalakad pauwi<br />
na<strong>ng</strong> lasi<strong>ng</strong>, sobra siya<strong>ng</strong><br />
uminom at nakikipag-away siya<br />
tuloy <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> bar, at nakikipag-sex<br />
siya na<strong>ng</strong> wala<strong>ng</strong> condom.<br />
Ligtas<br />
(mahalaga<br />
para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>)<br />
Kapag naba<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> a<strong>ng</strong> na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> itaas, ano<strong>ng</strong> mga solusyon a<strong>ng</strong> mainam nati<strong>ng</strong> masusubukan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> susunod?<br />
Saan tayo inilalagay <strong>ng</strong> mga solusyon na ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> table <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ibaba?<br />
Tanu<strong>ng</strong>in si Oscar ku<strong>ng</strong> inisip niya a<strong>ng</strong><br />
iba<strong>ng</strong> mga aktibidad na hilig niya, ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an<br />
maaari siya<strong>ng</strong> tumambay na<strong>ng</strong> mas ligtas ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma<br />
<strong>ng</strong> mga kaibigan niya<strong>ng</strong> lalaki at mga katrabaho.<br />
Tanu<strong>ng</strong>in siya ku<strong>ng</strong> gusto niya <strong>ng</strong> anuma<strong>ng</strong> tip ku<strong>ng</strong><br />
paano makipagkaibigan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga babae. Tanu<strong>ng</strong>in siya<br />
ku<strong>ng</strong> maaari<strong>ng</strong> mainam a<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>mahan siya <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong><br />
kaibigan pauwi upa<strong>ng</strong> maiwa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n a<strong>ng</strong> mapansin <strong>ng</strong><br />
pulis. Tanu<strong>ng</strong>in siya ku<strong>ng</strong> gusto niya <strong>ng</strong> mga tip ku<strong>ng</strong><br />
paano maiwa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n a<strong>ng</strong> pakikipag-away <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> bar (upa<strong>ng</strong><br />
maiwa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n a<strong>ng</strong> mabila<strong>ng</strong>go dahil siya’y nakipagaway.)<br />
Ipaalala kay Oscar na i-charge a<strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong><br />
cell phone na<strong>ng</strong> mas madalas para makatawag siya<br />
kapag lumabas siya at kaila<strong>ng</strong>an niya <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>kay pauwi,<br />
o iba<strong>ng</strong> tulo<strong>ng</strong> haba<strong>ng</strong> lumalakad pauwi.<br />
Sabihin kay Oscar na ha<strong>ng</strong>ga<strong>ng</strong> dalawa<strong>ng</strong> drink<br />
lama<strong>ng</strong> siya. Hili<strong>ng</strong>in a<strong>ng</strong> mga bartender na<br />
huwag bigyan si Oscar <strong>ng</strong> sobra<strong>ng</strong> alak. Ba<strong>ng</strong>gitin<br />
a<strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> mga lugar ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an maaari<strong>ng</strong><br />
makipagkita <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iba; tanu<strong>ng</strong>in siya ku<strong>ng</strong> gusto<br />
niya<strong>ng</strong> magkaroon <strong>ng</strong> kanya<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili<strong>ng</strong> pool<br />
table at mag-imbita <strong>ng</strong> mga kaibigan para<br />
maglaro. Pag-u<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>pan a<strong>ng</strong> mga palat<strong>and</strong>aan <strong>ng</strong><br />
alcohol poisoni<strong>ng</strong> at ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> gagawin ku<strong>ng</strong><br />
narana<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n niya ito.<br />
Ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ya<br />
(mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>)<br />
Hindi ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ya<br />
(kumokontra <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong><br />
mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>/kay)<br />
Huwag na huwag pag-uu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>pan a<strong>ng</strong> mga<br />
risk. Sabihin kay Oscar na puede niya<strong>ng</strong><br />
gawin a<strong>ng</strong> anuma<strong>ng</strong> gusto niya.<br />
Huwag ma<strong>ng</strong> isipin a<strong>ng</strong> mga istratehiya<strong>ng</strong><br />
ito!<br />
Hindi ligtas<br />
(kumokontra <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong><br />
mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>/kay)<br />
3.54 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Karagdaga<strong>ng</strong> Bagay na Dapat I<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> Providers<br />
SKILL: Person-Centered Approach <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Pa<strong>ng</strong>anib<br />
Ilarawan a<strong>ng</strong> aktibidad / pa<strong>ng</strong>yayari na may kinalaman <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> risk<br />
Ano a<strong>ng</strong> kaugnayan <strong>ng</strong> aktibidad / pa<strong>ng</strong>yayari <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> at mahalaga para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tao?<br />
Haba<strong>ng</strong> sinusuportahan a<strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> aktibidad na ito<br />
Ano a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong><br />
sinubukan?<br />
Ano a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong><br />
natutunan?<br />
Ano a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> ikinatutuwa?<br />
Ano a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> inaalala?<br />
Kapag naba<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> a<strong>ng</strong> na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> itaas, ano<strong>ng</strong> mga solusyon a<strong>ng</strong> mainam nati<strong>ng</strong> masusubukan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> susunod?<br />
Saan tayo inilalagay <strong>ng</strong> mga solusyon na ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> table <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ibaba?<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.55
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> bagay<br />
na nais ko<strong>ng</strong><br />
mat<strong>and</strong>aan<br />
3.56 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> bagay<br />
na nais ko<strong>ng</strong><br />
mat<strong>and</strong>aan<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.57
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> bagay<br />
na nais ko<strong>ng</strong><br />
mat<strong>and</strong>aan<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.58
HCBS Peer Partners Project Grant<br />
A<strong>ng</strong> workbook na ito ay pinondohan <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> grant mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> California<br />
Department of Developmental <strong>Services</strong>. A<strong>ng</strong> UCP WORK, Inc. ay a<strong>ng</strong><br />
pa<strong>ng</strong>unahi<strong>ng</strong> ahensiya, at kinakatawan nito a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> rehiyonal na<br />
proyekto <strong>ng</strong> mga pagsisikap <strong>ng</strong> iba’t-iba<strong>ng</strong> providers na nagsusuporta<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga indibidwal at mga pamilya <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Tri-Counties Regional Center<br />
catchment area. Kabila<strong>ng</strong> dito a<strong>ng</strong> UCP-LA at Villa Esperanza <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Ventura<br />
County, UCP WORK, Inc., CPES/ Novelles, at Devereux <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Santa Barbara<br />
at San Luis Obispo Counties. Nag<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>gawa a<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> ad hoc subcommittee<br />
<strong>ng</strong> TCRC Vendor Advisory Committee, na binubuo <strong>ng</strong> service providers,<br />
tauhan <strong>ng</strong> regional center, at mga kinatawan mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> State Council on<br />
Developmental <strong>Services</strong> (SCDD), <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> survey <strong>ng</strong> regional service<br />
providers. Na<strong>ng</strong> napag-aralan a<strong>ng</strong> mga resulta, naipakita <strong>ng</strong> survey<br />
na may gap <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagbigay <strong>ng</strong> impormasyon tu<strong>ng</strong>kol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> HCBS at Person-<br />
Centered Thinki<strong>ng</strong> resources <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> providers na na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> malalayo<strong>ng</strong> lugar at na<br />
nagpapalakad <strong>ng</strong> maliit na negosyo na nagsisilbi <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga indibidwal at<br />
mga pamilya.<br />
A<strong>ng</strong> nagbibigay-sigla <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga pagsisikap <strong>ng</strong> grant project ay a<strong>ng</strong> tulu<strong>ng</strong>an<br />
a<strong>ng</strong> providers na maunawaan ku<strong>ng</strong> paano matutupad a<strong>ng</strong> bago<strong>ng</strong><br />
HCBS Waiver <strong>Community</strong> St<strong>and</strong>ards. A<strong>ng</strong> mas malaki<strong>ng</strong> layunin <strong>ng</strong><br />
mga pamantayan at <strong>ng</strong> grant project na ito ay a<strong>ng</strong> suportahan a<strong>ng</strong> mga<br />
tao<strong>ng</strong> may mga kapan<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nan upa<strong>ng</strong> magkaroon sila <strong>ng</strong> mas mabuti<strong>ng</strong><br />
pamumuhay, hindi lama<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> papel. Para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga tao<strong>ng</strong> sinusuportahin<br />
namin, sinisikap nami<strong>ng</strong> magbigay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanila <strong>ng</strong> karagdaga<strong>ng</strong> kontrol <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanila<strong>ng</strong> mga serbisyo, na<strong>ng</strong> mata<strong>ng</strong>gap nila ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
kanila: mga serbisyo<strong>ng</strong> nagsusuporta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanila<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rili<strong>ng</strong> pananaw para<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kinabuka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n, nagsusuporta <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> mahalaga upa<strong>ng</strong> magi<strong>ng</strong><br />
mga ligtas at minamahalaga<strong>ng</strong> miyembro <strong>ng</strong> kanila<strong>ng</strong> komunidad, na<strong>ng</strong><br />
nananatili<strong>ng</strong> na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mabuti<strong>ng</strong> kalusugan.<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Kata<strong>ng</strong>ian</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Kalidad</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>Home</strong> <strong>and</strong> <strong>Community</strong>-<strong>Based</strong> <strong>Services</strong> 3.59