SAHMAN TƏLİMAT

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ
DÖVLƏT TURİZM AGENTLİYİ
Sanitariya və Gigiyena Metodları və Normaları Proqramı
(SAHMAN - Sanitation and Hygiene Methods and Norms)
Mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələr üçün
TƏLİMAT

“SAHMAN” Proqramı çərçivəsində nəfəs yolu xəstəliklərinin (xüsusilə, COVID-19-
un) profilaktikasına dair
mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələr üçün
TƏLİMAT
1. Təlim və maarifləndirmə
2. Qabaqlayıcı tədbirlər
3. Təmizlik və dezinfeksiya tədbirləri
4. Xəstəlik daşıyıcıları ilə bağlı nəzarət tədbirləri
1. TƏLİM VƏ MAARİFLƏNDİRMƏ
Mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrdə nəfəs yolu xəstəliklərinin, xüsusilə
COVİD-19 (koronavirus) infeksiyasının yayılmasının qarşısının alınması üçün
maarifləndirmə işlərinin aparılması və müvafiq təlimlərinin keçirilməsi vacibdir. Bu
məqsədlə, “SAHMAN” proqramı çərçivəsində proqramda təlimlərə cəlb olunan
mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisənin nümayəndərinə virusdan qorunma
tədbirləri barədə məlumatlar veriləcəkdir. Təlimlərdə iştirak edən və müvəffəqiyyətlə başa
vuran nümayəndələr – “SAHMAN” menecerləri müəssisə daxilində proqram çərçivəsində
nəzərdə tutulan tədbirlərin həyata keçirilməsinə görə məsuliyyət daşıyacaqdır.
Təlim zamanı iştirakçılar şəxsi gigiyena (əl gigyenası, nəfəs yolu gigiyenası, öskürmə
etiketi), dezinfeksiya tədbirləri (işlərin dövriliyi, tətbiqinə icazə verilən maddələrdən
düzgün istifadə qaydaları, həmçinin dezinfeksiyanın aparılması qaydaları), digər növ
qabaqlayıcı qoruyucu tədbirlər haqqında metodiki göstərişlərlə təmin olunacaqlar.
“SAHMAN” menecerləri isə öz növbələrində, müəssisənin rəhbərliyini, işçi heyətini
proqram, onun faydaları və görülməli tədbirlər haqqında məlumatlandırmaq və
təlimatlandırmaq öhdəliyi götürəcəklər. Əlavə olaraq, onlar proqrama dair məlumatların,
eyni zamanda tələb olunan gigiyena və sanitariya tədbirlərinə dair yazılı xatırlatmaların
(misal üçün, əl gigiyenası) əsas ümumiişlək ərazilərdə (resepşn, lobbi, lift, pilləkan,
qidalanma məkanları, idman zalları və s.) yerləşdirilməsini təmin etməlidirlər.
1.1. Əl gigiyenası
Əl gigiyenası əllərin təmiz olmasını nəzərdə tutur. Bura əllərin yuyulması və alkoqol
tərkibli vasitə ilə dezinfeksiya olunması daxildir. Bir çox yoluxucu xəstəliklər birbaşa
kontakt vasitəsi ilə yayıldığı üçün düzgün əl gigiyenası mehmanxanalarda infeksiyanın
yayılmasına qarşı əsas tədbir hesab olunur. Əllər çirkli olduğu zaman sabunla
yuyulmalıdır. Çirkli olmadıqda isə alkoqol tərkibli vasitə ilə dezinfeksiya olunmalıdır.

Əl gigiyenası aşağıdakı qaydada tətbiq olunmalıdır:
• Ağıza, buruna və gözlərə toxunmazdan əvvəl;
• Qidaların hazırlanması və təqdim olunmasından əvvəl;
• Öskürəndən və asqırandan sonra;
• Sanitar qovşaqlardan istifadə edəndən sonra;
• İctimai sanitar qovşaq, qapı dəstəyi, lift düyməsi və s. kimi ümumi yerlərə
toxunduqdan sonra.
Əllərin yuyulması
Əllərin düzgün qaydada yuyulması üçün birinci, üzük, saat və digər əl aksesuarları
çıxarılmalı, sonra isə əllər aşağıdakı qaydalara və Əlavə A-ya uyğun olaraq
yuyulmalıdır.
• Axar suda əlləri isladın;
• Maye sabun əlavə edin və əlləri sürtərək köpürdün;
• Axar sudan kənarda ovucları, biləkləri, əllərin arxasını, barmaqların arasını və
arxasını, barmaqların ucların 20 saniyə ərzində sürtün (eyni qayda
dezinfeksiya zamanı da tətbiq olunur);
• Sürtəndən sonra əlləri axar suda təmiz yuyun;
• Sonra isə əlləri bir dəfə istifadə olunan təmiz pambıq və ya kağız dəsmalla
qurulayın;
• Əgər ehtiyac olsa, su kranını toxunmadan, dəsmalla tutaraq bağlayın.
1.2. Öskürək/respirator xəstəlik zamanı şəxsi gigiyena
Öskürək/respirator xəstəlik zamanı xəstəliyin mənbəyindən qorunma üçün nəzarət
tədbiridir. Mehmanxananın işçiləri və qonaqlar öskürək/respirator xəstəliklə bağlı
aşağıdakı düzgün etiket qaydaları barədə məlumatlandırılmalıdır:
Nəzarət tədbirləri
• Öskürəndə və asqıranda ağızı kağız salfetlə bağlanmalı və istifadə olunmuş
salfet ağzı bağlı zibil qabına atılmalıdır;
• Resprator axıntı ilə təmasdan sonra əllər müvafiq qaydada təmizlənməlidir;
• Resprator simptomları olan qonaqlara tibbi maskalar təklif olunmalıdır;

• Resprator simptomları olan qonaqların digər qonaqlardan kənarda
oturmasına diqqət yetirilməlidir (ən azı 1 m).
Öskürək/respirator xəstəlik və şəxsi gigiyena qaydalarına işçilərlə yanaşı qonaqlar da
əməl etdikdə virusun yayılmasının qarşısının alınması daha yaxşı nəticə verir. Buna görə
də qonaqların gigiyena qaydalarına əməl etməsinə diqqət yetirmək lazımdır. Qonaqlara
və işçilərə gigiyena qaydalarının xatırladılması üçün mehmanxanada mümkün yerlərdə
məlumat lövhələri qoyulmalıdır.
2. QABAQLAYICI TƏDBİRLƏR
“SAHMAN” proqramında iştiak edən müəssisələr aşağıdakı qabaqlayıcı qoruyucu
tədbirləri həyata keçirməyi öhdələrinə götürürlər:
‣ İşçi heyətinin sağlamlığına nəzarət edilməsi (gündə iki dəfə sensor termometr
vasitəsilə temperaturun ölçülməsi, soyuqdəymə, infeksiya əlamətlərinin olubolmamasına
daimi nəzarət);
‣ Özünü narahat hiss edən, temperaturu 38 dərəcə C-dən yüksək olan, nəfəs yolu
xəstəliklərinin simptomlarını nümayiş etdirən işçilərə və qonaqlara təcili tibbi
xidmətin təşkili;
‣ Münasib olduqca, müəssisəyə daxil olan qonaqların temperaturunun ölçülməsi və
onlarda nəfəs yolu xəstəliklərinin simptomlarının olub-olmamasına nəzarət
edilməsi;
‣ Müəssisənin şəxsi gigiyena və dezinfeksiya tədbirlərinin görülməsi üçün zəruri
olan vasitələrlə təmin olunması: sensor termometr, əl dezinfeksiyaedici məhlullar,
əl salfetləri, üz maskaları, əlcəklər, istifadə edilmiş tibbi maskalar və əlcəklərin
atılması üçün ayrıca qapalı torbalar, dezinfeksiyaedici məhlullar, işçi heyəti üçün
təmiz geyimlər;
‣ Resepşn və digər qəbul işçiləri tərəfindən üz maskaları və əlcəklərin istifadəsi;
‣ Ümumiişlək ərazilərdə əl dezinfektantlarının, salfetlərinin təchiz edilməsi;
‣ Qonaqlar üçün tələb olunduqda üz maskalarının və əlcəklərin təchiz olunması;
‣ Görülən bütün tədbirlərin qeydiyyatının aparılması və sənədləşdirilməsi.
2.1. Təhlükəsiz məsafə tədbirləri
‣ Müəssisə daxilində və ətrafında insanların kütləvi toplanmasına imkan
verilməməsi;
‣ Qələbəlik (tünlük) yaranmasının qarşısını almaq üçün növbələrin müəssisə
daxilində bir neçə ərazidə təşkili (resepşn,məlumat nöqtəsi,qeydiyyat nöqtəsi);
‣ Qonaqlar arasında ən azı 1 metr məsafəni təmin etmək üçün növbə yerlərinin
döşəmə işarələri ilə ayrılması;

‣ Ümumiişlək ərazilərdə masalar, oturacaqlar, skamyalar və stullar arasında 2
metrlik məsafənin tətbiqi.
3. TƏMİZLİK VƏ DEZİNFEKSİYA TƏDBİRLƏRİ
Yoluxucu virus ətraf mühitdə uzun müddət yaşadığı üçün ərazinin təmizlənməsi və
dezinfeksiyası tədbirləri gücləndirilməlidir. Təmizlik və dezinfeksiya tədbirlərinə
aşağıdakılar daxildir:
• Təmizlik işləri birinci təmiz hissədən başlamalı sonra isə daha çirkli hissələri
təmizləməlidir;
• Daha çox təmas olunan səthlərə (resepşn və qəbul masası, qapıların dəstəyi,
liftlərin düymələri və s.) fokus olunmaqla bütün ümumiişlək yerlər və qonaq otaqları
gün ərzində hər 4 saatdan bir deterjanlı su ilə təmizlənməli və dezinfeksiya
olunmalıdır;
• Müntəzəm olaraq pest-kontrol həyata keçirilməlidir;
• Bütün ümumi sanitar qovşaqlar/yuyunma otaqları maye sabun, kağız dəsmal və ya
əlqurudanlarla təmin olunmalıdır;
• Təmizlik və dezinfeksiya işlərindən sonra əllər gigiyenik qaydada təmizlənməlidir;
• Mövcud gigiyena standartlarının düzgün qaydada tətbiq olunmasına rəhbərlik
mütəmadi nəzarət etməlidir.
4. XƏSTƏLİK DAŞIYICILARI İLƏ BAĞLI NƏZARƏT TƏDBİRLƏRİ
COVİD-19 virusu daşıyıcıları ilə bağlı nəzarət tədbirləri standart tədbirlərə əlavə olaraq
həyata keçirilir. Aşağıdakı tədbirlər daxildir:
‣ İnfeksiyanın yayılmasının qarşısını almaq üçün qızdırması və respirator simptomları
olan qonaqların tibbi maskalar geyinməsinə diqqət edilməsi;
‣ Müəssisə daxilində xüsusi karantin ərazisinin ayrılması;
‣ Karantin sahələrinə aparan ayrıca izolyasiya edilmiş yolun və buradan nəqliyyatla
yola düşmək üçün ayrıca parkinq ərazisinin olması;
‣ Şübhəli COVID-19 hallarında ünsiyyət üçün müvafiq qoruyucu geyimlərin
mövcudluğu;
‣ Evakuasiya planının mövcud olması və heyətə əlaqədar təlimin keçirilməsi;
‣ Kəskin respirator xəstəlik simptomları nümayiş etdirən qonaqların dərhal tibbi
xidmətə müraciət etməsini və kütləvi yerlərə getməməsinin tövsiyə edilməsi;
‣ Xəstə qonaqlarla işçi heyətinin təmasının minimuma endirilməsi və onunla təmasda
olan şəxslər tərəfindən şəxsi mühafizə vasitələrindən istifadə edilməsi;
‣ Xəstə qonaq check-out etdikdən sonra otağı təmizlənməli və dezinfeksiya olunması;

‣ Onun təmasda olduğu şəxslər və yerlər müəyyən olunmalı və müvafiq qaydada
təmizlik, dezinfeksiya və izolyasiya işlərinin aparılması;
‣ Front-desk, lobbi, lift, restoran, konfrans zalı və kütlə toplantıların mümkün olduğu
digər yerlərdə insanlar arasında ən azı 1 m məsafənin olması təmin olunması.