hæmus - Libraria pentru toti

se të banosh është mënyra e të ndenjurit mbi tokë të të vdekshmëve, por ende
nuk ka kuptuar se “mbi tokë” do të thotë tashmë “nën qiell” 15 .
Kjo vjen për shkakun se qenia ka kuptuar nocionin e përkohshmërisë, por ajo
ende nuk e di çdo të thotë përkohshmëri tokësore. Njohja e një të vërtete të
tillë do ta çonte drejt reflektimit të së përjetshmes, ndërsa besimi ndaj kësaj të
fundit do ta kishte shpënë drejt gjykimit se ndarja e tij prej të birit ishte vetëm
tokësore.
Zbulesa si zbulim
Përcaktimit të Sorren Kierkegaardit mbi thelbin hyjnor, si sintezë e kohës dhe
e përjetësisë, i paraprin një përcaktim akoma edhe më intrigues i mjekut dhe
filozofit frëng të periudhës së inkuizicionit, Paracelsiusit.
Ajo çfarë ai përshkruan si thelb të qenies, mbart në vetvete të njëjtët elementë
si të filozofit danez, veçse këto të fundit vijnë tashmë të dritësuara në një
rrymë mendimi më inkandeshente.
Paracelsiusi mendon se:
“Po aq sa ç’mund të jetojë një njeri pa numenin hyjnor (dritën hyjnore), po aq
pak mund të ekzistojë ai edhe pa lumenin natyral (drita e natyrës). Pasi njeriu
arrin të bëhet i përkryer vetëm duke zotëruar njëkohësisht numenin dhe
lumenin” 16
Rrëfimi i Kutelit vë në qendër të tij një personazh që duket se nuk mbart në
vetvete as numenin dhe as lumenin, por siç parashikohet që në titullin
simbolik, ai është i destinuar për t’i zotëruar të dyja këto në një të ardhme.
Me shpalosjen e dimensionit të tretë të kohës, protagonistit tonë i hapen sytë
për të parë lumenin, por duket se ai është ende larg zotërimit të numenit, për
aq kohë sa vdekja përbën për të një qëllim të kuptuar si asgjë e zbrazët.
Pas humbjes së të birit, Ago Jakupi vazhdon t’i paraqesë lexuesit të njëjtën
vetje si në fillim për sa i përket nocionit hyjnor, pasi në fjalët e tij për Zotin
vihet re thjesht një lodhje nga jeta.
Agu i qenies nis të shfaqet vetëm me anën e Zbulesës, e cila i jepet atij
nëpërmjet tri ëndrrave të njëpasnjëshme, të cilat do t’i interpretojmë si
vegime, meqënëse përmbajnë përvoja dhe këshilla që kanë kuptime dhe në
jetën zgjuar.
Vegimet pasohen nga tri “zgjime të vogla” ku secili prej tyre përmban
shkëndija në shtim të numenit. Zgjimi i madh ndodh pas ëndrrës së tretë, kur
Ago Jakupit ka arritur t’i zbulohet plotësisht vetvetja.
Simbolika e numrit tre bëhet mjaft e rëndësishme në këtë pjesë rrëfimi, pasi
zbulimi i vetvetes ndodh njëkohshëm me shfaqjen e thelbit hyjnor. Boshti
15
Martin Hajdeger: Leksione dhe konferenca, Shtëpia botuese ”Plejad”, Tiranë 2003,
f.98
16
K.G.Jung: Mbi psikikën njerëzore, Shtëpia botuese”Plejad”, Tiranë 2002, f.78
56