hæmus - Libraria pentru toti

jetesës materiale të shoqërisë. Njeriu që jeton në luks nuk është shumë i
gatshëm të veprojë si trim.”
“Mirë, - m’u përgjigj Krexja, - por, kur fillon jeta luksoze? E pse Homeri
njeh trima e njerëz si Paridi? Luksi është me rëndësi për karakterin e njeriut,
e unë njoh shumë të rinj e shumë të reja që nuk duan të punojnë deri më sot
se mëma e tata kanë bërë gjithçka për ta, e tani ata po presin një vend pune
shumë të mirë me pak punë e me një rrogë të majme. Kurse ne, ne bëmë çdo
punë e ishim të kënaqura, e jetën e njohim më mirë e jemi edhe më të forta.”
“Jeta konkrete e njeriut, nëse mendohemi për ngjarjet e përditshme, nuk njeh
asnjë rregull të sigurt e luksi, sidomos luksi, varet nga mentaliteti, nga
kënaqësia jonë e brendshme e nga vetëdija jonë. Kush jeton në luks e nuk do
të dijë se ka njerëz të tjerë që punojnë më shumë e më mirë se ai vetë, luksin
nuk e meriton, sepse edhe luksi duhet merituar.”
“E luksin e meriton ai që me veprimtarinë e përditshme pasurinë e vet e
shfrytëzon racionalisht dhe e zmadhon e u jep, kështu, pasuri relative edhe
njerëzvet të tjerë. Përndryshe infantilizmi...”
“Ndoshta unë çështjen e infantilizmit e teproj. Edhe kjo duhet mbajtur si e
mundshme. Por, ti Krexe, mos harro se njerëz të tjerë të Evropës Perëndimore
flasin kështu për Italinë e nuk mund të kuptojnë sepse çdo dhjetë muaj i
nevojitet Italisë një qeveri e re, pse Vatikani është aq i fortë politikisht në
Itali, pse ca zona të vendit janë aq të begata e zona të tjera aq të varfra, pse
mafia, domethënë kriminaliteti i organizuar, është aq e fortë në Itali.”
“Këto pyetje s’janë gjë tjetër veçse pjesë të veçanta të pyetjes sime të parë
për falimentimin e demokracisë në Itali.”
“Demokracia në Itali... me të vërtetë, kjo ishte pyetja jote e parë, natyrisht,
duke përmendur edhe Shqipërinë, Kosovën etj: e unë këtë e kisha harruar...
Eksperimenti demokratik dështoi në Itali se... se... ndoshta është mirë të
kujtohej se demokracia ka sukses kur njerëzit më nismëtarë dinë se ç’është
kjo demokraci. Po, ç’është, në thelb demokracia? Mund të thuhet se kusht i
parë i sistemit demokratik është kufizimi kohor i pushtetit politik: kush fiton
zgjedhjet, merr pushtetin vetëm për një kohë të caktuar. Pastaj organizohen
zgjedhjet e reja. Me siguri, ky është kusht themelor i sistemit demokratik.
Kushti i dytë, por jo më pak i rëndësishëm, është veprimi i qeverisë sipas
ligjevet në fuqi. Kush qeveris, pushteti ekzekutiv, mund të bëjë vetëm atë që
e lejon ligji në fuqi, e ligjet i përpunon e i jep vetëm parlamenti, i cili
përbëhet nga politikanët e zgjedhur nga qytetarët e mban, kështu, pushtetin
legjislativ ose ligjdhënës. Me fjalë të tjera, kush fiton zgjedhjet merr në dorë
vetëm pushtetin ekzekutiv e zbaton ligjet në fuqi. Pushtetin ligjdhënës e ka
parlamenti, siç thamë, e pushtetin gjyqësor e kanë organe të veçanta të
pavarura, sipas teorisë, nga qeveria e nga parlamenti. Kjo është teoria e kjo
teori duhet zbatuar, së paku nga dukja.”
E këtu Krexja: “Këto kushte Italia pasfashiste i ka plotësuar apo jo?”
549