hæmus - Libraria pentru toti

në lidhje me protagonistin. Mirëpo, fakti që rrëfimtari ‘nuk e mbron’
gjykimin e vet dhe shtjellon hap pas hapi gjykimet e opinionet e
personazheve të tjerë në lidhje me subjektin, madje e ndërton figurën e tij në
bazë të këtyre të fundit (ndonëse këto gjykime qenkan ujeme), zbulon në
mënyrë të qartë faktin se idetë e tyre janë “zëri i tij” brenda rrëfimit.
Ai është shndërruar tashmë në një kundrues-vlerësues, i ngarkuar nga thënësi
me një këndvështrim që shpreh opinione, investime vlere apo orientime
gjykimi 10 . Një pjesë e këtyre gjykimeve kalojnë më pas edhe tek “zërat e
tjerë”, duke na ndihmuar ta kuptojmë më thellësisht nocionin e vdekjes.
“- Vdiq Rushani Aga
- Udhë e mbarë, o bir, udhë e mbarë. Sikush për vete me kohë…
- Edhe Zenuni vdiq, Aga.
- Ia kishin kohën, ishin pleq, s’kishin punë, unë kam punë, o bir! 11
E vërteta ish se më plak nga të gjithë ish vetë Agai”.
Jashtëkohësia vjen për shkakun se protagonisti nuk heq dorë as nga jeta, as
nga puna, por kjo nuk do të thotë aspak se ai hedh fuqishëm vallen e jetës.
Ago Jakupi thjesht ka humbur në rutinën e saj dhe nuk e di çfarë ekziston
përtej kësaj rutine. Ndonëse e ka shpirtin plot me këto çuditë e Zotit, ai nuk
ka pasur asnjëherë kohë të frikësohet për përjetësinë.
Fakti që nuk reflekton mbi vdekjen, edhe kur ajo prek qeniet rreth tij, do të
thotë se nuk arrin të ketë asnjë vizion mbi atë që nuk është ende. Është kjo
arsyeja që ai mendon veç t’i vejë tymi drejt në punën e tij, duke mos e vënë
në raport “kohën e tij” me “kohën e të tjerëve”.
E tashmja e turbullt në të cilën është zhytur horizonti i qenies e ka dendësuar
aq shumë errësirën në vështrimin e saj, saqë ajo ende nuk ka arritur ta kuptojë
se ditët e saj mbi tokë janë të numëruara, dhe vdekjet e vazhdueshme të
qenieve të tjera, janë një paralajmërim i asaj çfarë mund t’i ndodhë subjektit,
apo ndonjë qenieje tjëtër të dashur për të. Moskuptimi i idesë se vdekja është
një realitet kohor që shfaqet i njëjtë për të gjithë vdekatarët, e shpie
protagonistin tonë, në formësimin e një gjykimi aspak objektiv mbi nocionin
“kohë’. Ajo njëkohësisht “justifikon” edhe mungesën e një prej cilësive më
thelbësore të çdo qenieje: çastpritshmërisë 12 , ose të qenit i hapur ndaj asaj që
nuk është ende. Është kjo një kohë e pritme, e cila shndërrohet këtu në simbol
të përkohshmërisë, gjë që një lexues i vëmendshëm do ta përkapte që në
10
Pozzato: Semiotika e tekstit,SHBLU, Tiranë 2004, f.80
11
Mitrush Kuteli: Si e gjeti Ago Jakupi rrugën e Zotit në Prozë dhe vargje të
zgjedhura 1, Shtëpia botuese ”Mitrush Kuteli”, Tiranë, 2001, fq.102
12
Martin Hajdeger: Leksione dhe konferenca, Shtëpia botuese ”Plejad”, Tiranë 2003,
f.58
54