hæmus - Libraria pentru toti

Këtë mesazh e përforcon më tepër përshkrimi i fytyrës së Kalijes, përgjatë dy
qëndrimeve të Tat Tanushit. Kur e pranon vdekjen si plan hyjnor, Kalija
buzëqesh me buzëqeshjen e të lumturit, ndërsa me konceptimin e saj si “një
fund”, e shtrenjta e zemrës nuk ish në krahët e tij veçse një skelet.
Po ashtu edhe “arkitektura” e kishës na jepet prej rrëfimtarit hyjnor në
optikën e shndërrimeve të Uratës-Tatë në rastin e parë dhe Tatës–Uratë në të
dytin.
“Tata ngriti kryet lart ndaj kupa e kishës, dhe ja se ku ajo ish plot dritë dhe
ngrihej e ngrihej gjer sa u bë qiell”. 102
“Zëri i tij i egër u përpoq mur më mur dhe çau gjithë kandilet. Errësirë
katrani. Befas kisha u ça në dysh, u hapnë të thëllat e tokës dhe Tat Tanushi u
shemb përpjetë” 103 .
Paralajmërimi i shembjes tokësore për shkak të rebelimit zbulohet në
mospajtimin e Tatës me ligjësinë hyjnore. ( Fiton këtu peshë cilësimi zë i
egër). Krahas të ardhmes profetike të protagonistit, zbulohet edhe shfaqja e
natyrës hyjnore në lidhje me njërin apo tjetrin qëndrim që Tat Tanushi do të
mbajë kundrejt saj në jetën zgjuar.
Ndëshkimi hyjnor ndaj rebelimit dhe mëshira ndaj kujtdo që i bindet vullnetit
të Zotit shndërrohen në dy domethëniet kryesore të vegimit të qenies, të cilat
duke mos u kuptuar si duhet prej tij, e çojnë sërish protagonistin në
formulimin e po të njëjtës lutje që ai ia drejtonte qiellit edhe para t’i jepej
Zbulesa. Në këtë këndvështrim zgjimi i tij rezulton të jetë vetëm fizik dhe
asfare një zgjim shpirtëror, sikundër pritej të ishte.
Mbas gjumit ai tenton sërishmi “ndërhyrjen” në planet kohore të Zotit, duke
ruajtur të njëjtin vizion mbi vdekjen, çka e lë atë krejtësisht jashtë konceptit
biblik se i vetmi pushtet mbi të është vetëm ai hyjnor. Lutja e tij “Merr vite
nga vitet që më ke dhënë dhe jepja shërbëtores tënde Kali- që të përlëvdohet
emri yt përjetë”, na tingëllon si një kusht që qenia i vendos Hyjnisë, dhe
konfirmon shkëputjen e tij të plotë prej frymës së saj.
Simbolika e shembjes
Tepër intresant tejçohet në vetëdijen e çdo lexuesi të kësaj rrëfenje, cilësimi i
bijës së shkrimtarit “një vepër e shkruar me aq dashuri për dashurinë” 104 .
Jo rrallë në rrëfimet e Kutelit kjo ndjenjë merr përmasa gati “apokaliptike”,
duke përmbysur çdo kufi mes jetës dhe vdekjes, apo duke hyrë aq thellë në
102 Po aty: f.24
103 Po aty: f.24
104 Quo vadis, Shqipëri? (përg.A.Klosi), Tiranë&Munchen, 1993, fq.283
475