hæmus - Libraria pentru toti

Në mos dëgjofshin edhe ata,
Fjalë stërgjyshësh me oshëtimë,
Ma vini librin si një nënkrejse
Me tërë pyjet e tij - buçimë.
KRENAR ZEJNO: Shenja e paparë e “bohemit” të madh
Shqiptar (Artur Tashko)
Është shenja, ende pothuaj e panjohur ndër ne, e një artisti të madh prej sërës
shqiptare të artit, Artur Tashko.
Duke ia kqyrur kronologjinë e jetës, nga njëra anë si bohemiane dhe nga
tjetra e parë si dinamikë të projektuar prej lëvizjeje gjeometrike, vëren se
maestro Tashko është ndodhur, çuditërisht apo pikërisht, në qytetet më të
rëndësishëm të botës së artit. Madje gjatë periudhave më të spikatura për
secilin prej këtyre qyteteve, kur gjatë shekullit të kaluar kanë marrë si me
rradhë rolin e krye-polisit artistik të historisë së artit: Vjenë, Boston, Paris,
Marsejë, Firence, Madrid, Londër. E mandej përfundimisht në Kolumbi, si
për t’u kthyer në zanafillë të artit, në vendin ku prehet antikiteti prekolumbian
që, siç dihet, konsiderohet shtrati parak prej nga u ngjiz kubizmi.
E prej kësaj gjeografie përvojash jetësore prej artisti, duke kundruar e
shqyrtuar veprën e tij (ndonëse më tepër në albume e riprodhime, gjë që
duhet thënë se është mjaft larg ndritimit prej veprave origjinale) nuk vonon të
rrokim së paku sensacionin e asaj çka shekulli i kubizmit pat pëlqyer ta
quante l’esprit de geometrie. Lëvizjen dhe ritmin mbi format gjeometrike
elementare.
Zëfilli të duket vetja si në një oborr plot tablo të një fryme dhe afërie nga
Maleviç te Paul Klee teksa piqesh edhe me frymën e Ibrahim Kodrës (në fakt,
eksperienca kubiste e Tashkos është kronologjikisht përpara këtij).
Prej kompozimeve kromatike me inspirim muzikal te transfigurimi i realitetit,
duke e hedhur atë ndër përmasa rrëfimi, në kërkim të një shpirti dhe
reflekseve shpirtlartësonjëse të gjërave, e gjer tek degëzimi inteligjent i
rrymës së konstruktivizmit: suprematizmi, si pika më e lartë e semplifikimit
të imazhit.
E shenjuar fort duket se çelet në vepër edhe poetika dhe sjella lirike që na
ofrojnë arkanët e muzës muzikë, me harpat dhe lirat e mandolinat, të cilat i
kanë për zemër dhe i shfaqin që të dy piktorët tanë kubistë. Si dhe peisazhet e
detit, disa edhe prej Brindizit nga ku Tashko ndiqte fundin e luftës në rrekje
të shquante brigjet shkëmborë të atdheut të tij. Nën atë notë humaniste të një
427