hæmus - Libraria pentru toti
hæmus - Libraria pentru toti hæmus - Libraria pentru toti
TË FTUAR / INVITAŢI ISTREF HAXHILLARI Dekreti perandorak (tregim) Stërmadh pa fund e pa cak, i zhurmshëm e i pluhurt, Stambolli ngjante me një kafshë të shformuar parahistorike që merrte frymë me tërë qenien, përshfaqur habitshëm kohëve të vona. Tutje përmbi Bosfor avujt e detit formonin shtëllunga të bardha, tymnajë që të merrte sytë e turbullonte shikimin. Në dy anët e detit shtrihej Qoshk Jëlldëzi, qytet i turqve, një përzierje pafund ngrehinash të shumëllojta prej druri përreth xhamive madhështore. Rrugët e spërdredhura në faqe kodrash të gjelbëruara lagur nga oqeani i pamatë të çonin në Portën e Lartë, brenda së cilës qendronte stema kuranike e Kalifatit dhe manteli i Profetit. Zërat e fuqishëm të ylemave çanin qiellin e murrmë të qytetit madhështor dhe thërrisnin njerëzit për në Der Seadet. Përkundruall zhurmonte Gallata, lagja e të krishterëve dhe selia e ambasadave të huaja, me ndërtesa të larta mermeri sipas arkitekturës së Perëndimit. Në ngushticën e Harkut të Artë, përmes Urës së Gallatës takohej Lindja me Perëndimin, dy botë krejtësisht të ndryshme shumë larg njëra - tjetrës në ekonomi, kulturë, mënyrën e të menduarit e jetesës. Nga çdo cep i Gallatës vështrimi ndehej përmbi Dardanele, bukuroshen e hijeshme të Lindjes, portën shekullore të perandorive. Në pragun e përbaltur të saj përgjatë honeve të shekujve ishte fosilizuar historia. Gjaku i të gjithë popujve të botës kishte skuqur kohën e thinjur të Dardaneleve. Nëpër rrugët e zhveshura tërë pluhur dhe të tjerat me kalldrëm, barisnin lloj - lloj njerëzish nga çdo rracë e ngjyrë, turq, arabë, çifutë, grekë, shqiptarë, sirianë, armenë me të gjitha veshjet që njeriu mund të mbulojë trupin, ngjizur moteve të përlargët. Nga tirqet me xhufka dhe peshtemallët e mëdhenj me lule gjithfarësh, te kostumet europiane me papion, nga jelekët e shkurtër dhe pëlhurat e trasha aziatike që i mbulonin femrat kokë e këmbë, në fustanet gjoksehapura të gufuara, prej festeve të rënda turke në kapelet e hijshme, nga këmbët e zbathura dhe opingat me lëkurë kau te këpucët llustrafina ardhur nga Parisi dhe Vjena. Turma pafund nuk mbaronte kurrë tërë ditën e perëndisë gjer afër mesnatës kur firohej ca dhe mbeteshin të pastrehët, lypsarët e shumtë pa një vend ku të futnin kokën dhe pijanecët me pamje të përçudnuar që nuk mbanin mend shtëpinë dhe në përgjumje mërmërisnin: - Padishah çok jasha! 342
Nuk kishte njeri mbi faqe të dheut të mos ëndërronte ardhjen në Stamboll, shtëpinë e Padishahut Sulltan dhe Kalif, mëkëmbës i Allahut mbi tokë. Aty gjallonin pranëvendosur kundërshi të skajshme, e vjetra me të renë dhe absurdi me të vërtetën. Pranë sarajeve shekullore të mëdha e të vjetra buisnin shtëpi europiane me ndërtimet e përthyera sipas stilit barok të Rilindjes. Afër haneve të shëmtuar me dritare e dyer ngrënë nga koha kishin mbirë hotelet e hijshme me ballkone të gjera e dritare zbukuruar nga perde damasku. Pranë e pranë udhëtonin qerret tërhequr nga buaj të zinj me brirët e mëdhenj të spërdredhur dhe llandonët e kohës ku qenë mbrehur kuaj këmbëshpejtë stolisur me zbukurime shumëngjyrëshe. Në këtë cep të pazakontë të dheut takohej mesjeta e vjetër me kohët moderne. Të zinte syri kudo dyqane të vegjël çikërrimash, artizanë që shtynin me këmbë rrotat e poçerisë, kovaçë që prodhonin enë kuzhine, ndërsa pak më tutje në skelën e Harkut të Artë hidhnin spirancat vaporët e rinj me avull. Llandonët e hijshëm kalonin rrugës kryesore përpara trekëmbëshit, ku çdo ditë qëndronin varur kufomat e të dënuarve me vdekje mbuluar nga këmishat e gjata prej pëlhure lini. Qendër e myslimanizmit botëror dhe kulturës së lashtë islame, Stambolli qe zefillja e krishtërimit ortodoks të globit. Në krah të Xhamisë Blu, ndërtesë e rrallë me bukuri mahnitëse, vepër e mendjes së një arkitekti gjenial, ngrihej madhështore Patriarkana e Stambollit që drejtonte grigjën e ortodoksëve mbi faqe të dheut. Ngritur në një vend mahnitës me bukuri të pashoqe, udhëkryqin e dy kontinenteve më të populluara, kryeqendër e perandorisë më të madhe e më jetëgjatë të botës, Stambolli ishte qyteti më i çuditshëm që kishte ndërtuar ndonjëherë dora e njeriut në shekujt e shkuar. Mendje të ndritura nga e gjithë bota kishin derdhur energji e djersë pa kursim për t’i dhënë emrin tundues e marramendës që zotëronte. Arti i lindjes, letërsia, ndërtimet, teknologjia lulëzonin me tërë forcën ndjesore dhe përshfaqje mbresëlënëse. Harbie, shkolla e luftës, ishte me emër jo vetëm përqark perandorisë turke, po gjer tutje në perëndimin e zhvilluar. Dukej sikur Stambolli qëndronte jashtë fushatave të luftës së pashallarëve turq anekënd perandorisë së pamatë, po era e betajave përsillej pa pushuar në qiellin e tij. Gjeneralët më të famshëm të Sulltanit ishin me origjinë të përzier nga Europa, Azia e Arabia. Në tërë hapësirat turke të pamata e përtej saj emër dhe famë rrezëllitëse bëje vetëm në Stamboll. Një ditë të kthjellët maji të motit 1886, në portin “ Harku i Artë ” i njohur prej udhëtarëve të Stambollit, u ankorua anija luksoze egjiptiane “ Faraon ”, nisur para dy javësh nga Aleksandria. Në kuvertë një grup zotërinjsh nga përtej oqeanit vinin të vizitonin qytetin e madh apo të lidhnin marrveshje tregtare. Stambolli përngjiste me një lubi të madhe gojëhapur natë e ditë. Midis tyre binte në sy një burrë i gjatë e i pashëm, që tërhiqte më së shumti vështrimet e kureshtarve. Me ballë të lartë, sy kafe zhbirues, mustaqe të 343
- Page 291 and 292: i çështjes arbërore përkrah Sk
- Page 293 and 294: kanë qënë pjesë e diasporës sh
- Page 295 and 296: DHIONIS QIRZIDHI Nga jeta e Bajroni
- Page 297 and 298: Ajo ishte dhe s’ishte Molla e Nda
- Page 299 and 300: Marrëdhëniet e tyre tërhoqën v
- Page 301 and 302: shkruaj në italisht, gjë për të
- Page 303 and 304: shtresat e larta e të ulëta, disa
- Page 305 and 306: Do të doja të isha pranë teje, e
- Page 307 and 308: “Unë kam pasur fatin të studioj
- Page 309 and 310: janë shkruar vepra të pafundme, p
- Page 311 and 312: cilën do të shtjelloj se përse n
- Page 313 and 314: ŞEILA AZIS 73 Turcia între Orient
- Page 315 and 316: internaţional şi convenţiile int
- Page 317 and 318: Pentru ca să combatem împreună e
- Page 319 and 320: sa spirituală, ceea ce va face ca
- Page 321 and 322: degjenerohen deri në atë shkallë
- Page 323 and 324: vlerësimit dramatik, se “Spiunim
- Page 325 and 326: ILIR SHYTA Ne, nga jashtë, lexohem
- Page 327 and 328: zhveshur nga karakteristika të til
- Page 329 and 330: Figura e Mersoit gjithpoaq bëhet e
- Page 331 and 332: IGOR URSENCO O prezenţă absentă,
- Page 333 and 334: “Părinţii mei au cultivat tăce
- Page 335 and 336: scrie înseamnă a nu vorbi, a tăc
- Page 337 and 338: Office in the United Kingdom: Addre
- Page 339 and 340: pentru divertisment sau pentru maga
- Page 341: Si tot in intampinarea cererilor ce
- Page 345 and 346: Sapo u shfaq në ars ammandi, një
- Page 347 and 348: mëpastajme, zotëria i panjohur ha
- Page 349 and 350: shumë mirë se burri i shkurtër e
- Page 351 and 352: shikonte i mahnitur atë bukuri me
- Page 353 and 354: - Do të shoh ç’mund të bëj ef
- Page 355 and 356: Strugë, 07 korrik 2006 Kur bie dë
- Page 357 and 358: BISEDAT HAEMUS / CONVORBIRILE HAEMU
- Page 359 and 360: Sean Thomas Dougherty: Përsa i pë
- Page 361 and 362: shumë çaste të lumtura në jetë
- Page 363 and 364: cu venirea lui Walter Benjamin. De
- Page 365 and 366: zile, la sfârşitul iernii, respec
- Page 367 and 368: Sinuciderea rămasă în suspans Ma
- Page 369 and 370: crepusculară a lacului de munte, l
- Page 371 and 372: inter-guvernamentale, sau li s-a p
- Page 373 and 374: urma vreunui eveniment politic impo
- Page 375 and 376: prin această piesă a Weltanschauu
- Page 377 and 378: KOPI KYÇYKU Dëshmi të qëndresë
- Page 379 and 380: e të dokumentuara të kalbësisë
- Page 381 and 382: Për veprimtari letrare ka marrë m
- Page 383 and 384: Aso kohe Bali Tuzi ishte student, i
- Page 385 and 386: kërkonte mëshirë, ndërkaq duart
- Page 387 and 388: kokë. I rrinte pas shpine, si pjes
- Page 389 and 390: Bali Tuzi duke i ndenjur pranë dhe
- Page 391 and 392: i falej leximit ose shkrimit në ko
Nuk kishte njeri mbi faqe të dheut të mos ëndërronte ardhjen në Stamboll,<br />
shtëpinë e Padishahut Sulltan dhe Kalif, mëkëmbës i Allahut mbi tokë. Aty<br />
gjallonin pranëvendosur kundërshi të skajshme, e vjetra me të renë dhe<br />
absurdi me të vërtetën. Pranë sarajeve shekullore të mëdha e të vjetra buisnin<br />
shtëpi europiane me ndërtimet e përthyera sipas stilit barok të Rilindjes. Afër<br />
haneve të shëmtuar me dritare e dyer ngrënë nga koha kishin mbirë hotelet e<br />
hijshme me ballkone të gjera e dritare zbukuruar nga perde damasku. Pranë e<br />
pranë udhëtonin qerret tërhequr nga buaj të zinj me brirët e mëdhenj të<br />
spërdredhur dhe llandonët e kohës ku qenë mbrehur kuaj këmbëshpejtë<br />
stolisur me zbukurime shumëngjyrëshe.<br />
Në këtë cep të pazakontë të dheut takohej mesjeta e vjetër me kohët moderne.<br />
Të zinte syri kudo dyqane të vegjël çikërrimash, artizanë që shtynin me<br />
këmbë rrotat e poçerisë, kovaçë që prodhonin enë kuzhine, ndërsa pak më<br />
tutje në skelën e Harkut të Artë hidhnin spirancat vaporët e rinj me avull.<br />
Llandonët e hijshëm kalonin rrugës kryesore përpara trekëmbëshit, ku çdo<br />
ditë qëndronin varur kufomat e të dënuarve me vdekje mbuluar nga këmishat<br />
e gjata prej pëlhure lini.<br />
Qendër e myslimanizmit botëror dhe kulturës së lashtë islame, Stambolli qe<br />
zefillja e krishtërimit ortodoks të globit. Në krah të Xhamisë Blu, ndërtesë e<br />
rrallë me bukuri mahnitëse, vepër e mendjes së një arkitekti gjenial, ngrihej<br />
madhështore Patriarkana e Stambollit që drejtonte grigjën e ortodoksëve mbi<br />
faqe të dheut.<br />
Ngritur në një vend mahnitës me bukuri të pashoqe, udhëkryqin e dy<br />
kontinenteve më të populluara, kryeqendër e perandorisë më të madhe e më<br />
jetëgjatë të botës, Stambolli ishte qyteti më i çuditshëm që kishte ndërtuar<br />
ndonjëherë dora e njeriut në shekujt e shkuar. Mendje të ndritura nga e gjithë<br />
bota kishin derdhur energji e djersë pa kursim për t’i dhënë emrin tundues e<br />
marramendës që zotëronte. Arti i lindjes, letërsia, ndërtimet, teknologjia<br />
lulëzonin me tërë forcën ndjesore dhe përshfaqje mbresëlënëse. Harbie,<br />
shkolla e luftës, ishte me emër jo vetëm përqark perandorisë turke, po gjer<br />
tutje në perëndimin e zhvilluar.<br />
Dukej sikur Stambolli qëndronte jashtë fushatave të luftës së pashallarëve<br />
turq anekënd perandorisë së pamatë, po era e betajave përsillej pa pushuar në<br />
qiellin e tij. Gjeneralët më të famshëm të Sulltanit ishin me origjinë të përzier<br />
nga Europa, Azia e Arabia. Në tërë hapësirat turke të pamata e përtej saj emër<br />
dhe famë rrezëllitëse bëje vetëm në Stamboll.<br />
Një ditë të kthjellët maji të motit 1886, në portin “ Harku i Artë ” i njohur<br />
prej udhëtarëve të Stambollit, u ankorua anija luksoze egjiptiane “ Faraon ”,<br />
nisur para dy javësh nga Aleksandria. Në kuvertë një grup zotërinjsh nga<br />
përtej oqeanit vinin të vizitonin qytetin e madh apo të lidhnin marrveshje<br />
tregtare. Stambolli përngjiste me një lubi të madhe gojëhapur natë e ditë.<br />
Midis tyre binte në sy një burrë i gjatë e i pashëm, që tërhiqte më së shumti<br />
vështrimet e kureshtarve. Me ballë të lartë, sy kafe zhbirues, mustaqe të<br />
343
Change language