hæmus - Libraria pentru toti

Kamy te jeta. Gjithçka shprehet në faqen e fundit të librit kur Merso para
ekzekutimit braktis me forcë ndjenjën e absurdit me një dëshirë të fuqishme
për të jetuar, që në të vërtetë nuk përbën aspak një absurd tjetër në vazhdën e
absurdeve të jetës së Mersoit. Ky është optimizëm. Formalisht kjo shprehet
thjeshtazi pa shumë fjalë me ngjyrim emocional. Në përgjithësi Kamy është
thjesht në stilin e tij gjuhësor. Ftohtësia e të folurit i shkon më së miri
mesazhit që ai kumton ndërsa ndërtimi formal i romanit nuk është aq i
thjeshtë. Eshtë konceptuar i tillë që na jep për bukuri një atmosferë absurde,
personazhe absurdë në madhësi absurde.
Libri që në kuptimin e thjeshtëzuar merret me fatin e individit ndahet në dy
pjesë. Në të parën jepen ngjarjet nga vdekja e nënës së Mersoit deri në ditën e
dielltë kur ai vret arabin. Në të dytën jepen ngjarjet deri në çastin e dhënies së
dënimit me vdekje. Pjesa e parë ndryshon nga e dyta. Nga sa ndodh rëndom
autori nuk merr përsipër të bëjë ekspozicion. Përkundrazi shpalosja e
personazhit, tragjizmi i tij vijojnë deri në fund të librit. Ndarja në pjesë është
më tepër një ekuilibër formal mes dendësisë së ngjarjeve (para dhe pas
vdekjes së arabit).
Nëse duhej të gjenim një pikëlidhje të subjektit në analogji me subjektin
klasik kjo pikëlidhje s’do qe vrasja e arabit, por dhënia e dënimit me vdekje,
gjë që sjell ndryshimin e Mersoit. Vrasja e arabit solli ndryshimin e jetës
normale (pra pas gjykimit kishte një ekzekutim). Ndërsa dhënia e dënimit me
vdekje (të qenit aq pranë vdekjes) solli atë që Mersoi tashmë të çlirohej nga
ndjenja e absurdit.
Nëse vihet re ndarja në dy pjesë, ajo ka të bëjë me cikle të ndryshme
veprimtarie që bëhen në secilën prej tyre, veprimtari të cilën e kuptojmë me
anë të përsëritjeve të disa veprimeve dhe episodeve të caktuara. Përsëritja në
formë rrëfimi e ngjarjeve si sharjet e plakut Salamano, bisedat me
Rajmondin, bisedat me Marien, ardhjet dhe ikjet e arabëve ndihmojnë nga
ana formale për krijimin e atmosferës së absurdit gjithëherë në këtë roman.
330