hæmus - Libraria pentru toti

KRITIKË / CRITICĂ
BUJAR LESKAJ
Absurdi i kohës absurde
- Shënime mbi romanin “Absurdi” i autorit KOÇO KOSTA -
Dikush, duke dëgjuar një referimin tim në Kuvend të romanit ABSURDI të
K.Kostës mund ta ketë menduar thjesht si mani të referuesit për të cituar një
vepër a diçka tjetër në funksion të asaj që do të argumentojë, pavarësisht sa
lidhet argumenti në fjalë me veprën e cituar. Por nuk është kështu. Qëllimi im
ishte i plotë dhe në përputhje me mbresat që më la Absurdi. Sa e vërtetë është
kjo, unë edhe njëherë, siç e bëra në sallën e Kuvendit do ta këshilloja të
lexohej ky roman, se do të ishte absurde nga ana ime që të kuptohej Absurdi i
Koços në këtë shkrim modest. Megjithatë nuk është ky qëllimi im në këto dy
rreshta që po marr përsipër të shkruaj. As të nxisë të tjerët të lexojnë atë që
dua unë, për të kuptuar atë që kam dashur të them. Jo, sinqerisht, jo. Unë do
të dëshiroja të shprehja mbresat e mia, thjesht si një lexues që vepra në fjalë,
e tundoi të shpreh lirshëm dy-tre mendime, pa pretenduar për një shkrim
profesional të karakterit të kritikës letrare.
Duke qënë një lexues i shumë veprave të K.Kostës, do të nënvizoja që në
fillim se duke shkruar këto mendime nuk kam ndërmend të bëj avokatin e
vlerave të prozës së tij, (ky autor i madh i prozës shqiptare nuk ka fare nevojë
për të), pasi ato e kanë kaluar provimin e guximit artistik që në atë kohë kur
ky guxim fshihej nën jorgan, duke qëndruar si vepër monumentale në kohë,
dhe jo më tani kur liria e të shkruarit në disa raste është kthyer në bumerang
të vlerave artistike e që ka nxjerrë, zbuluar shumë autorë të tjerë. Në këtë
këndvështrim, në kuadër të analizës që dua të bëj, mund të qëndronte çdo
roman i tij, por unë zgjodha pikërisht Absurdin dhe për një arsye të thjeshtë.
Përpos vlerave, për të cilat do mundohem të them diçka, është pikërisht titulli
nga e cila më bën të filloj përshtypjet e mia. Përveç idesë që autori hedh
nëpërmjet absurdit të tij, jo vetëm duke argumentuar këtë nëpërmjet titullit,
por përmes përshkrimit të një absurditeti të përshkruar me kaq mjeshtëri në
këtë roman, që do t'ju bënte mirë ta lexonin, si atyre të rinjëve që nuk e kanë
njohur këtë kohë absurde, dhe ju duket akoma më absurde si mund të ketë
jetuar një absurditet i tillë, si atyre të tjerëve që e kanë jetuar dhe e kujtojnë
me neveri si një pjesë të neveritëshme të jetës së tyre...por, më shumë me atë
kategori njerzish, që ndonëse e kanë jetuar, kështu dhe më keq, mohojnë
ekzistencën e këtij absurdi kaq të egër dhe mizor, që shkatërroi mijra jetë, që
vrau Gavrilët me shokë, që bëri që nënat e tyre të enden të marrosura në
kërkim të sandalleve të varura të bijve të tyre, që me mijra Shosho e të tjerë të
320