hæmus - Libraria pentru toti

përkrye fshatit, atëhere pa emër, u kishte mpirë ndjenjat, gropuar shpirtin,
kishte tharë lëngun e jetës. Kryeplaku kumtoi dhimbshëm me zë të zvargur:
- Or bir, mos na e verë re sjelljen tonë se hataja sillet rrotull fshatit, na ka
zaptuar mjerimi. Zoti ka çuar shenjë të ligë, zogun e zi si nata që del në
mbrëmje dhe nuk pushon tërë natën gjersa shuhet ylli i sabahut. Thërret me
zë të çjerrë “ keq ”. Ne vendosëm të nxjerrim natë për natë një burrë që
përgjigjet “ mirë ” në çdo klithje të tij, po sot e kanë bërë të gjithë detyrën
dhe dy herë për njeri nuk bën. Me që erdhe në këtë sahat të lig kërkojmë të
qëndrosh sonte përballë zogut ogurzi, të shpëtosh vendin, më tej si të jetë
shkruajtur. Nga shtëpia i ke mirë.
Ardhësi u mendua. Deshi të pyeste për të tijtë më hollësisht, po ky ishte hall
përmbi hallet, brengë e të gjithëve. Ke pritur kaq gjatë, duro natën e fundit i
tha vetes dhe shkoi të kryente detyrën. Doli zogu zisjellës majë malit dhe
filloi mallkimin e përnatshëm. Mërgimtari përgjigjej. Zuri fill dialogu mortor,
kumti i frikshëm ndjellakeq dhe kundërpërgjigja shpresëmirë. Në përsiatjet
marramendse mërgimtari mendohej, malli po e grryente si asnjëherë në
shtatëmbëdhjetë vite. Ishte kaq pranë fëmijve, gruas, prindërve dhe duhet të
merrej me këtë zog të çmendur, sterrë të zi.
Keq - mirë, keq - mirë …
Në përgjumje, rraskapitur nga udha e gjatë, dërrmuar nga malli përhiten
fëmijët, gruaja, pleqtë. Djali i vogël kërkonte ëmbëlsirë ( në mendjen e tij
ishte tre vjet sa e pati lënë ), e ëma shikonte me dhimbje tërë merak, gruaja
sypërdhe nga turpi, i ati tundte kokën qortueshëm. A mund të përballet malli
këndellur pacak, mund të përfytyrohet përkeqje më e madhe?
Keq - mirë, keq - mirë, keq…Nuk duroi më:
- Keq e më keq, - iu përgjigj zogut nëmatar.
Atëhere ngjau hataja. Mali ulëriu me tërsëllëmë lemeritëse, si një grua në
lindje tmerrësisht të vështirë, u ça më dysh dhe gjysma rrëshqiti me
rropullimë të stërgjatur, mori me vete shtëpi njerëz e bagëti dhe i degdisi
tatëpjetë lumit fryrë si sprihë. Burri nuk kuptoi asgjë, po kur hodhi sytë
poshtë përndjeu gjëmën e papërfytyruar. Shtëpia e tij u shpërbë dhe
shkërmoqur me ç’kishte brenda u zhyt në greminën gojëhapur për llahtar.
Ktheu kokën, pa gjysmën e mbetur të malit dhe zogun zhdukur pa nishan në
gremisjen llahtar. A mund të durohet dhimbje e tillë? Në çastin e fundit, para
se t’i fluturonte mendja njëlloj si zogu zhytur në humbëtirë, iu ngulitën fjalët
e kryeplakut, hall mbi hall. Vështronte malin e plagosur, shëmtuar nga
shembja mendurishte dhe vetëm thërriste:
- Hall mbi hall, hallmbihall…
Atëhere mali mori emrin Hallmbihall, që nëpër motet ligur prej së keqes u
kthye në Hallm. Këtu mbaron legjenda e vjetër sa dheri i vendit.
Shembja duket qartaz edhe sot, shembëtira me kohë është lëmuar, pyllëzuar,
dy liqene të vegjël pluskojnë nëpër rrëpirën e malit. Jeta vazhdoi, koha u thinj
nga vitet, po kujtimi i çarjes fatale nuk u shua asnjëherë.
280