hæmus - Libraria pentru toti
hæmus - Libraria pentru toti hæmus - Libraria pentru toti
Në këto shtigje, por një hap më përpara, hasim poetin e talentuar Gaspër Pali, i cili, siç ka vërejtur studiuesi Alfred Çapaliku, “Si rrrallëkush në lirikën shqiptare vizaton ethshëm skena sensualiste, por në çdo sekuencë ndjenja mbetet fisnike dhe nuk ngatërrohet, as në kufirin ekstrem, me instinktin.” 7). Fike dritën, se terri - the – më pëlqen: Se kur mkatnohet, vjen mbi shpirt tim terri, Pse mkati asht terr, e mkati po shpërthen T’shuhet drita n’dhomën tonë . . . Në një rast tjetër, duke komentuar poezinë “Zane stuhish”, ky studiues ka shkruar: “Shtjella e kësaj poezie është erotike, gjer në konsumim të plotë” 8). E u shkrimë bashkë me shoqi-shojnë Si dy-tri dru në votër nji flakë përftojnë. Në këtë rrafsh poetik, Sulkuqi tregohet e kursyer, pa teprime në strukturën tekstore dhe në të njëjten kohë me një nëntekst poetik të pasur. Një xhevahir i rrallë poetik është poezia "Mështeknë". Vetë përcaktimi i objektit poetik - (mështekna është berioza e Eseninit, birch i Frostit, maranxhja e Camajt) - të sugjeron një motiv femëror. Mështekna është një dru pylli i viseve tona të ftohta, me trung të drejtë e të hijshëm, me lëvore të lëmuar e të bardhë, herëherë me një lëkurë si me do luspa të mëdha që në hije-dritat që krijojnë përfton përjetime poetike. Ajo duke "u veshur dhe zhveshur" fiton një konotacion figurativ të fuqishëm. Camaj i ka kënduar: "Një bimë maranxhe çveshet pa turp / në pikë të mjesditës.” Mështeknë Buzët më humbën mes buzëve, Gishtërinjtë mbi tastjerat e brinjëve Trupi si grusht i mbledhur… Mështeknë, më thuaj, kaq vjet Si e ruan, Moj, virgjërinë?” Në tri vargjet e para dritësohet një skenë e vërtetë dashurie, e cila për një piktor modernist të talentuar do të shërbente si frymëzim për të realizuar një kuadër të madhërishëm. Në vargjet e fundit, me një kapërcim të befasishëm pindarik, përthehet linja poetike dhe jetësohet pyetja e pyetjeve, - një motiv erotik krejt i rrallë për letrat tona të dashurisë. Rrallë, shumë rrallë, është ndjerë në letërsinë tonë erotike femërore kjo dozë e fuqishme feminiteti dashuror, që sikur i është tëhuajtur zbrazëtisë së reflektimit në art të 218
përjetimeve të tilla, të cilat për t'u realizuar kërkojnë talent, mjeshtëri, guxim dhe çiltërsi. E pra, poezia shqipe i ndjen të nevojshme këto trajtesa motivore. Me inters për mënyrën e qasjes ndaj objektit artistik dhe, sidomos, për mënyrën e çuditshme se si e përthen atë, çka është e natyrës së ecurisë poetike të kësaj poeteshe, siç e vërejtëm tek "Mështeknë", na paraqitet poezia "Qamë në shteg Qabeje" Tek kjo poezi sendërtohet një kalim i befasishëm e i çuditshëm i motivit nga lehtësimi shpirtëror i dhimbjes së shkaktuar nga plaga e dashurisë tek lumturia që krijon po kjo dhimbje. Motivi shndërrohet e zhvillohet në "gaz e vaj": "Qamë e qeshëm bashkë, / nën udhë e mbi udhë" për të vazhduar "Qeshëm. Më pas qamë / si dy klithma shpirti . . . / Ndaj ag fjetëm bashkë / lodhur nga harrimi.". Vargu i fundit "Ndaj ag fjetëm bashkë, lodhur nga harrimi "vjen si përthyemje mbas përthyemjes. * * * Duke na dhënë elemente kreative të frymëzuara nga raste konkrete të përjetuara, me të cilat lexuesi mund të krijojë "historinë" e dashurisë apo të dashurive të saj, Sulkuqi ka pasuruar erotikën tonë me motive të reja, që nuk janë ndeshur më parë në letërsinë tonë. Ja ndonjë shembull: në poezinë “E hershme e shkruar sot", trajtohet një motiv origjinal dhe krejt i veçantë. Dy vajza dikur kanë dashur të njëjtin djalë, një dashuri e mbetur pa përgjigje. Sulkuqi poetizon, duke iu drejtuar shoqes së vet: "Dikur të thashë: / nëse e do siç unë e dua / ta fal, mos të t'humb edhe ty". Ka kaluar kohë, kujtesa që ngjallet kur takohen me njëra-tjetrën ringjall një plagë, që rishtas dhemb e djeg dhe bëhët për poeten farë e një bimësie poetike të njomë e të freskët: "Në takimet tona, ndodh shpesh, / një lot të na djegë mbi faqe . . . ". Një tekst i thjeshtë, por me një nëntekst poetik figurativ e emocional të pasur. Në poezinë "Kritikë Dashurisë", flitet për një letër "me një fjalë prej qielli" dërguar "mot e mot më parë", të cilën ia kujton i dashuri mbas shumë kohësh "vite-drite u dashka të vijë një përgjigje". Vetë procesi krijues në rrafshin e poezisë erotike është në vetvete një dhimbje, që lind për ta mposhtur dhimbjen e plagës së dashurisë, për ta sfiduar atë, "llaftarinë", po njëkohësisht është edhe një delir lumturie, (kur ajo gjen përgjigje). Në poezinë që po shqyrtojmë është vargu, pra krijimi i poezisë, që "e zë për krahu" poeten dhe e "degdis ndër dhembje" dhe është po vargu që "i shkrin" "shtratin e ngrirë nga ethja". Me fjalë të tjera, plaga që hap në shpirt dashuria është sfidë që shfren gjatë aktit krijues poetik dhe i jep poetit lehtësim shpirtëror, prehje, pauzë qetësie. Një disponim i tillë shpirtëror është, mesa duket, një veçori e përgjithshme e veprimtarisë krijuese, por në rastin e poezisë erotike, ku dhimbja individuale është më intensive, është më e theksuar. Kafka ka shkruar: “Për artistin, arti është vuajtje përmes së cilës ai lirohet për t’i përballuar një vuajtje të re.” 9). 219
- Page 167 and 168: ligështoi edhe më keq. Ndoshta t
- Page 169 and 170: REGJISORI (Regjisori, nga vendi ku
- Page 171 and 172: gjendej ajo fuqi për ta dashur jet
- Page 173 and 174: MAESTROJA (Nga prapaskena) Skena ë
- Page 175 and 176: MISIONARI Të urtët gjithmonë e p
- Page 177 and 178: REGJISORI (Nga i njëjti vend, nga
- Page 179 and 180: MAESTROJA Në vijim të bisedës q
- Page 181 and 182: (Errësohet skena) V. (DASHNORËT E
- Page 183 and 184: Mos pyet. Bardhyli kish dëgjuar p
- Page 185 and 186: MAESTROJA Para pritjes, apo pas pri
- Page 187 and 188: OAZI I PËRKTHYESIT OAZA TRADUCĂTO
- Page 189 and 190: MEDALION TRAIANUS (TRAIAN VASILCĂU
- Page 191 and 192: Sunt mulţumit că pot s-alerg spre
- Page 193 and 194: Duce-m-aş şi tot aş merge, Flori
- Page 195 and 196: Skeletet tona në litar i varin Ne
- Page 197 and 198: Nga erdhi teprica, s'e di. Jashtbre
- Page 199 and 200: ALISA VELAJ Scrisă pe sticlă (E s
- Page 201 and 202: Fără culoare (Pa ngjyrë) Fără
- Page 203 and 204: Mă plimb pierdută pe malul aceste
- Page 205 and 206: do isha i mirëpritur në botën q
- Page 207 and 208: parë letrare ku pasqyrohet terrori
- Page 209 and 210: Johan Mortiz është liruar, më n
- Page 211 and 212: ishin të papërfytyrueshme, deri e
- Page 213 and 214: Lirika erotike në letërsinë shqi
- Page 215 and 216: leksemë ka fituar një konotacion
- Page 217: Një tis i tejdukshëm sensualiteti
- Page 221 and 222: shpirtërore, po edhe subjektive, q
- Page 223 and 224: mëparshëm: “Të të puth në sh
- Page 225 and 226: Nëpër zgjime - / zgjoj e zgjohem
- Page 227 and 228: JALEA ISMAILOVA Literatură român
- Page 229 and 230: Agheran şi basmele populare român
- Page 231 and 232: cu capac de argint” de Nefzat Ius
- Page 233 and 234: Азербайджанский чи
- Page 235 and 236: олицетворяют как м
- Page 237 and 238: произведений Эмине
- Page 239 and 240: годы культурно-нау
- Page 241 and 242: Une caractéristique des connecteur
- Page 243 and 244: qoftë, ose…ose, si…si…en alb
- Page 245 and 246: La présence de mais dans (6) n’
- Page 247 and 248: La polyvalence des connecteurs en g
- Page 249 and 250: Presentation of a project, in: Aijm
- Page 251 and 252: si funksion të strukturojnë tekst
- Page 253 and 254: Nisur nga kritere formale klasifiki
- Page 255 and 256: here së bashku. Kështu, lidhëzor
- Page 257 and 258: - Numërues: premièrement…deuxi
- Page 259 and 260: përshkruajmë dallimet dhe ngjashm
- Page 261 and 262: (AUTO)PORTRET Krisje… Bisedë me
- Page 263 and 264: njerëzore që udhëtonte pa pushua
- Page 265 and 266: predikues të shumtë, i blinte me
- Page 267 and 268: turpshme, tinzare që adoleshentja
Në këto shtigje, por një hap më përpara, hasim poetin e talentuar Gaspër Pali,<br />
i cili, siç ka vërejtur studiuesi Alfred Çapaliku, “Si rrrallëkush në lirikën<br />
shqiptare vizaton ethshëm skena sensualiste, por në çdo sekuencë ndjenja<br />
mbetet fisnike dhe nuk ngatërrohet, as në kufirin ekstrem, me instinktin.” 7).<br />
Fike dritën, se terri - the – më pëlqen:<br />
Se kur mkatnohet, vjen mbi shpirt tim terri,<br />
Pse mkati asht terr, e mkati po shpërthen<br />
T’shuhet drita n’dhomën tonë . . .<br />
Në një rast tjetër, duke komentuar poezinë “Zane stuhish”, ky studiues ka<br />
shkruar: “Shtjella e kësaj poezie është erotike, gjer në konsumim të plotë” 8).<br />
E u shkrimë bashkë me shoqi-shojnë<br />
Si dy-tri dru në votër nji flakë përftojnë.<br />
Në këtë rrafsh poetik, Sulkuqi tregohet e kursyer, pa teprime në strukturën<br />
tekstore dhe në të njëjten kohë me një nëntekst poetik të pasur. Një xhevahir i<br />
rrallë poetik është poezia "Mështeknë". Vetë përcaktimi i objektit poetik -<br />
(mështekna është berioza e Eseninit, birch i Frostit, maranxhja e Camajt) - të<br />
sugjeron një motiv femëror. Mështekna është një dru pylli i viseve tona të<br />
ftohta, me trung të drejtë e të hijshëm, me lëvore të lëmuar e të bardhë, herëherë<br />
me një lëkurë si me do luspa të mëdha që në hije-dritat që krijojnë<br />
përfton përjetime poetike. Ajo duke "u veshur dhe zhveshur" fiton një<br />
konotacion figurativ të fuqishëm. Camaj i ka kënduar: "Një bimë maranxhe<br />
çveshet pa turp / në pikë të mjesditës.”<br />
Mështeknë<br />
Buzët më humbën mes buzëve,<br />
Gishtërinjtë mbi tastjerat e brinjëve<br />
Trupi si grusht i mbledhur…<br />
Mështeknë, më thuaj, kaq vjet<br />
Si e ruan,<br />
Moj, virgjërinë?”<br />
Në tri vargjet e para dritësohet një skenë e vërtetë dashurie, e cila për një<br />
piktor modernist të talentuar do të shërbente si frymëzim për të realizuar një<br />
kuadër të madhërishëm. Në vargjet e fundit, me një kapërcim të befasishëm<br />
pindarik, përthehet linja poetike dhe jetësohet pyetja e pyetjeve, - një motiv<br />
erotik krejt i rrallë për letrat tona të dashurisë. Rrallë, shumë rrallë, është<br />
ndjerë në letërsinë tonë erotike femërore kjo dozë e fuqishme feminiteti<br />
dashuror, që sikur i është tëhuajtur zbrazëtisë së reflektimit në art të<br />
218